Τιμόθεος—«Ένα Γνήσιο Παιδί στην Πίστη»

Ο ΤΙΜΟΘΕΟΣ ήταν σχετικά νέος όταν ο Χριστιανός απόστολος Παύλος τον εξέλεξε ως σύντροφό του στα ταξίδια. Αυτό σηματοδότησε την έναρξη μιας συνεργασίας η οποία επρόκειτο να συνεχιστεί επί 15 χρόνια περίπου. Η σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο αντρών ήταν τέτοια ώστε ο Παύλος μπορούσε να αποκαλέσει τον Τιμόθεο «αγαπητό και πιστό παιδί μου όσον αφορά τον Κύριο» και «γνήσιο παιδί στην πίστη».—1 Κορινθίους 4:17· 1 Τιμόθεο 1:2.

Τι υπήρχε στην προσωπικότητα του Τιμόθεου που τον έκανε τόσο αγαπητό στον Παύλο; Πώς έφτασε ο Τιμόθεος στο σημείο να γίνει τόσο πολύτιμος συνεργάτης; Και ποια ωφέλιμα μαθήματα μπορούμε να πάρουμε εμείς από το θεόπνευστο υπόμνημα των δραστηριοτήτων του Τιμόθεου;

Εκλέγεται από τον Παύλο

Ο απόστολος Παύλος βρήκε τον νεαρό μαθητή Τιμόθεο όταν επισκέφτηκε τα Λύστρα (στη σημερινή Τουρκία) κατά το δεύτερο ιεραποστολικό του ταξίδι περίπου το 50 Κ.Χ. Ο Τιμόθεος, ο οποίος πιθανώς βρισκόταν στα τέλη της εφηβείας του ή λίγο πάνω από τα 20, είχε καλή φήμη ανάμεσα στους Χριστιανούς στα Λύστρα και στο Ικόνιο. (Πράξεις 16:1-3) Ζούσε σε αρμονία με το όνομά του, το οποίο σημαίνει «Αυτός που Τιμάει τον Θεό». Από την παιδική του ηλικία, ο Τιμόθεος είχε διδαχτεί τις Άγιες Γραφές από τη γιαγιά του, τη Λωίδα, και τη μητέρα του, την Ευνίκη. (2 Τιμόθεο 1:5· 3:14, 15) Αυτές είχαν δεχτεί τη Χριστιανοσύνη μάλλον κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσκεψης του Παύλου στην πόλη τους δύο χρόνια πρωτύτερα. Τώρα, μέσω της επενέργειας του αγίου πνεύματος, κάποια πρόρρηση υποδείκνυε το μέλλον του Τιμόθεου. (1 Τιμόθεο 1:18) Σε αρμονία με αυτή την κατεύθυνση, ο Παύλος και οι πρεσβύτεροι της εκκλησίας έθεσαν τα χέρια τους πάνω στο νεαρό άντρα, ξεχωρίζοντάς τον έτσι για κάποια συγκεκριμένη υπηρεσία, και ο απόστολος τον εξέλεξε ως σύντροφό του στο ιεραποστολικό έργο.—1 Τιμόθεο 4:14· 2 Τιμόθεο 1:6.

Εφόσον ο Έλληνας πατέρας του δεν ήταν Χριστιανός, ο Τιμόθεος δεν είχε περιτμηθεί. Ασφαλώς, αυτό δεν ήταν Χριστιανική απαίτηση. Εντούτοις, για να μη θέσει πρόσκομμα στους Ιουδαίους τους οποίους θα επισκέπτονταν, ο Τιμόθεος υποβλήθηκε σε αυτή την επώδυνη διαδικασία.—Πράξεις 16:3.

Μήπως ο Τιμόθεος θεωρούνταν Ιουδαίος προηγουμένως; Μερικοί λόγιοι υποστηρίζουν ότι, σύμφωνα με ραβινικές πηγές, «η κατάσταση των παιδιών που προέρχονται από επιγαμία καθορίζεται από τη μητέρα τους, όχι από τον πατέρα τους». Αυτό σημαίνει ότι «η Ιουδαία γυναίκα γεννάει παιδιά που είναι Ιουδαίοι». Ωστόσο, ο συγγραφέας Σέι Κοέν αμφισβητεί το αν αυτός «ο ραβινικός νόμος για τα άτομα ίσχυε από τον πρώτο αιώνα Κ.Χ.» και αν τηρούνταν από τους Ιουδαίους της Μικράς Ασίας. Έχοντας εξετάσει τα ιστορικά στοιχεία, καταλήγει στο συμπέρασμα πως, όταν οι Εθνικοί παντρεύονταν Ισραηλίτισσες, «τα παιδιά που γεννιούνταν από αυτούς τους γάμους θεωρούνταν Ισραηλίτες μόνο αν η οικογένεια ζούσε ανάμεσα στους Ισραηλίτες. Η γενεαλογία ήταν μητριαρχική όταν η μητέρα ζούσε στον τόπο της. Όταν η Ισραηλίτισσα μετέβαινε αλλού για να είναι μαζί με τον Εθνικό σύζυγό της, τα παιδιά της θεωρούνταν Εθνικοί». Σε όποια κατηγορία και αν ανήκε ο Τιμόθεος, το γεγονός ότι είχε γονείς διαφορετικής προέλευσης θα πρέπει να αποτελούσε πλεονέκτημα στο έργο κηρύγματος. Δεν θα είχε προβλήματα στις σχέσεις του με Ιουδαίους ή Εθνικούς, και αυτό ίσως του έδινε τη δυνατότητα να γεφυρώνει τα χάσματα ανάμεσά τους.

Η επίσκεψη του Παύλου στα Λύστρα αποτέλεσε σημείο στροφής στη ζωή του Τιμόθεου. Η προθυμία που έδειχνε ο νεαρός άντρας να ακολουθεί την κατεύθυνση του αγίου πνεύματος και να συνεργάζεται ταπεινά με τους Χριστιανούς πρεσβυτέρους κατέληξε σε μεγάλες ευλογίες και προνόμια υπηρεσίας. Είτε το αντιλαμβανόταν αυτό τότε ο Τιμόθεος είτε όχι, υπό την κατεύθυνση του Παύλου θα χρησιμοποιούνταν αργότερα σε σπουδαίους θεοκρατικούς διορισμούς οι οποίοι θα τον οδηγούσαν μακριά από το σπίτι του, ακόμη και μέχρι τη Ρώμη, την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας.

Ο Τιμόθεος Προωθούσε τα Συμφέροντα της Βασιλείας

Αν και δεν έχουμε πλήρες υπόμνημα των δραστηριοτήτων του, ο Τιμόθεος έκανε πολλά ταξίδια για να προωθήσει τα συμφέροντα της Βασιλείας. Στο πρώτο ταξίδι του με τον Παύλο και τον Σίλα το 50 Κ.Χ., ο Τιμόθεος διέσχισε τη Μικρά Ασία και έφτασε στην Ευρώπη. Εκεί συμμετείχε σε εκστρατείες κηρύγματος στους Φιλίππους, στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια. Όταν η εναντίωση ανάγκασε τον Παύλο να μεταβεί στην Αθήνα, ο Τιμόθεος και ο Σίλας έμειναν στη Βέροια για να φροντίσουν την ομάδα των μαθητών που είχε σχηματιστεί εκεί. (Πράξεις 16:6–17:14) Αργότερα, ο Παύλος έστειλε τον Τιμόθεο στη Θεσσαλονίκη για να ενισχύσει την καινούρια εκκλησία που συγκροτήθηκε εκεί. Ο Τιμόθεος είχε καλά νέα για την πρόοδό της όταν συνάντησε τον Παύλο στην Κόρινθο.—Πράξεις 18:5· 1 Θεσσαλονικείς 3:1-7.

Οι Γραφές δεν λένε πόσο διάστημα έμεινε ο Τιμόθεος με τους Κορινθίους. (2 Κορινθίους 1:19) Εντούτοις, πιθανώς το 55 Κ.Χ. περίπου, ο Παύλος σκέφτηκε να τον στείλει πάλι σε αυτούς επειδή είχε μάθει ανησυχητικά νέα για την κατάστασή τους. (1 Κορινθίους 4:17· 16:10) Αργότερα, μαζί με τον Έραστο, ο Τιμόθεος στάλθηκε από την Έφεσο στη Μακεδονία. Όταν δε ο Παύλος έγραψε στους Ρωμαίους από την Κόρινθο, ο Τιμόθεος ήταν πάλι μαζί του.—Πράξεις 19:22· Ρωμαίους 16:21.

Ο Τιμόθεος και οι υπόλοιποι έφυγαν από την Κόρινθο μαζί με τον Παύλο όταν εκείνος ξεκίνησε για την Ιερουσαλήμ και συνόδευσαν τον απόστολο τουλάχιστον ως την Τρωάδα. Το αν ο Τιμόθεος πήγε ως την Ιερουσαλήμ δεν το γνωρίζουμε. Αλλά κατονομάζεται στην εισαγωγή τριών επιστολών που έγραψε ο Παύλος από τη φυλακή στη Ρώμη το 60-61 Κ.Χ. περίπου.a (Πράξεις 20:4· Φιλιππησίους 1:1· Κολοσσαείς 1:1· Φιλήμονα 1) Ο Παύλος σχεδίαζε να στείλει τον Τιμόθεο από τη Ρώμη στους Φιλίππους. (Φιλιππησίους 2:19) Μετά δε την αποφυλάκιση του Παύλου, ο Τιμόθεος παρέμεινε στην Έφεσο σύμφωνα με την οδηγία που του έδωσε ο απόστολος.—1 Τιμόθεο 1:3.

Εφόσον οι μετακινήσεις τον πρώτο αιώνα δεν ήταν εύκολες ούτε άνετες, η προθυμία του Τιμόθεου να κάνει πολλά ταξίδια προς όφελος των εκκλησιών ήταν πράγματι αξιέπαινη. (Βλέπε Σκοπιά 15 Αυγούστου 1996, σελίδα 29, πλαίσιο.) Εξετάστε μόνο ένα από τα πιθανολογούμενα ταξίδια του καθώς και το τι μαθαίνουμε από αυτό για τον Τιμόθεο.

Φως στην Προσωπικότητα του Τιμόθεου

Ο Τιμόθεος ήταν μαζί με τον Παύλο στη Ρώμη όταν ο φυλακισμένος απόστολος έγραψε στους διωκόμενους Χριστιανούς στους Φιλίππους λέγοντας: «Ελπίζω δε στον Κύριο Ιησού να σας στείλω σύντομα τον Τιμόθεο, ώστε να νιώσει ευθυμία η ψυχή μου όταν μάθω για αυτά που σας αφορούν. Διότι δεν έχω κανέναν άλλον με διάθεση σαν τη δική του, ο οποίος θα ενδιαφερθεί γνήσια για αυτά που σας αφορούν. Διότι όλοι οι άλλοι επιζητούν τα δικά τους συμφέροντα, όχι του Χριστού Ιησού. Εσείς, όμως, γνωρίζετε την απόδειξη που έδωσε για τον εαυτό του, ότι όπως ένα παιδί με τον πατέρα του υπηρέτησε ως δούλος μαζί μου στην επέκταση των καλών νέων».—Φιλιππησίους 1:1, 13, 28-30· 2:19-22.

Αυτά τα λόγια τόνιζαν το ενδιαφέρον του Τιμόθεου για τους ομοπίστους του. Αν δεν πήρε πλοίο, ένα τέτοιο ταξίδι απαιτούσε να περπατήσει 40 μέρες για να πάει από τη Ρώμη στους Φιλίππους, διασχίζοντας ένα μικρό τμήμα της Αδριατικής Θάλασσας, και κατόπιν άλλες 40 μέρες για να επιστρέψει στη Ρώμη. Ο Τιμόθεος ήταν έτοιμος να καταβάλει όλη αυτή την προσπάθεια για να υπηρετήσει τους αδελφούς και τις αδελφές του.

Αν και ο Τιμόθεος ταξίδευε εκτεταμένα, μερικές φορές η υγεία του δεν ήταν καλή. Προφανώς, είχε κάποια στομαχικά προβλήματα και υπέφερε από “συχνές αρρώστιες”. (1 Τιμόθεο 5:23) Ωστόσο, αγωνιζόταν για τα καλά νέα. Δεν είναι αξιοπερίεργο το ότι ο Παύλος είχε τόσο στενή σχέση μαζί του!

Χάρη στην επίβλεψη του αποστόλου Παύλου και στις εμπειρίες που έζησαν μαζί, είναι φανερό πως ο Τιμόθεος έφτασε στο σημείο να αντανακλά την προσωπικότητά του. Έτσι, ο Παύλος μπορούσε να του πει: «Έχεις ακολουθήσει προσεκτικά τη διδασκαλία μου, την πορεία της ζωής μου, το σκοπό μου, την πίστη μου, τη μακροθυμία μου, την αγάπη μου, την υπομονή μου, τους διωγμούς μου, τα παθήματά μου, τι πράγματα μου συνέβησαν στην Αντιόχεια, στο Ικόνιο, στα Λύστρα, τι διωγμούς υπέφερα». Ο Τιμόθεος έχυσε δάκρυα μαζί με τον Παύλο, ο οποίος τον θυμόταν στις προσευχές του, και υπηρέτησε ως δούλος στο πλάι του Παύλου για να προωθήσει τα συμφέροντα της Βασιλείας.—2 Τιμόθεο 1:3, 4· 3:10, 11.

Ο Παύλος ενθάρρυνε τον Τιμόθεο να μην αφήνει “κανέναν να περιφρονεί τη νεότητά του”. Αυτό ίσως δείχνει ότι ο Τιμόθεος ήταν κάπως ντροπαλός, ότι δίσταζε να χρησιμοποιεί την εξουσία του. (1 Τιμόθεο 4:12· 1 Κορινθίους 16:10, 11) Εντούτοις, μπορούσε να σταθεί μόνος του, και ο Παύλος μπορούσε να τον εμπιστεύεται όταν τον έστελνε σε υπεύθυνες αποστολές. (1 Θεσσαλονικείς 3:1, 2) Όταν ο Παύλος διέκρινε ότι η εκκλησία της Εφέσου είχε ανάγκη από ισχυρή θεοκρατική επίβλεψη, πρότρεψε τον Τιμόθεο να μείνει εκεί για να “δώσει εντολή σε ορισμένους να μη διδάσκουν διαφορετικά δόγματα”. (1 Τιμόθεο 1:3) Εντούτοις, αν και είχε αναλάβει πολλές ευθύνες, ο Τιμόθεος ήταν μετριόφρων. Και παρά τον ενδεχομένως ντροπαλό χαρακτήρα του, ήταν θαρραλέος. Λόγου χάρη, πήγε στη Ρώμη για να βοηθήσει τον Παύλο ο οποίος δικαζόταν λόγω της πίστης του. Μάλιστα και ο ίδιος ο Τιμόθεος έμεινε κάποιο διάστημα στη φυλακή, πιθανώς για τον ίδιο λόγο.—Εβραίους 13:23.

Αναμφίβολα, ο Τιμόθεος έμαθε πολλά από τον Παύλο. Η εκτίμηση που είχε ο απόστολος για το συνεργάτη του επιβεβαιώνεται πολύ καλά από το γεγονός ότι του έγραψε δύο θεόπνευστες επιστολές οι οποίες υπάρχουν στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Περίπου το 65 Κ.Χ., όταν ο Παύλος κατάλαβε ότι επίκειτο ο μαρτυρικός του θάνατος, κάλεσε και πάλι τον Τιμόθεο. (2 Τιμόθεο 4:6, 9) Οι Γραφές δεν αποκαλύπτουν αν ο Τιμόθεος κατάφερε να δει τον απόστολο Παύλο πριν από την εκτέλεσή του.

Προσφέρετε τον Εαυτό Σας!

Πολλά μπορούμε να μάθουμε από το θαυμάσιο παράδειγμα του Τιμόθεου. Ο ίδιος ωφελήθηκε πολύ από τη συναναστροφή του Παύλου καθώς από ντροπαλός νεαρός που ήταν έγινε επίσκοπος. Οι Χριστιανοί νεαροί και νεαρές μπορούν να αποκομίσουν πολλά από παρόμοιες συναναστροφές σήμερα. Και αν κάνουν σταδιοδρομία τους την υπηρεσία του Ιεχωβά, θα έχουν να επιτελέσουν πολύ και αξιόλογο έργο. (1 Κορινθίους 15:58) Μπορεί να γίνουν σκαπανείς, δηλαδή ολοχρόνιοι κήρυκες, στην εκκλησία τους ή ίσως μπορέσουν να υπηρετήσουν εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για διαγγελείς της Βασιλείας. Ανάμεσα στις πολλές δυνατότητες που έχουν είναι το ιεραποστολικό έργο σε άλλη χώρα ή η υπηρεσία στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία της Εταιρίας Σκοπιά ή σε κάποιο από τα τμήματά της. Ασφαλώς δε, όλοι οι Χριστιανοί μπορούν να εκδηλώνουν το ίδιο πνεύμα που έδειξε και ο Τιμόθεος, αποδίδοντας ολόψυχη υπηρεσία στον Ιεχωβά.

Επιθυμείτε να συνεχίσετε να αυξάνετε πνευματικά, να είστε χρήσιμοι στην οργάνωση του Ιεχωβά υπηρετώντας σε οποιαδήποτε θέση μπορεί να κρίνει εκείνος κατάλληλη; Τότε να κάνετε ό,τι έκανε και ο Τιμόθεος. Στο βαθμό που είναι δυνατόν, προσφέρετε τον εαυτό σας. Ποιος ξέρει ποια μελλοντικά προνόμια υπηρεσίας μπορεί να σας διανοιχτούν;

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 31]

«Δεν έχω κανέναν άλλον με διάθεση σαν τη δική του»