Κεφάλαιο 9

Πώς Μπορώ να Αντιμετωπίσω την Πίεση από τους Συνομηλίκους;

ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ 14 ετών η Κάρεν ήταν ήδη προχωρημένη ναρκομανής και είχε τακτικά σεξουαλικές σχέσεις. Όταν έφτασε στα 17 ο Τζιμ είχε γίνει αλκοολικός και έκανε ανήθικη ζωή. Και οι δύο παραδέχτηκαν ότι δεν τους άρεσε πραγματικά η ζωή που ζούσαν ούτε τα πράγματα που έκαναν. Γιατί τα έκαναν, λοιπόν, όλα αυτά; Πίεση από τους συνομηλίκους!

«Ο καθένας απ’ αυτούς που έκανα παρέα ήταν μπλεγμένος σ’ αυτά τα πράγματα και αυτό είχε πολύ μεγάλη επίδραση πάνω μου», εξηγεί η Κάρεν. Ο Τζιμ συμφώνησε λέγοντας: «Δεν ήθελα να χάσω τους φίλους μου με το να είμαι διαφορετικός».

Γιατί οι Νεαροί Μιμούνται τους Συνομηλίκους Τους

Καθώς οι νεαροί μεγαλώνουν, η επιρροή των γονέων λιγοστεύει, και η επιθυμία να είναι δημοφιλείς και να γίνονται αποδεκτοί από τους συνομηλίκους τους γίνεται ισχυρότερη. Άλλοι απλώς νιώθουν την ανάγκη να μιλήσουν με κάποιον που τους «καταλαβαίνει» ή που θα τους κάνει να νιώσουν ότι είναι αγαπητοί ή απαραίτητοι. Όταν μια τέτοια επικοινωνία δεν υπάρχει στο σπίτι—όπως συμβαίνει συνήθως—την αναζητούν ανάμεσα στους συνομηλίκους τους. Συχνά επίσης, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και τα αισθήματα ανασφάλειας κάνουν μερικούς να είναι ευάλωτοι στην επιρροή των συνομηλίκων.

Η επιρροή των συνομηλίκων δεν είναι κατ’ ανάγκη κακή. Μια παροιμία λέει: «Ο σίδηρος ακονίζει τον σίδηρον· και ο άνθρωπος ακονίζει το πρόσωπον του φίλου αυτού». (Παροιμίαι 27:17) Όπως ακριβώς ένα μαχαίρι από σίδηρο μπορεί να ακονίσει τη στομωμένη κόψη ενός άλλου μαχαιριού, έτσι και η παρέα με άλλα νεαρά άτομα μπορεί να ‘ακονίσει’ την προσωπικότητά σου και να σε κάνει καλύτερο άτομο—αν αυτοί οι συνομήλικοί σου έχουν ώριμες, υγιείς απόψεις.

Όμως πάρα πολύ συχνά, οι νεαροί δεν έχουν ωριμάσει—και διανοητικά και πνευματικά. Πολλές φορές, οι απόψεις τους είναι εσφαλμένες, αναξιόπιστες, ακόμα και επικίνδυνες. Έτσι όταν ένας νεαρός, χωρίς να φέρει καμιά αντίρρηση, αφήνει τους συνομηλίκους του να τον κάνουν ό,τι θέλουν είναι σαν να οδηγεί ένας τυφλός έναν άλλο τυφλό. (Παράβαλε Ματθαίος 15:14.) Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά.

Ακόμα και όταν οι συνομήλικοι δεν σε βάζουν να συμπεριφέρεσαι με σκανδαλώδη τρόπο, η επιρροή τους μπορεί να είναι καταπιεστική. «Ενδιαφέρεσαι τόσο πολύ να σε δέχονται τα άλλα παιδιά», λέει η Ντέμπι. «Όταν ήμουν δεκαοχτώ χρονών με τρόμαζε η ιδέα ότι δεν θα ήμουν δημοφιλής επειδή δεν θα μου ζητούσε κανένας να βγούμε έξω και να διασκεδάσουμε. Φοβόμουν ότι θα έμενα απομονωμένη». Γι’ αυτό, η Ντέμπι αγωνίστηκε σκληρά για να καταφέρει να την αποδεχτούν οι συνομήλικοί της.

Επηρεάζομαι Εγώ;

Μήπως κι εσύ έχεις αρχίσει να ντύνεσαι, να μιλάς ή να ενεργείς μ’ έναν ορισμένο τρόπο για να ταιριάζεις με τους συνομηλίκους σου; Η δεκαεφτάχρονη Σούζι υποστηρίζει: «Κανένα παιδί δεν μπορεί να σε αναγκάσει να κάνεις κάτι που δεν το θέλεις». Σωστά, αλλά η πίεση από τους συνομηλίκους μπορεί να είναι τόσο ύπουλη ώστε να μην αντιληφθείς πόσο πολύ σε επηρεάζει. Πάρε για παράδειγμα τον απόστολο Πέτρο. Ο Πέτρος ήταν ένας θαρραλέος άντρας με ισχυρή πίστη, ήταν ένας στύλος της Χριστιανοσύνης. Ο Θεός αποκάλυψε στον Πέτρο ότι άνθρωποι απ’ όλα τα έθνη και τις φυλές θα μπορούσαν να αποκτήσουν την εύνοιά Του. Έτσι, ο Πέτρος βοήθησε τους πρώτους Εθνικούς πιστούς να γίνουν Χριστιανοί.—Πράξεις 10:28.

Ωστόσο, πέρασε ο καιρός και ο Πέτρος βρισκόταν στην Αντιόχεια, μια πόλη στην οποία πολλά άτομα που δεν ήταν Ιουδαίοι είχαν γίνει Χριστιανοί. Ο Πέτρος συναναστρεφόταν ελεύθερα μ’ αυτούς τους πιστούς που ήταν Εθνικοί. Κάποια μέρα επισκέφτηκαν την Αντιόχεια μερικοί Ιουδαίοι Χριστιανοί από την Ιερουσαλήμ, οι οποίοι έτρεφαν ακόμα προκατάληψη γι’ αυτούς που δεν ήταν Ιουδαίοι. Πώς θα συμπεριφερόταν τώρα ο Πέτρος μπροστά στους Ιουδαίους συμπατριώτες του;

Ο Πέτρος σταμάτησε να συναναστρέφεται τους Εθνικούς Χριστιανούς και δεν δεχόταν να φάει μαζί τους. Γιατί; Αυτός προφανώς φοβόταν να μη δυσαρεστήσει τους συμπατριώτες του. Μπορεί να σκεφτόταν: ‘Θα υποκύψω για λίγο τώρα, όσο είναι αυτοί εδώ και θα συνεχίσω να τρώω με τους Εθνικούς όταν αυτοί θα φύγουν. Γιατί να χαλάσω τις σχέσεις μου μαζί τους για ένα τόσο μικρό πράγμα;’ Ο Πέτρος, λοιπόν, προσποιήθηκε—απορρίπτοντας τις ίδιες τις αρχές του, επειδή έκανε κάτι που στην πραγματικότητα δεν πίστευε. (Γαλάτας 2:11-14) Είναι, λοιπόν, φανερό ότι κανένας δεν είναι άτρωτος στην πίεση από τους συνομηλίκους.

Πώς να Αντιδράσω;

Έτσι ενώ είναι εύκολο να λες, ‘Δεν φοβάμαι για το τι σκέφτονται οι άλλοι!’ το να τηρήσεις αυτή την απόφαση ενώ αντιμετωπίζεις πίεση από τους συνομηλίκους σου είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα. Για παράδειγμα, τι θα έκανες εσύ στις ακόλουθες περιπτώσεις;

Ένας από τους συμμαθητές σου σού προσφέρει τσιγάρο μπροστά σε άλλους νεαρούς. Εσύ ξέρεις ότι είναι κακό να καπνίζεις. Αλλά, όλοι περιμένουν να δουν τι θα κάνεις . . .

Τα κορίτσια στο σχολείο μιλάνε για τις σεξουαλικές σχέσεις που έχουν με τα αγόρια τους. Ένα από τα κορίτσια σού λέει: «Δεν πιστεύω να είσαι ακόμα παρθένα;»

Θα ήθελες να φορέσεις ένα φόρεμα σαν κι αυτό που φορούν όλα τα άλλα κορίτσια, αλλά η μαμά σου λέει ότι είναι πολύ κοντό. Τα ρούχα που αυτή επιμένει να φοράς σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι φαίνεσαι σαν να είσαι έξι χρονών παιδί. Οι συμμαθητές σου σε πειράζουν. Ένα κορίτσι σε ρωτάει: «Γιατί δεν κρατάς λίγα χρήματα από το χαρτζιλίκι σου και να αγοράσεις ένα ρούχο της προκοπής; Δεν είναι ανάγκη να το πεις στη μητέρα σου. Φόρα το μόνο εδώ στο σχολείο».

Είναι εύκολο να αντιμετωπίσεις αυτές τις καταστάσεις; Όχι, αλλά αν φοβάσαι να πεις όχι στους συμμαθητές σου, καταλήγεις να απαρνιέσαι τον εαυτό σου, τις αρχές σου και τους γονείς σου. Πώς μπορείς να αποκτήσεις τη δύναμη που χρειάζεται για να αντιμετωπίσεις την πίεση από τους συνομηλίκους σου;

‘Ικανότητα Σκέψης’

Η δεκαπεντάχρονη Ρόμπιν άρχισε να καπνίζει, όχι επειδή το ήθελε εκείνη, αλλά επειδή όλοι οι άλλοι το έκαναν. Η ίδια θυμάται: «Αργότερα άρχισα να σκέφτομαι: ‘Δεν μου αρέσει. Τότε γιατί το κάνω;’ Γι’ αυτό δεν ξανακάπνισα». Όταν το σκέφτηκε μόνη της, πήρε το θάρρος να αντιμετωπίσει τους συνομηλίκους της!

Πολύ κατάλληλα λοιπόν η Αγία Γραφή παροτρύνει τους νεαρούς να αναπτύξουν ‘γνώση και ικανότητα σκέψης’. (Παροιμίαι 1:1-5, ΜΝΚ) Εκείνος ο οποίος έχει ικανότητα σκέψης δεν χρειάζεται να στηρίζεται στους άπειρους συνομηλίκους του για να τον καθοδηγούν. Παράλληλα, δεν έχει υπερβολική αυτοπεποίθηση και δεν αγνοεί τη γνώμη των άλλων. (Παροιμίαι 14:16, ΜΝΚ) Ένα τέτοιο άτομο είναι πρόθυμο να ‘ακούσει συμβουλή και να δεχτεί διδασκαλία [διαπαιδαγώγηση, ΜΝΚ]’ για να ‘γίνει σοφό’.—Παροιμίαι 19:20.

Ωστόσο, να μην εκπλαγείς αν οι άλλοι σε αντιπαθούν ή ακόμα σε κοροϊδεύουν επειδή χρησιμοποιείς την ικανότητα που έχεις να σκέφτεσαι. ‘Τον άνθρωπο που έχει την ικανότητα να σκέφτεται τον μισούν’, λέει το εδάφιο Παροιμίαι 14:17, ΜΝΚ. Αλλά στην πραγματικότητα, ποιος έχει περισσότερη δύναμη, εκείνοι οι οποίοι υποκύπτουν στα πάθη τους και στα συναισθήματά τους ή εκείνοι που μπορούν να πουν όχι σε ακατάλληλες επιθυμίες; (Παράβαλε Παροιμίαι 16:32.) Πού οδηγούνται αυτοί που σε κοροϊδεύουν; Εκεί θέλεις να καταλήξεις κι εσύ; Μήπως τέτοια άτομα απλώς σε ζηλεύουν και καλύπτουν την ανασφάλειά τους με τις κοροϊδίες;

Πώς να Ξεφύγεις από την Παγίδα

«Ο φόβος του ανθρώπου στήνει παγίδα», λέει το εδάφιο Παροιμίαι 29:25. Στους Βιβλικούς χρόνους, η παγίδα έπιανε στο άψε-σβήσε το ανυποψίαστο ζώο που θα πήγαινε να αρπάξει το δόλωμά της. Σήμερα, η επιθυμία να είσαι αποδεκτός από τους συνομηλίκους σου μπορεί να αποτελέσει το δόλωμα. Μπορεί να σε παρασύρει στην παγίδα να παραβιάσεις τις θεϊκές αρχές. Πώς, λοιπόν, μπορείς να ξεφύγεις από αυτή την παγίδα, το φόβο του ανθρώπου, ή να την αποφύγεις;

Πρώτα-πρώτα, να διαλέγεις τους φίλους σου προσεκτικά! (Παροιμίαι 13:20) Να κάνεις παρέα με άτομα που έχουν Χριστιανικές αξίες και αρχές. Βέβαια, αυτό περιορίζει τις φιλίες σου. Όπως λέει μια νεαρή: «Όταν σταμάτησα να συμβαδίζω με τους άλλους στο σχολείο όσον αφορά τις ιδέες τους για τα ναρκωτικά και το σεξ, σύντομα με εγκατέλειψαν. Αν και αυτό με απάλλαξε από την πίεση να συμβιβαστώ, με έκανε να αισθάνομαι λίγη μοναξιά». Όμως, καλύτερα να αισθάνεσαι λίγη μοναξιά παρά να αφήσεις την πίεση από τους συνομηλίκους σου να σε σύρει σε πνευματική και ηθική κατάπτωση. Η συναναστροφή με την οικογένειά σου και με μέλη της Χριστιανικής εκκλησίας μπορεί να συμβάλλει στο να καλυφθεί αυτό το κενό της μοναξιάς.

Θα βοηθηθείς επίσης να αντισταθείς στην πίεση από τους συνομηλίκους αν ακούς τους γονείς σου. (Παροιμίαι 23:22) Αυτοί πιθανότατα καταβάλλουν σκληρές προσπάθειες για να σε διδάξουν τις κατάλληλες αξίες. Ένα κορίτσι είπε: «Οι γονείς μου ήταν σταθεροί μαζί μου. Μερικές φορές αυτό δεν μου άρεσε, αλλά χαίρομαι για το γεγονός ότι μου έσφιγγαν τα λουριά και έβαζαν περιορισμούς στις συναναστροφές μου». Λόγω της βοήθειας που έλαβε από τους γονείς της, δεν υπέκυψε στην πίεση να μπλεχτεί στα ναρκωτικά και στο σεξ.

Εξάλλου ο Μπεθ Γουίνσιπ, σύμβουλος εφήβων, παρατηρεί τα ακόλουθα: «Οι έφηβοι που είναι καλοί σε κάποιο πράγμα είναι φυσικό να αισθάνονται ότι έχουν κάποια αξία. Δεν είναι ανάγκη να εξαρτιούνται από την επιδοκιμασία των συνομηλίκων τους για να έχουν μια καλή εικόνα για τον εαυτό τους». Γιατί, λοιπόν, να μην επιδιώξεις να κάνεις επιδέξια και σωστά ό,τι κάνεις τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι; Οι νεαροί μάρτυρες του Ιεχωβά επιδιώκουν ιδιαίτερα να είναι ‘εργάτες που δεν ντρέπονται για τίποτα, και που χειρίζονται σωστά το λόγο της αλήθειας’ στη Χριστιανική τους διακονία.—2 Τιμόθεον 2:15, ΜΝΚ.

Το εδάφιο Παροιμίαι 29:25, ΜΝΚ, αφού προειδοποιεί σχετικά με την «παγίδα» που στήνει ο φόβος του ανθρώπου, συνεχίζει: ‘Αυτός που εμπιστεύεται στον Ιεχωβά θα προστατευθεί’. Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, η σχέση με τον Θεό μπορεί να σε ενισχύσει να αντιμετωπίσεις τους συνομηλίκους σου. Για παράδειγμα, η Ντέμπι (που αναφέραμε προηγουμένως) έκανε ό,τι έκαναν και οι άλλοι για λίγο καιρό, με αποτέλεσμα να πίνει πολύ και να παίρνει ναρκωτικά. Στη συνέχεια όμως, άρχισε μια σοβαρή μελέτη της Αγίας Γραφής και άρχισε να εμπιστεύεται στον Ιεχωβά. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; «Αποφάσισα να μην ξανακάνω τα ίδια πράγματα που έκανε εκείνη η μικρή ομάδα παιδιών», είπε η Ντέμπι. Είπε στους πρώην φίλους της: «Τραβήξτε εσείς το δρόμο σας κι εγώ θα τραβήξω το δικό μου. Αν θέλετε τη φιλία μου πρέπει να σέβεστε τους κανόνες που σέβομαι κι εγώ. Λυπάμαι, αλλά δεν με νοιάζει τι σκέφτεστε. Αυτός είναι ο δρόμος που θα ακολουθήσω εγώ». Δεν σεβάστηκαν όλοι οι φίλοι της Ντέμπι την καινούρια της πίστη. Αλλά η Ντέμπι λέει: «Έχω μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση από τότε που πήρα αυτή την απόφαση».

Κι εσύ ‘θα έχεις μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση’ και θα γλιτώσεις από πολύ πόνο, αν ξεφύγεις από την παγίδα που στήνει η πίεση από τους συνομηλίκους!

Ερωτήσεις για Συζήτηση

◻ Γιατί οι νεαροί έχουν την τάση να επηρεάζονται από τους συνομηλίκους τους; Είναι αυτό κατ’ ανάγκη κακό;

◻ Τι μας διδάσκει η εμπειρία του αποστόλου Πέτρου σχετικά με την πίεση από τους συνομηλίκους;

◻ Ποιες είναι μερικές καταστάσεις (να συμπεριλάβεις και μερικές από την προσωπική σου εμπειρία) που θέτουν σε δοκιμασία την ικανότητά σου να λες όχι;

◻ Ποια πράγματα θα μπορούσες να λάβεις υπόψη σου αν σε προκαλούν να κάνεις κάτι επικίνδυνο;

◻ Ποια είναι μερικά πράγματα που μπορούν να βοηθήσουν ένα νεαρό άτομο να ξεφύγει από την παγίδα που στήνει ο φόβος του ανθρώπου;

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 74]

«Ενδιαφέρεσαι τόσο πολύ να σε δέχονται τα άλλα παιδιά», λέει η Ντέμπι. «Με τρόμαζε η ιδέα ότι δεν θα ήμουν δημοφιλής . . . Φοβόμουν ότι θα έμενα απομονωμένη»

[Πλαίσιο στη σελίδα 75]

‘Κάν’ το αν Τολμάς!’

«Έλα», επέμεναν οι συμμαθητές της Λίζας. «Πες στη δασκάλα πόσο άσχημα μυρίζει η αναπνοή της!» Όχι, το ζήτημα που τους απασχολούσε δεν ήταν η υγιεινή του στόματος. Προκαλούσαν τη Λίζα να κάνει κάτι—που ήταν μάλιστα και κάπως επικίνδυνο. Ναι, μερικοί νεαροί φαίνεται ότι βρίσκουν διεστραμμένη ευχαρίστηση όταν προκαλούν τους άλλους να κάνουν διάφορα πράγματα—από μια μικρή σκανδαλιά ως και κάτι που μπορεί να αποβεί μοιραίο.

Αλλά, όταν σε προκαλούν να κάνεις κάτι ανόητο, αγενές ή και τελείως επικίνδυνο, ξανασκέψου το. Ένας σοφός είπε: ‘Οι ψόφιες μύγες κάνουν το λάδι του μυροποιού να βρωμάει, να αναβρύζει. Αυτό κάνει και η λίγη ανοησία σε κάποιον που είναι πολύτιμος σε σοφία και δόξα’. (Εκκλησιαστής 10:1, ΜΝΚ) Στα αρχαία χρόνια, ένα πολύτιμο μύρο, δηλαδή άρωμα, θα μπορούσε να χαλάσει από κάτι τόσο μικροσκοπικό όσο μια νεκρή μύγα. Παρόμοια, και η φήμη κάποιου, την οποία απέκτησε με τόσο κόπο, μπορεί να καταστραφεί απλώς με ‘λίγη ανοησία’.

Οι παιδιάστικες φάρσες συχνά καταλήγουν σε χαμηλότερους βαθμούς, σε αποβολή από το σχολείο, ακόμα και σε σύλληψη! Κι αν νομίζεις ότι μπορεί να μη σε πιάσουν; Ρώτησε τον εαυτό σου: Είναι λογικό αυτό που μου ζητούν να κάνω; Δείχνω έτσι αγάπη; Μήπως παραβιάζει τις αρχές της Αγίας Γραφής ή αυτές που με δίδαξαν οι γονείς μου; Αν ναι, θέλω πράγματι να ελέγχεται η ζωή μου από νεαρούς που το μόνο που τους νοιάζει είναι πώς «να σπάσουν πλάκα»; Σε τελική ανάλυση, είναι φίλοι μου αυτοί οι νεαροί, που μου ζητούν να θέσω τη ζωή μου και τη φήμη μου σε κίνδυνο;—Παροιμίαι 18:24, ΜΝΚ.

Προσπάθησε, μετά, να συζητήσεις λογικά με το νεαρό άτομο που σε προκαλεί να κάνεις τέτοια πράγματα. Ο δεκαοχτάχρονος Τέρι προτιμάει να ‘τους κάνει να δουν το ζήτημα από τη σοβαρή του πλευρά’ ρωτώντας τους: ‘Γιατί να το κάνω; Και τι θα αποδείκνυα με αυτό;’ Επίσης, κάνε τους γνωστό ότι εσύ έχεις καθορισμένες αρχές και είσαι αποφασισμένος να ζήσεις σύμφωνα με αυτές. Ένα κορίτσι προσπάθησε να δελεάσει ένα αγόρι να διαπράξει ανηθικότητα, λέγοντάς του: «Δεν ξέρεις τι χάνεις». «Πώς δεν ξέρω», απάντησε το αγόρι. «Έρπη, γονόρροια, σύφιλη . . . »

Ναι, αν έχεις το θάρρος να λες όχι στους συνομηλίκους σου, δεν θα κάνεις κάτι για το οποίο θα μετανιώσεις αργότερα!

[Εικόνα στη σελίδα 76]

Οι νεαροί, συχνά, «κρέμονται» ο ένας από τον άλλον για να βρίσκουν υποστήριξη

[Εικόνα στη σελίδα 77]

Σε πίεσαν ποτέ οι συνομήλικοί σου να παραβιάσεις αυτό που ξέρεις ότι είναι σωστό;

[Εικόνα στη σελίδα 78]

Να έχεις τη δύναμη να αντιστέκεσαι στην πίεση από τους συνομηλίκους!