Η Ζωή στους Βιβλικούς Χρόνους​—Μουσικοί και Μουσικά Όργανα

«Αινείτε τον [Θεό] με σάλπισμα κέρατος. Αινείτε τον με έγχορδο και άρπα. Αινείτε τον με ντέφι και κυκλικό χορό. Αινείτε τον με χορδές και φλογέρα. Αινείτε τον με κύμβαλα μελωδικού ήχου. Αινείτε τον με κύμβαλα κρουστά».​—ΨΑΛΜΟΣ 150:3-5.

Η ΜΟΥΣΙΚΗ και όσοι ασχολούνται με αυτήν διαδραμάτιζαν ανέκαθεν ζωτικό ρόλο στη λατρεία του Ιεχωβά Θεού. Για παράδειγμα, όταν ο Ιεχωβά απελευθέρωσε θαυματουργικά τους Ισραηλίτες μέσα από την Ερυθρά Θάλασσα, η αδελφή του Μωυσή, η Μαριάμ, μπήκε επικεφαλής των γυναικών και όλες μαζί έψαλλαν έναν επινίκιο ύμνο, ενώ παράλληλα χόρευαν και έπαιζαν ντέφια. Το συγκεκριμένο περιστατικό καταδεικνύει πόσο σημαντική ήταν η μουσική για τους Ισραηλίτες. Παρότι αυτοί είχαν μόλις γλιτώσει από τον αιγυπτιακό στρατό, πολλές γυναίκες είχαν τα μουσικά τους όργανα πρόχειρα και έτοιμα προς χρήση. (Έξοδος 15:20) Μετέπειτα, ο Βασιλιάς Δαβίδ διευθέτησε, στα πλαίσια της λατρείας, να παίζουν χιλιάδες μουσικοί στη σκηνή της μαρτυρίας. Αυτή η διευθέτηση συνεχίστηκε στο ναό που έχτισε ο γιος του ο Σολομών.​—1 Χρονικών 23:5.

Από τι κατασκευάζονταν αυτά τα όργανα; Τι μορφή είχαν; Τι ήχους έβγαζαν; Πότε χρησιμοποιούνταν;

Είδη Μουσικών Οργάνων

Τα όργανα που αναφέρονται στην Αγία Γραφή κατασκευάζονταν από καλής ποιότητας ξύλο, τεντωμένο δέρμα ζώου, μέταλλο και κόκαλα. Μερικά ήταν διακοσμημένα με ένθετο ελεφαντόδοντο. Οι χορδές φτιάχνονταν από φυτικές ίνες ή έντερα ζώων. Παρότι σήμερα δεν σώζεται σχεδόν κανένα αρχαίο μουσικό όργανο, έχουν διατηρηθεί απεικονίσεις τους.

Τα όργανα των Βιβλικών χρόνων διαιρούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες: Στα έγχορδα, όπως η άρπα, η λύρα (1) και το λαούτο (2). Στα πνευστά, όπως το κέρας, ή αλλιώς σοφάρ (3), η σάλπιγγα (4) και ο δημοφιλής αυλός, ή αλλιώς η φλογέρα (5). Στα κρουστά, όπως το ντέφι (6), το σείστρο (7), τα κύμβαλα (8) και τα κουδούνια (9). Οι μουσικοί συνόδευαν με αυτά τα όργανα ποιήματα, ζωηρούς χορούς καθώς και τραγούδια. (1 Σαμουήλ 18:6, 7) Το πιο σημαντικό είναι ότι τα χρησιμοποιούσαν στη λατρεία του Θεού, ο οποίος τους είχε ευλογήσει με το δώρο της μουσικής. (1 Χρονικών 15:16) Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε κάθε ομάδα οργάνων.

Έγχορδα Η άρπα και η λύρα ήταν ελαφριά, φορητά όργανα, στα οποία οι χορδές ήταν τεντωμένες πάνω από ξύλινο σκελετό. Ο Δαβίδ έπαιζε κάποιο έγχορδο για να καταπραΰνει την ταραγμένη ψυχή του Βασιλιά Σαούλ. (1 Σαμουήλ 16:23) Αυτά τα όργανα χρησιμοποιήθηκαν από την ορχήστρα κατά την αφιέρωση του ναού του Σολομώντα, καθώς και σε άλλες χαρωπές περιστάσεις, όπως σε γιορτές.​—2 Χρονικών 5:12· 9:11.

Το λαούτο είχε κοινά στοιχεία με την άρπα, αλλά γενικά διέφερε στο σχήμα. Συνήθως, οι χορδές του ήταν τεντωμένες πάνω από ξύλινο σκελετό που πλαισίωνε ένα ηχείο. Οι παλλόμενες χορδές ίσως παρήγαν μελωδικούς τόνους, παρόμοιους με της σημερινής κλασικής κιθάρας, και φτιάχνονταν από στριφτές φυτικές ίνες ή έντερα ζώων.

Πνευστά Αυτά τα όργανα αναφέρονται συχνά στη Γραφή. Ένα από τα πιο αρχαία είναι το Ιουδαϊκό κέρας, γνωστό ως σοφάρ. Αυτό το κοίλο κέρας κριαριού παρήγε δυνατούς, διαπεραστικούς τόνους. Με τον ήχο του σοφάρ, οι Ισραηλίτες συγκέντρωναν στρατεύματα για μάχη και κινητοποιούσαν το έθνος.​—Κριτές 3:27· 7:22.

Ένα άλλο είδος πνευστού, η σάλπιγγα, ήταν στην ουσία μεταλλικός σωλήνας. Κάποιο έγγραφο από τους Ρόλους της Νεκράς Θαλάσσης δείχνει ότι οι μουσικοί μπορούσαν να παίζουν μια εκπληκτικά ευρεία γκάμα τόνων με αυτά τα όργανα. Ο Ιεχωβά έδωσε στον Μωυσή την εντολή να φτιάξει δύο ασημένιες σάλπιγγες για να χρησιμοποιούνται στη σκηνή της μαρτυρίας. (Αριθμοί 10:2-7) Μετέπειτα, κατά την εγκαινίαση του ναού του Σολομώντα, 120 σάλπιγγες συνέβαλαν με το δυνατό τους ήχο στον εορτασμό. (2 Χρονικών 5:12, 13) Οι τεχνίτες κατασκεύαζαν σάλπιγγες διαφορετικού μήκους. Μερικές ξεπερνούσαν τα 90 εκατοστά, από το επιστόμιο ως το κωδωνοειδές άκρο.

Αγαπημένο πνευστό όργανο των Ισραηλιτών ήταν ο αυλός. Ο χαρούμενος και μελωδικός σκοπός του ψυχαγωγούσε όσους παρευρίσκονταν σε οικογενειακές συγκεντρώσεις, συμπόσια και γάμους. (1 Βασιλέων 1:40· Ησαΐας 30:29) Επίσης, ο λυρικός ήχος του ακουγόταν σε κηδείες, όπου οι μουσικοί έπαιζαν πένθιμα τραγούδια (βλέπε σελίδα 14).​—Ματθαίος 9:23.

Κρουστά Όταν οι Ισραηλίτες γιόρταζαν, χρησιμοποιούσαν ποικιλία κρουστών. Οι ρυθμικοί τους ήχοι δημιουργούσαν έντονα συναισθήματα. Το ντέφι, που αποτελούνταν από στρογγυλό ξύλινο πλαίσιο καλυμμένο με τεντωμένο δέρμα ζώου, έβγαζε ήχο παρόμοιο με του τυμπάνου καθώς ο μουσικός ή ο χορευτής το χτυπούσε με το χέρι. Όταν ο μουσικός κουνούσε το πλαίσιο, κουδουνάκια που ήταν χαλαρά προσαρμοσμένα σε αυτό κροτάλιζαν ρυθμικά.

Κάποιο άλλο κρουστό ήταν γνωστό ως σείστρο. Αποτελούνταν από ωοειδές μεταλλικό πλαίσιο και λαβή, καθώς επίσης από εγκάρσιες ράβδους με χαλαρούς μεταλλικούς δίσκους. Όταν το κουνούσαν γρήγορα μπρος πίσω, κουδούνιζε δυνατά.

Τα μπρούτζινα κύμβαλα έβγαζαν ακόμη πιο οξύ ήχο. Επρόκειτο για δίσκους δύο μεγεθών. Τα μεγάλα κρουστά κύμβαλα τα χτυπούσαν με δύναμη κρατώντας τα στα χέρια, ενώ τα μικρότερα μελωδικά κύμβαλα τα χτυπούσαν με τα δύο δάχτυλα. Και τα δύο είδη παρήγαν μεταλλικό ήχο, διαφορετικής όμως έντασης.​—Ψαλμός 150:5.

Ακολουθούν το Πρότυπο

Σήμερα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αρχίζουν και τελειώνουν τις συναθροίσεις τους για λατρεία με μουσική και υμνολογία. Στις μεγαλύτερες συνάξεις τους, η ορχήστρα που έχει εκτελέσει την ηχογραφημένη μουσική υπόκρουση αποτελείται από σύγχρονους τύπους εγχόρδων, πνευστών και κρουστών.

Οι Μάρτυρες, εντάσσοντας στη λατρεία τους μουσική και ύμνους, ακολουθούν το πρότυπο που έθεσαν τόσο οι αρχαίοι Ισραηλίτες όσο και οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα. (Εφεσίους 5:19) Όπως οι υπηρέτες του Θεού στους Βιβλικούς χρόνους, έτσι και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σήμερα χαίρονται να συνδυάζουν ποίηση και μελωδία ώστε να αινούν τον Ιεχωβά.

[Εικόνες στη σελίδα 23]

(Τα όργανα δεν βρίσκονται σε κλίμακα)

(Βλέπε έντυπο)