Κεφάλι, Κεφαλή — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΚΕΦΑΛΙ, ΚΕΦΑΛΗ

Το άνω άκρο του ανθρώπινου σώματος, η έδρα του εγκεφάλου και των αισθήσεων της όρασης, της ακοής, της όσφρησης και της γεύσης. Ο ρόλος του κεφαλιού (εβρ. κείμενο, ρο’ς· ελλ. κείμενο, κεφαλή) εξαίρεται στην Αγία Γραφή τόσο με κυριολεκτική όσο και με μεταφορική έννοια.

Συντριβή ή Πλήγμα. Το βιβλίο του Εκκλησιαστή περιέχει μια μεταφορική περιγραφή των συνεπειών που έχουν τα γηρατειά, με κατάληξη το θάνατο. (Εκ 12:1-7) Η “συντριβή της χρυσής κούπας” αναφέρεται στην παύση των λειτουργιών του εγκεφάλου τη στιγμή του θανάτου μέσα στο όμοιο με κούπα κρανίο του κεφαλιού. Ο θάνατος ή η καταστροφή συμβολίζονται από την έκφραση “συντρίβω το κεφάλι”. (Ψλ 68:21· 74:13, 14) Η πρώτη προφητεία της Αγίας Γραφής (Γε 3:15) δηλώνει ότι το “σπέρμα της γυναίκας”, αφού πρώτα πληγεί στη φτέρνα, θα πλήξει το κεφάλι του φιδιού. Σε εκπλήρωση αυτής της προφητείας, άλλες περικοπές δείχνουν ότι το Φίδι, ο Σατανάς ο Διάβολος, θα ριχτεί σε κάποια άβυσσο όπου θα ακινητοποιηθεί για χίλια χρόνια και λίγο αργότερα θα εξαλειφθεί για πάντα στη «λίμνη της φωτιάς», “το δεύτερο θάνατο”.—Απ 20:1-3, 7, 10, 14· 12:9.

“Ύψωση του Κεφαλιού”. Ο Βασιλιάς Δαβίδ, έχοντας λυγίσει από την ταπείνωση και τα βάσανα, απέβλεπε στον Ιεχωβά ως την Ασπίδα του και ως Αυτόν “που θα ύψωνε το κεφάλι του”, καθιστώντας τον ικανό να κρατήσει και πάλι το κεφάλι του ψηλά. (Ψλ 3:3· παράβαλε Λου 21:28.) Σε επαλήθευση της ερμηνείας που έδωσε ο Ιωσήφ για ένα όνειρο, ο Φαραώ «ύψωσε το κεφάλι» του αρχιοινοχόου του επαναφέροντάς τον στο προηγούμενο αξίωμά του. Ωστόσο, ο Φαραώ “ύψωσε το κεφάλι [του αρχιαρτοποιού του] αφαιρώντας το από πάνω του”, δηλαδή θανατώνοντάς τον.—Γε 40:13, 19-22.

Ευλογία, Χρίσμα, Όρκος. Το κεφάλι ήταν το μέλος του σώματος όπου τίθεντο οι ευλογίες. (Γε 48:13-20· 49:26) Η εύνοια, η καθοδήγηση και η σοφία του Θεού παρομοιάζονται με λυχνάρι που λάμπει πάνω από το κεφάλι και με στεφάνι θελκτικότητας στο κεφάλι. (Ιωβ 29:3· Παρ 4:7-9) Το λάδι του χρίσματος χυνόταν πάνω στο κεφάλι. (Λευ 8:12· Ψλ 133:2) Στην Επί του Όρους Ομιλία του, ο Ιησούς συνέστησε να “αλείβει το κεφάλι του” κάποιος όταν νηστεύει, ώστε να είναι περιποιημένος και όχι να κάνει ευσεβοφανή επίδειξη αυταπάρνησης για να αποσπά το δημόσιο έπαινο. (Ματ 6:17, 18) Το άλειμμα του κεφαλιού ενός επισκέπτη με λάδι κατέληξε να είναι ένα από τα ουσιώδη γνωρίσματα της φιλοξενίας. (Λου 7:46) Οι Ιουδαίοι ανέπτυξαν το έθιμο να ορκίζονται στο κεφάλι τους (δηλαδή στη ζωή τους), μια συνήθεια που καταδίκασε ο Ιησούς.—Ματ 5:36, 37· βλέπε ΟΡΚΟΣ.

Συμβολίζει το Άτομο. Το κεφάλι, ως το μέλος που κυβερνάει το σώμα, χρησιμοποιούνταν επίσης ως σύμβολο του ίδιου του ατόμου. Το ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είχε «πουθενά να γείρει το κεφάλι του» σήμαινε ότι δεν είχε δική του κατοικία. (Ματ 8:20) Το κεφάλι ενός Ναζηραίου υπόκειτο σε ευχή, και αυτό το πιστοποιούσαν τα μακριά μαλλιά του. (Αρ 6:5, 18-20) Οι αμαρτίες ή τα σφάλματα κάποιου λεγόταν ότι έφταναν πάνω από το κεφάλι του. (Εσδ 9:6· Ψλ 38:4· παράβαλε Δα 1:10.) Ο Δαβίδ έδειξε εκτίμηση για τον έλεγχο που παρέχει ο δίκαιος, αποκαλώντας αυτόν τον έλεγχο λάδι που το κεφάλι του δεν θα ήθελε να αρνηθεί. (Ψλ 141:5) Όταν η κρίση καταφθάνει τον πονηρό, λέγεται ότι του γίνεται ανταπόδοση καθώς το κακό που έκανε ή η τιμωρία του έρχεται πάνω στο κεφάλι του. (Κρ 9:57· 1Σα 25:39· Ιερ 23:19· 30:23· Ιωλ 3:4, 7· Αβδ 15· παράβαλε Νε 4:4.) Το ότι το αίμα κάποιου ήταν πάνω στο κεφάλι του σήμαινε ότι το άτομο που επιδίωκε μια εσφαλμένη πορεία ενέργειας άξια της ποινής του θανάτου ήταν προσωπικά υπεύθυνο για την απώλεια της ζωής του. (2Σα 1:16· 1Βα 2:37· Ιεζ 33:2-4· Πρ 18:6) Το να φερθεί στο κεφάλι ενός ατόμου το αίμα εκείνων που σκότωσε σήμαινε ότι αυτό το άτομο φερνόταν σε κρίση για ενοχή αίματος.—1Βα 2:32, 33.

Κάθε χρόνο, ο αρχιερέας του Ισραήλ ομολογούσε τις αμαρτίες του λαού βάζοντας τα χέρια του πάνω στο κεφάλι του κατσικιού για τον Αζαζήλ (προκειμένου να μεταθέσει τις αμαρτίες στο κατσίκι), ενώ στη συνέχεια το ζώο οδηγούνταν στην έρημο για να πάρει αυτά τα σφάλματα μακριά στη λησμονιά. (Λευ 16:7-10, 21, 22) Όπως δείχνουν άλλες περικοπές, ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός “βάσταξε τις αρρώστιες μας και επιφορτίστηκε τους πόνους μας” και “βάσταξε τις αμαρτίες πολλών”.—Ησ 53:4, 5· Εβρ 9:28· 1Πε 2:24.

Οι ιερείς και άλλοι για λογαριασμό των οποίων γίνονταν ορισμένες θυσίες έθεταν τα χέρια τους πάνω στο κεφάλι του ζώου αναγνωρίζοντας ότι η θυσία ήταν για αυτούς.—Λευ 1:2-4· 8:14· Αρ 8:12.

Εξύψωση, Ταπείνωση και Περιφρόνηση. Σε μερικά έθνη, οι στρατιώτες θάβονταν με τα σπαθιά τους κάτω από το κεφάλι τους, δηλαδή με στρατιωτικές τιμές. (Ιεζ 32:27) Τα “μάτια του σοφού βρίσκονται στο κεφάλι του”, δηλαδή αυτός βλέπει πού πηγαίνει. (Εκ 2:14) Το χώμα ή οι στάχτες στο κεφάλι συμβόλιζαν στενοχώρια, πένθος ή ταπείνωση. (Ιη 7:6· 1Σα 4:12· 2Σα 13:19) Ο ψαλμωδός, αφηγούμενος τις δοκιμασίες και τις δυσκολίες του λαού του Θεού, λέει ότι άνθρωποι είχαν ιππεύσει πάνω από το κεφάλι του Ισραήλ. Προφανώς αναφέρεται στην καθυπόταξη του λαού του Θεού από κοσμικούς ανθρώπους (η εβραϊκή λέξη που χρησιμοποιείται εδώ είναι ’ενώς, «θνητός άνθρωπος») που ήταν ισχυροί, σκληροί και υπερόπτες. (Ψλ 66:12· παράβαλε Ησ 51:23.) Το να γέρνει κάποιος το κεφάλι ήταν ένδειξη ταπεινοφροσύνης ή πένθους (Ησ 58:5) και το να κουνάει το κεφάλι εξέφραζε χλευασμό, περιφρόνηση ή κατάπληξη.—Ψλ 22:7· Ιερ 18:15, 16· Ματ 27:39, 40· Μαρ 15:29, 30.

Καλοσύνη στους Εχθρούς. Η Αγία Γραφή συστήνει να συμπεριφερόμαστε στον εχθρό μας με καλοσύνη, “διότι κάνοντάς το αυτό θα συσσωρεύσουμε πυρωμένα κάρβουνα στο κεφάλι του”. (Ρω 12:20· Παρ 25:21, 22) Αυτή η μεταφορά βασίζεται στην αρχαία μέθοδο τήξης των μεταλλευμάτων κατά την οποία συσσώρευαν κάρβουνα πάνω στο μετάλλευμα, καθώς και κάτω από αυτό. Άρα, η εκδήλωση καλοσύνης μαλακώνει το άτομο και λιώνει τη σκληρότητά του, απομακρύνοντας τις κακές προσμείξεις και φέρνοντας στην επιφάνεια ό,τι καλό έχει μέσα του.

Αρχηγική Θέση. Η λέξη «κεφαλή» αναφερόταν στο ηγετικό μέλος οικογένειας, φυλής, έθνους ή κυβέρνησης. (Κρ 11:8· 1Σα 15:17· 1Βα 8:1· 1Χρ 5:24) Ο όρος «επικεφαλής» χρησιμοποιούνταν με την έννοια της καθοδήγησης. (Μιχ 2:13) Ο ίδιος ο Ισραήλ, αν παρέμενε υπάκουος στον Θεό, επρόκειτο να είναι στο κεφάλι των εθνών, στην κορυφή, με την έννοια ότι το έθνος θα ήταν ελεύθερο και θα ευημερούσε, μέχρι του σημείου να είναι χρεωμένοι σε αυτούς άνθρωποι από άλλα έθνη. (Δευ 28:12, 13) Αν οι Ισραηλίτες ήταν ανυπάκουοι, θα τους δάνειζε ο πάροικος, ο οποίος θα γινόταν κεφάλι σε σχέση με αυτούς.—Δευ 28:43, 44.

Τα εφτά κεφάλια του δράκοντα. Ο «δράκοντας» που φάνηκε στον ουρανό στο όραμα του αποστόλου Ιωάννη είχε εφτά κεφάλια και προσδιορίζεται ως ο Διάβολος. (Απ 12:3, 9) Επιπλέον, το «θηρίο» στη γη, το οποίο λαβαίνει την εξουσία του από το δράκοντα, καθώς επίσης το «κατακόκκινο θηρίο» παρουσιάζονται και τα δύο να έχουν εφτά κεφάλια, και αυτά τα κεφάλια χρησιμοποιούνται σαφώς για να συμβολίσουν παγκόσμιες δυνάμεις. (Απ 13:1· 17:3, 9, 10· παράβαλε Δα 2:32, 37, 38, όπου η δυναστεία του Βασιλιά Ναβουχοδονόσορα αποκαλείται «κεφάλι».) Επομένως, τα εφτά κεφάλια του Δράκοντα που φέρουν διαδήματα υποδηλώνουν προφανώς ότι ο Σατανάς είναι επικεφαλής των εφτά παγκόσμιων δυνάμεων των Βιβλικών προφητειών.—Εφ 6:12· βλέπε ΘΗΡΙΑ, ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ.

Κεφαλή της Χριστιανικής Εκκλησίας. Στη Χριστιανική εκκλησία ο Ιησούς Χριστός είναι η Κεφαλή της εκκλησίας, η οποία είναι το «σώμα» του και αποτελείται από 144.000 μέλη. (Εφ 1:22, 23· Κολ 1:18· Απ 14:1) Εφόσον αυτός έχει αθανασία, είναι το εσαεί ζωντανό συνδετικό μέλος του σώματος εκείνων των γεννημένων από το πνεύμα Χριστιανών που υπάρχουν στη γη σε οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή, παρέχοντάς τους όλα όσα χρειάζονται για να αναπτύσσονται πνευματικά και να λειτουργούν προς δόξα του Θεού. (1Κο 12:27· Εφ 4:15, 16· Κολ 2:18, 19) Όπως ο υλικός ναός είχε μια “πέτρα που είχε μπει ως κεφαλάρι” (Ζαχ 4:7), έτσι και ο Ιησούς είναι το κεφαλάρι ενός πνευματικού ναού (Πρ 4:8-11· 1Πε 2:7) και η κεφαλή κάθε κυβέρνησης και εξουσίας υπό τον Θεό, ο οποίος είναι η Κεφαλή όλων. (Κολ 2:10· 1Κο 11:3) Η Αγία Γραφή παρομοιάζει τη θέση του Χριστού ως κεφαλής της εκκλησίας με τη θέση ενός συζύγου προς τη σύζυγό του, για να εντυπώσει στα αντρόγυνα την κατεύθυνση, την αγάπη και τη φροντίδα που πρέπει να παρέχει ο σύζυγος και την υποταγή που πρέπει να εκδηλώνει η σύζυγος μέσα στη γαμήλια ένωση.—Εφ 5:22-33.

Ο απόστολος Παύλος, βασιζόμενος στην αρχή της πρώτιστης ηγεσίας του Θεού, που είναι η Κεφαλή του Χριστού, και της σχετικής ηγεσίας του άντρα επί της γυναίκας, παραθέτει την αρχή που διέπει τη Χριστιανική εκκλησία, δηλαδή ότι η γυναίκα πρέπει να αναγνωρίζει τη θεϊκά ορισμένη ηγεσία του άντρα φορώντας κάλυμμα του κεφαλιού, «ένα σημείο εξουσίας», πάνω στο κεφάλι της όταν προσεύχεται ή προφητεύει στην εκκλησία.—1Κο 11:3-16· βλέπε ΗΓΕΣΙΑ· ΚΑΛΥΜΜΑ ΚΕΦΑΛΙΟΥ· ΜΑΛΛΙΑ, ΤΡΙΧΩΜΑ.

Άλλες Χρήσεις. Η εβραϊκή λέξη που αποδίδεται «κεφάλι» χρησιμοποιείται για τις κορυφές στύλων στη σκηνή της μαρτυρίας, στην αυλή και στο ναό (Εξ 36:37, 38· 38:17· 1Βα 7:16), καθώς επίσης για τις κορυφές βουνών (Γε 8:5), θάμνων ή δέντρων (1Χρ 14:15), την κορυφή μιας σκάλας (Γε 28:12) και την κορυφή ενός σκήπτρου (Εσθ 5:2), για να αναφέρουμε λίγα μόνο παραδείγματα. Εφαρμόζεται επίσης σε αυτό που αποτελεί την αφετηρία ή την αρχή κάποιου πράγματος, λόγου χάρη όσον αφορά ποταμούς και δρόμους («χωριζόταν σε τέσσερα παρακλάδια [κεφάλια]» [Γε 2:10]· «αρχή [κεφάλι] των δύο οδών» [Ιεζ 21:21]), καθώς και στον πρώτο μήνα («αρχή [κεφάλι] των μηνών» [Εξ 12:2]). Οι Ιουδαίοι ονομάζουν την πρωτοχρονιά τους Ρος Χασανά, που σημαίνει κατά κυριολεξία «Κεφαλή του Έτους».—Βλέπε ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ.