ΙΕΡΕΜΙΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Προφητείες και ιστορία που έγραψε ο Ιερεμίας υπό την κατεύθυνση του Ιεχωβά. Ο Ιερεμίας διορίστηκε προφήτης το 13ο έτος του Βασιλιά Ιωσία (647 Π.Κ.Χ.) προκειμένου να προειδοποιήσει το νότιο βασίλειο του Ιούδα για την επικείμενη καταστροφή του. Αυτό συνέβη λιγότερο από έναν αιώνα μετά τη δράση του προφήτη Ησαΐα και την πτώση του Ισραήλ, του βόρειου βασιλείου, στους Ασσυρίους.

Διάταξη. Η διάταξη του βιβλίου δεν ακολουθεί χρονολογική σειρά αλλά θεματική. Όπου είναι απαραίτητο αναφέρονται χρονολογικά στοιχεία, αλλά η πλειονότητα των προφητειών εφαρμόζεται στο έθνος του Ιούδα καθ’ όλη τη γενική περίοδο στην οποία βασίλεψαν ο Ιωσίας, ο Ιωάχαζ, ο Ιωακείμ, ο Ιωαχίν και ο Σεδεκίας. Ο Θεός είχε πει επανειλημμένα στον Ιερεμία ότι το έθνος ήταν αθεράπευτα πονηρό, ανεπίδεκτο αναμόρφωσης. Ωστόσο, σε εκείνους που είχαν δίκαιη καρδιά δόθηκε κάθε ευκαιρία να αναμορφωθούν και να απελευθερωθούν. Όσο δε για την προφητική σημασία του συγγράμματος του Ιερεμία για τις ημέρες μας, η διάταξή του δεν επηρεάζει ούτε την κατανόηση ούτε την εφαρμογή του.

Χρόνος Συγγραφής. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου του Ιερεμία δεν γράφτηκε την εποχή κατά την οποία ο προφήτης εξήγγελλε τις προφητείες. Απεναντίας, φαίνεται ότι ο Ιερεμίας δεν είχε καταγράψει τις διακηρύξεις του μέχρι το τέταρτο έτος του Βασιλιά Ιωακείμ (625 Π.Κ.Χ.), οπότε ο Ιεχωβά τον διέταξε να υπαγορεύσει όλα τα λόγια που του είχε δώσει ως εκείνη τη στιγμή. Αυτά τα λόγια δεν περιλάμβαναν μόνο όσα είχε πει αναφορικά με τον Ιούδα την εποχή του Ιωσία, αλλά και διακηρύξεις κρίσης για όλα τα έθνη. (Ιερ 36:1, 2) Το ρόλο που προέκυψε τον έκαψε ο Ιωακείμ όταν του τον διάβασε ο Ιουδί. Ο Ιερεμίας, όμως, έλαβε την εντολή να τον ξαναγράψει, κάτι που έκανε μέσω του γραμματέα του, του Βαρούχ, προσθέτοντας και πολλά άλλα.—36:21-23, 28, 32.

Αργότερα προστέθηκε προφανώς και το υπόλοιπο βιβλίο, περιλαμβανομένης της εισαγωγής—η οποία περιέχει μια αναφορά στο 11ο έτος του Σεδεκία (Ιερ 1:3)—άλλων προφητειών τις οποίες κατέγραψε ο Ιερεμίας την εποχή που επρόκειτο να τις εξαγγείλει (30:2· 51:60), καθώς και της επιστολής προς τους εξορίστους στη Βαβυλώνα (29:1). Αργότερα προστέθηκαν επίσης οι διακηρύξεις που εξαγγέλθηκαν στη διάρκεια της βασιλείας του Σεδεκία και η εξιστόρηση των όσων έλαβαν χώρα μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, μέχρι το 580 Π.Κ.Χ. περίπου. Είναι πιθανό πως, μολονότι ο ρόλος τον οποίο έγραψε ο Βαρούχ αποτέλεσε τη βάση μεγάλου μέρους του βιβλίου, μετέπειτα ο Ιερεμίας επιμελήθηκε το κείμενο και τη διάταξή του όταν πρόσθεσε τα επόμενα τμήματα.

Αυθεντικότητα. Η αυθεντικότητα του βιβλίου του Ιερεμία είναι γενικά αποδεκτή. Λίγοι μόνο κριτικοί το έχουν αμφισβητήσει με βάση τις διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στο εβραϊκό Μασοριτικό κείμενο και στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα κατά το Αλεξανδρινό Χειρόγραφο. Υπάρχουν περισσότερες αποκλίσεις ανάμεσα στο εβραϊκό και στο ελληνικό κείμενο του βιβλίου του Ιερεμία από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο βιβλίο των Εβραϊκών Γραφών. Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα λέγεται πως είναι μικρότερη από το εβραϊκό κείμενο κατά 2.700 λέξεις περίπου, δηλαδή κατά το ένα όγδοο του βιβλίου. Η πλειονότητα των λογίων συμφωνεί ότι η ελληνική μετάφραση αυτού του βιβλίου είναι ελλιπής, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξιοπιστία του εβραϊκού κειμένου. Έχει προβληθεί η εκδοχή ότι ο μεταφραστής ίσως να είχε εβραϊκό χειρόγραφο διαφορετικής «οικογένειας», μια ειδική αναθεώρηση του κειμένου, αλλά η κριτική μελέτη αποκαλύπτει ότι προφανώς δεν συνέβη κάτι τέτοιο.

Τόσο η εκπλήρωση των προφητειών τις οποίες κατέγραψε ο Ιερεμίας όσο και το περιεχόμενό τους πιστοποιούν έντονα την αυθεντικότητα του βιβλίου. Μερικές από τις πολυάριθμες προφητείες του Ιερεμία αναφέρονται στον παραπάνω πίνακα.

Αρχές και Ιδιότητες του Θεού. Εκτός από τις εκπληρώσεις προφητειών στις οποίες αναφερθήκαμε, το βιβλίο εκθέτει αρχές που θα πρέπει να μας καθοδηγούν. Υπογραμμίζει ότι η τυπολατρία δεν έχει καμιά αξία στα μάτια του Θεού και ότι εκείνος επιθυμεί λατρεία και υπακοή από καρδιάς. Στους κατοίκους του Ιούδα λέγεται να μην εμπιστεύονται στο ναό και στα περιβάλλοντα κτίρια, και τους δίνεται η εξής νουθεσία: «Περιτμηθείτε για τον Ιεχωβά και αφαιρέστε την ακροβυστία της καρδιάς σας».—Ιερ 4:4· 7:3-7· 9:25, 26.

Το βιβλίο παραθέτει πολλά παραδείγματα που αποκαλύπτουν τις ιδιότητες του Θεού και την πολιτεία του με το λαό του. Η μεγάλη στοργική καλοσύνη του Ιεχωβά και το μεγάλο έλεός του καταδεικνύονται από το γεγονός ότι απελευθέρωσε ένα υπόλοιπο του λαού του και τελικά το αποκατέστησε στην Ιερουσαλήμ, όπως είχε προφητεύσει ο Ιερεμίας. Η εκτίμηση και το στοργικό ενδιαφέρον του Θεού για εκείνους που δείχνουν καλοσύνη στους υπηρέτες του, καθώς και το ότι γίνεται Μισθαποδότης σε εκείνους που τον εκζητούν και δείχνουν υπακοή, τονίζονται από τη φροντίδα που εκδήλωσε για τους Ρηχαβίτες, τον Αβδέ-μέλεχ και τον Βαρούχ.—Ιερ 35:18, 19· 39:16-18· 45:1-5.

Ο Ιεχωβά περιγράφεται έξοχα ως ο Δημιουργός των πάντων, ο Βασιλιάς στον αιώνα, ο μόνος αληθινός Θεός. Είναι ο μόνος τον οποίο πρέπει να φοβάται κανείς, Εκείνος που διορθώνει και κατευθύνει όσους επικαλούνται το όνομά του και του οποίου την κατάκριση κανένα έθνος δεν μπορεί να αντέξει. Είναι ο Μεγάλος Αγγειοπλάστης, στο χέρι του οποίου άνθρωποι και έθνη είναι σαν πηλός, είτε για να τους διαπλάσει είτε για να τους καταστρέψει, σύμφωνα με ό,τι ευαρεστείται εκείνος.—Ιερ 10· 18:1-10· Ρω 9:19-24.

Το βιβλίο του Ιερεμία αποκαλύπτει ότι ο Θεός αναμένει από το λαό που φέρει το όνομά του να είναι δόξα και αίνος για εκείνον και ότι αυτά τα άτομα τα θεωρεί δικά του. (Ιερ 13:11) Όσοι προφητεύουν ψευδώς εν ονόματί του, λέγοντας «ειρήνη» σε εκείνους με τους οποίους ο Θεός δεν έχει ειρήνη, πρέπει να δώσουν λογαριασμό στον Θεό για τα λόγια τους, και θα σκοντάψουν και θα πέσουν. (6:13-15· 8:10-12· 23:16-20) Όσοι στέκονται μπροστά στο λαό ως ιερείς και προφήτες έχουν μεγάλη ευθύνη ενώπιον του Θεού, διότι όπως είπε ο Θεός στους κατοίκους του Ιούδα: «Δεν έστειλα τους προφήτες αυτούς, και όμως έτρεξαν. Δεν τους μίλησα, και όμως προφήτευσαν. Αλλά αν είχαν σταθεί στο στενό μου περιβάλλον, τότε θα είχαν κάνει το λαό μου να ακούσει τα λόγια μου, και θα τους είχαν παρακινήσει να επιστρέψουν από την κακή οδό τους και από την κακία των ενεργειών τους».—23:21, 22.

Όπως και σε άλλα βιβλία της Γραφής, η σχέση που έχει το άγιο έθνος του Θεού με εκείνον παραβάλλεται με τη σχέση μιας συζύγου προς το σύζυγό της, και συνεπώς η απιστία προς εκείνον ισοδυναμεί με «πορνεία». (Ιερ 3:1-3, 6-10· παράβαλε Ιακ 4:4.) Εντούτοις, η οσιότητα του ίδιου του Ιεχωβά απέναντι στις διαθήκες του παραμένει αδιάρρηκτη.—Ιερ 31:37· 33:20-22, 25, 26.

Πολλές είναι οι έξοχες αρχές και τα παραδείγματα του βιβλίου στα οποία αναφέρονται άλλοι Βιβλικοί συγγραφείς. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά άλλα εξεικονιστικά και προφητικά πρότυπα που εφαρμόζονται στο σύγχρονο Χριστιανό και στη διακονία του και έχουν ζωτική σημασία για αυτόν.

[Πλαίσιο στη σελίδα 1235]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΙΕΡΕΜΙΑΣ

Υπόμνημα των διακηρύξεων κρίσης που έκανε ο Ιεχωβά μέσω του Ιερεμία και εξιστόρηση των προσωπικών εμπειριών του προφήτη και της καταστροφής της Ιερουσαλήμ από τη Βαβυλώνα

Η συγγραφή ξεκίνησε περίπου 18 χρόνια πριν από την πτώση της Ιερουσαλήμ και ολοκληρώθηκε σχεδόν 27 χρόνια έπειτα από αυτό το γεγονός

Ο νεαρός Ιερεμίας διορίζεται προφήτης

Θα πρέπει να “κατεδαφίζει”, αλλά και να “χτίζει” και να “φυτεύει”

Ο Ιεχωβά θα τον ενδυναμώνει στο διορισμό του (1:1-19)

Ο Ιερεμίας εκπληρώνει το διορισμό που του ανατέθηκε να “κατεδαφίζει”

Εκθέτει την πονηρία του Ιούδα και διακηρύττει ότι η Ιερουσαλήμ οπωσδήποτε θα καταστραφεί· η παρουσία του ναού δεν θα σώσει το άπιστο έθνος· ο λαός του Θεού θα είναι εξόριστος για 70 χρόνια στη Βαβυλώνα (2:1–3:13· 3:19–16:13· 17:1–19:15· 24:1–25:38· 29:1-32· 34:1-22)

Εξαγγέλλονται κρίσεις εναντίον του Σεδεκία και του Ιωακείμ, καθώς και εναντίον των ψευδοπροφητών και των άπιστων ποιμένων και ιερέων (21:1–23:2· 23:9-40· 27:1–28:17)

Ο Ιεχωβά προλέγει ταπεινωτικές ήττες για πολλά έθνη, μεταξύ αυτών και για τους Βαβυλωνίους (46:1–51:64)

Ο Ιερεμίας φέρνει σε πέρας το διορισμό που του ανατέθηκε να “χτίζει” και να “φυτεύει”

Στρέφει την προσοχή στην αποκατάσταση ενός υπολοίπου Ισραηλιτών και στην έγερση ενός “δίκαιου βλαστού” (3:14-18· 16:14-21· 23:3-8· 30:1–31:26· 33:1-26)

Αναγγέλλει επίσης ότι ο Ιεχωβά θα συνάψει νέα διαθήκη με το λαό του (31:27-40)

Καθ’ υπόδειξη του Ιεχωβά, ο Ιερεμίας αγοράζει έναν αγρό προκειμένου να καταδείξει πόσο βέβαιο είναι ότι ο Ισραήλ θα επιστρέψει από την εξορία (32:1-44)

Διαβεβαιώνει τους Ρηχαβίτες ότι θα επιβιώσουν επειδή υπάκουσαν στον προπάτορά τους τον Ιωναδάβ· η υπακοή τους εκθέτει την ανυπακοή του Ισραήλ στον Ιεχωβά (35:1-19)

Ελέγχει τον Βαρούχ και τον ενισχύει με τη διαβεβαίωση ότι θα επιζήσει από την επερχόμενη καταστροφή (45:1-5)

Ο Ιερεμίας υποφέρει εξαιτίας του ότι προφητεύει θαρραλέα

Τον χτυπούν και τον βάζουν σε ξύλινα δεσμά για μια νύχτα (20:1-18)

Σχεδιάζουν να τον σκοτώσουν επειδή διακηρύττει την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, αλλά οι άρχοντες τον γλιτώνουν (26:1-24)

Ο βασιλιάς καίει το ρόλο του Ιερεμία· ο Ιερεμίας κατηγορείται ψευδώς ότι αυτομόλησε στους Βαβυλωνίους, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται (36:1–37:21)

Τελικά, τον ρίχνουν μέσα στο βούρκο μιας στέρνας για να πεθάνει· ο Αβδέ-μέλεχ τον σώζει, και του δίνεται η υπόσχεση ότι θα προστατευτεί στη διάρκεια της επικείμενης καταστροφής της Ιερουσαλήμ (38:1-28· 39:15-18)

Γεγονότα από την πτώση της Ιερουσαλήμ μέχρι τη φυγή στην Αίγυπτο

Η Ιερουσαλήμ πέφτει· ο Βασιλιάς Σεδεκίας αιχμαλωτίζεται, οι γιοι του θανατώνονται, ενώ ο ίδιος τυφλώνεται και μεταφέρεται στη Βαβυλώνα (52:1-11)

Ο ναός και τα μεγαλοπρεπή σπίτια της Ιερουσαλήμ καίγονται, και η πλειονότητα του λαού οδηγείται σε εξορία (39:1-14· 52:12-34)

Ο Γεδαλίας διορίζεται κυβερνήτης των λίγων Ισραηλιτών που έχουν απομείνει, αλλά δολοφονείται (40:1–41:9)

Ο λαός, τρομοκρατημένος, καταφεύγει στην Αίγυπτο· ο Ιερεμίας προειδοποιεί ότι η ίδια η Αίγυπτος θα πέσει και ότι η συμφορά θα τους προφτάσει σε εκείνη τη χώρα (41:10–44:30)

[Πλαίσιο στη σελίδα 1236]

ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΡΕΜΙΑ

Αυτές που Είδε να Εκπληρώνονται

Η αιχμαλωσία του Σεδεκία και η καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα, το βασιλιά της Βαβυλώνας (Ιερ 20:3-6· 21:3-10· 39:6-9)

Η εκθρόνιση και ο θάνατος του Βασιλιά Σαλλούμ (Ιωάχαζ) ενόσω ήταν αιχμάλωτος (Ιερ 22:11, 12· 2Βα 23:30-34· 2Χρ 36:1-4)

Η αιχμαλωσία του Βασιλιά Χονία (Ιωαχίν) στη Βαβυλώνα (Ιερ 22:24-27· 2Βα 24:15, 16)

Ο θάνατος, μέσα σε έναν χρόνο, του ψευδοπροφήτη Ανανία (Ιερ 28:16, 17)

Η επιβίωση μερικών Ρηχαβιτών και του Αβδέ-μέλεχ του Αιθίοπα από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ (Ιερ 35:19· 39:15-18)

Άλλες Προφητείες των Οποίων η Εκπλήρωση Έχει Καταγραφεί Ιστορικά

Εισβολή και κατάκτηση της Αιγύπτου από τον Ναβουχοδονόσορα (Ιερ 43:8-13· 46:13-26)

Η επιστροφή των Ιουδαίων και η ανοικοδόμηση του ναού και της πόλης έπειτα από 70 χρόνια ερήμωσης (Ιερ 24:1-7· 25:11, 12· 29:10· 30:11, 18, 19· παράβαλε 2Χρ 36:20, 21· Εσδ 1:1· Δα 9:2.)

Ο Αμμών ερημώνεται (Ιερ 49:2)

Ο Εδώμ εκκόπτεται ως έθνος (Ιερ 49:17, 18) (Με το θάνατο των Ηρωδιδών, ο Εδώμ εξέλιπε ως έθνος.)

Η Βαβυλώνα πρόκειται να γίνει αιώνιος ερημότοπος (Ιερ 25:12-14· 50:35, 38-40)

Εκείνες που Έχουν Σημαντική Πνευματική Εκπλήρωση, Όπως Καταδεικνύεται στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές

Σύναψη νέας διαθήκης με τον οίκο του Ισραήλ και τον οίκο του Ιούδα (Ιερ 31:31-34· Εβρ 8:8-13)

Από τον οίκο του Δαβίδ δεν θα λείψει άνθρωπος που να κάθεται στο θρόνο της βασιλείας στον αιώνα (Ιερ 33:17-21· Λου 1:32, 33)

Η πτώση της Βαβυλώνας της Μεγάλης αποτελεί ευρύτερη και συμβολική εφαρμογή των λόγων του Ιερεμία εναντίον της αρχαίας Βαβυλώνας, όπως δείχνει η παραβολή των παρακάτω εδαφίων: Ιερ 50:2—Απ 14:8· Ιερ 50:8· 51:6, 45—Απ 18:4· Ιερ 50:15, 29—Απ 18:6, 7· Ιερ 50:23—Απ 18:8, 15-17· Ιερ 50:38—Απ 16:12· Ιερ 50:39, 40· 51:37—Απ 18:2· Ιερ 51:8—Απ 18:8-10, 15, 19· Ιερ 51:9, 49, 56—Απ 18:5· Ιερ 51:12—Απ 17:16, 17· Ιερ 51:13—Απ 17:1, 15· Ιερ 51:48—Απ 18:20· Ιερ 51:55—Απ 18:22, 23· Ιερ 51:63, 64—Απ 18:21