Πρέπει να Καλύπτετε το Κεφάλι σας στην Προσευχή;

ΗΤΑΝ μια κρύα μέρα με δυνατό αέρα όταν οι φίλοι της νεκρής χήρας στάθηκαν μέσα στο χιόνι, γύρω από τον ανοικτό τάφο. Ο ασκεπής λειτουργός είπε μερικά σύντομα παρηγορητικά λόγια και κατόπιν έκαμε μια προσευχή.

Αν ήσασταν εκεί, θα πιστεύατε ότι στη διάρκεια της προσευχής θα έπρεπε όλοι οι παρόντες ν’ αφαιρέσουν κάθε κάλυμμα από τα κεφάλια τους; Το ερώτημα θα ήταν ιδιαίτερα κατάλληλο μέσα σ’ ένα τέτοιο χειμωνιάτικο καιρό. Αλλά μήπως, στην πραγματικότητα, νομίζετε πως οποτεδήποτε προσεύχεσθε πρέπει να έχετε το κεφάλι σας ασκεπές; Ή μήπως πιστεύετε ότι στη διάρκεια της προσευχής πρέπει οπωσδήποτε να έχετε το κεφάλι σας καλυμμένο;

Η προσευχή είναι σπουδαίο πράγμα. Ο Θεός θέλει να προσευχώμεθα. (Ψαλμ. 145:18· 50:14, 15) Είναι αυτονόητο ότι για να είναι κατάλληλες οι προσευχές μας πρέπει ν’ απευθύνωνται στο κατάλληλο πρόσωπο, για κατάλληλα ζητήματα και με τον κατάλληλο τρόπο. Μολονότι η Αγία Γραφή δεν αναφέρει αναρίθμητους κανόνες σχετικά με την προσευχή και τον τρόπο προσευχής, εν τούτοις, δίνει ειδική συμβουλή για το αν πρέπει το κεφάλι ενός να είναι καλυμμένο όταν προσεύχεται.

Αυτή η συμβουλή δεν αναγράφεται στις προ-Χριστιανικές Γραφές, διότι ο Θεός δεν απαιτούσε ν’ αποκαλύπτουν οι Ισραηλίται την κεφαλή τους όταν προσηύχοντο, μολονότι μπορεί μερικοί να το έκαναν αυτό από σεβασμό. Αντιθέτως, είχε κατευθύνει τους Ισραηλίτας ιερείς να φορούν κάποιο κάλυμμα στο κεφάλι ενώ ο αρχιερεύς έπρεπε να φορή ένα ειδικό σαρίκι στο κεφάλι του. (Λευιτ. 8:13· Έξοδ. 28:40· 39:27-29) Αυτοί προφανώς εκάλυπταν το κεφάλι τους ως ένδειξι της υποταγής των στον Θεό όσο καιρό υπηρετούσαν στον ναό και όχι μόνο όταν προσηύχοντο.

‘Αλλά και οι περισσότεροι Ιουδαίοι σήμερα δεν καλύπτουν την κεφαλή τους όταν προσεύχωνται;’ μπορεί κάποιος να ρωτήση. Ναι, οι περισσότεροι το κάνουν. Εν τούτοις, το αρχαίο Ιουδαϊκό Ταλμούδ δείχνει ότι η κάλυψις της κεφαλής για την προσευχή ήταν προαιρετική. Έτσι, ο Καθηγητής Ιακώβ Λώτερμπακ είπε: «Η συνήθεια να προσεύχεται κανείς ασκεπής ή με καλυμμένη την κεφαλή δεν είναι με κανένα τρόπο απαίτησις του νόμου. Είναι απλώς ένα ζήτημα κοινωνικής ευπρεπείας και καταλληλότητος.»

Εν τούτοις, για τους Χριστιανούς αυτό το ζήτημα είναι κάτι περισσότερο από μια τοπική θρησκευτική συνήθεια. Οι Χριστιανικές Γραφές (ή «Καινή Διαθήκη») δίνουν έντονη συμβουλή γι’ αυτό το ζήτημα λέγοντας: «Πας ανήρ προσευχόμενος ή προφητεύων, εάν έχη κεκαλυμμένην την κεφαλήν, καταισχύνει την κεφαλήν αυτού. Πάσα δε γυνή προσευχομένη ή προφητεύουσα με την κεφαλήν ασκεπή καταισχύνει την κεφαλήν εαυτής· διότι έν και το αυτό είναι με την εξυρισμένην. Επειδή αν δεν καλύπτηται η γυνή, ας κουρεύση και τα μαλλία αυτής.»—1 Κορ. 11:4-6.

Ποιος είναι ο λόγος που αναφέρονται αυτά τα λόγια; Και πότε εφαρμόζονται;

ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΑΣΚΕΠΗ Ή ΚΑΛΥΜΜΕΝΗ ΚΕΦΑΛΗ;

Για να κατανοήσωμε όσα έγραψε ο απόστολος Παύλος σχετικά με την κάλυψι της κεφαλής και την προσευχή, ας εξετάσωμε το προηγούμενο εδάφιο: «Θέλω δε να εξεύρητε, ότι η κεφαλή παντός ανδρός είναι ο Χριστός, κεφαλή δε της γυναικός ο ανήρ, κεφαλή δε του Χριστού ο Θεός.» (1 Κορ. 11:3) Ο Παύλος εξήταζε εδώ τη θεία αρχή της ηγεσίας και ιδιαιτέρως την εφαρμογή της στη δημόσια λατρεία.

Όπως εξήγησε ο απόστολος, ο Δημιουργός προσδιώρισε τον άνδρα, τον οποίο δημιούργησε πρώτο, ως κεφαλή και εξουσία επάνω στη σύζυγό του, την οποία έκαμε από την πλευρά του Αδάμ. Όσον αφορά την ηγεσία ο άνδρας ήταν «εικών και δόξα του Θεού,» διότι δεν έχει άλλη διωρισμένη κεφαλή στη γη. Η σύζυγός του και τα παιδιά του, εν τούτοις, έχουν μια επίγεια κεφαλή προς την οποία βρίσκονται σε σχετική υποταγή.—1 Κορ. 11:7-10· Εφεσ. 5:22-24· 6:1.

Η αρχή της ηγεσίας εφαρμόζεται επίσης και στις εκκλησιαστικές δραστηριότητες. Ο Παύλος έγραψε ότι οι γυναίκες πρέπει να σέβωνται και να προσπαθούν να συνεργάζονται με τους άνδρες οι οποίοι έχουν την ευθύνη της διδασκαλίας και της προσευχής. (1 Κορ. 14:33-35· παράβαλε 1 Τιμόθεον 2:11, 12.) Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, μια γυναίκα στον πρώτο Χριστιανικό αιώνα δεν μπορούσε να κηρύττη ή να προσεύχεται μέσα στην εκκλησία.

Γιατί τότε ο Παύλος συζητεί το ζήτημα της καλύψεως της κεφαλής; Πότε ήταν αυτό κατάλληλο και πότε ακατάλληλο; Και πώς αυτό εφαρμόζεται σήμερα;

Ο Παύλος έγραψε ότι όταν μια γυναίκα προσεύχεται, οφείλει να φορή ένα κάλυμμα στο κεφάλι της—είτε αυτό είναι ένα καπέλλο, ένα μαντήλι, ή μια καλύπτρα—ως ‘σημείον εξουσίας.’ (1 Κορ. 11:10, ΜΝΚ) Αυτό θ’ αποτελούσε ένδειξι ότι αυτή ανεγνώριζε την αρχή της ηγεσίας. Αλλά πότε ήταν ανάγκη να καλύπτη την κεφαλή της; Εξετάστε τις ακόλουθες τρεις περιπτώσεις.

Στις ημέρες του Παύλου το άγιο πνεύμα του Ιεχωβά έδωσε θαυματουργικά χαρίσματα σε μερικούς Χριστιανούς όπως ήταν η ικανότης να προφητεύουν ή να μιλούν γλώσσες. Επί παραδείγματι, σε μια συνάθροισι του πρώτου αιώνος, το πνεύμα μπορούσε να δώση σε μια Χριστιανή γυναίκα το χάρισμα να προφητεύη. (1 Κορ. 12:4-11· Πράξ. 21:8, 9) Ή, μπορεί να υπήρχαν μόνο γυναίκες που παρακολουθούσαν την εκκλησιαστική συνάθροισι. Αν σ’ αυτή την περίπτωσι δεν υπήρχε κάποιος βαπτισμένος άνδρας ν’ αναλάβη την ηγεσία στην προσευχή ή στη διδασκαλία μια χριστιανή γυναίκα θα έπρεπε να καλύψη το κεφάλι της. Ακόμη, μια Χριστιανή σύζυγος μπορεί να είχε έναν άπιστο σύζυγο και σε κάποια περίπτωσι μπορεί να έπρεπε να προσευχηθή ή να διδάξη την Αγία Γραφή, ενώ αυτός θα ήταν παρών. Σε οποιαδήποτε απ’ αυτές τις περιπτώσεις μια γυναίκα έπρεπε να φορή ένα κάλυμμα στο κεφάλι της ‘ως σημείον εξουσίας’ δείχνοντας έτσι ότι αναγνωρίζει την αρχή της ηγεσίας.

Η «ΚΕΦΑΛΗ» ΣΑΣ—ΠΟΙΟΣ;

Μπορούμε καλύτερα να κατανοήσωμε την ανάγκη για τους Χριστιανούς άνδρες καθώς και τις γυναίκες να συμμορφώνονται με τις κατευθύνσεις του Θεού σχετικά με την κάλυψι της κεφαλής, παρατηρώντας ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα αν δεν το έκαναν.

Θυμηθήτε ότι ο απόστολος έγραψε πως ένας άνδρας ο οποίος προσεύχεται «εάν έχη κεκαλυμμένην την κεφαλήν» κάνει κάτι. Τι; Το πρωτότυπο Ελληνικό κείμενο λέγει ότι «καταισχύνει την κεφαλήν αυτού.» Μ’ έναν όμοιο τρόπο, μια γυναίκα που ‘προσεύχεται ή προφητεύει με ακάλυπτη την κεφαλή «καταισχύνει την κεφαλήν εαυτής.» Ποιος ή τι αναφέρεται εδώ ως ‘κεφαλή’ σε κάθε περίπτωσι;

Αυτό μπορεί να κατανοηθή υπό το φως του προηγουμένου εδαφίου. Εκεί ο Παύλος λέγει ότι «η κεφαλή παντός ανδρός είναι ο Χριστός, κεφαλή δε της γυναικός ο ανήρ.» (1 Κορ. 11:3) Έτσι, μπορεί λογικά να θεωρηθή ότι ένας άνδρας ο οποίος προσεύχεται με καλυμμένη την κεφαλή καταισχύνει από μια άποψι τον Χριστό. Με το να φορή ένα κάλυμμα στο κεφάλι όταν προσεύχεται, ένας άνδρας ενεργεί σαν να ήταν μια σύζυγος που έχει ορατή κεφαλή επάνω στη γη μάλλον, αντί να είναι άμεσα υπόλογος στον Χριστό ως κεφαλή του. Αντιστοίχως, μια γυναίκα που προσεύχεται με το κεφάλι της ακάλυπτο θα μπορούσε να λεχθή ότι καταισχύνει την «κεφαλήν» της σύμφωνα με τη Χριστιανική διευθέτησι, τον σύζυγό της (αν είναι έγγαμος), τον πατέρα της ή την ηγεσία των Χριστιανών ανδρών μέσα στην εκκλησία.

Μερικοί σχολιασταί παρουσιάζουν μια άλλη άποψι. Εφιστούν την προσοχή στο γεγονός ότι το εδάφιο 1 Κορινθίους 11:4, 5 δηλώνει ότι κάθε άνδρας ο οποίος προσεύχεται ή προφητεύει έχοντας καλυμμένη «την κεφαλήν» του, καταισχύνει την ‘δική του κεφαλή’ και μια γυναίκα η οποία προσεύχεται ή προφητεύει με «την κεφαλήν ασκεπή» καταισχύνει την ‘δική της κεφαλή.’ Και στις δύο περιπτώσεις αναφέρεται το κατά γράμμα κεφάλι του ατόμου προτού αναφερθή η «κεφαλή» η οποία καταισχύνεται. Έτσι, αυτοί εκφράζουν τη σκέψι ότι ο Παύλος εννοούσε πώς ένας Χριστιανός άνδρας ή μια γυναίκα που ενεργούν ακατάλληλα όσον αφορά την κάλυψι της κεφαλής των, καταισχύνουν τον εαυτό τους.

Στις Εβραϊκές Γραφές διαβάζομε για άτομα τα οποία έφεραν στον εαυτό τους ή στην κεφαλή τους μομφή, κακία, ταραχές, βία, ενοχή αίματος και ζημία. (Νεεμ. 4:4· 1 Σαμ. 25:39· Ψαλμ. 7:16· 2 Σαμ. 1:16· 1 Βασ. 2:32, 44) Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, το κεφάλι αντιπροσωπεύει το ίδιο το άτομο επειδή είναι μέρος του σώματος και κατά κύριο λόγο υπεύθυνο για τις ενέργειες του ατόμου.

Επί πλέον, καθώς ο Παύλος εξετάζει το ζήτημα της καλύψεως της κεφαλής, λέγει ότι αν ένας άνδρας έχη μακρυά μαλλιά ‘είναι ατιμία εις αυτόν.’ Και έγραψε επίσης ότι είναι «αισχρόν εις γυναίκα να κουρεύη τα μαλλία αυτής,» σαν να είναι μια δούλη ή σαν να έχη συλληφθή σε κάποια ανήθικη πράξι· σ’ αυτή την περίπτωσι αυτή που καταισχύνεται είναι η ίδια η γυναίκα.—1 Κορ. 11:14, 6.

Έχοντας υπ’ όψιν τον πρόλογο του Παύλου γι’ αυτό το ζήτημα, στον οποίο τονίζει τη θεία διευθέτησι της ηγεσίας, φαίνεται καθαρά ότι όταν ένας Χριστιανός άνδρας περιφρονή αυτή την αρχή της ηγεσίας, αυτός οπωσδήποτε καταισχύνει τον Χριστό· μ’ έναν όμοιο τρόπο, μια γυναίκα θα κατήσχυνε τον σύζυγό της, τον πατέρα της, ή τους άνδρες μέσα στην εκκλησία. Εν τούτοις, είναι επίσης αλήθεια ότι το άτομο που περιφρονεί τη διευθέτησι της ηγεσίας που έχει κάνει ο Θεός και της υποταγής φέρνει με άμεσο τρόπο αισχύνη στην ίδια την κεφαλή του.

ΚΑΛΥΨΙΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

Ο Παύλος συζητούσε κατ’ αρχήν το τι ήταν κατάλληλο να γίνεται στις ‘εκκλησίες του Θεού,’ ιδιαίτερα στις συναθροίσεις. (1 Κορ. 11:16, 20-34) Έτσι, οι κατευθύνσεις που έδωσε σχετικά με την κάλυψι του κεφαλιού στη διάρκεια της προσευχής βασικά αναφέρονται, όχι σε μια προσευχή που κάνει το άτομο μόνο του, αλλά σε μια ομαδική προσευχή για δημόσια λατρεία. Αυτό εξάγεται από το γεγονός ότι μαζί με την προσευχή αναφέρεται και η προφήτευσις. Δηλαδή, δεν είναι πιθανό ότι ένα άτομο τότε μπορούσε να προφητεύη μόνο του μέσα στο δωμάτιο του, όπου θα μπορούσε να λέγη τις προσωπικές του προσευχές.—Ματθ. 6:6.

Επομένως, ούτε ένας άνδρας ούτε μια γυναίκα θα ήσαν Γραφικά υποχρεωμένοι να εφαρμόσουν τις κατευθύνσεις αυτές σχετικά με την κάλυψι του κεφαλιού όταν προσεύχονται προσωπικά στον Θεό. Αν μια γυναίκα με ακάλυπτη την κεφαλή έκαμε εργασίες του σπιτιού και σταματούσε να προσευχηθή δεν θα ήταν ανάγκη να καλύψη την κεφαλή της. Ομοίως ένας Χριστιανός άνδρας που περπατά στον δρόμο φορώντας καπέλλο θα μπορούσε ν’ αναπέμψη μια προσευχή στον Θεό. Αν το προσωπικό του αίσθημα τον υποκινή να βγάλη το καπέλλο του, μπορεί να το κάνη, αλλά η συμβουλή του Θεού για την κάλυψι της κεφαλής δεν το απαιτεί αυτό.

Τι θα λεχθή για προσευχές σε Χριστιανικές δραστηριότητες ή στην οικογένεια; Σε αρμονία με την αρχή της ηγεσίας, αν είναι παρών ένας βαπτισμένος άνδρας, πρέπει να προσφέρη προσευχή έχοντας το κεφάλι του ακάλυπτο. Αυτό αληθεύει και μέσα στην οικογένεια, ακόμη και όταν προσεύχεται ο σύζυγος με τη σύζυγό του.

Εν τούτοις, μπορεί να υπάρξουν περιστάσεις οπότε μια Χριστιανή γυναίκα θα έπρεπε να καλύψη το κεφάλι της για να προσευχηθή. Όπως τον πρώτο αιώνα, μια αδελφή είναι πιθανόν να χρειασθή να προσευχηθή δυνατά σε μια συνάθροισι λόγω ελλείψεως ανδρών. Ή, ένας άπιστος σύζυγος μπορεί να ζητήση από τη Χριστιανή σύζυγό του να προσευχηθή δυνατά για την οικογένεια σ’ ένα γεύμα. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μια αδελφή θα χειρισθή μια υπηρεσία που φυσιολογικά θάπρεπε να τύχη φροντίδος από κάποιον που ασκεί εξουσία επάνω της, έναν αδελφό μέσα στην εκκλησία ή τον σύζυγό της. Συνεπώς, πρέπει να φορή κάλυμμα στο κεφάλι της. Ενεργώντας έτσι, δείχνει τον σεβασμό της για τη θεία αρχή της εξουσίας και αποφεύγει να ‘καταισχύνη την κεφαλή της.’—1 Κορ. 11: 5.a

Τελικά, τι θα λεχθή για την κάλυψι της κεφαλής όταν είσθε μέρος μιας ομάδος, αλλά δεν αναπέμπετε σεις προσωπικά την προσευχή; Ας εξετάσωμε, επί παραδείγματι, την προσευχή που έγινε γύρω από τον τάφο που αναφέραμε προηγουμένως. Θα έπρεπε μια γυναίκα που ήταν παρούσα εκεί να καλύψη το κεφάλι της; Όχι, διότι δεν ήταν αυτή εκείνη που ανελάμβανε την ηγεσία σε δημόσια λατρεία ή ασκούσε κάποια λειτουργία που ένας άνδρας της εκκλησίας θα έπρεπε κανονικά να χειρισθή. Αυτή ακούει την προσευχή και λέγει «Αμήν.» Έτσι, είτε καλύψη την κεφαλή της είτε όχι, αυτό δεν έχει επίδρασι στον σεβασμό της προς την αρχή της ηγεσίας. Ομοίως, ένας άνδρας που ακούει την προσευχή σε κάποια κηδεία δεν είναι ανάγκη από Γραφική άποψι να καλύψη ή να μην καλύψη το κεφάλι του. Θα μπορούσε να κάνη είτε το ένα είτε το άλλο. Αλλά πιθανόν να εξετάση τα προσωπικά του αισθήματα και τι θα ήταν προσβλητικό για τους άλλους. Αν ένας άνδρας πιστεύη ότι πρέπει να βγάλη το καπέλλο του όταν αντιπροσωπεύεται με την προσευχή κάποιου άλλου, μπορεί φυσικά ν’ ακολουθήση την υπαγόρευσι της προσωπικής του συνειδήσεως.

Πόσο θαυμάσιο είναι επομένως που, χωρίς μια σωρεία κανόνων, ο Ιεχωβά έχει προμηθεύσει μέσα στον Λόγο του κάποια κατεύθυνσι σχετικά με την προσευχή! Έχοντας αυτό υπ’ όψιν μπορούμε να πλησιάζωμε τον Υπέρτατο Θεό του σύμπαντος και ταυτοχρόνως να δείχνωμε τον σεβασμό μας για μια από τις θεμελιωδέστερες αρχές του, την αρχή της ηγεσίας.

[Υποσημειώσεις]