Η Φανταστική Ποικιλία Ζωής στην Άνω Αμαζονία — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Η Φανταστική Ποικιλία Ζωής στην Άνω Αμαζονία

ΕΝΑ παχύ χαλί από κλαδιά και φύλλα ξεκινάει από τους πρόποδες των Περουβιανών Άνδεων και απλώνεται προς τα ανατολικά κατά πλάτος της Νότιας Αμερικής επί 3.700 χιλιόμετρα. Τελικά, αυτή η θάλασσα πρασίνου σμίγει με το γαλάζιο του Ατλαντικού.

Το τμήμα της Αμαζονίας που βρίσκεται στο Περού καλύπτει γύρω στο 60 τοις εκατό αυτής της χώρας. Παρότι ελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού του Περού ζει εδώ, πάμπολλα φυτά και ζώα βρίσκουν καταφύγιο κάτω από το θόλο του δάσους, ο οποίος φτάνει τα 35 μέτρα ύψος. Μάλιστα, η Αμαζονία θεωρείται ένα από τα πλουσιότερα οικολογικά θησαυροφυλάκια της γης. Πάνω από 3.000 ποικιλίες πεταλούδων πεταρίζουν στον υγρό αέρα. Περίπου 4.000 είδη ορχιδέας επιδεικνύουν τα πανέμορφα άνθη τους. Περισσότερα από 90 είδη φιδιών παραμονεύουν στα κλαδιά των δέντρων και στο έδαφος του δάσους. Επίσης, υπολογίζεται ότι 2.500 είδη ψαριών—μεταξύ αυτών ηλεκτροφόρα χέλια και πιράνχας—περιπολούν στα ποτάμια και στα ρεύματα.

Κυρίαρχη θέση ανάμεσα σε αυτές τις υδάτινες οδούς κατέχει ο κραταιός Αμαζόνιος. Σε ορισμένες τοποθεσίες, το ύψος των βροχών που διαποτίζουν το δάσος ετησίως φτάνει τα 2,5 με 3 μέτρα, κάνοντας τον Αμαζόνιο και τους 1.100 παραποτάμους του να υπερχειλίζουν πλημμυρίζοντας τις γύρω εκτάσεις. Ο συνδυασμός ζέστης και υγρασίας δημιουργεί περιβάλλον ατμόλουτρου, το οποίο αρέσει πολύ στα φυτά. Το αξιοσημείωτο, όμως, είναι ότι αυτή η οργιώδης βλάστηση ευδοκιμεί σε αργιλώδες έδαφος το οποίο θεωρείται από τα πλέον άγονα στη γη, ακατάλληλο για μόνιμη καλλιέργεια.

Οι Πανάρχαιες Ρίζες της Ανθρώπινης Παρουσίας

Ποιος θα επέλεγε να ζήσει σε τέτοιο μέρος; Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η λεκάνη του Αμαζονίου έχει φιλοξενήσει εκατομμύρια ανθρώπους τους περασμένους αιώνες. Σήμερα, υπολογίζεται ότι 300.000 άνθρωποι—οι οποίοι χωρίζονται σε 40 και πλέον φυλετικές ομάδες—κατοικούν στο περουβιανό τμήμα της Αμαζονίας. Πιστεύεται επίσης ότι 14 από αυτούς τους ιθαγενείς πληθυσμούς ζουν τώρα σε πλήρη σχεδόν απομόνωση από τον έξω κόσμο. Έπειτα από μια σύντομη επαφή με την «πολιτισμένη» κοινωνία, αυτοί οι λαοί αποτραβήχτηκαν στα βάθη του δάσους με την ελπίδα να αποφύγουν κάθε περαιτέρω επαφή.

Πότε ήρθαν εδώ αυτοί οι κάτοικοι της ζούγκλας, και από πού; Οι ειδικοί εικάζουν ότι οι πρώτες μεταναστευτικές ομάδες ήρθαν από το βορρά αιώνες πριν από την Κοινή μας Χρονολογία. Οι Χιβάρο (γνωστοί για τη συρρίκνωση των κεφαλιών των σκοτωμένων εχθρών τους) ήρθαν από την Καραϊβική, οι δε Αραουάκ από τη Βενεζουέλα. Άλλες φυλές θεωρείται ότι προέρχονται από τη Βραζιλία, στα ανατολικά, και από την Παραγουάη, στα νότια.

Μετά την εγκατάστασή τους, φαίνεται πως οι περισσότερες φυλές κινούνταν μέσα στα όρια συγκεκριμένων περιοχών, κυνηγώντας και συλλέγοντας καρπούς. Επίσης, καλλιεργούσαν τα λίγα προϊόντα που ταιριάζουν στο όξινο έδαφος, όπως είναι η κασσάβα, οι καυτερές πιπεριές, οι μπανάνες και το καλαμπόκι. Ισπανοί χρονικογράφοι ανέφεραν ότι ορισμένοι λαοί ήταν καλά οργανωμένοι. Είχαν δημιουργήσει αποθήκες τροφίμων και είχαν αναπτύξει μεθόδους για την εκτροφή άγριων ζώων.

Σύγκρουση Πολιτισμών

Στη διάρκεια του 16ου και του 17ου αιώνα, εισέβαλαν στην Αμαζονία Ισπανοί κονκισταδόρες. Τους ακολούθησαν κατά πόδας Ιησουίτες και Φραγκισκανοί ιεραπόστολοι με σκοπό να μεταστρέψουν τους ιθαγενείς στο Ρωμαιοκαθολικισμό. Εκείνοι οι ιεραπόστολοι συνέταξαν άριστους χάρτες που άνοιξαν την πόρτα του Αμαζονίου στα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Αλλά οι ιεραπόστολοι άνοιξαν επίσης το δρόμο στις αρρώστιες και στον όλεθρο.

Για παράδειγμα, το 1638 ιδρύθηκε μια ιεραποστολή στη σημερινή επαρχία Μάινας. Οι ιεραπόστολοι μάζεψαν σωρηδόν τους ιθαγενείς, αναμειγνύοντας αντίπαλες ομάδες αδιακρίτως, και τους ανάγκασαν να ενταχθούν στη ζωή μιας ενιαίας κοινότητας. Για ποιον «ευγενή» σκοπό; Επειδή οι ιθαγενείς θεωρούνταν αδαείς και κατώτεροι, εξαναγκάζονταν να εργάζονται για τους ιεραποστόλους και τους κονκισταδόρες. Εξαιτίας της στενής επαφής με τους Ευρωπαίους, χιλιάδες ιθαγενείς πέθαναν από ιλαρά, ευλογιά, διφθερίτιδα και λέπρα. Χιλιάδες άλλοι πέθαναν από πείνα.

Πολλοί Ινδιάνοι δραπέτευσαν από τις ιεραποστολές των διαφόρων θρησκευτικών ταγμάτων, ενώ δεκάδες ιεραπόστολοι δολοφονήθηκαν σε εξεγέρσεις. Μάλιστα, κάποια στιγμή στις αρχές του 19ου αιώνα, είχε απομείνει μόνο ένας ιερέας στην Αμαζονία.

Η Ζωή τους Σήμερα

Σήμερα, πολλοί ιθαγενείς εξακολουθούν να ζουν σύμφωνα με την παράδοση. Για παράδειγμα, στα χωριά τους κατασκευάζουν τα σπίτια με τον πατροπαράδοτο τρόπο—με σκελετό από ξύλα του δάσους και σκεπή από φοινικόκλαδα ή άλλα είδη βλάστησης. Επειδή αυτά τα σπίτια είναι πάνω σε πασσάλους, οι ετήσιες πλημμύρες δεν τους δημιουργούν προβλήματα, και σπανίως εισβάλλουν εκεί επικίνδυνα ζώα.

Οι φυλές ντύνονται και στολίζονται με ποικίλους τρόπους. Άντρες και γυναίκες που ζουν στα βάθη της ζούγκλας φορούν περιζώματα στους γοφούς ή κοντές υφαντές φούστες, ενώ τα παιδιά τους δεν φορούν τίποτα. Όσοι έχουν περισσότερες επαφές με τον έξω κόσμο έχουν υιοθετήσει το Δυτικό τρόπο ντυσίματος. Μερικοί τρυπούν τη μύτη ή τους λοβούς των αφτιών τους και τα κοσμούν με κρίκους, ξυλαράκια, κόκαλα ή φτερά. Άλλοι, όπως οι Μαγιορούνα, τρυπούν τα μάγουλά τους. Μάλιστα, μερικοί Τουκούνα και Χιβάρο λιμάρουν τα δόντια τους. Πολλοί ιθαγενείς από διάφορες φυλές αφαιρούν τις τρίχες του σώματός τους και κάνουν τατουάζ στο δέρμα τους.

Οι λαοί του Αμαζονίου γνωρίζουν χιλιάδες φυτά και έχουν για φαρμακείο τους το δάσος. Από εκεί παίρνουν τα γιατρικά τους για το δάγκωμα των φιδιών, τη δυσεντερία, τις δερματικές παθήσεις και άλλα προβλήματα. Πολύ προτού οι Δυτικές κοινωνίες ανακαλύψουν το καουτσούκ, οι κάτοικοι του Αμαζονίου χάραζαν το φλοιό του καουτσουκόδεντρου και μάζευαν το χυμό του, με τον οποίο στεγανοποιούσαν τα καλάθια για τις δουλειές τους και έφτιαχναν λαστιχένιες μπάλες για παιχνίδι. Το δάσος παρέχει επίσης τα υλικά που χρειάζονται για τις μεταφορές τους και για να επικοινωνούν από μακρινές αποστάσεις. Για παράδειγμα, οι άντρες φτιάχνουν κανό από κορμούς για να κυκλοφορούν στις ποτάμιες λεωφόρους τους, καθώς και τύμπανα από λαξευμένα κούτσουρα για να μεταδίδουν μηνύματα, τα οποία ακούγονται πολύ μακριά!

Η Επιρροή των Σαμάν και των Δεισιδαιμονιών

Οι κάτοικοι της Αμαζονίας πιστεύουν ότι η ζούγκλα είναι γεμάτη ψυχές που περιφέρονται τη νύχτα, πνεύματα που προξενούν αρρώστιες, καθώς και θεότητες που ελλοχεύουν στα ποτάμια για ανυποψίαστα θύματα. Φερ’ ειπείν, οι Αγουαρούνα, μια από τις μεγαλύτερες φυλές του Περού, λατρεύουν πέντε θεότητες: τον «Πατέρα Πολεμιστή», τον «Πατέρα Νερό», τη «Μητέρα Γη», τον «Πατέρα Ήλιο» και έναν «Πατέρα σαμάν». Πολλοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι μεταμορφώνονται σε φυτά και ζώα. Από φόβο μη τυχόν προσβάλουν τα πνεύματα, οι ιθαγενείς δεν σκοτώνουν κάποια ζώα, ενώ άλλα τα κυνηγούν μόνο όταν είναι απαραίτητο.

Οι ιθύνοντες της παραδοσιακής θρησκείας και κοινωνίας είναι οι σαμάν, ή αλλιώς μάγοι-γιατροί, οι οποίοι χρησιμοποιούν παραισθησιογόνα φυτά για να έρχονται σε έκσταση. Μερικοί χωρικοί αναμένουν από αυτούς να θεραπεύσουν τις αρρώστιες τους και να κάνουν προβλέψεις για το κυνήγι, τις καλλιέργειες και άλλα μελλοντικά γεγονότα.

Υπό Εξαφάνιση;

Ο κόσμος των κατοίκων της Αμαζονίας συρρικνώνεται γοργά. Νέοι αυτοκινητόδρομοι κατατέμνουν το δάσος. Τα αγροκτήματα και οι καλλιέργειες κόκας κατατρώνε τη ζούγκλα. Η παράνομη υλοτόμηση απογυμνώνει τεράστια τμήματα δάσους, καταστρέφοντας κάθε μέρα εκτάσεις ίσες με 1.200 γήπεδα ποδοσφαίρου! Ακόμη και οι υδάτινες οδοί επιβαρύνονται, καθώς η νόμιμη εξόρυξη μετάλλων και η παράνομη παραγωγή κοκαΐνης μολύνουν τους παραποτάμους του Αμαζονίου.

Είναι γεγονός ότι οι απομονωμένοι κάτοικοι της Αμαζονίας υφίστανται τις συνέπειες των καιρών που η Αγία Γραφή χαρακτήρισε προφητικά “κρίσιμους, δύσκολους στην αντιμετώπισή τους”. (2 Τιμόθεο 3:1-5) Είναι η Αμαζονία καταδικασμένη σε ολοκληρωτική καταστροφή; Η Γραφή μάς διαβεβαιώνει ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού, ολόκληρη η γη θα μεταμορφωθεί σε παράδεισο, σύμφωνα με τον αρχικό σκοπό του Δημιουργού μας.—Ησαΐας 35:1, 2· 2 Πέτρου 3:13.

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ποταμός Αμαζόνιος

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Οι Αγουαρούνα λατρεύουν πέντε θεότητες

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Γυναίκες της φυλής Λάμας

[Εικόνα στη σελίδα 18, 19]

Ιθαγενής της Αμαζονίας εκτοξεύει σαΐτες με φυσοκάλαμο

[Ευχαριστίες]

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Χαρακτηριστικό σπίτι σε χωριό

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Κάθε μέρα υλοτομείται παράνομα έκταση ίση με 1.200 γήπεδα ποδοσφαίρου

[Ευχαριστίες]

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]

[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 17]