Η Ευρωπαϊκή «Διώρυξ του Παναμά»

Από τον Ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Δυτική Γερμανία

ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ σας ζητούσε να κατονομάσετε τις κυριώτερες διώρυγες του κόσμου, ποιες θα ήρχοντο στο νου σας; Πιθανόν ν’ αναφέρατε τη Διώρυγα του Παναμά, και, ίσως, τη Διώρυγα του Σουέζ επίσης. Αν όμως κατοικούσατε στη Βόρειο Ευρώπη, η απάντησίς σας θα περιελάμβανε την «Διώρυγα της Βορειοανατολικής Θαλάσσης,» γνωστής επίσης ως Διώρυγα του Κιέλου.

Έχετε ποτέ ακούσει γι’ αυτή τη θαλάσσια οδό; Η σπουδαιότης της είναι μεγάλη. Η Διώρυγα της Βορειοανατολικής Θαλάσσης διαχωρίζει τη χερσόνησο της Κίμβρου, ένα επίμηκες κομμάτι γης περίπου 280 μίλια (450 χιλιόμετρα) σε μήκος. Από την παραθαλάσσια πόλι του Αμβούργου, της Γερμανίας, αυτός ο ισθμός επεκτείνεται προς τα βόρεια προς το Ακρωτήριο Σκάτζεν στο βορειότερο άκρο της Δανίας. Διαχωρίζει τη Βόρειο Θάλασσα από τη Βαλτική θάλασσα.

Η Διώρυγα της Βορειοανατολικής Θαλάσσης διασχίζει κατά μήκος αυτόν τον όγκο γης από το Μπρουνσμπύττελ επί του Ποταμού Έλβα, προς τα βορειοανατολικά στον Όρμο του Κιέλου επί της ακτής του Φιόρδ του Κιέλου που οδηγεί στη Βαλτική. Αν δεν υπήρχε αυτή η διώρυγα, η δίοδος από τη μία θάλασσα στην άλλη θ’ ανάγκαζε τα πλοία να κάνουν μια μεγάλη στροφή γύρω από το Ακρωτήριο Σκάτζεν, μία απόστασι περίπου 250 ναυτικών μιλίων (450 χιλιομέτρων).

Θα μπορούσαμε ν’ αποκαλέσωμε αυτή την ανθρωποποίητη θαλάσσια οδό Ευρωπαϊκή «Διώρυγα Παναμά.» Αλλά χρησιμοποιείται πολύ περισσότερο από αυτή την πιο γνωστή Διώρυγα. Περίπου 85.000 πλοία χρησιμοποιούν τη Διώρυγα της Βορειοανατολικής Θαλάσσης κάθε χρόνο. Αυτό σημαίνει σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερο από όσα περνούν από τη Διώρυγα του Σουέζ και πέντε φορές περισσότερα απ’ όσα χρησιμοποιούν τη Διώρυγα του Παναμά ετησίως. Ένας αξιωματούχος της διοικήσεως της Διώρυγος της Βορειοανατολικής Θαλάσσης υπελόγισε ότι αν το σύνολο των σκαφών που την χρησιμοποιούν ανά έτος ετοποθετούντο το ένα πίσω από το άλλο με το απαραίτητο διάστημα μεταξύ των, το αποτέλεσμα θα ήταν μια νηοπομπή μήκους 27.400 μιλίων (44.000 χιλιομέτρων), λίγο μεγαλύτερη από τον γύρο της γης στον Ισημερινό. Και αυτός ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τα σκάφη αναψυχής που χρησιμοποιούν αυτή τη θαλάσσια οδό.

Ανάγκη για την Διώρυγα

Η διώρυγα της Βορειοανατολικής θαλάσσης μπορεί τώρα ν’ αναπολήση ογδόντα χρόνια υπηρεσίας. Με την επιρροή του Γερμανού Καγγελλαρίου Όττο φον Βίσμαρκ, το σχέδιο της διώρυγος άρχισε. Ο Βίσμαρκ το θεώρησε σαν ένα μέσον διπλωματίας. Επειδή αντελήφθη ότι το Γερμανικό ναυτικό εχρειάζετο μια ικανή θαλάσσια οδό για την κίνησι του στόλου ανάμεσα στη Βόρειο και στη Βαλτική θάλασσα, ο Βίσμαρκ κέρδισε την υποστήριξι του Κάιζερ Γουλιέλμου του 2 για να κατασκευάση τη διώρυγα.

Το σχέδιο έμοιαζε με στρατιωτική επιχείρησι. Μερικές φορές εργάζοντο σ’ αυτό μέχρι 8.900 άτομα. Η κατασκευή της Διώρυγος με τους υδατοφράκτες της, τις γέφυρες και τις λιμενικές εγκαταστάσεις απαιτούσε να μετακινήσουν οι εργάτες περίπου 107 εκατομμύρια κυβικές γυάρδες (82 εκατομμύρια κυβικά μέτρα) λάσπης. Οι εργάται ενασχολήθηκαν σ’ αυτό το έργο από το 1888 έως το 1895. Η «Διώρυγα του Κάιζερ Γουλιέλμου,» όπως ωνομαζόταν τότε, στοίχισε 156 εκατομμύρια μάρκα. Η επίσημη έναρξις έλαβε χώρα την 21η Ιουνίου, 1895, μέσα σε καλά ωργανωμένες εορταστικές τελετές.

Αργότερα ήταν αναγκαίο να επεκτείνουν και να συγχρονίσουν τη διώρυγα. Σήμερα έχει μήκος 61 μιλίων (98 χιλιομέτρων) και βάθος 36 ποδών (11 μέτρων). Έχει πλάτος 531 ποδών (162 μέτρων) στην επιφάνεια του νερού και στενεύει σε 295 πόδια (90 μέτρα) στον βυθό.

Για ν’ αντισταθμίση τα διαφορετικά επίπεδα ύδατος της Βορείου και της Βαλτικής Θαλάσσης, η Διώρυγα της Βορειοανατολικής θαλάσσης έχει διπλούς υδατοφράκτες και στα δύο άκρα. Μπορούν να περάσουν αυτήν πλοία που έχουν μήκος έως 1.020 πόδια (310 μέτρα). Δύο κέντρα ελέγχου εκπέμπουν φωτεινά σήματα και διαβιβάζουν ράδιο-επικοινωνίες οι οποίες βοηθούν την ασφαλή και γρήγορη διέλευσι.

Η Άποψις του Σκηνικού Καθ’ Οδόν

Η μετάβασις από το ένα άκρο της διώρυγος στο άλλο απαιτεί επτά έως εννέα ώρες, εξαρτάται δε από τον τύπο του πλοίου. Το ταξίδι επιτρέπει στους παρατηρητάς να ρίξουν μια ματιά στο σκηνικό της εξοχής της βόρειας πολιτείας Σλεσβιγκχολστάιν της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Προσφάτως έκανα αυτό το ταξίδι μ’ ένα φορτηγό πλοίο. Επιτρέψτε μου να σας περιγράψω μερικά από τα πράγματα που είδα στο ταξίδι.

Κατά το σύντομο πρώτο στάδιο του ταξιδιού μας ένας ειδικά εκπαιδευμένος πλοηγός οδηγεί το σκάφος γύρω από τα ορυχεία που υπάρχουν στη Βόρειο θάλασσα από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρόμοια ορυχεία ευρίσκονται ακόμη εγκατεστημένα στο άλλο άκρο της διώρυγος στη Βαλτική Θάλασσα. Τα πλοία δεν επιτρέπεται να διαπλέουν σε πορείες της εκλογής των σ’ αυτές τις περιοχές, αλλά πρέπει ν’ ακολουθούν προσδιορισμένες πορείες.

Αφήνοντας τη Βόρειο Θάλασσα, ταξιδεύομε μια μικρή απόστασι επάνω στον Ποταμό Έλβα προς το λιμάνι του Μπρουνσμπύττελ. Ένα πράσινο φως μάς ειδοποιεί ότι μπορούμε να μπούμε στον υδατοφράκτη. Δυνατά χέρια λιμενεργατών που περιμένουν, αρπάζουν βαρειά σχοινιά και ασφαλίζουν το πλοίο στους σιδερένιους στύλους των υδατοφρακτών.

Τώρα έρχεται μια σύντομη περίοδος αναμονής στη διάρκεια της οποίας ο καπετάνιος φροντίζει για τις διατυπώσεις και το πλοίο παίρνει νερό και προμήθειες. Οι ναύτες που έχουν πολύν καιρό στη θάλασσα εκμεταλλεύονται την ευκαιρία να τηλεφωνήσουν στο σπίτι ή να γράψουν στους προσφιλείς τους. Μερικοί ναυτικοί από την Ευρώπη συναντούν εδώ τις συζύγους και τα παιδιά τους και τους παίρνουν μαζί τους για ένα ταξιδάκι στη Διώρυγα.

Τελικά, είναι ώρα να προχωρήσωμε. Διευθυνόμενο από τον πλοηγό το πλοίο μας προχωρεί εύκολα μέσα στο κανάλι. Ένας επίπεδος, πράσινος βάλτος με στίγματα από αγροκτήματα, εξαπλώνεται μπροστά μας. Στα πρώτα δώδεκα μίλια (20 χιλιόμετρα) η Διώρυγα της Βορειοανατολικής Θαλάσσης διασχίζει αποθέματα συσσωρευμένα από τη θάλασσα. Σε μερικά μέρη η ξηρά ευρίσκεται δέκα πόδια (3 μέτρα) κάτω από τη στάθμη του νερού της διώρυγος. Εξ αιτίας αυτού, οι άνθρωποι που περιπατούν ή οδηγούν μέσα στην εξοχή βλέπουν την παράξενη αυταπάτη ενός πλοίου που γλυστρά επάνω από λιβάδια και χωράφια.

Προς το μέσον της διώρυγος παρατηρούμε ότι οι όχθες της γίνονται ψηλότερες και καλύπτονται από θάμνους και δένδρα. Φράκτες από θάμνους φυτευμένοι επάνω σε μικρούς χωματένιους λοφίσκους, περικυκλώνουν τα χωράφια και τα λιβάδια, χρησιμεύοντας για προστασία κατά των συνεχών ανέμων. Πασχαλιές ανάμεσα σε μερικούς απ’ αυτούς τους φράκτες προσθέτουν ομορφιά και γλυκειά ευωδία στην ατμόσφαιρα. Το ανατολικό τμήμα, εν τούτοις, αποτελείται από εύφορο έδαφος, το οποίο συντελεί στην καρποφορία των αγρών. Γενικά, η Διώρυγα της Βορειοανατολικής Θαλάσσης διασχίζει μια γεωργική ζώνη που ξεπερνά στη γενική της οικονομική σπουδαιότητα οποιαδήποτε άλλη πολιτεία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Τα τελευταία λίγα μίλια του ταξιδιού μας στη διώρυγα είναι πράγματι γραφικά. Λίγο πριν φθάσωμε στους υδατοφράκτες βλέπομε μεγάλες ιδιοκτησίες με μικρά κτηματάκια φωλιασμένα μέσα σε περίχωρα που μοιάζουν με πάρκα. Αυτό θυμίζει μια περασμένη εποχή, όταν οι ιππότες και οι ευγενείς είχαν στην κατοχή τους αυτή την περιοχή. Σύντομα, εν τούτοις, οι πλινθοστρωμένες όχθες, οι αποθήκες, οι γερανοί, οι πετρελαιοδεξαμενές και οι γέφυρες μάς μαρτυρούν ότι φθάσαμε στον όρμο του Κίελου, το τέρμα του ταξιδιού μας στο κανάλι.

Εκατοντάδες ιστιοφόρα σκάφη συνάντησαν τα μάτια μας γιατί το Κίελο είναι γνωστό ως η μέκκα των φανατικών της ιστιοπλοΐας. Το θέαμα των λευκών πανιών που αναμιγνύεται με τα χρωματιστά ενάντια στον άνεμο πανιά, που καλούνται τριγωνικά ιστία, δίνουν ένα ευχάριστο τέλος στο ταξίδι μας επάνω στην περίφημη Ευρωπαϊκή «Διώρυγα Παναμά.»

[Χάρτης στη σελίδα 10]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΔΑΝΙΑ

Σλέσβιγκ

Ρέντσμπουργκ

Κόλπος Κιέλου

ΒΟΡΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

ΒΑΛΤΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Κίελο

ΔΙΩΡΥΞ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

Μπρουνσμπύττελκουγκ

Λυβέκκη

Ποταμός Έλβας

ΔΥΤΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Αμβούργο

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ