Έχετε Πρόβλημα Ύπνου;
ΕΧΕΙ λεχθή κατάλληλα ότι «ο ύπνος είναι για τον άνθρωπο ό,τι είναι το κούρδισμα για ένα ρολόι.» Αποθηκεύει ενέργεια στο σώμα, στον εγκέφαλο και στο υπόλοιπο νευρικό σύστημα. Μετά από έναν καλό νυχτερινό ύπνο, ξυπνάμε με κέφι και διάθεσι να ριφθούμε στη δουλειά που είναι μπροστά μας· και όχι μόνο αισθανόμεθα καλύτερα, αλλά έχομε και καλύτερη εμφάνισι.
Επιπλέον, ο ύπνος μάς αποσπά από τις φροντίδες και τις εντάσεις της ζωής. Στον ύπνο δεν αναπαύομε μόνο το σώμα μας, αλλ’ ανακουφιζόμεθα από φορτία, όπως είναι η φτώχεια, η μοναξιά, η κακή υγεία και οι αδικίες. Ο Ισπανός συγγραφεύς Θερβάντες πριν από αιώνες σχετικά με τον ύπνο είπε: «Είναι κρέας για τον πεινασμένο, νερό για τον διψασμένο, ζεστασιά γι’ αυτόν που κρυώνει και δροσιά γι’ αυτόν που ζεσταίνεται.»
Ασφαλώς, λοιπόν, ένας κατάλληλος ύπνος είναι ζωτικός. Αλλά τι θα γίνη αν δεν μπορούμε να τον έχωμε; Πριν εξετάσωμε αυτό το πρόβλημα θα ήταν υποβοηθητικό να δούμε μερικά γεγονότα σχετικά με τον ύπνο.
Είδη Ύπνου
Ο ύπνος είναι μια φυσική κατάστασις που λαμβάνει χώρα σε κανονικά διαστήματα και στην οποία το άτομο χάνει τη συναίσθησι του περιβάλλοντός του. Εν τούτοις, υπάρχει ακόμη σε μεγάλο βαθμό μυστήριο ως προς το τι είναι στην πραγματικότητα ο ύπνος. Είναι γνωστό, όμως, ότι υπάρχουν βασικά δύο είδη ύπνου.
Στο ένα είδος του ύπνου, που αρχίζει με τη νύστα και γίνεται ολοένα πιο βαθύς, λαμβάνει χώρα μια βαθειά δυναμωτική διαδικασία. Στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, ελαττώνεται η αναπνοή και οι κτύποι της καρδίας σας, η πίεσις του αίματος σας πέφτει και τα μέλη του σώματος σας χαλαρώνουν τελείως. Αυτός ο βαθύς ύπνος πιστεύεται ότι βοηθεί τη μνήμη. Διαρκεί περίπου ενενήντα λεπτά.
Έπειτα, βυθίζεσθε σ’ έναν ύπνο που είναι από μερικές απόψεις ελαφρότερος και από άλλες βαθύτερος. Καλείται στάδιο ΤΟΚ γιατί χαρακτηρίζεται από συνεχείς Ταχείες Οφθαλμικές Κινήσεις, που πιστοποιούν ότι βλέπετε όνειρα. Εδώ παρατηρείται μεγάλη διακύμανσις στους κτύπους της καρδιάς σας και τα μέλη του σώματος σας εντείνονται, πράγμα που δείχνει ότι στο όνειρο δεν περιλαμβάνεται μόνον ο νους σας αλλά επίσης και το σώμα σας. Μετά από δέκα λεπτά αυτού του ύπνου ΤΟΚ βυθίζεσθε και πάλι σ’ ένα βαθύ ύπνο επί ενενήντα ακόμη λεπτά κι έπειτα πάλι επανέρχεσθε στο άλλο είδος και αυτό συνεχίζει στη διάρκεια όλης της νύχτας.
Οι περισσότεροι ερευνηταί στα θέματα του ύπνου πιστεύουν ότι και τα δύο αυτά είδη ύπνου είναι ουσιώδη για τη διανοητική και τη σωματική υγεία· δεν μπορεί το ένα είδος ν’ αντικαταστήση το άλλο. Όσον αφορά το πόσο κοιμάστε, η ποιότης είναι πιο σπουδαία από την ποσότητα.
Η Αϋπνία Είναι Κοινό Παράπονο
Αν έχετε προβλήματα ύπνου, έχετε πολλούς συντρόφους ομοιοπαθείς με σας, και αυτό συμβαίνει ειδικά στις βιομηχανικώς προηγμένες χώρες. Η αϋπνία είναι πιο κοινή στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το 50 τοις εκατό των ενηλίκων λέγεται ότι ενοχλούνται λίγο ή πολύ απ’ αυτή και ειδικά σε μια ηλικία μετά τα τριάντα. Γενικά, οι γυναίκες έχουν περισσότερες δυσκολίες με τον ύπνο από τους άνδρες.
Φαίνεται, επίσης, ότι η αϋπνία αυξάνει. Έτσι, μεταξύ των ετών 1952 και 1963 οι πωλήσεις όλων των φαρμάκων στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν κατά 6,5 τοις εκατό οι λιανικές πωλήσεις, όμως, υπνωτικών και ηρεμιστικών αυξήθηκαν κατά 535 τοις εκατό.
Η αϋπνία συνήθως λαμβάνει μια από τις ακόλουθες τρεις μορφές. Μερικοί συναντούν μεγάλη δυσκολία να κοιμηθούν αμέσως μόλις ξαπλώσουν. Άλλοι κοιμούνται αμέσως, αλλά ξυπνούν νωρίς τα ξημερώματα και δεν μπορούν να ξανακοιμηθούν. Άλλοι, επίσης, έχουν το πρόβλημα ότι ξυπνούν κατά διαλείμματα.
Η Αιτία της Αϋπνίας
Ποια είναι η αιτία της αϋπνίας; Μπορεί να είναι μια αιτία από εκατό διαφορετικά πράγματα. Θα μπορούσε να είναι κληρονομικό, ένα γενετικό ελάττωμα στο οποίο ο εγκέφαλος αποτυγχάνει να παραγάγη οροτονίνη, που είναι μια ορμονική ουσία. Αυτή η ουσία λέγεται ότι ενεργεί σαν ένα «υπνωτικό σιρόπι» που εισέρχεται στο αίμα και κάνει το σώμα να νυστάζη. Σοβαροί πόνοι, όπως εκείνοι που είχε ο Βιβλικός πατριάρχης Ιώβ, μπορεί να εξουδετερώνουν αυτό το «υπνωτικό σιρόπι,» διότι λέγει ότι ήταν «πλήρης ανησυχίας έως της αυγής.»—Ιώβ 7:4.
Τώρα, βέβαια, σεις μπορεί να μην έχετε κάποιο γενετικό ελάττωμα, αλλά το πρόβλημά σας μπορεί να οφείλεται σε κάποιον μικρό πόνο που δεν τον καταλαβαίνετε καθώς είσθε απασχολημένοι με την εργασία σας στη διάρκεια της ημέρας. Μπορεί, όμως, να εκδηλώνεται στη διάρκεια της νύχτας και να σας ξυπνά κατά διαστήματα. Ή, το πρόβλημα ύπνου που έχετε μπορεί να οφείλεται σε δωμάτιο που δεν αερίζεται καλά ή επειδή το στρώμα σας είναι πολύ σκληρό ή πολύ μαλακό.
Αφ’ ετέρου, το πρόβλημα ύπνου που έχετε μπορεί να οφείλεται σε κάποιο διεγερτικό, όπως είναι ο καφές, το τσάι ή το ποτό κόλα. Επίσης, μπορεί να συνηθίζετε να τρώτε βαρειά ή δύσπεπτα φαγητά λίγο πριν πάτε για ύπνο. Ή, ακριβώς το αντίθετο, η πείνα μπορεί να σας κρατά ξύπνιο· ακόμη και η δυσκοιλιότης παρεμποδίζει μερικές φορές τον ύπνο.
Οι αρνητικές συγκινήσεις, όπως είναι τα αισθήματα ενοχής, η υπερβολική φιλοδοξία, η συναισθηματική ανασφάλεια και ειδικά η ανησυχία ή η στενοχώρια μπορεί να μη σας αφήνουν να κοιμηθήτε. Όπως ακριβώς λέγει η Βίβλος: «Ο του πλουσίου χορτασμός δεν αφίνει αυτόν να κοιμάται.» Ή, «εν τη αφθονία [των υλικών αγαθών] υπάρχουν όνειρα.»—Εκκλησ. 5:7, 12, ΜΝΚ.
Η πνευματική καταπίεσις επίσης, μπορεί να προξενήση αϋπνία και ιδιαιτέρως η εξάντλησις του νευρικού συστήματος. Το ίδιο μπορεί να λεχθή για τα εχθρικά και επιθετικά αισθήματα, ακόμη κι αν αυτά ενεργούν υποσυνειδήτως. Αφ’ ετέρου, πολλή διασκέδασις και, υπερδιέγερσις ή επιδίωξις συγκινήσεων μπορούν να σας αφαιρέσουν τον ύπνο σας.
Τι θα Πούμε για τα Χάπια;
Τα υπνωτικά χάπια μπορεί να φαίνωνται ότι είναι η πιο εύκολη λύσις. Προσέξτε όμως! Να τα χρησιμοποιήτε μόνο σε καταστάσεις επειγούσης ανάγκης. Μπορεί να σας βοηθήσουν για μια ή δυο εβδομάδες, έπειτα όμως είναι πολύ πιθανόν να κάμουν περισσότερο κακό παρά καλό. Έτσι, ο Δρ. Φ. Ρ. Φρήμον λέγει στο βιβλίο του Έρευνα του Ύπνου: «Η αδιάκριτη επιβολή υπνωτικής θεραπείας είναι το πιο κοινό λάθος στην ιατρική.»
Τότε, γιατί οι άνθρωποι εξακολουθούν να παίρνουν υπνωτικά χάπια; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό συμβαίνει επειδή τα χάπια χρησιμεύουν σαν ηρεμιστικά· αυτοί που υποφέρουν από αϋπνία φαντάζονται ότι υποβοηθούνται απ’ αυτά. Πολύ πιθανόν, όμως, η αιτία είναι ότι εκείνος που απέκτησε τη συνήθεια να χρησιμοποιή χάπια, μπορεί να έχη πολύ σοβαρά «συμπτώματα της αντιδράσεως από τη στέρησι.» Γι’ αυτό οι γιατροί συνιστούν βαθμιαία ελάττωσι της χρήσεως υπνωτικών.
Υπερνίκησις της Αϋπνίας
Είναι δυνατόν να υπερνικήσετε την αϋπνία χωρίς να καταφύγετε στα χάπια. Για ν’ αρχίσωμε με τα πιο στοιχειώδη πράγματα, βεβαιωθήτε ότι το υπνοδωμάτιό σας αερίζεται κατάλληλα και ότι το στρώμα σας δεν είναι ούτε πολύ μαλακό ούτε πολύ σκληρό. Μήπως υπάρχουν θόρυβοι που σας κρατούν ξύπνιο ή σας ξυπνούν αφού κοιμηθήτε; Τότε, θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν οι ωτασπίδες. Ένας ειδικός στα θέματα ύπνου συνιστά ν’ αφήνετε τον ηλεκτρικό σας ανεμιστήρα να δουλεύη όλη τη νύχτα, διότι ισχυρίζεται ότι ο σταθερός του θόρυβος μαλακώνει και εξουδετερώνει τους ακανόνιστους θορύβους.
Το να ελέγχετε τι τρώτε και τι πίνετε είναι συχνά ζωτικό για ένα καλό ύπνο. Μπορεί να χρειασθή ν’ αποφεύγετε να πίνετε καφέ ή ποτά κόλας μετά το μεσημέρι, ή να μην πίνετε καθόλου αν είναι ανάγκη. Επίσης, περικόψτε τα πολλά γλυκά αν μάλιστα σας αρέσουν ιδιαιτέρως. Εκείνο, που συνιστάται, επίσης, τουλάχιστον για τους περισσοτέρους, είναι να μη τρώγουν βαρειά φαγητά ή τροφές με πολλά καρικεύματα στο τέλος της ημέρας. Να τρώτε φαγητά που είναι εύπεπτα.
Πολλά άτομα υποβοηθούνται να κοιμούνται καλά τη νύχτα με το να πίνουν κάτι πριν να ξαπλώσουν—ένα ζεστό γάλα, ένα γαλακτούχο ποτό, μια κούπα βραστού δυόσμου με μελάσσα ή μέλι, ή ένα ζεστό από άλλα βότανα που είναι γνωστά για τα υπνωτικά τους αποτελέσματα. Μερικοί διεπίστωσαν ότι ένας ζεστός χυμός από γκρέιπφρουτ ή ένα ποτήρι μπύρα ή κρασί τους βοηθεί να κοιμούνται καλά. Άλλους τους βοήθησαν οι ασκήσεις χειροπρακτικής ή οστεοπαθητικής. Μερικά έγγαμα ζεύγη έλυσαν το πρόβλημα τους με το να κάνουν ένα καλό μασσάζ ο ένας στον άλλον πριν πέσουν για ύπνο.
Η κατάλληλη άσκησις μπορεί, επίσης, να υπερνίκηση την αϋπνία. Αν κάνετε καθιστικό επάγγελμα ‘αυξήστε βαθμιαίως το επίπεδο της ασκήσεώς σας στη διάρκεια της ημέρας,’ λέγει ο Δρ. Α. Καίηλς στο περιοδικό Μέντικαλ Τριμπιούν της 4ης Σεπτεμβρίου 1974. Σε αρμονία μ’ αυτή τη συμβουλή, η Αγία Γραφή παρατηρεί: «Ο ύπνος του εργαζομένου είναι γλυκύς.» (Εκκλησ. 5:12) Αποφεύγετε, όμως, τις εξαντλητικές ασκήσεις λίγο πριν κοιμηθήτε, διότι, εκτός του ότι σας κουράζουν, σας διεγείρουν επίσης. Η καλύτερη άσκησις λίγο πριν κοιμηθήτε είναι ίσως ένας περίπατος με τα πόδια ή λίγες ασκήσεις για τέντωμα του σώματος.
Αν δυσκολεύεσθε να χαλαρώσετε, τότε αξίζει ίσως να βρήτε ένα βιβλίο που να σας λέγη πώς να χαλαρώσετε τα δάχτυλά σας, τα πόδια και τα χέρια σας, ακόμη και τους μυς του λαιμού και των ματιών σας. Η εφαρμογή διαφόρων ειδών αναπνοής, όπως είναι λίγες αργές αναπνοές, κράτημα για λίγο της αναπνοής και έπειτα λίγες γρήγορες αναπνοές, είναι κάτι που συνιστάται από έναν ειδικό.
Είναι επίσης, υποβοηθητικό να έχετε μια τακτική ώρα για ύπνο και, καθώς πλησιάζει αυτή η ώρα, να χαλαρώνετε και ν’ αποφεύγετε περίπλοκες πνευματικές ασχολίες. Ένα ζεστό μπάνιο ή μια απαλή μουσική μπορεί να σας βοηθήση να χαλαρώσετε.
Ένας άλλος παράγων που είναι εξίσου σπουδαίος με αυτούς που αναφέραμε, αν όχι πιο σπουδαίος, είναι να έχετε ορθή διανοητική και συναισθηματική στάσι. Έτσι, το χειρότερο που μπορείτε να κάνετε αν δεν μπορήτε να κοιμηθήτε αμέσως ή αν ξυπνάτε στη διάρκεια της νύχτας είναι να στενοχωρήσθε, να ταράζεσθε και να εκνευρίζεστε. Γι’ αυτό, μη παίρνετε πολύ στα σοβαρά το ζήτημα της αϋπνίας, μην επιμένετε να κοιμηθήτε οπωσδήποτε· αυτό θα σας κρατήση ξύπνιο!
Από πολλές απόψεις, ο καλός ύπνος θα μπορούσε να λεχθή ότι είναι η αμοιβή για τον ορθό τρόπο ζωής. Να εφαρμόζετε τη θεία σοφία τότε, όπως λέγει ο Σολομών, «θέλεις πλαγιάζει, και ο ύπνος σου θέλει είσθαι γλυκύς.» (Παροιμ. 3:24) Πράγματι, η εκδήλωσις των καρπών του πνεύματος του Θεού, που είναι «αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης αγαθωσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια,» οδηγεί σ’ έναν καλό ύπνο.—Γαλ. 5:22, 23.
Έτσι, αν έχετε προβλήματα ύπνου, μην αποθαρρύνεσθε. Υπάρχουν πολλές πιθανές θεραπείες ή προσαρμογές που θα μπορούσατε να κάμετε στη ζωή σας για να διορθώσετε αυτό το πρόβλημα. Μη παραβλέπετε, επίσης, το ρόλο που μπορεί να παίξη η πίστις στον Θεό για την απόλαυσι ενός καλού ύπνου, όπως διεπίστωσε και ο Βιβλικός ψαλμωδός: «Εν ειρήνη θέλω και πλαγιάσει και κοιμηθή· διότι συ μόνος, Ιεχωβά, με κατοικίζεις εν ασφάλεια.»—Ψαλμ. 4:8, ΜΝΚ.
[Εικόνα στη σελίδα 12]
ΚΑΦΕΣ, ΤΣΑΪ, ΚΟΚΑ ΚΟΛΑ
ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΕΣ
ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΕΝΟΧΗΣ
ΜΗ ΑΝΕΤΟ ΣΤΡΩΜΑ