Οι Νεαροί Ρωτούν. . .
Τι Γίνεται αν Δεν Πρόκειται Απλώς για Μελαγχολία;
Η ΒΙΒΙΑΝ δεν γνώρισε ποτέ τη Μαρία, αλλά και οι δύο ήξεραν τι σημαίνει απελπισία. Και οι δύο ήταν δεκατεσσάρων χρόνων, αλλά είχαν λάβει τελείως διαφορετική ανατροφή. Η Βίβιαν—ήταν μια «τέλεια» νεαρή γυναίκα που οι γονείς της ενδιαφέρονταν γι’ αυτήν. Η Μαρία—μερικές φορές γινόταν ένας παράφορος τρόμος, και η συμπεριφορά της αυτή ήταν αποτέλεσμα των συνεχών καβγάδων των γονιών της οι οποίοι τελικά χώρισαν. Αλλά και τα δύο κορίτσια έδωσαν έναν αγώνα ζωής ή θανάτου με μια διαταραχή που όπως λέγεται προξενεί «περισσότερη δυστυχία απ’ όσο οποιαδήποτε άλλη αρρώστια»—σοβαρή κατάθλιψη.
Πριν μάθετε το αποτέλεσμα της μάχης τους, χρειάζεται να καταλάβετε την τεράστια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην καθημερινή μελαγχολία και στη μεγάλη κατάθλιψη, τη διαταραχή που έχει «σκοτώσει» χιλιάδες νέους σ’ όλη τη γη και έχει κάνει εκατομμύρια άλλους να θέλουν να πεθάνουν.
Θανατηφόρα Κατάθλιψη
Ίσως και συ να αισθάνεσαι πεσμένο το ηθικό σου μερικές μέρες—όλοι μας έτσι αισθανόμαστε. Μερικές φορές μπορεί κάποιος να αισθάνεται αυτό που οι γιατροί ονομάζουν χρόνια κατάθλιψη χαμηλού βαθμού.a Αλλά η μεγάλη κατάθλιψη είναι διαφορετική. «Διαρκώς αισθανόμουν σαν να ήμουν ‘νεκρή’ μέσα μου,» εξήγησε η Μαρία. «Απλώς υπήρχα χωρίς κανένα ισχυρό αίσθημα. Αισθανόμουν διαρκώς τρόμο.» Παρόμοια περιέγραψε η Βίβιαν την «αδιέξοδη» κατάστασή της σε ένα γράμμα που έστειλε σε μια φίλη της: ‘Το αστείο είναι ότι ακόμη και μετά το κλάμα, η πίεση εξακολουθεί να υπάρχει· με τίποτα δεν περνάει. Είναι παράξενη η ζωή χωρίς καμία ανακούφιση για τόσο πολύ διάστημα.
Ναι, η σκοτεινή διάθεση κουράζει. Και αυτό μπορεί να συνεχίζει για μήνες. Στο πλαίσιο αυτού του άρθρου θα δείτε μερικά από τα συμπτώματα—και συναισθηματικά και σωματικά. Δεν πρέπει να σας εκπλήσσει το ότι αυτό το είδος καταθλίψεως είναι η πιο συνηθισμένη αιτία των νεανικών αυτοκτονιών—και τώρα θεωρείται μια «κρυφή επιδημία» σε πολλές χώρες. Μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες οι περισσότεροι νέοι πεθαίνουν από ατυχήματα και αυτοκτονούν.
Βαθιά Ριζωμένες Αιτίες
Η Φρανσίν Κλάξμπρουν έγραψε στο βιβλίο της Πολύ Νέος για να Πεθάνει—Οι Νέοι και η Αυτοκτονία: «Στη ρίζα πολλών συναισθηματικών καταθλίψεων βρίσκεται η έντονη αίσθηση της στερήσεως, για κάποιον ή κάτι που αγαπάτε βαθιά.» Έτσι, θα μπορούσε η ρίζα της καταθλίψεως να είναι η στέρηση ενός γονιού λόγω θανάτου ή διαζυγίου, η απώλεια μιας εργασίας ή μιας καριέρας, ή ακόμη και η απώλεια της σωματικής υγείας.
Η πιο οδυνηρή στέρηση ενός νέου είναι η έλλειψη αγάπης, το αίσθημα ότι οι άλλοι δε σε θέλουν και δεν ενδιαφέρονται για σένα. «Όταν μας εγκατέλειψε η μητέρα μου ένιωθα προδομένη και μόνη,» είπε η Μαρία. «Ο κόσμος μου ξαφνικά φαινόταν να γκρεμίζεται.» Κάποιος θεραπευτής κατάλαβε τη συναισθηματική βλάβη της Βίβιαν και ρώτησε: «Τι θα ήθελες από την οικογένεια σου;» Η λακωνική της απάντηση ήταν: «Κατανόηση.»
Φανταστείτε απλώς την αναστάτωση και τον πόνο που νιώθουν μερικοί νέοι όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με φοβερά οικογενειακά προβλήματα όπως είναι το διαζύγιο, ο αλκοολισμός, η αιμομιξία, ο ξυλοδαρμός της συζύγου, η κακοποίηση των παιδιών ή η απλή απόρριψη από τον ένα γονιό ο οποίος είναι απορροφημένος στα δικά του ή της προβλήματα. Για το παιδί, είναι «η ημέρα της συμφοράς.» Πόσο αληθινή είναι η Βιβλική παροιμία: «Εάν μικροψυχήσης εν τη ημέρα της συμφοράς, μικρά είναι η δύναμίς σου.» (Παροιμίαι 24:10) Ναι, η δύναμη για να αντισταθμίσεις την κατάθλιψη γίνεται πολύ μικρή, ιδιαίτερα όταν ο νέος κατηγορεί τον εαυτό του για τις θλιβερές συνθήκες.
«Πώς Μπορείς να Σκοτώσεις αυτό που δεν Υπάρχει;»
«Είμαι ένα μηδενικό. Δεν είμαι σε κανέναν χρήσιμη,» έγραψε η Βίβιαν. «Πώς να σκοτώσω τον εαυτό μου; Πώς μπορείς να σκοτώσεις «αυτό που δεν υπάρχει;» Γιατί ένιωθε έτσι η Βίβιαν; Όπως η ίδια ομολόγησε στο ημερολόγιό της: «Αισθάνομαι διαρκώς ότι είμαι ψηλή και άχαρη και αργόστροφη δίπλα σε κάποια άλλη [κάποια φίλη] που είναι μικρόσωμη, ακριβολόγα, ευφυής και απόλυτα τέλεια.» Οι διαφημίσεις και τα ψυχαγωγικά προγράμματα ενθαρρύνουν καταστρεπτικές συγκρίσεις με το να εξυμνούν τη σωματική ελκυστικότητα, τη σεξουαλικότητα και τα ακαδημαϊκά επιτεύγματα.
Επίσης, οι αδυναμίες που έχει κάποιος συμβάλλουν στα αισθήματά του χαμηλής αυτοεκτιμήσεως. Μπορεί να κάνεις κάτι που ξέρεις ότι είναι εσφαλμένο και να αισθάνεσαι σαν τον Βασιλιά Δαβίδ του αρχαίου Ισραήλ, ο οποίος είπε θρηνολογώντας: «Δεν είναι ειρήνη εις τα οστά μου εξ αιτίας της αμαρτίας μου. Διότι αι ανομίαι μου υπερέβησαν την κεφαλήν μου· ως φορτίον βαρύ υπερεβάρυναν επ’ εμέ . . . όλην την ημέραν περιπατώ σκυθρωπός.» (Ψαλμός 38:3-6) Ειλικρινά, αυτή η γεμάτη τύψεις στάση είναι αξιέπαινη. Δείχνει ότι δεν έχεις αναισθητοποιηθεί ως προς τους ορθούς κανόνες. Και, αν αλλάξεις την πορεία σου, ο Θεός θα σε συγχωρήσει.
Όμως, μερικοί προσπαθούν να καλύψουν τα αισθήματα ενοχής ή αναξιότητας που νιώθουν με το να φεύγουν από το σπίτι, να διαπράττουν σεξουαλική ανηθικότητα ή να πίνουν πάρα πολύ. Η Μαρία έβρισκε διέξοδο στις ενέσεις ηρωίνης. Όπως είπε: «Είχα πολύ μεγάλη αυτοπεποίθηση—μέχρι τη στιγμή που σταμάταγε η επήρεια του ναρκωτικού.» Και όταν συνέβαινε αυτό, βρισκόταν αντιμέτωπη με την υπερβολική . . .
Απελπισία
Το πιο επίμονο συναίσθημα που συνδέεται με τη μεγάλη κατάθλιψη—και το πιο θανατηφόρο—είναι το βαθύ αίσθημα της απελπισίας. Η Βίβιαν δεν μπορούσε να αγωνιστεί άλλο πια. Μες στην απελπισία της αυτή η δεκατετράχρονη κρεμάστηκε! Γράφοντας ο καθηγητής Τζων Ε. Μακ στο βιβλίο του Βίβιαν—Η Ζωή και η Αυτοκτονία μιας Έφηβης, παρατήρησε τα εξής: «Ένα σπουδαίο στοιχείο που συνέβαλε στην απόφασή της ν’ αυτοκτονήσει, ήταν η ανικανότητα της Βίβιαν να προβλέψει ότι η κατάθλιψή της κάποτε θα έφευγε, ότι υπήρχε κάποια ελπίδα για ν’ ανακουφιστεί τελικά από τον πόνο της.»
Όσοι παθαίνουν μεγάλη κατάθλιψη νιώθουν ότι δεν θα γίνουν ποτέ καλά, ότι δεν υπάρχει αύριο γι’ αυτούς. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η απελπισία είναι εκείνη που οδηγεί συχνά στην αυτοκτονία. Όμως η Μαρία, της οποίας η ζωή είχε γίνει ένας ζωντανός εφιάλτης, βρήκε τελικά κάτι που τη βοήθησε να βρει και πάλι το ηθικό της.
Θα το Ξεπεράσεις!
«Ήρθαν στο μυαλό μου σκέψεις αυτοκτονίας», ομολόγησε η Μαρία. «Αλλά κατάλαβα ότι εφόσον δεν αυτοκτονούσα υπήρχε πάντα κάποια ελπίδα.» Η ελπίδα της είχε κάπως γαλουχηθεί από την εκπαίδευση που είχε λάβει από την Αγία Γραφή όταν ήταν παιδί. Δυστυχώς δεν είχε ακολουθήσει αυτές τις διδασκαλίες σαν τρόπο ζωής. Παρόλ’ αυτά, ήξερε ότι ο Θεός ήταν πρόθυμος να τη βοηθήσει αν στρεφόταν ειλικρινά σ’ αυτόν. Έτσι, είδε να υπάρχουν λύσεις στη θλιβερή κατάσταση που βρισκόταν.
Δυστυχώς πολλοί νέοι όταν έρχονται αντιμέτωποι με την απελπισία δεν μπορούν καν να φανταστούν λύσεις ή την πιθανότητα μιας ευνοϊκής καταλήξεως. Τι, λοιπόν, μπορεί να σε βοηθήσει να διατηρήσεις την ελπίδα σου ψηλά;
Μίλησε σε Κάποιον γι’ αυτό
«Η λύπη εν τη καρδία του ανθρώπου ταπεινόνει αυτήν· ο δε καλός λόγος ευφραίνει αυτήν.» (Παροιμίαι 12:25) Ένας «καλός λόγος» από κάποιο άτομο που δείχνει κατανόηση μπορεί ν’ αλλάξει τα πράγματα. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να διαβάσει την καρδιά σου. Γιαυτό άνοιξε την σε κάποιον που εμπιστεύεσαι, και εκείνος μπορεί να σε βοηθήσει να ευθυγραμμίσεις τις σκέψεις σου.
‘Αλλά το έχω ήδη προσπαθήσει,’ μπορεί να πεις, ‘και το αποτέλεσμα είναι να σου κάνουν οι άλλοι κήρυγμα σχετικά με τη λαμπρή άποψη της ζωής’. Βέβαια δεν είναι όλοι επιδέξιοι σύμβουλοι. Η Βίβλος λέει: «Όπου δεν είναι κυβέρνησις, ο λαός πίπτει· εκ του πλήθους δε των συμβούλων προέρχεται σωτηρία.» (Παροιμίαι 11:14) Γι’ αυτό μην παραιτείσαι εξαιτίας ενός παράλογου συμβούλου. Ψάξε για έναν επιδέξιο σύμβουλο. Πώς;
Η Μαρία, σε μια από τις πιο άσχημες στιγμές της, άνοιξε την καρδιά της στον Θεό. «Τον ικέτεψα να στείλει κάποιον να με βοηθήσει,» ομολόγησε η Μαρία. «Καθώς πλησίασα τον Ιεχωβά αισθάνθηκα μια γαλήνη μέσα μου. Ήξερα ότι υπήρχε ακόμη ελπίδα.» Η θερμή προσευχή της έλαβε απάντηση όταν μια Μάρτυς του Ιεχωβά πήγε στο σπίτι της εκείνη τη μέρα. Άρχισε μια Γραφική μελέτη. Άρχισε να παρακολουθεί τις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά, και εκεί συνάντησε πολλούς ικανούς συμβούλους που ήταν παραπάνω από πρόθυμοι να την βοηθήσουν.
Ακόμη και αν οι προσευχές σου για βοήθεια δεν απαντηθούν μ’ αυτόν τον τρόπο, ο Θεός μπορεί να σου δώσει δύναμη να υπομείνεις. Η Βίβλος λέει: «Πιστός όμως είναι ο Θεός, όστις δεν θέλει σας αφήσει να πειρασθήτε υπέρ την δύναμίν σας, . . . θέλει κάμει και την έκβασιν, ώστε να δύνασθε να υποφέρητε.» Ωστόσο, χρειάζεται προσπάθεια από μέρους σας.—1 Κορινθίους 10:13.
«Όλα αυτά τα χρόνια είχα προβάλλει τέτοιες δικαιολογίες που κανένας πραγματικά δεν ήξερε πόση κατάθλιψη αισθανόμουν,» ανέφερε η Μαρία. «Τότε όμως εμπιστεύθηκα μια ηλικιωμένη γυναίκα στην εκκλησία. Έδειξε τέτοια κατανόηση! Είχε αντιμετωπίσει και εκείνη μερικές ίδιες εμπειρίες. Έτσι με ενθάρρυνε να καταλάβω ότι και άλλοι άνθρωποι έχουν περάσει παρόμοια πράγματα και τα κατάφεραν ωραία.»
Όχι, η κατάθλιψη της Μαρίας δεν έφυγε αμέσως. Αλλά σιγά-σιγά άρχισε ν’ αντιμετωπίζει με επιτυχία τα έντονα αισθήματα της καθώς βάθαινε τις σχέσεις της με τον Θεό μέσω της Γραφικής της μελέτης και της συναναστροφής της με συγχριστιανούς.
Η Βίβιαν προφανώς δεν είχε τέτοια πίστη. «Πραγματικά θέλω να πιστέψω σε κάτι, αλλά όπως πολλοί άλλοι, δεν ξέρω σε τι,» είπε θρηνολογώντας πριν πεθάνει. «Ποτέ δεν μπόρεσα να προσευχηθώ. Αυτό μπορείς να το πεις όταν μία προσευχή δεν πετυχαίνει το σκοπό της.»
Μην κάνεις και συ το ίδιο λάθος. Αν αισθάνεσαι σοβαρή κατάθλιψη, προσευχήσου στον Θεό. Ψάξε να βρεις ικανούς συμβούλους και αποκάλυψε τους τα αισθήματα σου. Άφησε τον «καλό λόγο» τους να υψώσει το ηθικό σου. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πολύ πρόθυμοι να σε βοηθήσουν. Άφησε τους να σε βοηθήσουν να αναπτύξεις φιλία με τον Θεό ώστε να καταλάβεις τη σημασία της υποσχέσεως που θερμαίνει την καρδιά: «Η ειρήνη του Θεού η υπερέχουσα πάντα νουν θέλει διαφυλάξει τας καρδίας σας και τα διανοήματα σας δια του Ιησού Χριστού.»—Φιλιππησίους 4:7.
[Υποσημειώσεις]
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]
Η σοβαρή κατάθλιψη η πιο συνηθισμένη αιτία των νεανικών αυτοκτονιών, οι οποίες έχουν πάρει επιδημικές διαστάσεις σε μερικές χώρες
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 15]
Μια προσωπική φιλία με τον Θεό μπορεί να σε βοηθήσει ν’ αντιμετωπίσεις τη μεγάλη κατάθλιψη
[Πλαίσιο στη σελίδα 13]
Μήπως είναι μεγάλη κατάθλιψη;
Καθένας μπορεί να υποφέρει προσωρινά από ένα ή και περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα χωρίς ν’ αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα. Ωστόσο, αν μερικά συμπτώματα επιμένουν, ή αν κάποιο απ’ αυτά είναι αρκετά σοβαρό που σου δημιουργεί ανωμαλίες, μπορεί (1) να έχεις μια σωματική αρρώστια και να χρειάζεσαι προσεχτικότερη εξέταση από γιατρό ή (2) να έχεις σοβαρή διανοητική διαταραχή—μεγάλη κατάθλιψη.
● Τίποτα Δεν Σε Ευχαριστεί. Δεν απολαμβάνεις δραστηριότητες που κάποτε σου άρεσαν. Νιώθεις σαν να μην υπάρχεις, σαν να τα έχεις χαμένα και ζεις μηχανικά.
● Ολική Αναξιότητα. Νιώθεις σαν να μην μπορείς να κάνεις τίποτα το σημαντικό στη ζωή σου και ολοκληρωτικά άχρηστος. Αισθάνεσαι γεμάτος ενοχή.
● Ριζικές Αλλαγές στη Διάθεση. Αν κάποτε ήσουν εκδηλωτικός, μπορεί τώρα να κλείνεσαι στον εαυτό σου. Μπορεί συχνά να κλαις.
● Ολική Απελπισία. Νιώθεις ότι τα πράγματα θα είναι άσχημα. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορείς να κάνεις, και οι συνθήκες ποτέ δεν θα καλυτερέψουν.
● Εύχεσαι Να Ήσουν Νεκρός. Η αγωνία είναι τόσο μεγάλη που συχνά αισθάνεσαι ότι θα ήταν καλύτερα να ήσουν νεκρός.
● Δεν Μπορείς Να Συγκεντρώσεις τις Σκέψεις Σου. Σκέφτεσαι ξανά και ξανά μερικά πράγματα ή διαβάζεις κάτι χωρίς να το καταλαβαίνεις.
● Αλλαγή Στη Συνήθεια Του Φαγητού ή των Εντέρων. Δεν έχεις όρεξη ή τρως πάρα πολύ. Περιοδική δυσκοιλιότητα ή διάρροια.
● Αλλαγή Στις Συνήθειες Του Ύπνου. Κοιμάσαι λίγο ή πάρα πολύ. Ίσως έχεις συχνά εφιάλτες.
● Πόνοι. Πονοκέφαλοι, κράμπες και πόνοι στην κοιλιά και στο στήθος. Ίσως να αισθάνεσαι διαρκώς κουρασμένος χωρίς να υπάρχει λόγος.
[Εικόνα στη σελίδα 14]
Ένας από τους καλύτερους τρόπους για ν’ αντιμετωπίσεις τη σοβαρή κατάθλιψη είναι να μιλήσεις σε άλλους και ν’ ανοίξεις σ’ αυτούς την καρδιά σου