Είναι ο Θεός Πάντοτε Ανώτερος από τον Ιησού;

Ο ΙΗΣΟΥΣ ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι είναι ο Θεός. Όλα όσα είπε για τον εαυτό του δείχνουν ότι δεν θεωρούσε τον εαυτό του ίσο με τον Θεό με κανέναν τρόπο—ούτε σε δύναμη ούτε σε γνώση ούτε σε ηλικία.

Σε όλες τις περιόδους της ύπαρξής του, είτε στον ουρανό είτε στη γη, τα λόγια του και η διαγωγή του αντανακλούν υποταγή στον Θεό. Ο Θεός είναι πάντοτε ο ανώτερος, ο Ιησούς ο κατώτερος που δημιουργήθηκε από τον Θεό.

Ο Ιησούς Είναι Ξεχωριστός από τον Θεό

ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΑ ο Ιησούς έδειξε ότι ήταν ένα δημιούργημα ξεχωριστό από τον Θεό και ότι αυτός, ο Ιησούς, είχε έναν Θεό πάνω απ’ αυτόν, έναν Θεό που λάτρευε, έναν Θεό που αποκαλούσε «Πατέρα». Προσευχόμενος στον Θεό, δηλαδή στον Πατέρα, ο Ιησούς είπε: «Σε τον μόνον αληθινόν Θεόν». (Ιωάννης 17:3) Σύμφωνα με το εδάφιο Ιωάννης 20:17 αυτός είπε στη Μαρία τη Μαγδαληνή: «Αναβαίνω προς τον Πατέρα μου και Πατέρα σας και Θεόν μου και Θεόν σας». Στο εδάφιο 2 Κορινθίους 1:3 ο απόστολος Παύλος επιβεβαιώνει αυτή τη σχέση: «Ευλογητός ο Θεός και Πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού». Εφόσον ο Ιησούς είχε έναν Θεό, τον Πατέρα του, δεν μπορούσε ταυτόχρονα να είναι ο ίδιος αυτός ο Θεός.

Ο απόστολος Παύλος δεν ένιωθε καμιά επιφύλαξη στο να αναφερθεί στον Ιησού και στον Θεό ως εντελώς ξεχωριστά πρόσωπα: «Αλλ’ εις ημάς είναι είς Θεός ο Πατήρ, . . . και είς Κύριος Ιησούς Χριστός». (1 Κορινθίους 8:6) Ο απόστολος δείχνει το διαχωρισμό όταν αναφέρει την παρουσία «του Θεού και του Κυρίου Ιησού Χριστού και των εκλεκτών αγγέλων». (1 Τιμόθεον 5:21) Ακριβώς όπως ο Παύλος λέει ότι ο Ιησούς και οι άγγελοι είναι ξεχωριστοί ο ένας από τον άλλο στον ουρανό, το ίδιο συμβαίνει και με τον Ιησού και τον Θεό.

Τα λόγια του Ιησού στα εδάφια Ιωάννης 8:17, 18 είναι επίσης σημαντικά. Αυτός δηλώνει: «Δύο ανθρώπων η μαρτυρία είναι αληθινή. Εγώ είμαι ο μαρτυρών περί εμαυτού, και ο πέμψας με Πατήρ μαρτυρεί περί εμού». Εδώ ο Ιησούς δείχνει ότι αυτός και ο Πατέρας, δηλαδή, ο Παντοδύναμος Θεός, πρέπει να είναι δυο ξεχωριστές οντότητες, γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσαν να υπάρχουν πραγματικά δυο μάρτυρες;

Ο Ιησούς έδειξε περαιτέρω ότι αυτός ήταν ένα ον ξεχωριστό από τον Θεό, λέγοντας: «Τι με λέγεις αγαθόν; Ουδείς αγαθός ειμή είς, ο Θεός». (Μάρκος 10:18) Έτσι, ο Ιησούς έλεγε ότι κανένας δεν είναι τόσο αγαθός όσο είναι ο Θεός, ούτε ακόμα κι ο ίδιος ο Ιησούς. Ο Θεός είναι αγαθός με τρόπο που τον ξεχωρίζει από τον Ιησού.

Ο Υποτακτικός Δούλος του Θεού

ΕΠΑΝΕΙΛΗΜΜΕΝΑ ο Ιησούς έκανε δηλώσεις, όπως: «Δεν δύναται ο Υιός να πράττη ουδέν αφ’ εαυτού, εάν δεν βλέπη τον Πατέρα πράττοντα τούτο». (Ιωάννης 5:19) «Κατέβην εκ του ουρανού, ουχί δια να κάμω το θέλημα το εμόν, αλλά το θέλημα του πέμψαντός με». (Ιωάννης 6:38) «Η ιδική μου διδαχή δεν είναι εμού, αλλά του πέμψαντός με». (Ιωάννης 7:16) Δεν είναι εκείνος που αποστέλλει ανώτερος από εκείνον που αποστέλλεται;

Αυτή η σχέση είναι ολοφάνερη στην παραβολή του αμπελιού που είπε ο Ιησούς. Παρομοίασε τον Θεό, τον Πατέρα του, με τον ιδιοκτήτη του αμπελιού, ο οποίος ταξίδεψε στο εξωτερικό και άφησε το αμπέλι στην ευθύνη των καλλιεργητών, οι οποίοι αντιπροσώπευαν τον Ιουδαϊκό κλήρο. Όταν αργότερα ο ιδιοκτήτης έστειλε ένα δούλο για να πάρει μέρος του καρπού του αμπελιού, οι καλλιεργητές ξυλοκόπησαν το δούλο και τον έδιωξαν με άδεια χέρια. Κατόπιν ο ιδιοκτήτης έστειλε ένα δεύτερο δούλο και αργότερα έναν τρίτο, αλλά και οι δυο τους αντιμετώπισαν την ίδια μεταχείριση. Τελικά, ο ιδιοκτήτης είπε: «Θα στείλω τον αγαπημένο μου γιο [τον Ιησού]· ίσως αυτόν να τον σεβαστούν». Αλλά οι διεφθαρμένοι καλλιεργητές είπαν: «‘Αυτός είναι ο κληρονόμος· ας τον σκοτώσουμε, για να γίνει δική μας η κληρονομιά’. Και αφού τον έβγαλαν έξω από το αμπέλι, τον σκότωσαν». (Λουκάς 20:9–16, ΝΔΜ) Έτσι, ο Ιησούς μίλησε μεταφορικά για τη δική του θέση ως εκείνου που είχε σταλθεί από τον Θεό για να κάνει το θέλημα του Θεού, ακριβώς όπως ένας πατέρας στέλνει έναν υποτακτικό γιο.

Οι ακόλουθοι του Ιησού πάντοτε τον έβλεπαν ως έναν υποτακτικό δούλο του Θεού, όχι ως ίσο του Θεού. Προσευχήθηκαν στον Θεό σχετικά με τον ‘άγιο δούλο σου Ιησού, που εσύ τον έχρισες . . . γίνονται θεραπείες και θαυματουργικές αποδείξεις της δύναμής σου, στο όνομα του αγίου δούλου σου Ιησού’.—Πράξεις 4:23, 27, 30, ΝΔΜ.

Ο Θεός Είναι Ανώτερος Πάντοτε

ΑΠΟ ΤΗΝ αρχή κιόλας της διακονίας του Ιησού, όταν αυτός βγήκε από το νερό στο οποίο βαφτίστηκε, η φωνή του Θεού από τον ουρανό είπε: «Ούτος είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, εις τον οποίον ευηρεστήθην [τον οποίο έχω επιδοκιμάσει, ΜΝΚ]». (Ματθαίος 3:16, 17) Μήπως ο Θεός έλεγε ότι ο ίδιος ήταν ο δικός του γιος, ότι επιδοκίμαζε τον εαυτό του, ότι έστειλε τον εαυτό του; Όχι, ο Θεός ο Δημιουργός έλεγε ότι αυτός, ως ο ανώτερος, επιδοκίμαζε κάποιον κατώτερο, τον Γιο του τον Ιησού, για το έργο που βρισκόταν μπροστά.

Ο Ιησούς κατέδειξε την ανωτερότητα του Πατέρα του όταν είπε: ‘Πνεύμα Ιεχωβά είναι επ’ εμέ, δια τούτο με έχρισε, με απέστειλε δια να ευαγγελίζωμαι προς τους πτωχούς’. (Λουκάς 4:18) Η λέξη ‘χρίω’ σημαίνει ότι κάποιος ανώτερος δίνει εξουσία ή αναθέτει μια αποστολή σε κάποιον που δεν έχει ήδη εξουσία. Εδώ ξεκάθαρα ο Θεός είναι ο ανώτερος, επειδή αυτός έχρισε τον Ιησού, δίνοντάς του εξουσία που δεν είχε προηγουμένως.

Ο Ιησούς κατέδειξε ξεκάθαρα την ανωτερότητα του Πατέρα του όταν η μητέρα δυο μαθητών ζήτησε να καθήσουν οι γιοι της ο ένας στα δεξιά και ο άλλος στα αριστερά του Ιησού όταν αυτός θα ερχόταν στη Βασιλεία του. Ο Ιησούς απάντησε: «Το να καθήσητε όμως εκ δεξιών μου και εξ αριστερών μου δεν είναι εμού να δώσω, ειμή εις όσους είναι ητοιμασμένον υπό του Πατρός μου», δηλαδή του Θεού. (Ματθαίος 20:23) Αν ήταν ο Ιησούς ο Παντοδύναμος Θεός, τότε θα ήταν δικό του δικαίωμα να δώσει αυτές τις θέσεις. Αλλά ο Ιησούς δεν μπορούσε να τις δώσει αυτές τις θέσεις, επειδή μόνο ο Θεός είχε το δικαίωμα να τις δώσει, και ο Ιησούς δεν ήταν ο Θεός.

Οι προσωπικές προσευχές του Ιησού αποτελούν ισχυρό παράδειγμα της κατώτερης θέσης του. Όταν ο Ιησούς επρόκειτο να πεθάνει, έδειξε ποιος ήταν ανώτερος με το να προσευχηθεί: «Πάτερ, εάν θέλης να απομακρύνης το ποτήριον τούτο απ’ εμού· πλην ουχί το θέλημά μου, αλλά το σον ας γείνη». (Λουκάς 22:42) Σε ποιον προσευχόταν; Μήπως σ’ ένα μέρος του εαυτού του; Όχι, προσευχόταν σε κάποιον εντελώς ξεχωριστό από τον εαυτό του, στον Πατέρα του, στον Θεό, του οποίου το θέλημα ήταν ανώτερο και θα μπορούσε να είναι διαφορετικό από το δικό του, τον Μόνο που ήταν σε θέση να ‘απομακρύνει το ποτήριον τούτο’.

Κατόπιν, καθώς πλησίαζε στο θάνατο, ο Ιησούς φώναξε: «Θεέ μου, Θεέ μου, δια τι με εγκατέλιπες;» (Μάρκος 15:34) Σε ποιον φώναζε ο Ιησούς; Στον εαυτό του ή σε κάποιο μέρος του εαυτού του; Ασφαλώς αυτή η κραυγή, «Θεέ μου», δεν προερχόταν από κάποιον που θεωρούσε τον εαυτό του Θεό. Και αν ο Ιησούς ήταν ο Θεός, τότε ποιος τον είχε εγκαταλείψει; Ο εαυτός του; Αυτό δεν θα είχε κανένα νόημα. Ο Ιησούς είπε επίσης: «Πάτερ, εις χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου». (Λουκάς 23:46) Αν ο Ιησούς ήταν ο Θεός, για ποιο λόγο θα παρέδιδε το πνεύμα του στον Πατέρα;

Ο Ιησούς μετά το θάνατό του έμεινε στον τάφο για μέρη τριών ημερών. Αν αυτός ήταν ο Θεός, τότε το εδάφιο Αββακούμ 1:12, ΛΧ, είναι εσφαλμένο όταν λέει: «Ο άγιος Θεός μου, ο οποίος δεν αποθνήσκεις». Η Αγία Γραφή όμως, λέει ότι ο Ιησούς πράγματι πέθανε και βρισκόταν στον τάφο χωρίς να έχει τις αισθήσεις του. Και ποιος ανέστησε τον Ιησού από τους νεκρούς; Αν ήταν πραγματικά νεκρός, δεν θα μπορούσε να είχε αναστηθεί μόνος του. Από την άλλη μεριά, αν δεν ήταν πραγματικά νεκρός, τότε ο προσποιητός του θάνατος δεν θα είχε καταβάλει το τίμημα του λύτρου για την αμαρτία του Αδάμ. Αλλά αυτός πράγματι κατέβαλε πλήρως το τίμημα με το γνήσιο θάνατό του. Έτσι, ήταν «ο Θεός [που] ανέστησε [τον Ιησού] λύσας τας ωδίνας του θανάτου». (Πράξεις 2:24) Ο ανώτερος, ο Θεός ο Παντοδύναμος, έγειρε τον κατώτερο, το δούλο του Ιησού, από τους νεκρούς.

Μήπως η ικανότητα του Ιησού να κάνει θαύματα, όπως η ανάσταση ανθρώπων, καταδεικνύει ότι αυτός ήταν ο Θεός; Και οι απόστολοι και οι προφήτες Ηλίας και Ελισσαιέ είχαν επίσης αυτή τη δύναμη, αλλά αυτό δεν τους έκανε τίποτα παραπάνω από ανθρώπους. Ο Θεός έδωσε στους προφήτες, στον Ιησού και στους αποστόλους τη δύναμη να κάνουν θαύματα για να δείξει ότι τους υποστήριζε. Αυτό, όμως, δεν έκανε κάποιον απ’ αυτούς μέρος μιας πολυπρόσωπης Τριάδας.

Ο Ιησούς Είχε Περιορισμένη Γνώση

ΟΤΑΝ ο Ιησούς έδωσε την προφητεία σχετικά με το τέλος αυτού του συστήματος πραγμάτων, δήλωσε: «Περί δε της ημέρας εκείνης και της ώρας ουδείς γινώσκει, ουδέ οι άγγελοι οι εν τω ουρανώ, ουδέ ο Υιός, ειμή ο Πατήρ». (Μάρκος 13:32) Αν ο Ιησούς ήταν το ίσο μέρος μιας Θεότητας και είχε τη θέση του Γιου σ’ αυτή τη Θεότητα, τότε θα γνώριζε αυτά που γνωρίζει ο Πατέρας. Αλλά ο Ιησούς δεν γνώριζε, γιατί δεν ήταν ίσος με τον Θεό.

Παρόμοια, στο εδάφιο Εβραίους 5:8 διαβάζουμε ότι ο Ιησούς «έμαθε την υπακοήν αφ’ όσων έπαθε». Μπορούμε να φανταστούμε ότι ο Θεός χρειαζόταν να μάθει κάτι; Όχι, αλλά ο Ιησούς έμαθε, επειδή δεν γνώριζε όλα όσα γνώριζε ο Θεός. Και χρειαζόταν να μάθει κάτι που ο Θεός ποτέ δεν χρειάστηκε να μάθει—την υπακοή. Ο Θεός ποτέ δεν χρειάζεται να υπακούσει σε κανέναν.

Η διαφορά μεταξύ αυτών που γνωρίζει ο Θεός και εκείνων που γνωρίζει ο Χριστός υπήρχε επίσης όταν ο Ιησούς αναστήθηκε στον ουρανό για να είναι με τον Θεό. Παρατηρήστε τα πρώτα λόγια του τελευταίου βιβλίου της Αγίας Γραφής: «Αποκάλυψις Ιησού Χριστού, την οποίαν έδωκεν εις αυτόν ο Θεός». (Αποκάλυψις 1:1) Αν ο ίδιος ο Ιησούς ήταν μέρος μιας Θεότητας, θα χρειαζόταν να του δοθεί μια αποκάλυψη από ένα άλλο μέρος της Θεότητας—από τον Θεό; Ασφαλώς θα τα γνώριζε όλα σχετικά μ’ αυτή την αποκάλυψη, εφόσον τα γνώριζε ο Θεός. Αλλά ο Ιησούς δεν γνώριζε επειδή δεν ήταν ο Θεός.

Ο Ιησούς Εξακολουθεί να Είναι Κατώτερος

ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ της προανθρώπινης ύπαρξής του, και επίσης όταν ήταν στη γη, ο Ιησούς ήταν κατώτερος από τον Θεό. Μετά την ανάστασή του, εξακολουθεί να είναι σε κατώτερη, δευτερεύουσα θέση.

Μιλώντας για την ανάσταση του Ιησού, ο Πέτρος και εκείνοι που ήταν μαζί του είπαν στο Ιουδαϊκό Σάνχεδριν: ‘Ο Θεός εξύψωσε αυτόν [τον Ιησού] στα δεξιά του’. (Πράξεις 5:31, ΜΝΚ) Ο Παύλος είπε: «Ο Θεός υπερύψωσεν αυτόν». (Φιλιππησίους 2:9) Αν ο Ιησούς ήταν ο Θεός, πώς θα μπορούσε να εξυψωθεί, δηλαδή να υψωθεί σε μια υψηλότερη θέση από εκείνη που είχε προηγουμένως; Θα έπρεπε να είναι ήδη ένα εξυψωμένο μέρος της Τριάδας. Αν, πριν από την εξύψωσή του, ο Ιησούς ήταν ίσος με τον Θεό, τότε η περαιτέρω εξύψωσή του θα τον έκανε ανώτερο από τον Θεό.

Ο Παύλος είπε επίσης ότι ο Χριστός μπήκε «εις αυτόν τον ουρανόν, δια να εμφανισθή τώρα ενώπιον του Θεού υπέρ ημών». (Εβραίους 9:24) Όταν εμφανίζεστε μπροστά σε κάποιον άλλο, πώς είναι δυνατόν εσείς να είστε εκείνο το άτομο; Δεν είναι δυνατόν. Πρέπει να είστε διαφορετικό και ξεχωριστό άτομο.

Παρόμοια, ο μάρτυρας Στέφανος, ακριβώς πριν λιθοβοληθεί μέχρι θανάτου, «ατενίσας εις τον ουρανόν, είδε την δόξαν του Θεού και τον Ιησούν ιστάμενον εκ δεξιών του Θεού». (Πράξεις 7:55) Είναι ολοφάνερο ότι είδε δυο ξεχωριστά άτομα—αλλά όχι το άγιο πνεύμα, όχι μια Τριαδική Θεότητα.

Στην αφήγηση των εδαφίων Αποκάλυψις 4:8 ως 5:7, ο Θεός φαίνεται καθισμένος στον ουράνιο θρόνο του, αλλά όχι και ο Ιησούς. Ο Ιησούς χρειάζεται να πλησιάσει στον Θεό για να πάρει ένα ρόλο από το δεξί χέρι του Θεού. Αυτό δείχνει ότι στον ουρανό ο Ιησούς δεν είναι ο Θεός αλλά είναι ξεχωριστός απ’ αυτόν.

Συμφωνώντας με τα προηγούμενα, το Bulletin of the John Rylands Library (Δελτίο της Βιβλιοθήκης Τζον Ράιλαντς) στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, δηλώνει: «Στην ουράνια ζωή του μετά την ανάστασή του, ο Ιησούς φαίνεται να διατηρεί μια προσωπική ατομικότητα εντελώς διακεκριμένη και ξεχωριστή από το πρόσωπο του Θεού, όπως συνέβαινε και όταν ζούσε στη γη ως ο επίγειος Ιησούς. Δίπλα στον Θεό και συμπαραβαλλόμενος με τον Θεό, φαίνεται, πράγματι, ως ένα ακόμα ουράνιο ον που βρίσκεται στην ουράνια αυλή του Θεού, ακριβώς όπως βρίσκονταν και οι άγγελοι—αν και ως Γιος του Θεού ανήκει σε μια διαφορετική κατηγορία και το αξίωμά του είναι κατά πολύ ανώτερο από το αξίωμα εκείνων».—Παράβαλε Φιλιππησίους 2:11.

Το Bulletin (Δελτίο) λέει επίσης: «Ωστόσο, αυτά που λέγονται για τη ζωή του και τον τρόπο ενεργείας του στη θέση του ως ουράνιου Χριστού, ούτε σημαίνουν ούτε υπονοούν ότι στη θεϊκή κατάσταση αυτός στέκεται ισότιμος με τον Θεό και ότι είναι πλήρως Θεός. Αντίθετα, στην εικόνα που δίνει η Καινή Διαθήκη, σχετικά με το ουράνιο πρόσωπό του και τη διακονία του, βλέπουμε μια μορφή που είναι και ξεχωριστή και κατώτερη από τον Θεό».

Στο αιώνιο μέλλον στον ουρανό, ο Ιησούς θα συνεχίσει να είναι ένας ξεχωριστός, κατώτερος από τον Θεό δούλος του. Η Αγία Γραφή το διατυπώνει αυτό με τον εξής τρόπο: «Ύστερον θέλει είσθαι το τέλος, όταν [ο Ιησούς στον ουρανό] παραδώση την βασιλείαν εις τον Θεόν και Πατέρα . . . Τότε και αυτός ο Υιός θέλει υποταχθή εις τον υποτάξαντα εις αυτόν τα πάντα, δια να είναι ο Θεός τα πάντα εν πάσιν».—1 Κορινθίους 15:24, 28.

Ο Ιησούς Ποτέ Δεν Ισχυρίστηκε ότι Είναι ο Θεός

Η ΘΕΣΗ της Αγίας Γραφής είναι ξεκάθαρη. Ο Παντοδύναμος Θεός, ο Ιεχωβά, όχι μόνο είναι μια προσωπικότητα ξεχωριστή από τον Ιησού αλλά και σε όλες τις περιπτώσεις ανώτερός του. Ο Ιησούς πάντοτε παρουσιάζεται ως ξεχωριστός και κατώτερος, ένας ταπεινός δούλος του Θεού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Αγία Γραφή λέει ξεκάθαρα ότι «κεφαλή . . . του Χριστού [είναι] ο Θεός» με τον ίδιο τρόπο που «κεφαλή παντός ανδρός είναι ο Χριστός». (1 Κορινθίους 11:3) Και αυτό είναι εκείνο που είπε ο ίδιος ο Ιησούς: «Ο Πατήρ μου είναι μεγαλήτερός μου».—Ιωάννης 14:28.

Το γεγονός είναι ότι ο Ιησούς δεν είναι ο Θεός και ότι ποτέ δεν ισχυρίστηκε ότι είναι. Αυτό αναγνωρίζεται από όλο και περισσότερους λόγιους. Όπως δηλώνει το Bulletin (Δελτίο) της Βιβλιοθήκης Ράιλαντς: «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι η έρευνα πάνω στην Καινή Διαθήκη, στη διάρκεια των τελευταίων τριάντα ή σαράντα ετών, οδηγεί έναν αυξανόμενο αριθμό φημισμένων λογίων της Καινής Διαθήκης στο συμπέρασμα ότι ο Ιησούς . . . ασφαλώς ποτέ δεν θεωρούσε τον εαυτό του Θεό».

Το Bulletin (Δελτίο) λέει επίσης για τους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα: «Επομένως, όταν απέδωσαν [στον Ιησού] τιμητικούς τίτλους όπως Χριστός, Γιος του ανθρώπου, Γιος του Θεού και Κύριος, αυτό το έκαναν για να πουν, όχι ότι αυτός ήταν ο Θεός, αλλά ότι αυτός εκτελούσε το έργο του Θεού».

Άρα, ακόμα και ορισμένοι θρησκευτικοί λόγιοι παραδέχονται πως η ιδέα ότι ο Ιησούς είναι ο Θεός βρίσκεται σε αντίθεση με το σύνολο της μαρτυρίας που παρέχει η Αγία Γραφή. Στην Αγία Γραφή, ο Θεός είναι πάντοτε ο ανώτερος και ο Ιησούς ο υποτακτικός δούλος.

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 19]

‘Η έρευνα πάνω στην Καινή Διαθήκη οδηγεί έναν αυξανόμενο αριθμό λογίων στο συμπέρασμα ότι ο Ιησούς ασφαλώς ποτέ δεν θεωρούσε τον εαυτό του Θεό’.—Δελτίο της Βιβλιοθήκης Τζον Ράιλαντς

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Ο Ιησούς είπε στους Ιουδαίους: «Κατέβην εκ του ουρανού, ουχί δια να κάμω το θέλημα το εμόν, αλλά το θέλημα του πέμψαντός με».—Ιωάννης 6:38

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Όταν ο Ιησούς φώναξε: «Θεέ μου, Θεέ μου, δια τι με εγκατέλιπες;» ασφαλώς δεν θεωρούσε τον ίδιο τον εαυτό του Θεό