‘Έξω οι Άθεοι!’

ΟΙ ΜΑΖΕΣ τον θεωρούσαν άθεο, έναν άνθρωπο που προσπαθούσε να παρεμποδίσει τη λατρεία και να καταστρέψει τους θεούς τους. Αυτός, καταφρονημένος και εξευτελισμένος, φέρθηκε μπροστά τους σε μια δημόσια συνέλευση. Όταν ο κυβερνήτης τον ρώτησε ποιος είναι, ο επιβλητικός άντρας, που ήταν 86 χρονών, έκανε ένα βήμα εμπρός και δήλωσε την ταυτότητά του. Το όνομά του ήταν Πολύκαρπος.

Ο Ρωμαίος έπαρχος Στάτιους Κουαντράτους συνέχισε λέγοντας: «Ορκίσου στο πνεύμα του Καίσαρα· άλλαξε γνώμη και πες: ‘Έξω οι άθεοι!’» Τότε ο Πολύκαρπος ατένισε το τεράστιο πλήθος των άνομων ειδωλολατρών που γέμιζε το στάδιο. Δείχνοντας προς το μέρος τους, αναστέναξε βαθιά, σήκωσε τα μάτια του στον ουρανό και είπε: «Έξω οι άθεοι!» Πράγματι, ‘Έξω εκείνοι που είναι χωρίς θεό!’

Ο ανθύπατος τον πίεσε τότε ακόμη περισσότερο, λέγοντας: «Ορκίσου και θα σε ελευθερώσω· βρίσε τον Χριστό». Αλλά ο Πολύκαρπος απάντησε: «Ογδόντα έξι χρόνια Τον υπηρετώ κι Εκείνος δεν με έβλαψε ποτέ. Πώς μπορώ να βλασφημήσω το Βασιλιά μου που μ’ έσωσε;»

Κατόπιν έγιναν οι προετοιμασίες για την εκτέλεση του ηλικιωμένου άντρα. Το σώμα του επρόκειτο να γίνει παρανάλωμα του πυρός. Γιατί; Ποιος ήταν ο Πολύκαρπος; Και ποια γεγονότα οδήγησαν στο θάνατό του;

Τα Πρώτα Χρόνια του Πολύκαρπου

Ο Πολύκαρπος γεννήθηκε γύρω στο 69 της Κοινής μας Χρονολογίας (Κ.Χ.) στη Μικρά Ασία, στη Σμύρνη (τη σημερινή τουρκική πόλη Ιζμίρ). Λέγεται ότι ανατράφηκε από Χριστιανούς γονείς. Όταν μεγάλωσε, ο Πολύκαρπος έγινε ένας διαπρεπής άνθρωπος που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία, την αυταπάρνηση, την καλοσυνάτη μεταχείριση των άλλων και την επιμελή μελέτη των Γραφών. Με τον καιρό, έγινε επίσκοπος στην εκκλησία της Σμύρνης.

Έχει λεχτεί ότι στα νεανικά του χρόνια ο Πολύκαρπος επωφελήθηκε από τις ευκαιρίες που του παρουσιάστηκαν να διδαχτεί απευθείας από ορισμένους αποστόλους. Ο απόστολος Ιωάννης ήταν προφανώς ένας από τους δασκάλους του. Μάλιστα ο Ειρηναίος αφηγείται ότι ο Πολύκαρπος, «δεν διδάχτηκε απλώς από τους αποστόλους ούτε είχε απλώς επαφές με πολλούς που είχαν δει τον Χριστό, αλλά διορίστηκε επίσης από τους αποστόλους επίσκοπος για την Ασία, στην εκκλησία που βρίσκεται στη Σμύρνη». Μπορούμε να φανταστούμε τη χαρά και την ικανοποίηση που θα αποκόμιζε ο Πολύκαρπος από τέτοιες ωφέλιμες συναναστροφές. Αυτές πρέπει να τον βοήθησαν να αποκτήσει τα προσόντα για το διορισμό του ως επίσκοπος στην εκκλησία.—Πράξεις 20:28· 1 Πέτρου 5:1-4.

Υποστηρίζει Βασικές Αλήθειες

Ο Πολύκαρπος άρχισε να έχει την επίβλεψη της εκκλησίας στα δύσκολα χρόνια της προειπωμένης αποστασίας. (2 Θεσσαλονικείς 2:1-3) Ήταν σαφώς πρόθυμος να δαπανηθεί για χάρη των άλλων. Έτσι, όταν ο Ιγνάτιος από την Αντιόχεια της Συρίας, ταξιδεύοντας για τη Ρώμη όπου και θα πέθαινε μαρτυρικά, ζήτησε από τους Φιλιππησίους να στείλουν μια επιστολή στην εκκλησία στην οποία ανήκε, ο Πολύκαρπος από τη Σμύρνη φρόντισε για την παράδοσή της. Εκείνο τον καιρό έστειλε και ο ίδιος μια επιστολή στους Φιλιππησίους.

Στην επιστολή του προς τους Φιλιππησίους, ο Πολύκαρπος επιβεβαιώνει ορισμένες Γραφικές αλήθειες. Διαχωρίζει τον Θεό και τον Χριστό, τον Πατέρα και τον Γιο, και λέει ότι κερδίζουμε σωτηρία «με το θέλημα του Θεού μέσω του Ιησού Χριστού». Ο Πολύκαρπος προειδοποιεί ενάντια στη φιλαργυρία και υπενθυμίζει στους αναγνώστες του ότι πόρνοι και αρσενοκοίτες δεν θα κληρονομήσουν τη Βασιλεία του Θεού. (Παράβαλε 1 Τιμόθεον 6:10· 1 Κορινθίους 6:9, 10.) Δίνει επίσης προτροπή προς τις συζύγους να αγαπούν τους άντρες τους και προς τους πρεσβυτέρους να είναι «συμπονετικοί και ελεήμονες». Όλοι παροτρύνονται να είναι «ζηλωτές στην επιδίωξη αυτού που είναι καλό». Τελικά, ο Πολύκαρπος εύχεται: «Είθε ο Θεός και Πατέρας του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, και ο Ίδιος ο Ιησούς Χριστός, που είναι ο Γιος του Θεού και ο αιώνιος Αρχιερέας μας, να σας εποικοδομήσουν στην πίστη και στην αλήθεια και σε κάθε πραότητα, ηπιότητα, υπομονή, μακροθυμία, αυτοσυγκράτηση και αγνότητα».

Ο Πολύκαρπος έκανε άφθονες παραθέσεις από τις Γραφές. Στην επιστολή του προς τους Φιλιππησίους αναφέρθηκε στον Ματθαίο, στις Πράξεις, στις επιστολές προς Ρωμαίους, 1 Κορινθίους, 2 Κορινθίους, Γαλάτας, Εφεσίους, 2 Θεσσαλονικείς, 1 Τιμόθεον, 1 Πέτρου και πιθανόν σε άλλα τμήματα των Γραφών. Αυτό μας παρέχει μια ένδειξη ότι, στη διάρκεια της δύσκολης περιόδου μετά το θάνατο των αποστόλων, τουλάχιστον μερικοί ονομαζόμενοι Χριστιανοί προσπαθούσαν να προσκολλούνται στις Γραφικές αρχές.

Το Έργο του στη Σμύρνη

Η Σμύρνη, μια αρχαία παράκτια πόλη στη Μικρά Ασία, ήταν ένα πολυσύχναστο και ακμάζον εμπορικό κέντρο. Ήταν επίσης κέντρο της λατρείας του Κράτους. Για παράδειγμα, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες προβάλλονταν έντονα ως θεότητες σε νομίσματα και σε επιγραφές. Η αυτοκρατορική εξουσία προωθούσε ειδωλολατρικές θρησκευτικές φιλοσοφίες.

Είναι φανερό ότι αρκετοί από τους συνταυτισμένους με την εκκλησία της Σμύρνης ήταν φτωχοί από υλική άποψη. Αλλά κάποτε επαινέθηκαν για το ότι ήταν πλούσιοι από πνευματικής πλευράς. Πόσο ενθαρρυντικό πρέπει να ήταν για τους Χριστιανούς στη Σμύρνη να ακούνε τα λόγια του Ιησού, τα οποία κατέγραψε ο απόστολος Ιωάννης! Ο Χριστός είπε στον «άγγελον», δηλαδή στους χρισμένους επισκόπους, στη Σμύρνη: «Εξεύρω τα έργα σου και την θλίψιν και την πτωχείαν· είσαι όμως πλούσιος· και την βλασφημίαν των λεγόντων εαυτούς ότι είναι Ιουδαίοι και δεν είναι, αλλά συναγωγή του Σατανά. Μη φοβού μηδέν εκ των όσα μέλλεις να πάθης. Ιδού, ο διάβολος μέλλει να βάλη τινάς εξ υμών εις φυλακήν δια να δοκιμασθήτε, και θέλετε έχει θλίψιν δέκα ημερών. Γίνου πιστός μέχρι θανάτου, και θέλω σοι δώσει τον στέφανον της ζωής».—Αποκάλυψις 2:8-10.

Οποιαδήποτε πνευματικά πλούτη εξακολουθούσαν να υπάρχουν ανάμεσα στους ονομαζόμενους Χριστιανούς στη Σμύρνη είχαν, χωρίς αμφιβολία, άμεση σχέση με τη θαυμάσια επίβλεψη από μέρους των πρεσβυτέρων της εκκλησίας. Εκείνη η εποχή χαρακτηριζόταν από ταραχώδεις θρησκευτικές διαμάχες, και τα μέλη της εκκλησίας υπηρετούσαν ανάμεσα σε αντιμαχόμενα πιστεύω και λατρευτικά συστήματα. Ο τομέας στον οποίον έπρεπε να δώσουν μαρτυρία ήταν γεμάτος από δαιμονικές συνήθειες, στις οποίες περιλαμβανόταν η μαγεία και η αστρολογία· έτσι, το κλίμα που επικρατούσε ήταν κλίμα αθεΐας.

Εκτός από την εχθρότητα του ειδωλολατρικού πληθυσμού, υπήρχε το σφοδρό μίσος που εκδήλωναν οι Ιουδαίοι. Όταν έλαβε χώρα ο μαρτυρικός θάνατος του Πολύκαρπου, στις 23 Φεβρουαρίου του 155 της Κοινής μας Χρονολογίας (Κ.Χ.), αναφέρεται ότι φανατικοί Ιουδαίοι βοήθησαν στη συγκέντρωση ξύλων για την πυρά. Αυτό το έκαναν, μολονότι η εκτέλεση έλαβε χώρα σε μέρα μεγάλου Σαββάτου!

Ποιοι Είναι οι Άθεοι;

Ο Πολύκαρπος είχε την πρόθεση να παραμείνει στη Σμύρνη και να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο, όταν οι εχθροί του ήρθαν να τον αναζητήσουν. Αλλά με την παρακίνηση άλλων αποσύρθηκε σ’ ένα κοντινό αγρόκτημα. Όταν έγινε γνωστό πού βρισκόταν, αρνήθηκε να φύγει και πάλι, ώστε να ξεφύγει από αυτούς που τον έψαχναν, παρά μόνο είπε: «Ας γίνει το θέλημα του Θεού».

Μπαίνοντας στο στάδιο, ο Πολύκαρπος στάθηκε μπροστά στον κυβερνήτη και στο τεράστιο πλήθος, που βρισκόταν σε αναβρασμό. Ενώ ο κυβερνήτης επέμενε να τον πιέζει προκειμένου να αποδώσει λατρευτική τιμή στον Καίσαρα, ο Πολύκαρπος είπε απλά: «Είμαι Χριστιανός . . . Αν θέλεις να μάθεις ποιο είναι το νόημα της Χριστιανοσύνης, δεν έχεις παρά να ορίσεις μια μέρα και να με ακούσεις». Ο κυβερνήτης απάντησε: «Πες τα επιχειρήματά σου στο πλήθος». Αλλά ο Πολύκαρπος είπε: «Πίστευα ότι ίσως άξιζε να τα συζητήσω μαζί σου, επειδή εμείς έχουμε διδαχτεί να δείχνουμε κάθε κατάλληλο σεβασμό σε δυνάμεις και εξουσίες . . . αρκεί να μη συμβιβαζόμαστε». Ύστερα από λίγο ο Πολύκαρπος κάηκε μέχρι θανάτου, επειδή αρνιόταν να αποκηρύξει τον Ιησού Χριστό.

Το τι είδους Χριστιανός ήταν ο Πολύκαρπος είναι κάτι που μόνο ο Θεός μπορεί να αποφασίσει. Τι θα πούμε για σήμερα; Ένα μεγάλο πλήθος αληθινών Χριστιανών αρνούνται κι αυτοί να αποκηρύξουν τον Χριστό. Απεναντίας, διακηρύττουν ότι αυτός είναι ο Μεσσιανικός Βασιλιάς του Θεού, και ότι είναι ενθρονισμένος στον ουρανό. Αυτοί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά τονίζουν επίσης ότι πρόκειται να δούμε σύντομα την εκπλήρωση των προφητικών λόγων του Ιησού όσον αφορά τη ‘μεγάλη θλίψη’, το συγκλονιστικότερο γεγονός που θα γνωρίσει ποτέ ο κόσμος. Αυτή ωστόσο δεν προμηνύει το τέλος του ανθρώπινου γένους, αλλά το τέλος της πονηρίας. Είναι δυνατή η επιβίωση σ’ ένα δίκαιο νέο κόσμο ειρήνης και ευχαρίστησης.—Ματθαίος 24:13, 21, 34· 2 Πέτρου 3:13.

Ποιος θα ήθελε να πολεμήσει τους αγγελιοφόρους τέτοιων χαρμόσυνων νέων; Μόνο εκείνοι που είναι πραγματικά άθεοι, ακόμη κι αν έχουν «μορφήν ευσεβείας». (2 Τιμόθεον 3:5) Διάφορες ψεύτικες θρησκευτικές διδασκαλίες έχουν τυφλώσει τις διάνοιες ορισμένων και πολλοί ‘προσέχουν σε πνεύματα πλάνης και σε διδασκαλίες δαιμονίων’. (1 Τιμόθεον 4:1) Χριστιανοί της σύγχρονης εποχής έχουν υποφέρει στα χέρια των αθέων, ορισμένοι μάλιστα μέχρι θανάτου. Αλλά οι πιστοί δούλοι του Ιεχωβά δεν θα νικηθούν ποτέ, γιατί θα τους δοθεί το τελικό δώρο του Θεού, η αιώνια ζωή. Στο μεταξύ, αυτοί οι πιστοί διαγγελείς της Βασιλείας του Θεού παραμένουν όσιοι υποστηρικτές της Γραφικής αλήθειας.