Πενήντα Χρόνια Μάταιων Προσπαθειών

«ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ να σώσουμε τις ερχόμενες γενεές από τη μάστιγα του πολέμου, που δυο φορές στα χρόνια μας έφερε στην ανθρωπότητα ανείπωτη θλίψη, και να διακηρύξουμε και πάλι την πίστη στα θεμελιακά δικαιώματα του ανθρώπου, στην αξιοπρέπεια και την αξία της ανθρώπινης προσωπικότητας, στην ισότητα δικαιωμάτων αντρών και γυναικών, και των εθνών, μεγάλων και μικρών, . . .»—Προοίμιο του καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Η 24η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1995 σημειώνει την 50ή επέτειο των Ηνωμένων Εθνών. Τα 185 τωρινά κράτη μέλη έχουν όλα δεσμευτεί να υπηρετούν τις αρχές και τους στόχους του οργανισμού όπως αυτά εκφράστηκαν αρχικά σε εκείνον τον καταστατικό χάρτη: να διατηρούν τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια· να καταστέλλουν επιθετικές πράξεις οι οποίες απειλούν την παγκόσμια ειρήνη· να ενθαρρύνουν τις φιλικές σχέσεις ανάμεσα στα έθνη· να προστατεύουν τις θεμελιακές ελευθερίες όλων των λαών χωρίς διακρίσεις με βάση τη φυλή, το φύλο, τη γλώσσα ή τη θρησκεία· και να εξασφαλίζουν τη διεθνή συνεργασία για την επίλυση οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών προβλημάτων.

Επί 50 χρόνια, ο οργανισμός Ηνωμένων Εθνών καταβάλλει αξιοσημείωτες προσπάθειες για να φέρει παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια. Είναι γεγονός ότι μπορεί να έχει εμποδίσει έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, και κάποια μαζική καταστροφή της ανθρώπινης ζωής με τη χρήση πυρηνικών βομβών δεν έχει επαναληφτεί. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν παράσχει σε εκατομμύρια παιδιά τρόφιμα και φάρμακα. Έχουν συμβάλει στην ύπαρξη καλύτερου επιπέδου υγείας σε πολλές χώρες, παρέχοντας, ανάμεσα στα άλλα, ασφαλέστερο πόσιμο νερό καθώς και ανοσοποίηση σε επικίνδυνες αρρώστιες. Εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν λάβει ανθρωπιστική βοήθεια.

Σε αναγνώριση των επιτευγμάτων του, ο οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης πέντε φορές. Εντούτοις, η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι εξακολουθούμε να μη ζούμε σε έναν κόσμο χωρίς πόλεμο.

Ειρήνη και Ασφάλεια—Ανέφικτοι Στόχοι

Έπειτα από 50 χρόνια προσπαθειών, η ειρήνη και η ασφάλεια εξακολουθούν να είναι ανέφικτοι στόχοι. Σε μια ομιλία που εκφώνησε πρόσφατα στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών εξέφρασε την απογοήτευσή του λέγοντας ότι «αυτός ο αιώνας, ο τόσο γεμάτος με ελπίδες και ευκαιρίες και επιτεύγματα, είναι επίσης εποχή μεγάλης καταστροφής και απελπισίας».

Στα τέλη του 1994, η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) παρατήρησε: «Περίπου 150 πόλεμοι ή συρράξεις βρίσκονται σε εξέλιξη, στους οποίους χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν—περισσότεροι άμαχοι παρά στρατιώτες, σύμφωνα με τις πιο πολλές εκτιμήσεις—και εκατοντάδες χιλιάδες γίνονται πρόσφυγες». Το Τμήμα Δημόσιας Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε ότι από το 1945 έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότερα από 20 εκατομμύρια άτομα ως αποτέλεσμα ένοπλων συγκρούσεων. Η πρέσβειρα των Η.Π.Α. στα Ηνωμένα Έθνη Μάντλιν Όλμπραϊτ παρατήρησε ότι «οι τοπικές συγκρούσεις είναι τώρα από πολλές απόψεις πιο βίαιες». Οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ανθρώπου και οι διακρίσεις εμφανίζονται καθημερινά στην επικαιρότητα. Πολλά έθνη, αντί να έχουν φιλικές σχέσεις μεταξύ τους, φαίνεται ότι απλώς ανέχονται το ένα το άλλο.

Ο Σερ Ντέιβιντ Χάνεϊ, πρέσβης της Βρετανίας στα Ηνωμένα Έθνη, αναγνώρισε ότι «τα Ηνωμένα Έθνη, μέχρι και τη δεκαετία του 1980, είχαν σχεδόν φτάσει στο σημείο να είναι μια καλοπροαίρετη αποτυχία». Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Μπούτρος Μπούτρος-Γκάλι, είπε με θλίψη ότι τα κράτη μέλη δείχνουν ολοένα και μεγαλύτερη αδιαφορία για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις, καθώς και ότι έχουν κουραστεί να ασχολούνται με αυτές. Κατέληξε λέγοντας ότι, για πολλά μέλη, «τα Ηνωμένα Έθνη δεν είναι η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα».

Η Επίδραση των Μέσων Ενημέρωσης

Όσο ισχυρά και αν φαίνονται τα Ηνωμένα Έθνη, οι προσπάθειές τους συχνά ανατρέπονται από την πολιτική και τα μέσα ενημέρωσης. Τα Ηνωμένα Έθνη είναι ανίσχυρα αν δεν έχουν την υποστήριξη των μελών τους. Χωρίς όμως την επιδοκιμασία του κοινού, πολλά μέλη του Ο.Η.Ε. δεν θα υποστήριζαν τα Ηνωμένα Έθνη. Για παράδειγμα, σύμφωνα με την εφημερίδα Δε Γουόλ Στριτ Τζέρναλ (The Wall Street Journal), οι «θεαματικές αποτυχίες στη Σομαλία και στη Βοσνία έπεισαν πολλούς Αμερικανούς ότι στην πραγματικότητα ο οργανισμός δεν είναι μόνο πολυδάπανος αλλά και επικίνδυνος». Ως επακόλουθο, αυτή η στάση του κοινού έχει πείσει μερικούς Αμερικανούς πολιτικούς να προτείνουν τη μείωση της οικονομικής υποστήριξης που προσφέρουν οι Η.Π.Α. στα Ηνωμένα Έθνη.

Οι ειδησεογραφικοί οργανισμοί δεν διστάζουν να επικρίνουν σφοδρά τα Ηνωμένα Έθνη. Όροι όπως «πλήρης ανικανότητα», «δυσκινησία», «ανεπάρκεια» και «παράλυση» έχουν χρησιμοποιηθεί απροκάλυπτα για να περιγράψουν διάφορες πλευρές των επιχειρήσεων του Ο.Η.Ε. Η εφημερίδα Δε Ουάσινγκτον Ποστ Νάσιοναλ Γουίκλι Εντίσιον (The Washington Post National Weekly Edition) δήλωσε πρόσφατα ότι «τα Ηνωμένα Έθνη εξακολουθούν να είναι μια αργοκίνητη γραφειοκρατία η οποία αγωνίζεται να προσαρμοστεί στον πραγματικό κόσμο».

Μια άλλη εφημερίδα παρέθεσε τα λόγια του Γενικού Γραμματέα Μπούτρος Μπούτρος-Γκάλι, ο οποίος εξέφρασε την απογοήτευσή του για τις σφαγές που έγιναν στη Ρουάντα. Αυτός είπε: «Δεν είναι αποτυχία μόνο των Ηνωμένων Εθνών· είναι αποτυχία της διεθνούς κοινότητας. Είμαστε δε όλοι μας υπεύθυνοι για αυτή την αποτυχία». Μια έκτακτη ειδησεογραφική εκπομπή το 1993 που έλαβε μεγάλη δημοσιότητα δήλωσε ότι τα Ηνωμένα Έθνη «απέτυχαν να αποτρέψουν τη μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη—τη διάδοση των πυρηνικών όπλων». Το τηλεοπτικό πρόγραμμα αναφέρθηκε στα Ηνωμένα Έθνη λέγοντας ότι «επί δεκαετίες είναι μόνο λόγια».

Αυτό το ευρέως διαδεδομένο αίσθημα απογοήτευσης ανησυχεί πολύ τους αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών και συμβάλλει στο να νιώθουν αποκαρδιωμένοι. Ωστόσο, παρά την απογοήτευση, στην 50ή επέτειο των Ηνωμένων Εθνών, πολλοί φαίνεται ότι ανανέωσαν την αισιοδοξία τους και ελπίζουν σε ένα καινούριο ξεκίνημα. Μολονότι παραδέχτηκε τις αδυναμίες των Ηνωμένων Εθνών, η πρέσβειρα Όλμπραϊτ εξέφρασε τα αισθήματα πολλών ανθρώπων όταν είπε: «Πρέπει να πάψουμε να μιλάμε για το πού βρισκόμασταν, και χρειάζεται να μιλήσουμε για το πού πηγαίνουμε».

Ναι, πού πηγαίνει ο κόσμος; Θα υπάρξει ποτέ ένας κόσμος χωρίς πόλεμο; Αν ναι, τι ρόλο θα παίξουν τα Ηνωμένα Έθνη σε αυτό; Επιπλέον, αν είστε θεοφοβούμενο άτομο, θα πρέπει να ρωτήσετε: ‘Τι ρόλο θα παίξει ο Θεός σε αυτό;’

[Πλαίσιο στη σελίδα 4]

ΜΑΤΑΙΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ

Ειρήνη και ασφάλεια δεν μπορούν να υπάρξουν όσο επικρατεί πόλεμος, φτώχεια, έγκλημα και διαφθορά. Τα Ηνωμένα Έθνη δημοσίευσαν πρόσφατα τις ακόλουθες στατιστικές.

Πόλεμοι: «Από τις 82 ένοπλες συγκρούσεις που έγιναν ανάμεσα στο 1989 και στο 1992, οι 79 συνέβησαν μέσα στην ίδια χώρα, και πολλές από αυτές αφορούσαν εθνότητες· το 90 τοις εκατό των θυμάτων ήταν άμαχοι».—Τμήμα Δημόσιας Πληροφόρησης των Ηνωμένων Εθνών (UNDPI)

Όπλα: «Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού [ICRC] υπολογίζει ότι 95 και πλέον κατασκευαστές σε 48 χώρες παράγουν ετησίως από 5 ως 10 εκατομμύρια νάρκες εναντίον προσωπικού».—Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε. για τους Πρόσφυγες (UNHCR)

«Στην Αφρική, υπάρχουν περίπου 30 εκατομμύρια νάρκες διασκορπισμένες σε 18 χώρες».—UNHCR

Φτώχεια: «Παγκόσμια, ένας στους πέντε ανθρώπους—πάνω από ένα δισεκατομμύριο συνολικά—ζει κάτω από το επίπεδο φτώχειας, και περίπου 13 ως 18 εκατομμύρια άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο από αιτίες που σχετίζονται με τη φτώχεια».—UNDPI

Έγκλημα: «Το καταγγελλόμενο έγκλημα αυξάνεται παγκόσμια με μέσο ποσοστό 5 τοις εκατό ετησίως από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα· στις Η.Π.Α. και μόνο, διαπράττονται 35 εκατομμύρια εγκλήματα ετησίως».—UNDPI

Διαφθορά: «Η κυβερνητική διαφθορά γίνεται συνηθισμένη κατάσταση. Σε μερικές χώρες, οι οικονομικές απάτες υπολογίζεται ότι κοστίζουν το 10 τοις εκατό του ετήσιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος».—UNDPI