Ένας Περήφανος Συμβασιλιάς Χάνει μια Αυτοκρατορία

«Ο ΔΕ Βαλτάσαρ ο βασιλιάς», έγραψε ο προφήτης Δανιήλ, «έκανε ένα μεγάλο συμπόσιο για χίλιους από τους μεγιστάνες του, και μπροστά σε αυτούς τους χίλιους έπινε κρασί». Καθώς το συμπόσιο προχωρούσε, όμως, «η όψη του βασιλιά αλλοιώθηκε, και οι σκέψεις του τον τρόμαξαν, και οι αρθρώσεις των γοφών του λύνονταν, και τα γόνατά του χτυπούσαν το ένα με το άλλο». Προτού φύγει η νύχτα, «ο Βαλτάσαρ, ο Χαλδαίος βασιλιάς, θανατώθηκε και ο Δαρείος ο Μήδος έλαβε τη βασιλεία».—Δανιήλ 5:1, 6, 30, 31.

Ποιος ήταν ο Βαλτάσαρ; Πώς έφτασε στο σημείο να αποκαλείται «ο Χαλδαίος βασιλιάς»; Ποια ακριβώς ήταν η θέση του στη Νεοβαβυλωνιακή Αυτοκρατορία; Πώς έχασε την αυτοκρατορία;

Συμβασιλιάς ή Βασιλιάς;

Ο Δανιήλ αναφέρεται στον Ναβουχοδονόσορα ως τον πατέρα του Βαλτάσαρ. (Δανιήλ 5:2, 11, 18, 22) Εντούτοις, αυτή η σχέση δεν είναι κυριολεκτική. Το βιβλίο Ναβονίδης και Βαλτάσαρ (Nabonidus and Belshazzar), του Ρέιμοντ Π. Ντάουερτι, αναφέρει ότι ο Ναβουχοδονόσορ ίσως να ήταν παππούς του από την πλευρά της μητέρας του, η οποία ονομαζόταν Νίτωκρις. Ίσως πάλι ο Ναβουχοδονόσορ, ως ο προκάτοχος του θρόνου, να ήταν ο «πατέρας» του Βαλτάσαρ όσον αφορά τη βασιλική εξουσία. (Παράβαλε Γένεση 28:10, 13.) Όπως και αν είχαν τα πράγματα, οι σφηνοειδείς επιγραφές που υπάρχουν πάνω σε αρκετούς πήλινους κυλίνδρους οι οποίοι βρέθηκαν στο νότιο Ιράκ στη διάρκεια του 19ου αιώνα ταυτίζουν τον Βαλτάσαρ με το μεγαλύτερο γιο του Ναβονίδη, του βασιλιά της Βαβυλώνας.

Εφόσον η αφήγηση στο 5ο κεφάλαιο του Δανιήλ επικεντρώνεται στα γεγονότα που έλαβαν χώρα τη νύχτα της πτώσης της Βαβυλώνας το 539 Π.Κ.Χ., δεν αναφέρει πώς απέκτησε ο Βαλτάσαρ βασιλική εξουσία. Αλλά κάποιες αρχαιολογικές πηγές παρέχουν ενδείξεις όσον αφορά τη σχέση που υπήρχε ανάμεσα στον Ναβονίδη και στον Βαλτάσαρ. «Τα βαβυλωνιακά κείμενα αποκαλύπτουν ότι ο Ναβονίδης ήταν εκκεντρικός ηγεμόνας», λέει ο Άλαν Μίλαρντ, αρχαιολόγος και ειδήμονας στις αρχαίες σημιτικές γλώσσες. Ο Μίλαρντ προσθέτει: «Αν και δεν αγνοούσε τους θεούς της Βαβυλώνας, . . . απέδιδε προς το θεό του φεγγαριού αξιοσημείωτη ευλαβική προσοχή σε δύο άλλες πόλεις, την Ουρ και τη Χαρράν. Αρκετά χρόνια στη διάρκεια της βασιλείας του, ο Ναβονίδης δεν ζούσε καν στη Βαβυλώνα· αντιθέτως, έμενε στη μακρινή όαση της Θεϊμά [ή Θεμά] στη βόρεια Αραβία». Προφανώς, ο Ναβονίδης έζησε μεγάλο μέρος της βασιλείας του μακριά από την πρωτεύουσα, τη Βαβυλώνα. Όταν απουσίαζε, εμπιστευόταν την εκτελεστική εξουσία στον Βαλτάσαρ.

Διαφωτίζοντας περαιτέρω το ζήτημα της πραγματικής θέσης του Βαλτάσαρ, ένα έγγραφο σε σφηνοειδή γραφή, το οποίο περιγράφεται ως η «Κατά Στίχους Αφήγηση του Ναβονίδη», δηλώνει: «Αυτός [ο Ναβονίδης] ανέθεσε το “Στρατόπεδο” στο μεγαλύτερό του (γιο), τον πρωτότοκο, διέταξε τα στρατεύματα όλης της χώρας να είναι υπό τις (διαταγές) του. Άφησε (τα πάντα), ανέθεσε τη βασιλεία σε αυτόν». Επομένως, ο Βαλτάσαρ ήταν συμβασιλιάς.

Μπορεί, όμως, ένας συμβασιλιάς να θεωρηθεί βασιλιάς; Ένα άγαλμα κάποιου αρχαίου άρχοντα το οποίο βρέθηκε στη βόρεια Συρία τη δεκαετία του 1970 δείχνει ότι δεν ήταν ασυνήθιστο να αποκαλείται βασιλιάς κάποιος άρχοντας ενώ, με την αυστηρή έννοια, κατείχε μικρότερο τίτλο. Το άγαλμα ήταν ενός άρχοντα της Γωζάν και έφερε μια επιγραφή στην ασσυριακή και στην αραμαϊκή. Η ασσυριακή επιγραφή αποκαλούσε τον άντρα κυβερνήτη της Γωζάν, αλλά η παράλληλη αραμαϊκή επιγραφή τον αποκαλούσε βασιλιά. Έτσι, δεν θα ήταν παράδοξο να αποκαλείται ο Βαλτάσαρ διάδοχος του θρόνου στις επίσημες βαβυλωνιακές επιγραφές, ενώ παράλληλα να αποκαλείται βασιλιάς στο αραμαϊκό σύγγραμμα του Δανιήλ.

Η διευθέτηση της συμβασιλείας ανάμεσα στον Ναβονίδη και στον Βαλτάσαρ συνεχίστηκε ως τις τελευταίες ημέρες της Νεοβαβυλωνιακής Αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό, την ίδια εκείνη νύχτα που έπεσε η Βαβυλώνα, ο Βαλτάσαρ προσφέρθηκε να κάνει τον Δανιήλ τρίτο άρχοντα του βασιλείου, όχι δεύτερο.—Δανιήλ 5:16.

Ένας Συμβασιλιάς με Υπερβολική Αυτοπεποίθηση και Περηφάνια

Τα τελευταία γεγονότα της βασιλείας του Βαλτάσαρ δείχνουν ότι αυτός ο άρχοντας είχε υπερβολική αυτοπεποίθηση και περηφάνια. Όταν έφτασε το τέλος της βασιλείας του στις 5 Οκτωβρίου του 539 Π.Κ.Χ., ο Ναβονίδης είχε καταφύγει στην Μπορσίπα έπειτα από την ήττα που υπέστη από τις μηδοπερσικές δυνάμεις. Η ίδια η Βαβυλώνα ήταν υπό πολιορκία. Αλλά ο Βαλτάσαρ αισθανόταν τόσο ασφαλής στην πόλη, η οποία περιβαλλόταν από τεράστια τείχη, ώστε την ίδια εκείνη νύχτα «έκανε ένα μεγάλο συμπόσιο για χίλιους από τους μεγιστάνες του». Ο Ηρόδοτος, ο Έλληνας ιστορικός του πέμπτου αιώνα Π.Κ.Χ., λέει ότι μέσα στην πόλη οι άνθρωποι «χόρευαν και γλεντούσαν».

Έξω, όμως, από τα τείχη της Βαβυλώνας, ο μηδοπερσικός στρατός ήταν σε επιφυλακή. Υπό την κατεύθυνση του Κύρου, είχαν αλλάξει τη ροή των νερών του ποταμού Ευφράτη, ο οποίος περνούσε από το κέντρο της πόλης. Οι πολεμιστές του ήταν έτοιμοι να διασχίσουν την κοίτη του ποταμού μόλις το επίπεδο του νερού θα έπεφτε αρκετά. Θα ανέβαιναν στην πλαγιά και θα έμπαιναν στην πόλη από τις ανοιχτές χάλκινες πύλες που υπήρχαν στα τείχη κατά μήκος της όχθης του ποταμού.

Αν ο Βαλτάσαρ είχε αντιληφθεί τι γινόταν έξω από την πόλη, θα μπορούσε να είχε κλείσει τις χάλκινες πύλες, να είχε ανεβάσει τους ισχυρούς άντρες του στα τείχη κατά μήκος της όχθης του ποταμού και να είχε παγιδέψει τον εχθρό. Αντίθετα, υπό την επιρροή του κρασιού, ο αλαζόνας Βαλτάσαρ είπε να φέρουν τα σκεύη από το ναό του Ιεχωβά. Κατόπιν, ο ίδιος, οι καλεσμένοι του, οι σύζυγοί του και οι παλλακίδες του ήπιαν προκλητικά από αυτά αινώντας τους Βαβυλώνιους θεούς. Ξαφνικά, εμφανίστηκε θαυματουργικά ένα χέρι και άρχισε να γράφει στον τοίχο του ανακτόρου. Έντρομος ο Βαλτάσαρ κάλεσε τους σοφούς του για να του πουν την ερμηνεία εκείνου του αγγέλματος. Αλλά αυτοί «δεν ήταν αρκετά ικανοί να διαβάσουν τη γραφή ή να κάνουν γνωστή στο βασιλιά την ερμηνεία». Τελικά, «έφεραν τον Δανιήλ μπροστά στο βασιλιά». Υπό θεϊκή έμπνευση, ο θαρραλέος προφήτης του Ιεχωβά αποκάλυψε τη σημασία του θαυματουργικού αγγέλματος, προλέγοντας την πτώση της Βαβυλώνας στους Μήδους και στους Πέρσες.—Δανιήλ 5:2-28.

Οι Μήδοι και οι Πέρσες κατέλαβαν εύκολα την πόλη, και ο Βαλτάσαρ δεν έζησε για να δει το τέλος εκείνης της νύχτας. Με το θάνατό του, και την προφανή παράδοση του Ναβονίδη στον Κύρο, η Νεοβαβυλωνιακή Αυτοκρατορία έφτασε στο τέλος της.

[Εικόνα στη σελίδα 8]

Ο Δανιήλ ερμηνεύει το άγγελμα καταδίκης για τη Βαβυλωνιακή Αυτοκρατορία