Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Οι Γονείς μου Χωρίζουν—Τι Πρέπει να Κάνω;
«Ένα βράδυ, ο πατέρας μου μας έβγαλε έξω και τα τέσσερα παιδιά για παγωτό. Ξαφνικά η φωνή του έγινε πολύ τυπική. Μας είπε: ‘Η μητέρα σας κι εγώ έχουμε ορισμένες διαφορές, γι’ αυτό θα φύγω από το σπίτι. Ίσως ξαναγυρίσω το καλοκαίρι’. Κανείς μας δεν είπε τίποτα. Πρέπει να είχε ήδη έτοιμες τις βαλίτσες του, γιατί όταν μας πήγε στο σπίτι με το αυτοκίνητο, δεν μπήκε μέσα. Βγήκαμε από το αυτοκίνητο και μείναμε εκεί στο δρόμο να κλαίμε με λυγμούς, καθώς απομακρυνόταν ο πατέρας μου».—Τομ.a
ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ του Τομ δεν ξανάσμιξαν ποτέ. Αλλά τότε, ο Τομ δεν μπορούσε να ξέρει αν θα ξανάσμιγαν ή όχι.
Οι γονείς του Ράντι, από την άλλη μεριά, χώρισαν περισσότερες φορές απ’ όσες μπορεί να θυμηθεί. «Ο μπαμπάς έφευγε για ένα ή δυο μήνες κάθε φορά», θυμάται. «Μετά ξαναγύριζε και τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα για λίγο καιρό. Έπειτα, τελείως ξαφνικά, έφευγε ξανά».
Το διαζύγιο έχει τη θλιβερή σφραγίδα του τελεσίδικου. Αλλά όταν οι γονείς σου είναι απλώς σε διάσταση, κι εσύ δεν ξέρεις ακόμα αν θα πάρουν διαζύγιο ή όχι, η αβεβαιότητα μπορεί να είναι πολύ βασανιστική. Πολλοί γονείς, σαν του Ράντι, ξανασμίγουν αλλά χωρίζουν πάλι αργότερα. Σύμφωνα με το βιβλίο Διαζευγμένες Οικογένειες (Divorced Families), υπολογίζεται ότι περίπου 50 τοις εκατό των χωρισμών καταλήγουν τουλάχιστον σε μια προσωρινή συμφιλίωση. Ωστόσο, οι ερευνήτριες σε θέματα διαζυγίου Τζούντιθ Γουολερστάιν και Σάντρα Μπλέικσλι σημειώνουν: «Συχνά πριν από το διαζύγιο συμβαίνουν αρκετοί χωρισμοί, που ο καθένας τους φαίνεται ότι είναι αποφασιστικός, αλλά αποδεικνύεται πως δεν είναι τελεσίδικος. Αυτό μπορεί να μπερδέψει τα παιδιά και τα κάνει να περιμένουν κάποια συμφιλίωση».
Τα λόγια, ‘Ίσως ξαναγυρίσω’, μοιάζουν να είναι γεμάτα υποσχέσεις. Αλλά στο μυαλό έρχονται και ξανάρχονται ερωτήματα γεμάτα αγωνία. Αναρωτιέσαι: ‘Θα καταλήξουν οι γονείς μου στο διαζύγιο; Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τα αισθήματα που με πληγώνουν τόσο βαθιά τώρα;’
Διάσωση από την Τρικυμία
Στην αρχή μπορεί να νιώθεις κατάθλιψη, κούραση, να μην μπορείς να συγκεντρωθείς ή μερικές φορές να νιώθεις τέτοιο θυμό που να νομίζεις ότι θα εκραγείς. Ή μπορεί να νιώθεις απλώς αποθάρρυνση. Όλες αυτές είναι συνηθισμένες αντιδράσεις σε μια ακραία κατάσταση—μια κατάσταση που εμφανίζεται πάρα πολύ συχνά αυτές τις μέρες. Αν και ο Λόγος του Θεού ενθαρρύνει τα αντρόγυνα να μένουν ενωμένα και να λύνουν τα προβλήματά τους, η στάση του κόσμου ως προς το γάμο έχει φθαρεί σε μεγάλο βαθμό. (1 Κορινθίους 7:10-16) Σήμερα, ο γάμος δεν έχει περισσότερο από 50 τοις εκατό ποσοστό επιβίωσης. Όπως προείπε η Αγία Γραφή πριν από πολύ καιρό, η εποχή μας βλέπει δραστική πτώση στη ‘στοργή’ που κάποτε ήταν τόσο συνηθισμένη στις οικογένειες.b—2 Τιμόθεον 3:3, Κείμενο.
Πώς μπορείς να τα βγάλεις πέρα; Αυτό που περνάς μπορεί να παρομοιαστεί με μια τρικυμία στη ζωή σου. Το να σκέφτεσαι έτσι μπορεί να βοηθήσει με δυο τρόπους. Πρώτον, καμιά τρικυμία δεν διαρκεί για πάντα. Η συναισθηματική αναστάτωση που νιώθεις τώρα θα κοπάσει με τον καιρό, όπως γίνεται με όλες τις τρικυμίες. Και δεύτερον, μπορείς να βρεις τρόπο να σωθείς απ’ αυτή την τρικυμία. Δεν είναι ανάγκη να ‘βουλιάξεις’. Αλλά όπως ένα πλοίο στην τρικυμία δεν πρέπει να πηγαίνει κοντά σε βράχους, στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν μερικοί κίνδυνοι που μοιάζουν με βράχους και μπορούν να προκαλέσουν πραγματικά προβλήματα. Ας εξετάσουμε μερικούς απ’ αυτούς.
Απατηλές Προσδοκίες
Ένας τέτοιος κίνδυνος θα ήταν το να το βάλεις σκοπό να ξανασμίξεις τους γονείς σου. Η Αν θυμάται: «Μετά το χωρισμό τους, οι γονείς μου εξακολουθούσαν να μας βγάζουν έξω μαζί μερικές φορές. Η αδελφή μου κι εγώ ψιθυρίζαμε η μια στην άλλη: ‘Πάμε πιο γρήγορα να τους περάσουμε για να τους αφήσουμε μόνους’. Αλλά», λέει αναστενάζοντας, «τελικά δεν καταφέραμε τίποτα. Ποτέ δεν ξανάσμιξαν».
Όπως αναφέρεται στο εδάφιο Παροιμίαι 13:12, ΜΝΚ: ‘Η προσδοκία που αναβάλλεται αρρωσταίνει την καρδιά’. Να θυμάσαι ότι δεν μπορείς να ελέγχεις το τι κάνουν οι γονείς σου. Δεν προκάλεσες εσύ το χωρισμό τους και απ’ ό,τι φαίνεται δεν μπορείς ούτε να επέμβεις και να τακτοποιήσεις το γάμο τους.—Βλέπε επίσης Παροιμίαι 26:17.
Ο Κίνδυνος του Μίσους
Ο θυμός και το μίσος ίσως είναι οι πιο φονικοί «βράχοι» που θα αντιμετωπίσεις σ’ αυτή την τρικυμία. Ο Τομ θυμάται τα αισθήματα που είχε όταν ήταν 12 χρονών: «Άρχισα να αισθάνομαι πραγματικό θυμό για τον πατέρα μου. Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τη λέξη ‘μίσος’, αλλά είχα φοβερή κακία. Δεν καταλάβαινα πώς ήταν δυνατό να νοιάζεται για εμάς αφού μας εγκατέλειψε. Και νομίζω πως μέσα μου έλεγα ότι είναι η δική μου σειρά να τον κάνω να καταλάβει πώς αισθάνομαι εγώ».
Ο χωρισμός στο γάμο σπάνια αποτελεί κοινή απόφαση· έτσι είναι φυσικό να πιστεύεις ότι ο ένας γονέας φταίει πιο πολύ. Ίσως μάλιστα ο ένας από τους γονείς σου παραβίασε το νόμο του Θεού σχετικά με την πιστότητα στο γαμήλιο σύντροφο. (Εβραίους 13:4) Αλλά όπως κι αν έχουν τα πράγματα, πώς φέρεσαι εσύ στο γονέα που φαίνεται ότι έχει περισσότερο άδικο; Πρέπει να μισείς αυτόν το γονέα ή να προσπαθείς να εκδικηθείς το γονέα που έσφαλε;
Να θυμάσαι πρώτον ότι ένας χωρισμός σπάνια είναι τόσο απλός ώστε να μπορεί να πει κανείς ότι ο ένας γονέας ήταν απόλυτα «κακός» ή απόλυτα «καλός». Πιθανώς οι γονείς σου δεν σου έχουν πει τα πάντα για το γάμο τους ή για τη διάλυσή του· ίσως και οι ίδιοι να μην μπορούν να καταλάβουν τα πράγματα. Γι’ αυτό, απόφυγε να κρίνεις μια κατάσταση για την οποία δεν έχεις ολοκληρωμένη εικόνα. (Παροιμίαι 18:13) Ευτυχώς, ο Κριτής για όλ’ αυτά τα ζητήματα είναι ο Θεός. Εκείνος δεν σε έχει διορίσει ούτε κριτή ούτε τιμωρό των γονέων σου. Και τι ανακουφιστικό που είναι αυτό! Ποιος από εμάς θα μπορούσε να φέρει πραγματικά σε πέρας μια τέτοια ευθύνη;—Ρωμαίους 12:19.
Ομολογουμένως, είναι δύσκολο να αντισταθείς στο θυμό· και είναι απόλυτα φυσικό να αισθάνεσαι βαθιά αναστάτωση αυτή τη στιγμή. Αλλά το να καλλιεργείς ένα πνεύμα θυμού και εκδίκησης μπορεί σιγά-σιγά να δηλητηριάσει την προσωπικότητά σου. Η Αγία Γραφή λέει ότι ‘η ήρεμη καρδιά είναι η ζωή του οργανισμού’. Ασφαλώς, μια ήρεμη καρδιά δεν είναι γεμάτη πικρία. Δεν είναι να απορεί κανείς που η Αγία Γραφή μάς λέει ‘να εγκαταλείψουμε το θυμό και να αφήσουμε την οργή’. (Παροιμίαι 14:30, ΜΝΚ· Ψαλμός 37:8, ΜΝΚ) Επίσης, η εντολή της Αγίας Γραφής που υπαγορεύει να τιμάς τους γονείς σου, περιλαμβάνει ακόμα και το να τιμάς τους γονείς που σε έχουν απογοητεύσει.—Λουκάς 18:20.
Έτσι ο Τομ σκέφτηκε πολύ το θέμα του θυμού του. Τώρα λέει: «Είναι εύκολο να κρατάς κακία και να σκέφτεσαι: ‘Αυτός ήταν που έσφαλε. Είναι λοιπόν σωστό να τον μισώ’. Αλλά άρχισα να αναρωτιέμαι: ‘Είναι πραγματικά σωστό;’ Και κατάλαβα ότι, όχι, δεν είναι σωστό. Ως Χριστιανός δεν μπορείς να κρατάς κακία σε κανέναν».
Φυσικά, όταν η Αγία Γραφή λέει να διώξεις μακριά το θυμό δεν εννοεί να παριστάνεις πως δεν νιώθεις θυμό. Αν οι πράξεις των γονέων σου σε έχουν πληγώσει, γιατί να μην προσπαθήσεις να τους μιλήσεις γι’ αυτό, και με σεβασμό να τους κάνεις να δουν τη δική σου άποψη;—Βλέπε Παροιμίαι 15:22, 23, ΜΝΚ· 16:21.
Ανάμεσα σε Δύο Στρατόπεδα
‘Αλλά πώς μπορώ να χειριστώ αυτό το αίσθημα του να είμαι μοιρασμένος ανάμεσα στους γονείς μου;’ μπορεί να ρωτήσεις. Αυτό μπορεί να είναι ένας ιδιαίτερα επικίνδυνος «βράχος», που να είναι δύσκολο να τον παρακάμψεις. Ο Ράντι θυμάται: «Εκείνο που έτρεμα πιο πολύ όταν πήγαινα να δω τον μπαμπά μου ήταν οι ερωτήσεις που θα μου έκανε επίμονα η μαμά μου ύστερα από κάθε επίσκεψη. Και πραγματικά διαστρέβλωνε τα πράγματα εις βάρος του. Εγώ έλεγα: ‘Αμάν, μαμά! Γιατί το κάνεις αυτό; Άφησέ με ήσυχο!’ Κι εκείνη γινόταν έξαλλη και με πίεζε να απαντήσω στις ερωτήσεις της».
Μερικές φορές, οι γονείς χρησιμοποιούν τα παιδιά τους για να στέλνουν μηνύματα γεμάτα οργή ο ένας στον άλλον ή ακόμα και να κατασκοπεύουν ο ένας τον άλλον! Μια γυναίκα ήθελε να ανακαλύψει πόσα χρήματα είχε ο άντρας της που δεν έμενε μαζί τους. Έτσι αυτή και ο δεκάχρονος γιος της άνοιξαν με λοστό ένα παράθυρο στο σπίτι του πατέρα, και το αγόρι σκαρφάλωσε και μπήκε μέσα για να πάρει κρυφά το βιβλιάριο των επιταγών του πατέρα του. «Θα του τη σκάσουμε!» είπε το αγόρι με ολοφάνερη χαιρεκακία.
Είναι άδικο να προσπαθούν οι γονείς σου να σε χρησιμοποιούν σαν όργανο για εκδίκηση. Αλλά να θυμάσαι ότι περνάνε τρομερή συναισθηματική αναστάτωση. Γι’ αυτό, να τους δείχνεις όσο περισσότερη υπομονή μπορείς. Μίλησέ τους. Ίσως θέλεις να πεις, για παράδειγμα, ‘Μαμά και μπαμπά σας αγαπάω και τους δυο. Γι’ αυτό, σας παρακαλώ να μη με χρησιμοποιείτε για να πληγώνετε ο ένας τον άλλον’. Όχι πως δεν θα πρέπει να δείχνεις συνεργατικότητα και να αρνείσαι να μεταφέρεις οποιοδήποτε μήνυμα από τον ένα στον άλλον. Αλλά αν οι γονείς σου γίνονται μνησίκακοι και εκδικητικοί, τότε είναι καιρός να πάψεις να βρίσκεσαι εσύ στη μέση.—Παροιμίαι 26:17.
Επιπλέον, θα ήταν υποκριτικό να φέρνεις τον ένα γονέα σε σύγκρουση με τον άλλον για το δικό σου συμφέρον, λέγοντας πράγματα όπως: «Θέλω να πάω να μείνω με τη μαμά. Εκείνη πάντα μ’ αφήνει να κάνω ό,τι θέλω». Μετά το χωρισμό, οι γονείς μπορεί να νιώθουν πολύ ένοχοι για την ένταση που προκάλεσαν στα παιδιά τους και να προσκολλούνται πάνω τους απελπισμένα. Τα νεαρά άτομα που ξέρουν την επιρροή που κατά συνέπεια ασκούν στους γονείς τους, ίσως μπουν στον πειρασμό να τη χρησιμοποιήσουν. Σίγουρα, όμως, δεν θέλεις να χρησιμοποιείς τέτοια πονηρά τεχνάσματα.
Αλλά για να επιβιώσεις από μια τρικυμία, χρειάζονται περισσότερα από το να αποφεύγεις απλώς τους βράχους. Ένα μελλοντικό άρθρο θα εξετάσει μερικές θετικές ενέργειες που μπορείς να κάνεις και που θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις αυτή την κατάσταση.
[Υποσημειώσεις]
a Μερικά από τα ονόματα έχουν αλλαχτεί.
b Όσον αφορά τις αιτίες για τη διάλυση του γάμου, βλέπε το άρθρο «Γιατί Χώρισαν η Μαμά κι ο Μπαμπάς;» στο τεύχος 22 Οκτωβρίου 1987 του Ξύπνα! Βλέπε επίσης τα άρθρα «Οι Νεαροί Ρωτούν . . .» στα τεύχη 22 Δεκεμβρίου 1987 και 22 Μαΐου 1988.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 11]
Αυτό που περνάς μπορεί να παρομοιαστεί με μια τρικυμία στη ζωή σου. Το να σκέφτεσαι έτσι μπορεί να σε βοηθήσει να το ξεπεράσεις, γιατί καμιά τρικυμία δεν διαρκεί για πάντα
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]
Είναι δύσκολο να αντισταθείς στο θυμό· και είναι απόλυτα φυσικό να αισθάνεσαι βαθιά αναστάτωση αυτή τη στιγμή. Αλλά το να καλλιεργείς ένα πνεύμα θυμού και εκδίκησης μπορεί σιγά-σιγά να δηλητηριάσει την προσωπικότητά σου