Λουί Μπράιγ—Δίνει Φως στους Δέσμιους του Σκοταδιού — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Λουί Μπράιγ—Δίνει Φως στους Δέσμιους του Σκοταδιού

ΠΟΣΟ εκτιμάτε την ικανότητα που έχετε να διαβάζετε και να γράφετε; Μερικοί μπορεί να τη θεωρούν δεδομένη, αλλά η ανάγνωση και η γραφή αποτελούν το θεμέλιο της μάθησης. Αν δεν μπορεί να διαβάσει κάποιος, δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε ένα τεράστιο απόθεμα γνώσεων.

Επί εκατοντάδες χρόνια, οι τυφλοί δεν είχαν πρόσβαση στο γραπτό λόγο. Το 19ο αιώνα όμως, προβληματισμένος από αυτή την κατάσταση ένας δραστήριος νεαρός υποκινήθηκε να αναπτύξει μια μέθοδο επικοινωνίας που πρόσφερε νέες ευκαιρίες στον εαυτό του και σε εκατομμύρια άλλους.

Γεννιέται Ελπίδα Μέσα από την Τραγωδία

Ο Λουί Μπράιγ γεννήθηκε το 1809 στο χωριό Κουβραί της Γαλλίας, περίπου 40 χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι. Ο πατέρας του, ο Σιμόν-Ρενέ Μπράιγ, ήταν κατασκευαστής ιπποσκευών. Πιθανώς, ο μικρός Λουί έπαιζε συχνά στο εργαστήριο του πατέρα του. Κάποια φορά όμως, σε αυτό το εργαστήριο συνέβη ένα τρομερό ατύχημα. Ενώ κρατούσε στο χέρι του ένα αιχμηρό εργαλείο, πιθανόν ένα σουβλί, ο Λουί άθελά του το έμπηξε στο μάτι του. Η βλάβη που προκλήθηκε ήταν ανεπανόρθωτη. Ακόμα χειρότερα, η μόλυνση εξαπλώθηκε σύντομα και στο άλλο μάτι του. Στην τρυφερή ηλικία των τριών χρόνων, ο Λουί τυφλώθηκε ολοκληρωτικά.

Στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την κατάσταση όσο το δυνατόν καλύτερα, οι γονείς του Λουί και ο ιερέας της ενορίας, ονόματι Ζακ Παλουί, διευθέτησαν να πάει ο Λουί στο τοπικό σχολείο. Εκείνος αφομοίωνε πολλά από αυτά που άκουγε. Μάλιστα μερικές χρονιές ήταν ο καλύτερος μαθητής στην τάξη του! Υπήρχαν όμως όρια στα πράγματα που μπορούσε να μάθει ένα τυφλό άτομο όταν διδασκόταν με μεθόδους σχεδιασμένες για άτομα που βλέπουν. Έτσι, το 1819, ο Λουί γράφτηκε στο Βασιλικό Ινστιτούτο για Τυφλά Παιδιά.

Ο ιδρυτής του ινστιτούτου, ο Βαλεντέν Αουγί, ήταν από τους πρώτους που επινόησε ένα πρόγραμμα το οποίο βοηθούσε τους τυφλούς να διαβάζουν. Ήθελε να καταπολεμήσει την αντίληψη που επικρατούσε, ότι η τύφλωση στερούσε από ένα άτομο τα οφέλη της επίσημης εκπαίδευσης. Τα πρώτα πειράματα του Αουγί περιλάμβαναν μεγάλα ανάγλυφα γράμματα αποτυπωμένα σε χοντρό χαρτί. Αν και στοιχειώδεις, αυτές οι αρχικές προσπάθειες επρόκειτο να αποδώσουν καρπούς αργότερα.

Ο Μπράιγ έμαθε να διαβάζει τα μεγάλα ανάγλυφα γράμματα στα βιβλία της μικρής βιβλιοθήκης του Αουγί. Διέκρινε, όμως, ότι αυτός ο τρόπος μάθησης ήταν αργός και μη πρακτικός. Άλλωστε, τα γράμματα ήταν σχεδιασμένα για να τα βλέπει κάποιος με τα μάτια, όχι να τα αγγίζει με τα δάχτυλα. Ευτυχώς, επρόκειτο να εμφανιστεί στο προσκήνιο κάποιος άλλος που αντιλαμβανόταν αυτούς τους περιορισμούς.

Μια Ιδέα από μια Απρόσμενη Πηγή

Το 1821, όταν ο Λουί Μπράιγ ήταν μόλις 12 χρονών, επισκέφτηκε το ινστιτούτο ο Σαρλ Μπαρμπιέ, ένας συνταξιούχος Γάλλος αξιωματικός του πυροβολικού. Εκεί παρουσίασε ένα μέσο επικοινωνίας που ονομαζόταν νυχτερινή γραφή και αργότερα ονομάστηκε ηχογραφία (sonography). Η νυχτερινή γραφή αναπτύχθηκε για να χρησιμοποιείται στο πεδίο της μάχης. Ήταν μια μέθοδος επικοινωνίας μέσω της αφής που χρησιμοποιούσε ανάγλυφες τελείες τοποθετημένες σε ορθογώνιο σχήμα με έξι τελείες στο ύψος και δύο στο πλάτος. Το ινστιτούτο είδε με καλό μάτι την ιδέα ενός κώδικα που απεικόνιζε τους φθόγγους των λέξεων. Ο Μπράιγ προσηλώθηκε με ενθουσιασμό σε αυτή τη νέα μέθοδο και μάλιστα τη βελτίωσε. Αλλά για να κάνει αυτό το σύστημα αληθινά πρακτικό έπρεπε να επιμείνει. Στο ημερολόγιό του έγραψε: «Αν δεν μπορώ να χρησιμοποιήσω τα μάτια μου για να μάθω σχετικά με τους ανθρώπους και τα γεγονότα, τις ιδέες και τα δόγματα, τότε πρέπει να βρω έναν άλλον τρόπο».

Έτσι, τα επόμενα δύο χρόνια ο Μπράιγ εργάστηκε αποφασιστικά για να απλοποιήσει τον κώδικα. Τελικά, επινόησε μια εκλεπτυσμένη και καλαίσθητη μέθοδο βασισμένη σε ένα πλαίσιο με τρεις μόνο τελείες στο ύψος και δύο στο πλάτος. Το 1824, όταν ήταν 15 χρονών, ο Λουί Μπράιγ ολοκλήρωσε τη μέθοδο των πλαισίων με τις έξι τελείες. Λίγο αργότερα, ο Μπράιγ άρχισε να διδάσκει στο ινστιτούτο και το 1829 δημοσίευσε την απαράμιλλη μέθοδο επικοινωνίας του, γνωστή σήμερα με το όνομά του. Αν εξαιρέσουμε μερικές μικρές τροποποιήσεις, η μέθοδός του παραμένει ουσιαστικά ίδια μέχρι σήμερα.

Η Μπράιγ Γίνεται Διαθέσιμη σε Όλο τον Κόσμο

Στα τέλη της δεκαετίας του 1820 εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο που εξηγούσε τη μέθοδο του Μπράιγ με τις ανάγλυφες τελείες, αλλά αυτή η μέθοδος άργησε να γίνει ευρέως αποδεκτή. Ακόμα και στο ινστιτούτο, η νέα μέθοδος υιοθετήθηκε επίσημα το 1854, δύο χρόνια μετά το θάνατο του Μπράιγ. Ωστόσο, αυτή η κατά πολύ ανώτερη μέθοδος έγινε τελικά δημοφιλής.

Πολλές οργανώσεις έχουν εκδώσει έντυπα στη γλώσσα Μπράιγ. Η Εταιρία Σκοπιά άρχισε να παράγει τέτοιες εκδόσεις το 1912, ενόσω αυτός ο κώδικας δεν είχε ακόμη οριστικοποιηθεί για τον αγγλόφωνο πληθυσμό. Σήμερα, χρησιμοποιώντας προηγμένες μεθόδους εκτύπωσης Μπράιγ, η Εταιρία τυπώνει εκατομμύρια σελίδες κάθε χρόνο σε οχτώ γλώσσες και τις διανέμει σε περισσότερες από 70 χώρες. Πρόσφατα, η Εταιρία διπλασίασε τη δυνατότητα παραγωγής προκειμένου να ικανοποιήσει τις αυξανόμενες ανάγκες για Βιβλικά έντυπα στη γλώσσα Μπράιγ.

Σήμερα ο απλός, καλοσχεδιασμένος κώδικας Μπράιγ κάνει το γραπτό λόγο διαθέσιμο σε εκατομμύρια άτομα που έχουν προβλήματα όρασης, χάρη στις αφοσιωμένες προσπάθειες που έκανε ένα αγόρι πριν από 200 περίπου χρόνια.

[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 15]

ΑΠΟΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΜΠΡΑΪΓ

Η γλώσσα Μπράιγ διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά, με το ένα ή και με τα δύο χέρια. Υπάρχουν 63 πιθανοί συνδυασμοί τελειών σε κάθε πλαίσιο. Γι’ αυτό, όλα τα γράμματα και τα σημεία στίξης στα περισσότερα αλφάβητα μπορούν να οριστούν με έναν συγκεκριμένο συνδυασμό τελειών. Σε αρκετές γλώσσες εφαρμόζεται μια συμπτυγμένη μορφή της γλώσσας Μπράιγ, στην οποία μερικά πλαίσια συμβολίζουν συνδυασμούς γραμμάτων ή ολόκληρες λέξεις που εμφανίζονται συχνά. Μερικοί άνθρωποι έχουν αποκτήσει τόσο μεγάλη επιδεξιότητα στη γλώσσα Μπράιγ ώστε μπορούν να διαβάσουν μέχρι και 200 λέξεις το λεπτό!

[Εικόνες]

Για τα πρώτα δέκα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου χρησιμοποιούνται μόνο οι τελείες των δύο επάνω γραμμών

Για τα επόμενα δέκα γράμματα προστίθεται η κάτω αριστερή τελεία σε κάθε ένα από τα πρώτα δέκα γράμματα

Για τα πέντε τελευταία γράμματα προστίθενται οι δύο κάτω τελείες στα πρώτα πέντε γράμματα· το γράμμα «w» αποτελεί εξαίρεση γιατί προστέθηκε αργότερα στο γαλλικό αλφάβητο

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 14]