Μελέτη 12

Ομιλία από Σχέδιο και Αυτοσχέδια Ομιλία

 1, 2. Πώς μας βοηθάει ο Ιεχωβά να μιλάμε;

¹ «Μη μεριμνήσητε πώς ή τι θέλετε λαλήσει· διότι θέλει σας δοθή εν εκείνη τη ώρα τι πρέπει να λαλήσητε. Επειδή σεις δεν είσθε οι λαλούντες, αλλά το Πνεύμα του Πατρός σας, το οποίον λαλεί εν υμίν». (Ματθ. 10:19, 20) Αυτά τα λόγια θα πρέπει να μετέδωσαν έξοχη πεποίθηση στους πρώτους μαθητές του Ιησού. Και ενισχύουν επίσης τους διακόνους των καλών νέων του Θεού σήμερα, όταν καλούνται να δώσουν μαρτυρία ενώπιον κυβερνητικών επισήμων. Αυτό δεν σημαίνει ότι στους Χριστιανούς Μάρτυρες του Ιεχωβά σήμερα δίνεται με θαυματουργικό τρόπο «λόγος σοφίας» και «λόγος γνώσεως», όπως είχε δοθεί σε μερικούς Χριστιανούς Μάρτυρες του πρώτου αιώνα. (1 Κορ. 12:8) Εντούτοις, είμαστε στην ευχάριστη θέση να παίρνουμε θαυμάσια θεοκρατική εκπαίδευση και, σύμφωνα με την υπόσχεση, το πνεύμα του Θεού επαναφέρει στη μνήμη μας τις απαντήσεις όταν παρουσιάζεται ανάγκη.

² Λόγω της εκπαίδευσης που παίρνετε στις Γραφικές μελέτες, στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας και στις άλλες εκκλησιαστικές συναθροίσεις, αποκτάτε ένα τεράστιο απόθεμα Βιβλικής γνώσης. Μαθαίνετε τις βασικές αρχές της δικαιοσύνης, καθώς και πώς μπορείτε να τις εφαρμόζετε στη ζωή σας σε ποικίλες περιστάσεις. Κατόπιν, με την ενασχόληση στη διακονία αγρού αποκτάτε πείρα στο να μιλάτε σε άλλους, μεταδίδοντας τις πληροφορίες που έχετε μάθει. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μιλάτε είτε από σχέδιο είτε αυτοσχέδια.

 3. Εξηγήστε τη διαφορά μεταξύ της ομιλίας από σχέδιο και της αυτοσχέδιας ομιλίας.

³ Μολονότι αυτοί οι δυο τύποι ομιλίας είναι παρόμοιοι, ωστόσο δεν είναι απόλυτα όμοιοι. Ένα παράδειγμα θα κάνει ίσως πιο σαφή τη διάκριση. Υποθέστε ότι πλησιάζετε έναν οικοδεσπότη και αρχίζετε να κάνετε μια προετοιμασμένη παρουσίαση, το σχέδιο της οποίας έχετε ήδη αποτυπώσει στο μυαλό σας. Εκτός απ’ αυτό το σχέδιο δεν έχετε απομνημονεύσει ακριβώς τα λόγια με τα οποία θα αναπτύξετε την ύλη. Μιλάτε από σχέδιο. Αλλά στη συνέχεια, ο οικοδεσπότης εγείρει απροσδόκητα κάποια αντίρρηση για την οποία εσείς δεν έχετε κάνει καμιά ειδική προετοιμασία. Ωστόσο, λόγω της εκπαίδευσης που παίρνετε στην Αίθουσα Βασιλείας, έχετε τα εφόδια για να δώσετε κάποια σχόλια ή εξηγήσεις, αντλώντας από το απόθεμα των Γραφικών σας πληροφοριών. Σ’ αυτό το σημείο θα μπορούσε να λεχτεί ότι η ομιλία σας είναι αυτοσχέδια, είναι ομιλία που τη φτιάξατε και την εκφωνήσατε σύμφωνα με την έμπνευση της στιγμής.

 4. Ποια προετοιμασία απαιτείται για μια αποτελεσματική ομιλία από σχέδιο;

⁴ Ομιλία από σχέδιο. Η προετοιμασία είναι το μυστικό για μια αποτελεσματική ομιλία από σχέδιο, είτε πρόκειται για παρουσίαση από σπίτι σε σπίτι είτε για ομιλία από το βήμα. Αν πρόκειται να κάνετε ομιλία από σχέδιο, προετοιμάστε ένα καλό σχέδιο με τα διάφορα κύρια σημεία τα οποία θα αναπτύξετε. Κάτω από κάθε κύριο σημείο μπορείτε να παραθέσετε τις ιδέες, τις αποδείξεις, τα εδάφια και τα παραδείγματα που το υποστηρίζουν, ώστε να είστε έτοιμοι να παρουσιάσετε μια πραγματικά πληροφοριακή ομιλία. Καθορίστε από πριν το καθετί εκτός από τις ακριβείς λέξεις που θα χρησιμοποιήσετε.

 5-7. Αναφέρετε τα πλεονεκτήματα της ομιλίας από σχέδιο.

⁵ Η ομιλία από σχέδιο έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Ένα είναι ότι σας αφήνει περιθώρια να ελιχθείτε. Η ύλη δεν είναι διατυπωμένη με τόσο άκαμπτο τρόπο ώστε να μην μπορείτε να παρεκκλίνετε απ’ αυτήν, όπως συμβαίνει στην περίπτωση που κάνετε ανάγνωση από χειρόγραφο ή που έχετε αποστηθίσει όσα θα πείτε. Οι εξελίξεις της τελευταίας στιγμής μπορεί να υπαγορεύσουν μερικές αλλαγές στην προσχεδιασμένη ομιλία. Υποθέστε πως λίγο πριν ανεβείτε στο βήμα διαπιστώνετε ότι το ακροατήριο περιλαμβάνει έναν απροσδόκητα μεγάλο αριθμό νεοενδιαφερομένων ατόμων. Όταν η ομιλία σας είναι από σχέδιο, σας δίνεται η δυνατότητα να κάνετε προσαρμογές για να τους βοηθήσετε πλήρως να συλλάβουν τα επιχειρήματα. Ή πιθανόν να παρατηρήσετε ότι υπάρχουν πολλοί νεαροί σχολικής ηλικίας στο ακροατήριο. Μπορείτε να προσαρμόσετε τα παραδείγματά σας, καθώς και την εφαρμογή που κάνετε στην ύλη, έτσι ώστε να τους βοηθήσετε να κατανοήσουν πώς επηρεάζει η ύλη τη δική τους ζωή.

⁶ Το δεύτερο πλεονέκτημα της ομιλίας από σχέδιο είναι ότι έχει ως αποτέλεσμα τη δραστηριοποίηση του μυαλού σας. Σας αφήνει σχετικά ελεύθερους να αναπτύξετε νέες σκέψεις. Συχνά, όταν έχετε μπροστά σας ένα ακροατήριο το οποίο κατανοεί και ανταποκρίνεται, αυτό σας ενθαρρύνει και έρχονται νέες ιδέες στο μυαλό σας, ιδέες οι οποίες μπορούν να ενσωματωθούν εύκολα στην ομιλία από σχέδιο.

⁷ Το τρίτο πλεονέκτημα αυτού του τύπου ομιλίας είναι ότι σας επιτρέπει να έχετε τα μάτια σας στραμμένα στους ακροατές σας. Αυτό βελτιώνει την επικοινωνία με το ακροατήριο. Το αποτέλεσμα είναι ότι, κατά πάσα πιθανότητα, θα δώσουν μεγαλύτερη προσοχή σ’ αυτά που λέτε. Επίσης, θα νιώσουν ότι κατέχετε το θέμα σας, εφόσον δεν χρειάζεται να κοιτάτε όλη την ώρα κάποιο γραπτό. Εξάλλου, είστε σε θέση να παρατηρείτε τις αντιδράσεις τους. Αν δείτε ότι το ενδιαφέρον τους μειώνεται, μπορείτε να κάνετε κάτι για να υπερνικήσετε αυτή τη δυσκολία. Επομένως, αυτός ο τύπος εκφώνησης προσφέρεται για θερμή και συνομιλητική παρουσίαση, για ομιλίες που πραγματικά βγαίνουν από την καρδιά σας.

 8-10. Πώς μπορούν να αποφευχθούν οι παγίδες της ομιλίας από σχέδιο;

⁸ Υπάρχουν, όμως, μερικές παγίδες στις ομιλίες από σχέδιο· αλλά αυτές μπορούν να αποφευχθούν. Για παράδειγμα, ο ομιλητής μπορεί να παρεμβάλει τόσο πολλές πρόσθετες ιδέες που η ομιλία του να ξεπεράσει τα χρονικά της περιθώρια. Επίσης, λόγω της ελευθερίας που έχει να εισάγει ελεύθερα τις ιδέες που του έρχονται στο μυαλό, ο ομιλητής μπορεί να παραμείνει σε ορισμένα σημεία πολύ περισσότερο απ’ όσο υπολόγιζε. Μπορείτε να το αποφύγετε αυτό σημειώνοντας στο σχέδιό σας πόσο χρόνο πρέπει να πάρει το κάθε τμήμα της ομιλίας. Στη συνέχεια, τηρήστε αυστηρά αυτό το χρονοδιάγραμμα.

⁹ Υπάρχει επίσης κίνδυνος να παραλείψετε σημεία, να κάνετε ελλιπείς ή ανακριβείς δηλώσεις ή να προβάλετε ισχυρισμούς χωρίς να τους υποστηρίξετε με επαρκείς αποδείξεις. Αν πού και πού ρίχνετε μια ματιά στις σημειώσεις σας, χωρίς να βιάζεστε, θα καταφέρετε να παραμείνετε προσκολλημένοι στην ύλη σας και να αποφύγετε παραλείψεις και ανακρίβειες. Αν έχετε ετοιμάσει ένα καλό σχέδιο, το οποίο θα περιέχει τα διάφορα κύρια σημεία τα οποία θα αναπτύξετε χρησιμοποιώντας αποδείξεις και εδάφια που τα υποστηρίζουν, δεν υπάρχει κίνδυνος να προβείτε σε αστήρικτους ισχυρισμούς.

¹⁰ Μολονότι δεν είναι αναγκαίο να απομνημονεύετε λέξη προς λέξη την ομιλία από σχέδιο, μπορείτε εντούτοις να έχετε κάνει πρόβες για την κατάλληλη διατύπωση, και θα σας βοηθήσει το να έχετε παγιώσει στη διάνοιά σας τον ειρμό των σκέψεων που θα ακολουθήσει η ομιλία. Μ’ αυτόν τον τρόπο, δεν θα καταφύγετε σε γλώσσα κατωτέρου επιπέδου ούτε θα κάνετε άστοχη εκλογή λέξεων. Και αν στις καθημερινές σας συνομιλίες προσπαθείτε να χρησιμοποιείτε καλή γλώσσα, θα σας είναι ευκολότερο να το κάνετε αυτό όταν εκφωνείτε μια ομιλία. Είναι αλήθεια ότι ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί να μην έχετε τις πιο εκλεκτές εκφράσεις και τη γραμματική ακρίβεια που έχει η ομιλία από χειρόγραφο, αλλά ο συνομιλητικός σας τρόπος μπορεί να το αντισταθμίσει αυτό και με το παραπάνω. Επίσης, να φροντίζετε να ανασκοπείτε αρκετές φορές την ομιλία σας προτού την εκφωνήσετε. Για μερικούς είναι αρκετό να πουν την ομιλία από μέσα τους. Πολλοί, όμως, βρίσκουν ότι είναι ιδιαίτερα εξυπηρετικό, ειδικά για τη χρονομέτρηση, το να κάνουν πρόβες λέγοντας την ομιλία μεγαλόφωνα.

11, 12. Γιατί αποτελεί ασφάλεια για τον ομιλητή να έχει ένα σχέδιο;

¹¹ Με τον καιρό και με την εξάσκηση, θα πρέπει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να μπορείτε να περιορίζετε το σχέδιό σας σε λίγες μόνο λέξεις για κάθε σημείο της ομιλίας σας. Αυτά, καθώς και τα εδάφια που θα χρησιμοποιήσετε, μπορείτε να τα γράφετε σε μια κάρτα ή σ’ ένα φύλλο χαρτί, το οποίο θα μπορείτε να συμβουλεύεστε εύκολα. Μολονότι στις πιο σύντομες ομιλίες, όπως σε μια ομιλία σπουδαστή στη σχολή διακονίας, μερικοί προτιμούν να απομνημονεύουν το σχέδιο, δεν υπάρχει καμιά αντίρρηση να έχετε πρόχειρο ένα σύντομο σχέδιο, για να το συμβουλευτείτε σε περίπτωση που κάποιος περισπασμός ή κάποιο κενό στη μνήμη σας σάς κάνει να χάσετε τον ειρμό των σκέψεών σας. Για μεγαλύτερες ομιλίες, λόγου χάρη για μια δημόσια ομιλία, είναι συνήθως πορεία πρακτικής σοφίας το να έχετε το λεπτομερές σχέδιό σας πρόχειρο, για να το συμβουλεύεστε στη διάρκεια της ομιλίας.

¹² Ο τύπος εκφώνησης από σχέδιο είναι πολύτιμος στη διακονία από σπίτι σε σπίτι. Κι αυτό γιατί, όταν ο οικοδεσπότης εγείρει μια αντίρρηση ή με κάποιον τρόπο σας διακόψει, εσείς έχετε τη δυνατότητα να παρεκκλίνετε για λίγο από τα σημεία που αναπτύσσετε, να απαντήσετε στην αντίρρηση και κατόπιν να συνεχίσετε με την ύλη που έχετε προετοιμάσει. Θα σας ήταν δύσκολο να αντιμετωπίσετε μια τέτοια διακοπή και κατόπιν να συνεχίσετε την ομιλία σας, αν είχατε αποστηθίσει την παρουσίαση λέξη προς λέξη.

13-15. Πότε μιλάμε αυτοσχέδια, και τι προετοιμασία περιλαμβάνει αυτό;

¹³ Αυτοσχέδια ομιλία. Το επίθετο «αυτοσχέδιος» σημαίνει ‘αυτός που γίνεται χωρίς μελέτη και προπαρασκευή, σύμφωνα με την έμπνευση της στιγμής’. Αλλά μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν έχει γίνει καμιά απολύτως προετοιμασία γι’ αυτό το θέμα ή το σημείο; Όχι βέβαια, εφόσον για κάθε γνήσια διδασκαλία πρέπει να υπάρχει προετοιμασία. Εντούτοις, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν έχετε ειδοποιηθεί ότι πρόκειται να μιλήσετε γύρω από ένα ορισμένο θέμα και συνεπώς δεν έχετε προετοιμαστεί συγκεκριμένα για να το συζητήσετε. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο οικοδεσπότης που βρήκατε στο έργο κηρύγματος από σπίτι σε σπίτι σάς θέσει κάποιο ερώτημα. Ή μπορεί να συμβεί σε κάποια επανεπίσκεψη ή σε οικιακή Γραφική μελέτη, όταν κάνετε ανεπίσημη μαρτυρία ή όταν έχετε κληθεί ενώπιον κάποιου δικαστηρίου ή επιτροπής. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η ταξινόμηση της ύλης και η φρασεολογία που θα χρησιμοποιήσετε θα είναι αυτοσχέδιες, αλλά η γνώση που έχετε ήδη από θεοκρατικές μελέτες θα χρησιμεύσει ως θεμέλιο γι’ αυτά που θα πείτε. Άρα, και η ομιλία που θα τη λέγαμε αυτοσχέδια βασίζεται σε προετοιμασία, μολονότι η προετοιμασία μπορεί να μην είχε γίνει γι’ αυτήν ειδικά την περίπτωση.—Ησ. 50:4.

¹⁴ Αν μάθετε, έστω και μερικά λεπτά νωρίτερα, ότι πρόκειται να κληθείτε να μιλήσετε, υπάρχουν ορισμένα πράγματα που αξίζει να κάνετε για να προετοιμαστείτε. Πρώτα-πρώτα, καθορίστε τα ένα-δυο κύρια σημεία τα οποία θα καλύψετε. Διαλέξτε μερικά επιχειρήματα για να υποστηρίξετε αυτά τα σημεία, συμπεριλαμβανομένων και μερικών κατάλληλων εδαφίων. Κατόπιν, προσπαθήστε να βρείτε ένα σύντομο πρόλογο. Τώρα, αν χρειαστεί, είστε έτοιμοι να αρχίσετε να μιλάτε. Μια τέτοια ανάγκη μπορεί να παρουσιαστεί, για παράδειγμα, όταν πρέπει να βρεθεί την τελευταία στιγμή αντικαταστάτης κάποιου σπουδαστή στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας.

¹⁵ Στις Γραφές υπάρχουν παραδείγματα διακόνων του Ιεχωβά οι οποίοι, χωρίς να το περιμένουν, κλήθηκαν να δώσουν μαρτυρία για την αλήθεια. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Στέφανος, ο οποίος οδηγήθηκε δια της βίας στο Σάνχεδριν και κατηγορήθηκε από ψευδομάρτυρες. Τη συγκλονιστική αυτοσχέδια ομιλία που έκανε μπορούμε να τη διαβάσουμε στο 7ο κεφάλαιο των Πράξεων. Τον απόστολο Παύλο τον συνέλαβαν οι Αθηναίοι, τον οδήγησαν στον Άρειο Πάγο και του υπέβαλαν ερωτήσεις γι’ αυτά που πίστευε. Η θαυμάσια αυτοσχέδια συζήτηση που είχε βρίσκεται στο 17ο κεφάλαιο των Πράξεων.

16-18. Γιατί πρέπει να εξασκούνται οι σπουδαστές στο να εκφωνούν ομιλίες από σχέδιο, αντί να χρησιμοποιούν χειρόγραφο ή να αποστηθίζουν τις ομιλίες τους;

¹⁶ Η καλύτερη μέθοδος. Μερικές φορές οι αρχάριοι θέλουν να χρησιμοποιούν χειρόγραφο όταν κάνουν ομιλία σπουδαστή. Αυτή δεν είναι ως επί το πλείστον η καλύτερη μέθοδος και πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια να σταματήσουν σύντομα να τη χρησιμοποιούν, γιατί μειώνει την επαφή που έχουν με το ακροατήριο, καθώς και τη συνομιλητικότητα. Υπάρχουν περιπτώσεις που κάνουμε ομιλίες από χειρόγραφο, αλλά θα εξασκηθείτε γι’ αυτές όταν θα σας δοθεί διορισμός για ανάγνωση. Στις υπόλοιπες ομιλίες σας να μιλάτε αβίαστα από σημειώσεις.

¹⁷ Μερικοί σπουδαστές προσπαθούν να αποστηθίσουν την ομιλία τους, για να μη χρειάζονται καθόλου σημειώσεις. Αλλά η αποστήθιση των ομιλιών έχει σαφή μειονεκτήματα, γιατί τέτοιες ομιλίες δεν είναι ευπροσάρμοστες, στερούνται φυσικότητας και υπάρχει πιθανότητα να ξεχάσει κανείς κάποιο ζωτικό τμήμα. Μπορεί να είναι κατάλληλο να αποστηθίζετε μερικές βασικές προτάσεις, λόγου χάρη μερικές προτάσεις του προλόγου ή του επιλόγου, αλλά δεν είναι σωστό να αποστηθίζετε ολόκληρη την ομιλία.

¹⁸ Η καλύτερη μέθοδος για ομιλίες είναι συνήθως να τις εκφωνείτε από σχέδιο. Αυτό γίνεται στη διακονία αγρού, όπου πραγματικά εκπαιδευόμαστε να είμαστε εύστροφοι. Παρόμοια, και στις εκκλησιαστικές συναθροίσεις η εκφώνηση ομιλιών από σχέδιο είναι εκείνη η οποία χρησιμοποιείται συχνότερα, γιατί επιτρέπει ειλικρινή και άμεση παρουσίαση του αγγέλματός μας, πράγμα που φέρνει θαυμάσια αποτελέσματα. Γι’ αυτό να εφαρμόζετε αυτή τη μέθοδο συνεχώς. Και μολονότι μερικές φορές μπορεί να κληθούμε να κάνουμε μια αυτοσχέδια ομιλία, θα είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτήν, επειδή ο Ιεχωβά φροντίζει να είμαστε καλά εξαρτισμένοι για ομιλίες τόσο από σχέδιο όσο και αυτοσχέδιες. Και οι δυο έχουν την αρμόζουσα θέση τους στη διακονία μας.