Αυτά τα Καταπληκτικά Μαρσιποφόρα της Αυστραλίας

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Αυστραλία

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ είναι τα μαρσιποφόρα, και τι είναι αυτό που τα κάνει καταπληκτικά;

Με απλά λόγια, μαρσιποφόρο είναι ένα είδος θηλαστικού, δηλαδή ένα θερμόαιμο ζώο που θηλάζει τα μικρά του. Ωστόσο, ανόμοια με τα περισσότερα θηλαστικά, τα θηλυκά μαρσιποφόρα δεν σχηματίζουν πλακούντα στη μήτρα τους κατά την περίοδο της κυοφορίας. Γεννούν νεογνά τα οποία είναι μικροσκοπικά και δεν βλέπουν, κατόπιν τα θηλάζουν και τα προστατεύουν σε έναν εξωτερικό σάκο. Έτσι, βασικά, τα μαρσιποφόρα είναι θηλαστικά με σάκο, αφού η λέξη μάρσιπος σημαίνει «σάκος» ή «τσέπη».

Στην πραγματικότητα, το καγκουρό δεν είναι παρά μόνο ένα από τα περίπου 250 είδη μαρσιποφόρων. Υπάρχουν μαρσιποφόρα και σε άλλες χώρες εκτός από την Αυστραλία—όμως όχι σε πολλές. Για παράδειγμα, το βορειοαμερικανικό οπόσουμ είναι μαρσιποφόρο, και άλλα βρίσκονται στη Νότια Αμερική. Αλλά μέχρι σήμερα τα περισσότερα μαρσιποφόρα του κόσμου περιορίζονται στην περιοχή της Αυστραλασίας, και περίπου 175 διαφορετικά είδη έχουν αναγνωριστεί εκεί. Συνολικά υπάρχουν 45 είδη καγκουρό στην Αυστραλία, αλλά το πιο γνωστό είναι το γιγάντιο κόκκινο καγκουρό. Αυτό είναι το μεγαλύτερο μαρσιποφόρο, ζυγίζει μέχρι και 90 κιλά και είναι ψηλότερο από τους περισσότερους ανθρώπους. Το θηλυκό του, όμως, είναι αξιοπρόσεκτα μικρότερο και έχει γκριζογάλανο χρώμα.

Τα καγκουρό μπορούν να πηδήξουν μέχρι και 11 μέτρα με ένα μόνο άλμα. Σύμφωνα με χρονομετρήσεις, μερικά τρέχουν με ταχύτητα μέχρι και 64 χιλιόμετρα την ώρα και διαπιστώθηκε ότι πηδούν φράχτες ψηλότερους των 3 μέτρων. Αυτό το γιγάντιο κόκκινο και το λίγο μικρότερο γκρίζο καγκουρό απαντώνται στα περισσότερα μέρη της αυστραλιανής ηπείρου. Είναι συνηθισμένο και συναρπαστικό θέαμα για τους τουρίστες που οδηγούν μέσα από αραιά δεντροφυτεμένες εκτάσεις ακόμη και από άνυδρες ερήμους της κεντρικής Αυστραλίας. Τα καγκουρό είναι κοινωνικά ζώα και συνήθως ζουν κατά ομάδες οι οποίες λέγονται «μομπς».

Θεαματική Γέννηση

Η γέννηση και η φροντίδα των νεογνών είναι ίσως η πιο καταπληκτική πλευρά της ζωής των μαρσιποφόρων. Τα καγκουρό είναι αντιπροσωπευτικά των περισσότερων μαρσιποφόρων. Μόλις 33 με 38 μέρες μετά το ζευγάρωμα, γεννιέται το καγκουράκι. Αλλά το νεογέννητο είναι στην πραγματικότητα μόλις λίγο μεγαλύτερο από ένα έμβρυο—ένα μικροσκοπικό πλάσμα σε σχήμα φασολιού, βάρους περίπου 0,75 γραμμαρίων, μικρότερο σε μέγεθος από το μικρό σας δάχτυλο και σχεδόν διαφανές.

Αμέσως μετά τη γέννησή του, «σκαρφαλώνει» από τη μήτρα της μητέρας του στο τρίχωμά της. Κατόπιν, χρησιμοποιώντας τα μικροσκοπικά του πόδια, που είναι εφοδιασμένα με νύχια, αγωνίζεται να διανύσει την απόσταση των 15 εκατοστών μέχρι το μάρσιπο της μητέρας του. Εκεί προσκολλάται σε μια από τις τέσσερις θηλές, η οποία έπειτα διογκώνεται μέσα στο στόμα του. Από αυτόν τον «αγωγό ζωής» παίρνει όλη την τροφή που χρειάζεται, και για τους επόμενους πέντε μήνες παραμένει σε αυτό το αναπαυτικό εκτροφείο πριν ξεπροβάλει το κεφάλι του πρώτη φορά.

Σε έξι περίπου μήνες, το νεαρό καγκουράκι βγαίνει έξω, κάνοντας το πρώτο του διστακτικό βήμα, αλλά συνήθως επιστρέφει στο μάρσιπο για να βρει τροφή και ασφάλεια. Τελικά, όμως, η μητέρα αποφασίζει ότι το καγκουράκι είναι πια πολύ μεγάλο για το μάρσιπο και δεν το αφήνει καθόλου να πηδήξει πάλι μέσα. Όταν το μικρό γίνει 18 μηνών είναι εντελώς ανεξάρτητο από τη μητέρα του.

Ένα άλλο καταπληκτικό φαινόμενο είναι το γεγονός ότι η μητέρα καγκουρό μπορεί ταυτόχρονα να παράγει δυο διαφορετικά είδη γάλακτος. Μόλις γεννήσει το πρώτο καγκουράκι, αυτή ζευγαρώνει ξανά. Αμέσως μετά τη σύλληψη, το καινούριο έμβρυο παραμένει σε αδράνεια ώσπου το πρώτο καγκουράκι να αρχίσει τις σύντομες περιηγήσεις του έξω από το μάρσιπο. Τότε γεννιέται το δεύτερο μικροσκοπικό καγκουράκι και προσκολλάται σε μια άλλη θηλή μέσα στο μάρσιπο.

Αλλά το μεγαλύτερο καγκουράκι πίνει ακόμη γάλα από τη θηλή στην οποία προσκολλήθηκε αρχικά. Τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο καθώς το νέο εμβρυοειδές καγκουράκι χρειάζεται διαφορετικό είδος γάλακτος. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα, επειδή, από τη θηλή στην οποία αυτό έχει προσκολληθεί, η μητέρα είναι τώρα σε θέση να προμηθεύσει γάλα πλούσιο σε ζάχαρη, ενώ από τη θηλή στην οποία είχε προσκολληθεί αρχικά ο μεγαλύτερος αδελφός του, συνεχίζει να προμηθεύει γάλα πλούσιο σε πρωτεΐνες και λιπαρά!

Μολονότι δεν είναι κατά κανόνα επιθετικά ζώα, τα αρσενικά μερικές φορές συγκρούονται με τρόπο που θυμίζει πυγμαχία. Πολλές φορές η συμπλοκή γίνεται ανάμεσα σε δυο νεότερα αρσενικά που απλώς δοκιμάζουν τη δύναμή τους. Άλλες φορές, δυο ενήλικα αρσενικά μάχονται με γροθιές—πραγματικά πυγμαχούν το ένα εναντίον του άλλου για χάρη κάποιου θηλυκού που διάλεξαν! Αυτοί οι καβγάδες μπορεί να είναι αρκετά σοβαροί, επειδή οι αντίζηλοι θαυμαστές γδέρνουν ο ένας τον άλλον με τα μπροστινά πόδια τους και κλωτσούν βίαια με τα πίσω πόδια τους.

Το Γοητευτικό Κοάλα—Άλλο Ένα Καταπληκτικό Μαρσιποφόρο

Είναι σχεδόν τόσο γνωστό όσο και το καγκουρό, και απεικονίζεται το ίδιο συχνά σε τουριστικά φυλλάδια με θέμα την Αυστραλία· πρόκειται για το πιο χαριτωμένο από όλα τα μαρσιποφόρα—το κοάλα. Αυτό το μικρό πλάσμα είναι αποκλειστικά δενδρόβιο και μετακινείται κυρίως τη νύχτα. Συχνά το συγχέουν με αρκούδα λόγω της εμφάνισής του, και μερικές φορές εσφαλμένα το αποκαλούν αρκουδάκι κοάλα. Αλλά δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την οικογένεια της αρκούδας ούτε είναι ένα είδος οπόσουμ ή πιθήκου. Είναι πραγματικά μοναδικό. Ναι, υπάρχει μόνο ένα είδος κοάλα, και αυτό βρίσκεται στις ανατολικές πολιτείες της Αυστραλίας.

Το κοάλα έχει την ανεξάντλητη ικανότητα να γοητεύει τους ανθρώπους, με το μαλακό του τρίχωμα που σε προκαλεί να το χαϊδέψεις, με τα ζωηρά στρογγυλά μάτια, με την απαλή μύτη που μοιάζει λαστιχένια και με τη σχεδόν μόνιμη έκφραση απορίας στο πρόσωπό του. Δεν είναι μεγάλα ζώα, φτάνουν περίπου 60 εκατοστά σε ύψος και ζυγίζουν από 8 ως 14 κιλά.

Το μικρό κοάλα γεννιέται όπως και τα περισσότερα μαρσιποφόρα, με τη διαφορά ότι η μητέρα κοάλα έχει μάρσιπο με άνοιγμα στην πλάτη. Το νεογέννητο μένει στο μάρσιπο επί έξι μήνες και όταν τελικά ξεπροβάλει, γαντζώνεται στην πλάτη της μητέρας του ενώ αυτή είναι απασχολημένη καθώς τριγυρίζει από δέντρο σε δέντρο και ψάχνει για νόστιμα φύλλα.

Ένα Μοναδικό Πεπτικό Σύστημα

Τα κοάλα είναι απαιτητικά στο φαγητό. Περιορίζονται στα φύλλα του ευκάλυπτου. Και δεν τρώνε όποιο και όποιο. Από τα 600 διαφορετικά είδη ευκάλυπτου που είναι διαθέσιμα, τα κοάλα τρώνε μόνο 50 ή 60 από αυτά. Αν άλλα ζώα έτρωγαν αυτά τα φύλλα, πιθανότατα θα πέθαιναν εξαιτίας των ελαίων και των τοξικών χημικών ουσιών που βρίσκονται στα φύλλα τα οποία είναι δηλητηριώδη. Ένα πολύ περίπλοκο πεπτικό σύστημα βοηθάει τα κοάλα να χωνεύουν το ιδιαίτερο είδος τροφής τους, αλλά αυτό το μοναδικό διαιτολόγιο τείνει να δώσει στο σώμα τους μια μάλλον χαρακτηριστική μυρωδιά!

Μερικοί ειδικοί ισχυρίζονται ότι τα κοάλα δεν πίνουν καθόλου νερό και ότι η λέξη «κοάλα» είναι λέξη των Αβοριγίνων που σημαίνει «δεν πίνω». Όμως, η προσεκτική παρατήρηση έχει δείξει ότι τα κοάλα κατά καιρούς κατεβαίνουν από τα δέντρα τους για να πιουν, και μερικές φορές μάλιστα τρώνε λίγο χώμα για να εμπλουτίσουν τη διατροφή τους που είναι ελλιπής σε μεταλλικά στοιχεία.

Μολονότι μπορεί κανείς να δει καγκουρό σε αρκετούς ζωολογικούς κήπους σε ολόκληρο τον κόσμο, τα κοάλα βρίσκονται σε πολύ λίγους ζωολογικούς κήπους έξω από την Αυστραλία. Αλλά είτε έχετε την ευκαιρία να τα δείτε προσωπικά είτε όχι, είμαστε βέβαιοι ότι θα συμφωνήσετε πως είναι πραγματικά καταπληκτικά ζώα—αυτά τα θηλαστικά που έχουν μάρσιπο και δεν έχουν πλακούντα.

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Μητέρα καγκουρό με το καγκουράκι στο μάρσιπο

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Ένα κοάλα τρώει φύλλα ευκάλυπτου

[Ευχαριστίες]

Melbourne Zoo Education Service, Victoria, Australia