Η πιο Φημισμένη Ομιλία που Έγινε Ποτέ — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Κεφάλαιο 35

Η πιο Φημισμένη Ομιλία που Έγινε Ποτέ

ΤΟ ΣΚΗΝΙΚΟ είναι ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα στην ιστορία της Αγίας Γραφής: Ο Ιησούς καθισμένος στην πλαγιά ενός βουνού κάνει τη φημισμένη Επί του Όρους Ομιλία του. Η τοποθεσία είναι κοντά στη Θάλασσα της Γαλιλαίας, ίσως κοντά στην Καπερναούμ. Αφού πέρασε όλη τη νύχτα κάνοντας προσευχή, ο Ιησούς μόλις διάλεξε 12 από τους μαθητές του για να γίνουν απόστολοι. Ύστερα, μαζί με όλους αυτούς, έρχεται σ’ αυτό το επίπεδο μέρος του βουνού.

Θα νόμιζε κανείς ότι τώρα ο Ιησούς είναι πολύ κουρασμένος και ότι θα ήθελε να κοιμηθεί λίγο. Αλλά έχουν έρθει μεγάλα πλήθη· μερικοί μάλιστα έχουν έρθει από την Ιουδαία και την Ιερουσαλήμ, από 100 ως 110 χιλιόμετρα μακριά. Άλλοι έχουν έρθει από την παραλιακή περιοχή της Τύρου και της Σιδώνας που βρίσκονται στο βορρά. Έχουν έρθει για να ακούσουν τον Ιησού και για να γιατρευτούν από τις αρρώστιες τους. Υπάρχουν ακόμη και άτομα που τα ενοχλούν οι δαίμονες, οι πονηροί άγγελοι του Σατανά.

Καθώς ο Ιησούς κατεβαίνει, οι άρρωστοι πλησιάζουν για να τον αγγίξουν, κι αυτός τους θεραπεύει όλους. Ύστερα, ο Ιησούς προφανώς ανεβαίνει σ’ ένα ψηλότερο μέρος του βουνού. Κάθεται εκεί και αρχίζει να διδάσκει τα πλήθη τα οποία είναι διεσπαρμένα στο επίπεδο μέρος που βρίσκεται μπροστά του. Και για σκεφτείτε το! Τώρα δεν υπάρχει ούτε ένα άτομο σε ολόκληρο το ακροατήριο που να υποφέρει από κάποια σοβαρή αρρώστια!

Οι άνθρωποι ανυπομονούν να ακούσουν το δάσκαλο που μπορεί να κάνει αυτά τα καταπληκτικά θαύματα. Ο Ιησούς, ωστόσο, κάνει αυτή την ομιλία για να ωφεληθούν κυρίως οι μαθητές του, που πιθανόν να είναι συγκεντρωμένοι γύρω του, πιο κοντά από τους άλλους. Αλλά για να ωφεληθούμε κι εμείς επίσης, την ομιλία την αναφέρει και ο Ματθαίος και ο Λουκάς.

Η αφήγηση του Ματθαίου για την ομιλία είναι περίπου τέσσερις φορές μεγαλύτερη από την αφήγηση του Λουκά. Εκτός αυτού, τμήματα απ’ όσα αναφέρει ο Ματθαίος, τα παρουσιάζει ο Λουκάς σαν να τα είχε πει ο Ιησούς σε κάποιον άλλον καιρό στη διάρκεια της διακονίας του, όπως μπορεί να παρατηρήσουμε αν συγκρίνουμε τα εδάφια Ματθαίος 6:9-13 με τα εδάφια Λουκάς 11:1-4, και τα εδάφια Ματθαίος 6:25-34 με τα εδάφια Λουκάς 12:22-31. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να μας προξενεί έκπληξη. Ο Ιησούς προφανώς δίδαξε τα ίδια πράγματα πάνω από μια φορά, και ο Λουκάς προτίμησε να αναφέρει μερικές απ’ αυτές τις διδασκαλίες σε διαφορετικό σκηνικό.

Εκείνο που κάνει την ομιλία του Ιησού τόσο πολύτιμη είναι, όχι μόνο το βάθος του πνευματικού της περιεχομένου, αλλά επίσης η απλότητα και η σαφήνεια με την οποία παρουσιάζει αυτές τις αλήθειες. Ο Ιησούς χρησιμοποιεί συνηθισμένες εμπειρίες και πράγματα που είναι πολύ γνωστά στους ανθρώπους, κάνοντας έτσι τις ιδέες του ευκολονόητες για όλους εκείνους που αναζητούν μια καλύτερη ζωή σε αρμονία με τις αρχές του Θεού.

Ποιοι Είναι Πραγματικά Ευτυχισμένοι;

Όλοι θέλουν να είναι ευτυχισμένοι. Επειδή το γνωρίζει αυτό, ο Ιησούς αρχίζει την Επί του Όρους Ομιλία του περιγράφοντας εκείνους που είναι πραγματικά ευτυχισμένοι. Όπως μπορούμε να φανταστούμε, αυτό αιχμαλωτίζει αμέσως την προσοχή του μεγάλου του ακροατηρίου. Ωστόσο, τα αρχικά του λόγια θα πρέπει να φαίνονται αντιφατικά σε πολλούς.

Απευθύνοντας τα σχόλιά του στους μαθητές του, ο Ιησούς αρχίζει: ‘Ευτυχισμένοι είστε εσείς οι φτωχοί, επειδή η βασιλεία του Θεού είναι δική σας. Ευτυχισμένοι είστε εσείς που πεινάτε τώρα, επειδή θα χορτάσετε. Ευτυχισμένοι είστε εσείς που κλαίτε τώρα, επειδή θα γελάσετε. Ευτυχισμένοι είστε εσείς όταν οι άνθρωποι σας μισούν. Χαρείτε εκείνη τη μέρα και σκιρτήστε, επειδή η αμοιβή σας είναι μεγάλη στον ουρανό’.

Αυτή είναι η αφήγηση του Λουκά σχετικά με τον πρόλογο της ομιλίας του Ιησού. Αλλά σύμφωνα με την αφήγηση του Ματθαίου, ο Ιησούς λέει επίσης ότι είναι ευτυχισμένοι οι πράοι, οι ελεήμονες, εκείνοι που έχουν καθαρή καρδιά και οι ειρηνοποιοί. Αυτοί είναι ευτυχισμένοι, παρατηρεί ο Ιησούς, επειδή θα κληρονομήσουν τη γη, θα τους δειχτεί έλεος, θα δουν τον Θεό και θα ονομαστούν γιοι του Θεού.

Ωστόσο, το να είναι κάποιος ευτυχισμένος, με τον τρόπο που το εννοεί ο Ιησούς, δεν σημαίνει να είναι απλώς πρόσχαρος ή κεφάτος, όπως είναι κάποιος που διασκεδάζει. Η αληθινή ευτυχία είναι βαθύτερη, και εμπεριέχει την έννοια της ευχαρίστησης, του αισθήματος της ικανοποίησης και της επίτευξης των στόχων στη ζωή.

Έτσι, ο Ιησούς δείχνει πως εκείνοι οι οποίοι είναι πραγματικά ευτυχισμένοι είναι άνθρωποι που αναγνωρίζουν την πνευματική τους ανάγκη, που λυπούνται για την αμαρτωλή τους κατάσταση και που φτάνουν στο σημείο να γνωρίσουν και να υπηρετήσουν τον Θεό. Τότε, ακόμα κι αν τους μισούν ή τους διώκουν επειδή κάνουν το θέλημα του Θεού, είναι ευτυχισμένοι επειδή γνωρίζουν ότι ευαρεστούν τον Θεό και ότι θα λάβουν απ’ αυτόν την αμοιβή της αιώνιας ζωής.

Ωστόσο, πολλοί από τους ακροατές του Ιησού, ακριβώς όπως συμβαίνει με μερικούς ανθρώπους σήμερα, πιστεύουν ότι εκείνο που κάνει ένα άτομο ευτυχισμένο είναι το να ευπορεί και να χαίρεται τις απολαύσεις. Ο Ιησούς γνωρίζει ότι αληθεύει το αντίθετο. Κάνοντας μια σύγκριση που ασφαλώς εκπλήσσει πολλούς από τους ακροατές του, ο Ιησούς λέει:

‘Αλίμονο σ’ εσάς πλούσιοι, γιατί έχετε ήδη πλήρη την παρηγοριά σας. Αλίμονο σ’ εσάς που είστε χορτασμένοι τώρα, γιατί θα πεινάσετε. Αλίμονο σ’ εσάς που γελάτε τώρα, γιατί θα πενθήσετε και θα κλάψετε. Αλίμονο, όταν όλοι οι άνθρωποι λένε καλά λόγια για σας, γιατί έτσι έκαναν οι προπάτορές τους στους ψευδοπροφήτες’.

Τι εννοεί ο Ιησούς; Γιατί επιφέρει ‘αλίμονο’ το να έχει κάποιος πλούτη, να επιδιώκει ανέμελα απολαύσεις και να απολαμβάνει τους επαίνους των ανθρώπων; Επειδή, όταν ένα άτομο έχει αυτά τα πράγματα και τα θεωρεί πολύτιμα, τότε εξαιρείται από τη ζωή του η υπηρεσία προς τον Θεό, η οποία είναι το μόνο πράγμα που φέρνει πραγματική ευτυχία. Ταυτόχρονα, ο Ιησούς δεν εννοούσε ότι κάποιος γίνεται ευτυχισμένος απλώς και μόνο επειδή είναι φτωχός, πεινασμένος και λυπημένος. Συχνά, ωστόσο, τέτοια άτομα που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση μπορεί να ανταποκριθούν στις διδασκαλίες του Ιησού κι έτσι να ευλογηθούν με αληθινή ευτυχία.

Ύστερα, απευθυνόμενος στους μαθητές του, ο Ιησούς λέει: ‘Εσείς είστε το αλάτι της γης’. Δεν εννοεί φυσικά ότι αυτοί είναι κατά γράμμα αλάτι. Αλλά το αλάτι είναι συντηρητικό. Ένας μεγάλος σωρός από αλάτι βρισκόταν κοντά στο θυσιαστήριο του ναού του Ιεχωβά, και οι ιερείς που εκτελούσαν τα καθήκοντά τους εκεί το χρησιμοποιούσαν για να αλατίζουν τις προσφορές.

Οι μαθητές του Ιησού είναι ‘το αλάτι της γης’ επειδή ασκούν επίδραση η οποία μπορεί να συντηρήσει τους ανθρώπους. Πραγματικά, το άγγελμα που φέρουν θα συντηρήσει τη ζωή όλων εκείνων που θα ανταποκριθούν σ’ αυτό! Θα φέρει στη ζωή τέτοιων ατόμων τις ιδιότητες της σταθερότητας, της οσιότητας και της πιστότητας, πράγμα που δεν θα επιτρέψει να υποστούν αυτοί κάποια πνευματική και ηθική αποσύνθεση.

‘Εσείς είστε το φως του κόσμου’, λέει ο Ιησούς στους μαθητές του. Το λυχνάρι δεν το βάζουν κάτω από το καλάθι αλλά πάνω στο λυχνοστάτη, γι’ αυτό ο Ιησούς λέει: ‘Έτσι κι εσείς ν’ αφήνετε το φως σας να λάμπει μπροστά στους ανθρώπους’. Οι μαθητές του Ιησού το κάνουν αυτό με τη δημόσια μαρτυρία τους, καθώς και με το να υπηρετούν ως φωτεινά παραδείγματα διαγωγής που είναι σύμφωνη με τις αρχές της Αγίας Γραφής.

Ένας Υψηλός Κανόνας για τους Ακολούθους του

Οι θρησκευτικοί ηγέτες θεωρούν τον Ιησού παραβάτη του Νόμου του Θεού και πρόσφατα έκαναν ακόμη και συνωμοσία για να τον θανατώσουν. Γι’ αυτό, καθώς ο Ιησούς συνεχίζει την Επί του Όρους Ομιλία του, εξηγεί: ‘Μη νομίσετε ότι ήρθα για να καταργήσω το Νόμο ή τους Προφήτες. Ήρθα, όχι για να καταργήσω, αλλά για να εκπληρώσω’.

Ο Ιησούς έχει πολύ μεγάλο σεβασμό για το Νόμο του Θεού και ενθαρρύνει και τους άλλους να έχουν τον ίδιο σεβασμό. Μάλιστα λέει: ‘Γι’ αυτό, όποιος παραβεί μια απ’ αυτές τις ελάχιστες εντολές και διδάξει τους ανθρώπους να κάνουν το ίδιο θα αποκληθεί «ελάχιστος» σχετικά με τη βασιλεία των ουρανών’, εννοώντας ότι ένα τέτοιο άτομο ούτε καν θα έμπαινε στη Βασιλεία.

Αντί να δείχνει έλλειψη σεβασμού για το Νόμο του Θεού, ο Ιησούς καταδικάζει ακόμη και τη στάση που συντελεί στο να τον παραβεί κάποιος. Αφού ανέφερε ότι ο Νόμος λέει, ‘Δεν πρέπει να φονεύσεις’, ο Ιησούς προσθέτει: ‘Εγώ όμως σας λέω ότι όποιος παραμένει οργισμένος με τον αδελφό του θα είναι υπόλογος στο δικαστήριο’.

Αφού το να παραμένει κάποιος οργισμένος με το σύντροφό του είναι τόσο σοβαρό ώστε μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε φόνο, ο Ιησούς δείχνει μέχρι ποιου σημείου θα πρέπει να φτάσει κάποιος για να πετύχει ειρήνη. Δίνει την εξής οδηγία: ‘Αν λοιπόν φέρνεις το δώρο σου [για θυσία] στο θυσιαστήριο κι εκεί θυμηθείς ότι ο αδελφός σου έχει κάτι εναντίον σου, άφησε εκεί το δώρο σου μπροστά στο θυσιαστήριο, και φύγε· πρώτα ειρήνευσε με τον αδελφό σου και κατόπιν, όταν γυρίσεις πίσω, πρόσφερε το δώρο σου’.

Στρέφοντας την προσοχή στην έβδομη από τις Δέκα Εντολές, ο Ιησούς συνεχίζει: ‘Ακούσατε ότι ειπώθηκε, «Δεν πρέπει να μοιχεύσεις»’. Ωστόσο, ο Ιησούς καταδικάζει ακόμα και το να έχει κάποιος μια στάση που να τον ωθεί συνεχώς προς τη μοιχεία. ‘Εγώ σας λέω ότι όποιος κοιτάζει συνεχώς μια γυναίκα ώστε να έχει πάθος γι’ αυτήν έχει ήδη μοιχεύσει μ’ αυτήν στην καρδιά του’.

Ο Ιησούς δεν μιλάει εδώ απλώς για μια φευγαλέα ανήθικη σκέψη, αλλά για το όταν κάποιος ‘κοιτάζει συνεχώς’. Τέτοιες συνεχιζόμενες ματιές διεγείρουν παράφορες επιθυμίες, οι οποίες, αν δοθεί η ευκαιρία, μπορεί να καταλήξουν σε μοιχεία. Πώς μπορεί κάποιος να προλάβει ένα τέτοιο πράγμα; Ο Ιησούς δείχνει πώς ίσως να είναι αναγκαίο να ληφθούν αυστηρά μέτρα, λέγοντας: ‘Αν λοιπόν το δεξί σου μάτι σε κάνει να προσκόπτεις, βγάλ’ το και πέταξέ το μακριά από σένα. Επίσης, αν το δεξί σου χέρι σε κάνει να προσκόπτεις, κόψ’ το και πέταξέ το μακριά από σένα’.

Συχνά, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να θυσιάσουν ένα κατά γράμμα μέλος του σώματός τους που είναι άρρωστο για να σώσουν τη ζωή τους. Αλλά, σύμφωνα με τον Ιησού, είναι ακόμα πιο ζωτικό να ‘πετάξει’ κάποιος οτιδήποτε, ακόμα και κάτι που είναι τόσο πολύτιμο όπως το μάτι ή το χέρι, για να αποφύγει τις ανήθικες σκέψεις και πράξεις. Διαφορετικά, εξηγεί ο Ιησούς, αυτά τα άτομα θα ριχτούν στη Γέεννα (τόπος όπου έκαιγαν τα σκουπίδια κοντά στην Ιερουσαλήμ), η οποία συμβολίζει αιώνια καταστροφή.

Ο Ιησούς συζητάει επίσης πώς πρέπει να φέρεται κάποιος σε άτομα που πληγώνουν και προσβάλλουν. ‘Μην αντισταθείς σ’ εκείνον που είναι πονηρός’, είναι η συμβουλή του. ‘Αλλά όποιος σε χαστουκίσει στο δεξί σου μάγουλο, στρέψε του και το άλλο’. Ο Ιησούς δεν εννοεί ότι ένα άτομο δεν πρέπει να υπερασπιστεί τον εαυτό του ή την οικογένειά του αν δεχτεί επίθεση. Ένα χαστούκι δεν δίνεται για να προξενήσει σωματική βλάβη στον άλλον, αλλά μάλλον για να τον προσβάλει. Έτσι, εκείνο που λέει ο Ιησούς είναι ότι αν κάποιος προσπαθεί να προκαλέσει συμπλοκή ή καβγά, είτε δίνοντας ένα κατά γράμμα χαστούκι με το χέρι του είτε θίγοντας με υβριστικά λόγια, θα ήταν εσφαλμένο να του ανταποδώσουμε το κακό.

Αφού στρέφει την προσοχή στο νόμο του Θεού που έχει σχέση με την αγάπη για τον πλησίον, ο Ιησούς δηλώνει: ‘Εγώ όμως σας λέω: Αγαπάτε τους εχθρούς σας και προσεύχεστε για εκείνους που σας διώκουν’. Δείχνοντας ότι υπάρχει σοβαρή αιτία για να ενεργούμε έτσι, προσθέτει: ‘Για να αποδειχθείτε [έτσι] γιοι του Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς, επειδή αυτός κάνει τον ήλιο του να ανατέλλει σε πονηρούς και καλούς’.

Ο Ιησούς τελειώνει αυτό το τμήμα της ομιλίας του νουθετώντας: ‘Πρέπει συνεπώς να είστε τέλειοι όπως ο ουράνιος Πατέρας σας είναι τέλειος’. Ο Ιησούς δεν εννοεί ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι τέλειοι με απόλυτη έννοια. Όμως, με το να μιμούνται τον Θεό, μπορούν να επεκτείνουν την αγάπη τους ώστε αυτή να περιλαμβάνει ακόμα και τους εχθρούς τους. Η αντίστοιχη αφήγηση του Λουκά αναφέρει τα λόγια του Ιησού: ‘Εξακολουθείτε να γίνεστε ελεήμονες, όπως ακριβώς ο Πατέρας σας είναι ελεήμονας’.

Προσευχή και Εμπιστοσύνη στον Θεό

Στη συνέχεια της ομιλίας του, ο Ιησούς καταδικάζει την υποκρισία των ανθρώπων που κάνουν επίδειξη της θεοσέβειας την οποία υποτίθεται ότι έχουν. ‘Όταν πηγαίνεις να κάνεις δώρα ελέους’, λέει, ‘μη σαλπίζεις μπροστά σου, όπως ακριβώς κάνουν οι υποκριτές’.

‘Επίσης’, συνεχίζει ο Ιησούς, ‘όταν προσεύχεστε, δεν πρέπει να είστε σαν τους υποκριτές· γιατί σ’ αυτούς αρέσει να προσεύχονται όρθιοι στις συναγωγές και στις γωνίες των πλατιών δρόμων για να τους βλέπουν οι άνθρωποι’. Αντίθετα, δίνει την εξής οδηγία: ‘Όταν προσεύχεσαι, πήγαινε μέσα στο ιδιαίτερο δωμάτιό σου και, αφού κλείσεις την πόρτα σου, προσευχήσου στον Πατέρα σου που βρίσκεται στα κρυφά’. Ο ίδιος ο Ιησούς έκανε δημόσιες προσευχές, έτσι δεν είναι αυτές εκείνο το οποίο καταδικάζει. Εκείνο το οποίο απορρίπτει είναι οι προσευχές που γίνονται για να εντυπωσιάσουν τους ακροατές και για να αποσπάσουν τις γεμάτες θαυμασμό φιλοφρονήσεις τους.

Ο Ιησούς συμβουλεύει ακόμα: ‘Όταν προσεύχεστε, μην επαναλαμβάνετε τα ίδια και τα ίδια, όπως ακριβώς κάνουν οι άνθρωποι των εθνών’. Ο Ιησούς δεν εννοεί ότι αυτή καθαυτή η επανάληψη είναι εσφαλμένη. Κάποτε, κι αυτός ο ίδιος χρησιμοποίησε επανειλημμένα ‘την ίδια λέξη’ στην προσευχή του. Αλλά εκείνο το οποίο αποδοκιμάζει είναι το να λέει κάποιος ‘τα ίδια και τα ίδια’ με φράσεις τις οποίες έχει αποστηθίσει, όπως κάνουν τα άτομα που χρησιμοποιούν ροζάριο καθώς επαναλαμβάνουν μηχανικά τις προσευχές τους.

Για να βοηθήσει τους ακροατές του να προσεύχονται, ο Ιησούς τούς δίνει μια υποδειγματική προσευχή που περιλαμβάνει εφτά παρακλήσεις. Οι πρώτες τρεις δικαιολογημένα αναγνωρίζουν την κυριαρχία του Θεού και τους σκοπούς του. Είναι παρακλήσεις για να αγιαστεί το όνομα του Θεού, για να έρθει η Βασιλεία του και για να γίνει το θέλημά του. Οι υπόλοιπες τέσσερις είναι προσωπικές παρακλήσεις που αφορούν την καθημερινή τροφή, τη συγχώρηση για τις αμαρτίες, το να μην μπει κάποιος σε πειρασμό περισσότερο απ’ όσο μπορεί να αντέξει, καθώς και την απελευθέρωση από τον πονηρό.

Συνεχίζοντας, ο Ιησούς ασχολείται με μια παγίδα, την παγίδα να δίνει κάποιος υπερβολική έμφαση στα υλικά αποκτήματα. Παροτρύνει: ‘Σταματήστε να συσσωρεύετε για τον εαυτό σας θησαυρούς πάνω στη γη, όπου ο σκόρος και η σκουριά τούς καταβροχθίζουν, όπου οι κλέφτες κάνουν διάρρηξη και τους κλέβουν’. Τέτοιοι θησαυροί, όχι μόνο είναι φθαρτοί, αλλά και δεν έχουν καμιά αξία στα μάτια του Θεού.

Έτσι, ο Ιησούς λέει: ‘Αντίθετα, να συσσωρεύετε για τον εαυτό σας θησαυρούς στον ουρανό’. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε αν βάζουμε την υπηρεσία του Θεού πρώτη στη ζωή μας. Κανένας δεν μπορεί να μας αφαιρέσει την αξία που αποκτούμε έτσι στα μάτια του Θεού ούτε και τη μεγάλη αμοιβή που τη συνοδεύει. Ύστερα ο Ιησούς προσθέτει: ‘Όπου είναι ο θησαυρός σου, εκεί θα είναι και η καρδιά σου’.

Συνεχίζοντας τη συζήτηση για την παγίδα του υλισμού, ο Ιησούς χρησιμοποιεί το παράδειγμα: ‘Το λυχνάρι του σώματος είναι το μάτι. Αν λοιπόν το μάτι σου είναι απλό, όλο το σώμα σου θα είναι λαμπερό· αλλά αν το μάτι σου είναι πονηρό, όλο το σώμα σου θα είναι σκοτεινό’. Το μάτι που λειτουργεί σωστά είναι για το σώμα σαν αναμμένο λυχνάρι σε σκοτεινό μέρος. Αλλά για να βλέπει ορθά, το μάτι πρέπει να είναι απλό, δηλαδή πρέπει να προσηλώνεται σ’ ένα και μόνο πράγμα. Όταν δεν συμβαίνει αυτό, τότε το άτομο υπολογίζει τα πράγματα με εσφαλμένο τρόπο, θέτει τις υλικές επιδιώξεις μπροστά από την υπηρεσία του Θεού, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα να γίνει ‘όλο το σώμα’ σκοτεινό.

Ο Ιησούς φτάνει στο αποκορύφωμα αυτού του ζητήματος χρησιμοποιώντας ένα δυναμικό παράδειγμα: ‘Κανένας δεν μπορεί να υπηρετεί ως δούλος σε δυο κυρίους· γιατί ή τον έναν θα μισήσει και τον άλλον θα αγαπήσει ή στον έναν θα προσκολληθεί και τον άλλον θα περιφρονήσει. Δεν μπορείτε να υπηρετείτε ως δούλοι τον Θεό και τα Πλούτη’.

Αφού δίνει αυτή τη συμβουλή, ο Ιησούς διαβεβαιώνει τους ακροατές του ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν για τις υλικές τους ανάγκες αν βάζουν την υπηρεσία του Θεού πρώτη. ‘Παρατηρήστε προσεκτικά τα πουλιά του ουρανού’, λέει, ‘επειδή αυτά δεν σπέρνουν ούτε θερίζουν ούτε μαζεύουν σε αποθήκες· κι όμως ο ουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει’. Και ρωτάει: ‘Δεν αξίζετε εσείς περισσότερο απ’ αυτά;’

Ύστερα, ο Ιησούς στρέφει την προσοχή στα κρίνα του αγρού και σημειώνει ότι ‘ούτε καν ο Σολομών σε όλη του τη δόξα δεν ήταν ντυμένος σαν ένα απ’ αυτά. Αν τώρα’, συνεχίζει, ‘ο Θεός ντύνει έτσι τη βλάστηση του αγρού, δεν θα ντύσει πολύ περισσότερο εσάς, ολιγόπιστοι;’ Επομένως, καταλήγει ο Ιησούς: ‘Ποτέ να μην ανησυχήσετε και πείτε, «Τι θα φάμε;» ή «Τι θα πιούμε;» ή «Τι θα φορέσουμε;» Επειδή ο ουράνιος Πατέρας σας γνωρίζει ότι τα χρειάζεστε όλ’ αυτά. Συνεχίστε λοιπόν να ζητάτε πρώτα τη βασιλεία και τη δικαιοσύνη του, και όλ’ αυτά τα άλλα πράγματα θα σας προστεθούν’.

Ο Δρόμος που Οδηγεί στη Ζωή

Ο δρόμος που οδηγεί στη ζωή απαιτεί να ζει κάποιος σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Ιησού. Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο να γίνει. Για παράδειγμα, οι Φαρισαίοι έχουν την τάση να κρίνουν τους άλλους αυστηρά, και πιθανόν πολλοί τους μιμούνται. Γι’ αυτό, καθώς ο Ιησούς συνεχίζει την Επί του Όρους Ομιλία του, δίνει την εξής νουθεσία: ‘Σταματήστε να κρίνετε για να μην κριθείτε· γιατί μ’ όποια κρίση κρίνετε, μ’ αυτήν θα κριθείτε’.

Είναι επικίνδυνο να ακολουθήσει κάποιος το παράδειγμα των Φαρισαίων, οι οποίοι είναι υπερβολικά επικριτικοί. Σύμφωνα με την αφήγηση του Λουκά, ο Ιησούς δείχνει παραστατικά αυτόν τον κίνδυνο λέγοντας: ‘Μήπως μπορεί ένας τυφλός να οδηγεί κάποιον άλλον τυφλό; Και οι δυο θα πέσουν σε λάκκο, έτσι δεν είναι;’

Αποτελεί σοβαρή παράβαση το να είναι κάποιος υπερβολικά επικριτικός με τους άλλους, να μεγαλοποιεί τα σφάλματά τους και να τους κατηγορεί. Έτσι ο Ιησούς ρωτάει: ‘Πώς μπορείς να πεις στον αδελφό σου, «Άφησέ με να βγάλω το άχυρο από το μάτι σου», όταν, να, ένα δοκάρι είναι μέσα στο δικό σου μάτι; Υποκριτή! Βγάλε πρώτα το δοκάρι από το δικό σου μάτι, και τότε θα δεις καθαρά πώς να βγάλεις το άχυρο από το μάτι του αδελφού σου’.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι μαθητές του Ιησού δεν πρέπει να χρησιμοποιούν διάκριση σχετικά με τους άλλους ανθρώπους, γιατί αυτός λέει: ‘Μη δώσετε ό,τι είναι άγιο στα σκυλιά ούτε να ρίξετε τα μαργαριτάρια σας μπροστά στα γουρούνια’. Οι αλήθειες από το Λόγο του Θεού είναι άγιες. Είναι σαν συμβολικά μαργαριτάρια. Αλλά αν ορισμένα άτομα, που μοιάζουν με σκυλιά ή με γουρούνια, δεν δείχνουν εκτίμηση γι’ αυτές τις πολύτιμες αλήθειες, οι μαθητές του Ιησού θα πρέπει να αφήσουν αυτά τα άτομα και να ψάξουν για όσους είναι πιο πρόθυμοι να ακούσουν.

Αν και ο Ιησούς συζήτησε την προσευχή νωρίτερα στην Επί του Όρους Ομιλία του, τώρα τονίζει ότι είναι αναγκαίο να εμμένει κάποιος στην προσευχή. ‘Συνεχίζετε να ζητάτε’, παροτρύνει, ‘και θα σας δοθεί’. Για να δείξει πόσο πρόθυμος είναι ο Θεός να απαντάει σε προσευχές, ο Ιησούς ρωτάει: ‘Ποιος είναι αυτός ανάμεσά σας που, όταν ο γιος του τού ζητήσει ψωμί, θα του βάλει στο χέρι πέτρα; Επομένως, αν εσείς, μολονότι είστε πονηροί, ξέρετε πώς να δίνετε καλά δώρα στα παιδιά σας, πόσο περισσότερο ο Πατέρας σας που είναι στους ουρανούς θα δώσει καλά πράγματα σ’ εκείνους που του ζητούν;’

Μετά, ο Ιησούς αναφέρει κάτι που έχει γίνει φημισμένος κανόνας διαγωγής και ονομάζεται συνήθως ο Χρυσός Κανόνας. Λέει: ‘Λοιπόν όλα όσα θέλετε να κάνουν σ’ εσάς οι άνθρωποι πρέπει κι εσείς παρόμοια να κάνετε σ’ αυτούς’. Για να ζει κάποιος σύμφωνα μ’ αυτόν τον κανόνα, πρέπει να αναλάβει θετική δράση για να κάνει καλό στους άλλους και να τους φέρεται όπως θέλει να του φέρονται αυτοί.

Το ότι ο δρόμος που οδηγεί στη ζωή δεν είναι εύκολος γίνεται φανερό από την οδηγία του Ιησού: ‘Εισέλθετε από τη στενή πύλη· γιατί είναι πλατύς και ευρύχωρος ο δρόμος ο οποίος οδηγεί στην καταστροφή, και πολλοί είναι εκείνοι που εισέρχονται απ’ αυτόν· ενώ στενή είναι η πύλη και στενόχωρος ο δρόμος ο οποίος οδηγεί στη ζωή, και λίγοι είναι εκείνοι που τον βρίσκουν’.

Ο κίνδυνος να παροδηγηθεί κάποιος είναι μεγάλος, έτσι ο Ιησούς προειδοποιεί: ‘Να είστε άγρυπνοι για τους ψευδοπροφήτες που έρχονται σ’ εσάς με κάλυμμα προβάτου, αλλά μέσα τους είναι λύκοι έτοιμοι να κατασπαράξουν’. Ακριβώς όπως μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα καλά δέντρα και τα κακά δέντρα από τον καρπό τους, παρατηρεί ο Ιησούς, έτσι μπορούμε να αναγνωρίσουμε και τους ψευδοπροφήτες από τη διαγωγή και τις διδασκαλίες τους.

Συνεχίζοντας, ο Ιησούς εξηγεί ότι αυτό που κάνει κάποιον μαθητή Του δεν είναι το τι λέει αλλά το τι κάνει. Μερικά άτομα ισχυρίζονται ότι ο Ιησούς είναι ο Κύριός τους, αλλά αν δεν κάνουν το θέλημα του Πατέρα του, αυτός λέει: ‘Θα ομολογήσω σ’ αυτούς: Ποτέ δεν σας γνώρισα! Φύγετε από μένα, εργάτες της ανομίας’.

Τελικά, ο Ιησούς φτάνει στον αξέχαστο επίλογο της ομιλίας του. Λέει: ‘Όποιος ακούει αυτά τα λόγια μου και τα εκτελεί θα παρομοιαστεί μ’ ένα φρόνιμο άντρα ο οποίος οικοδόμησε το σπίτι του πάνω σε βράχο. Και έπεσε καταρρακτώδης βροχή και ήρθαν οι πλημμύρες και φύσηξαν οι άνεμοι και χτύπησαν εκείνο το σπίτι, αλλά αυτό δεν κατέρρευσε γιατί ήταν θεμελιωμένο πάνω σε βράχο’.

Αντίθετα, ο Ιησούς δηλώνει: ‘Όποιος ακούει αυτά τα λόγια μου και δεν τα εκτελεί θα παρομοιαστεί μ’ έναν ανόητο άντρα ο οποίος οικοδόμησε το σπίτι του πάνω σε άμμο. Και έπεσε καταρρακτώδης βροχή και ήρθαν οι πλημμύρες και φύσηξαν οι άνεμοι και χτύπησαν εκείνο το σπίτι κι αυτό κατέρρευσε, και η κατάρρευσή του ήταν μεγάλη’.

Όταν ο Ιησούς τελειώνει την ομιλία του, τα πλήθη έχουν μείνει κατάπληκτα από τον τρόπο με τον οποίο διδάσκει, γιατί τους διδάσκει ως άτομο με κύρος και όχι σαν τους θρησκευτικούς τους ηγέτες. Λουκάς 6:12-23· Ματθαίος 5:1-12· Λουκάς 6:24-26· Ματθαίος 5:13-48· 6:1-34· 26:36-45· 7:1-29· Λουκάς 6:27-49.

▪ Πού βρίσκεται ο Ιησούς όταν κάνει την πιο φημισμένη ομιλία του, ποιοι είναι παρόντες, και τι έχει συμβεί λίγο πριν την εκφωνήσει;

▪ Γιατί δεν μας προξενεί έκπληξη το ότι ο Λουκάς αναφέρει σε διαφορετικό σκηνικό ορισμένες διδασκαλίες απ’ αυτή την ομιλία;

▪ Τι κάνει την ομιλία του Ιησού τόσο πολύτιμη;

▪ Ποιοι είναι πραγματικά ευτυχισμένοι, και γιατί;

▪ Ποιοι λαβαίνουν τα ‘αλίμονο’, και γιατί;

▪ Πώς είναι οι μαθητές του Ιησού ‘το αλάτι της γης’ και ‘το φως του κόσμου’;

▪ Πώς δείχνει ο Ιησούς μεγάλο σεβασμό για το Νόμο του Θεού;

▪ Ποια συμβουλή δίνει ο Ιησούς για την εξάλειψη των αιτιών που προξενούν φόνους και μοιχείες;

▪ Τι εννοεί ο Ιησούς όταν αναφέρει ότι πρέπει κάποιος να στρέφει το άλλο του μάγουλο;

▪ Πώς μπορούμε να είμαστε τέλειοι όπως είναι τέλειος ο Θεός;

▪ Ποιες οδηγίες δίνει ο Ιησούς σχετικά με την προσευχή;

▪ Γιατί είναι ανώτεροι οι ουράνιοι θησαυροί, και πώς μπορούμε να τους αποκτήσουμε;

▪ Ποια παραδείγματα δίνονται για να μας βοηθήσουν να αποφεύγουμε τον υλισμό;

▪ Γιατί λέει ο Ιησούς ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούμε;

▪ Τι λέει ο Ιησούς σχετικά με το να κρίνουμε άλλους· ωστόσο, πώς δείχνει ότι οι μαθητές του πρέπει να χρησιμοποιούν διάκριση σχετικά με τους ανθρώπους;

▪ Τι άλλο λέει ο Ιησούς σχετικά με την προσευχή, και ποιον κανόνα διαγωγής αναφέρει;

▪ Πώς δείχνει ο Ιησούς ότι ο δρόμος που οδηγεί στη ζωή δεν είναι εύκολος και ότι υπάρχει κίνδυνος να παροδηγηθεί κάποιος;

▪ Πώς τελειώνει ο Ιησούς την ομιλία του, και ποια επίδραση έχει αυτή;