ΑΓΑΡ
(Άγαρ).
Η Αιγύπτια υπηρέτρια της Σάρρας. Αργότερα έγινε παλλακίδα του Αβραάμ και μητέρα του Ισμαήλ. Όταν ο Αβραάμ (Άβραμ) βρισκόταν στην Αίγυπτο εξαιτίας της πείνας που υπήρχε στη γη Χαναάν, απέκτησε υπηρέτες και υπηρέτριες, και ίσως η Άγαρ έγινε υπηρέτρια της Σάρρας εκείνη την περίοδο.—Γε 12:10, 16.
Επειδή η Σάρρα (Σαραΐ) παρέμενε στείρα, ζήτησε από τον Αβραάμ να έχει σχέσεις με την Άγαρ και την έδωσε στον Αβραάμ για σύζυγο. Αλλά όταν η Άγαρ έμεινε έγκυος, άρχισε να καταφρονεί την κυρία της σε τέτοιον βαθμό ώστε η Σάρρα παραπονέθηκε στο σύζυγό της. «Ο Άβραμ, λοιπόν, είπε στη Σαραΐ: “Ορίστε! Η υπηρέτριά σου είναι στη διάθεσή σου. Κάνε της ό,τι φαίνεται καλό στα μάτια σου”. Τότε η Σαραΐ άρχισε να την ταπεινώνει και εκείνη έφυγε μακριά της». (Γε 16:1-6) Στην πηγή που βρισκόταν στο δρόμο προς τη Σιουρ, ένας άγγελος του Ιεχωβά βρήκε την Άγαρ και τη νουθέτησε να γυρίσει στην κυρία της και να ταπεινωθεί κάτω από το χέρι της. Επιπλέον, της είπε ότι ο Ιεχωβά θα πλήθαινε πολύ το σπέρμα της και ότι θα έπρεπε να ονομάσει το γιο που θα γεννούσε Ισμαήλ. Ο Αβραάμ ήταν 86 χρονών όταν γεννήθηκε ο Ισμαήλ.—Γε 16:7-16.
Χρόνια αργότερα, όταν ο Αβραάμ ετοίμασε «ένα μεγάλο συμπόσιο την ημέρα που απογαλακτίστηκε ο Ισαάκ» σε ηλικία περίπου 5 χρονών, η Σάρρα παρατήρησε ότι ο γιος της Άγαρ ο Ισμαήλ, ο οποίος ήταν τότε περίπου 19 χρονών, «περιγελούσε». Δεν επρόκειτο για ένα αθώο παιδιάστικο παιχνίδι. Όπως αφήνει να εννοηθεί το επόμενο εδάφιο της αφήγησης, μπορεί να περιλαμβανόταν εμπαιγμός του Ισαάκ σχετικά με το δικαίωμα της κληρονομιάς. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μια αρχική εξωτερίκευση των ανταγωνιστικών χαρακτηριστικών τα οποία ο άγγελος του Ιεχωβά είχε προείπει ότι θα εκδήλωνε ο Ισμαήλ. (Γε 16:12) Προφανώς φοβούμενη για το μέλλον του γιου της του Ισαάκ, η Σάρρα ζήτησε από τον Αβραάμ να διώξει την Άγαρ και το γιο της. Αυτό δυσαρέστησε τον Αβραάμ, αλλά κατόπιν εντολής του Ιεχωβά έκανε ό,τι του ζήτησε η σύζυγός του. Νωρίς το επόμενο πρωί, ο Αβραάμ απέπεμψε την Άγαρ με το γιο της, δίνοντάς της ψωμί και ένα ασκί νερό.—Γε 21:8-14.
Η Άγαρ περιπλανιόταν στην έρημο της Βηρ-σαβεέ. «Τελικά το νερό εξαντλήθηκε . . . και εκείνη έριξε το παιδί κάτω από έναν θάμνο». Το γεγονός ότι χρησιμοποιείται για τον Ισμαήλ η λέξη «παιδί» δεν αποτελεί αναχρονισμό, επειδή η εβραϊκή λέξη γέλεδ που εδώ αποδίδεται «παιδί» σημαίνει επίσης «νέος άντρας», όπως και έχει μεταφραστεί στο εδάφιο Γένεση 4:23. Όσον αφορά το ότι τον έριξε κάτω από έναν θάμνο, ίσως ο Ισμαήλ να μην ήταν πολύ δυνατός ως έφηβος, παρότι είχε προλεχθεί ότι θα ήταν «όμοιος με ζέβρα». (Γε 16:12) Επομένως, μπορεί να εξαντλήθηκε πρώτος και να χρειάστηκε να τον υποβαστάζει η μητέρα του. Αυτό δεν είναι κάτι απίθανο, επειδή οι γυναίκες εκείνη την εποχή, και ειδικά οι δούλες, ήταν συνηθισμένες να μεταφέρουν βαριά φορτία στην καθημερινή τους ζωή. Φαίνεται ότι τελικά εξαντλήθηκε και η Άγαρ και αναγκάστηκε να σταματήσει να τον υποβαστάζει, αφήνοντάς τον, ίσως κάπως απότομα, κάτω από τον πιο κοντινό σκιερό θάμνο. Η ίδια η Άγαρ κάθησε «περίπου σε απόσταση βολής τόξου» (μια κοινή εβραϊκή έκφραση που υπονοεί τη συνήθη απόσταση στην οποία έβαζαν οι τοξότες τους στόχους τους) από το γιο της.—Γε 21:14-16.
Τότε ο άγγελος του Θεού φώναξε στην Άγαρ και της είπε να μη φοβάται, καθώς επίσης ότι ο Ισμαήλ θα γινόταν μεγάλο έθνος. Επιπλέον, ο Θεός άνοιξε τα μάτια της ώστε αυτή είδε ένα πηγάδι με νερό, από το οποίο γέμισε το ασκί και έδωσε στο γιο της να πιει. «Ο Θεός συνέχισε να είναι με το αγόρι», το οποίο με τον καιρό έγινε τοξότης και «κατοίκησε στην έρημο Φαράν». Η Άγαρ τού βρήκε μια σύζυγο από τη γη της Αιγύπτου.—Γε 21:17-21.
Σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο, η Άγαρ αποτελούσε χαρακτήρα ενός συμβολικού δράματος στο οποίο εξεικόνιζε το έθνος του σαρκικού Ισραήλ, ένα έθνος που είχε δεσμευτεί απέναντι στον Ιεχωβά μέσω της διαθήκης του Νόμου η οποία είχε εγκαινιαστεί στο Όρος Σινά και είχε γεννήσει «παιδιά για δουλεία». Εξαιτίας της αμαρτωλής κατάστασης του λαού, το έθνος δεν μπορούσε να τηρήσει τους όρους εκείνης της διαθήκης. Υπό αυτή τη διαθήκη, οι Ισραηλίτες δεν έγιναν ελεύθερος λαός αλλά καταδικάστηκαν ως αμαρτωλοί, άξιοι θανάτου, και κατά συνέπεια ήταν δούλοι. (Ιωα 8:34· Ρω 8:1-3) Η Ιερουσαλήμ των ημερών του Παύλου αποτελούσε αντίστοιχο της Άγαρ, επειδή η Ιερουσαλήμ η πρωτεύουσα, η οποία αντιπροσώπευε την οργάνωση του φυσικού Ισραήλ, βρισκόταν σε δουλεία μαζί με τα παιδιά της. Οι γεννημένοι από το πνεύμα Χριστιανοί, όμως, είναι παιδιά της «άνω Ιερουσαλήμ», της συμβολικής γυναίκας του Θεού. Αυτή η Ιερουσαλήμ, όπως και η Σάρρα η ελεύθερη γυναίκα, δεν περιήλθε ποτέ σε δουλεία. Αλλά όπως ακριβώς ο Ισαάκ υπέστη διωγμό από τον Ισμαήλ, έτσι και τα παιδιά της «άνω Ιερουσαλήμ», τα οποία έχουν ελευθερωθεί μέσω του Γιου, υπέστησαν διωγμό από τα παιδιά της υποδουλωμένης Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, η Άγαρ και ο γιος της διώχτηκαν, κάτι που αντιπροσωπεύει την απόρριψη του φυσικού Ισραήλ ως έθνους από τον Ιεχωβά.—Γα 4:21-31· βλέπε επίσης Ιωα 8:31-40.