Κρατώντας τα Μικρά Χέρια Πολυάσχολα

ΤΑ ΜΑΤΙΑ λυπημένα από απογοήτευση βλέπουν έξω από το παράθυρο. ‘Πάλι βρέχει’, αναστενάζουν ο Κιμ και η Λέσλυ ομόφωνα. Τα παιδιά τρέχουν στη μητέρα τους και ρωτούν: ‘Μαμά, τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα;’

Μετά από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, η μικρή Νίκη ήταν περιορισμένη στο κρεβάτι επί δύο εβδομάδες. «Ήταν σκληρό γι’ αυτή», θυμάται η μητέρα της μελαγχολικά. «Για ένα διάστημα δεν υπήρχε τίποτα να κάνει και είχε πάθει αληθινά κατάθλιψη».

Η Κρίστι, δέκα ετών, έβλεπε άλλους νεαρούς στο σχολείο κάθε μέρα. Αλλά όταν επέστρεφε σπίτι, δεν υπήρχαν τόσο πολλοί γύρω της για να παίξει. «Οι δικοί μου έλεγαν ότι έπρεπε να μάθω να ψυχαγωγούμαι μόνη μου».

Οι μητέρες και οι πατέρες σ’ όλο τον κόσμο αναρωτιούνται πώς μπορούν να κρατήσουν πολυάσχολα τα μικρά χέρια στην οικογένεια με πνευματικά υγιείς δραστηριότητες. Ίσως μια από τις πολλές λύσεις στο πρόβλημα αυτό να είναι μια ανέξοδη, και εύκολη τέχνη χρησιμοποιώντας ζυμάρι ψωμιού.

‘Ποτέ πριν δεν έχω ακούσει για τέχνη με ζυμάρι ψωμιού’, ίσως πείτε. ‘Τι είναι αυτό, εν πάση περιπτώσει;’ Το ζυμάρι του ψωμιού είναι μια ουσία σαν τον πηλό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να κατασκευαστούν κάθε είδους σπιτικές διακοσμήσεις. Το ζυμάρι μπορεί να προετοιμαστεί με δυο διαφορετικούς τρόπους. Στη μια μέθοδο αναμιγνύονται αλεύρι, αλάτι, και νερό και κατόπιν ψήνονται σε ένα φούρνο, παράγοντας έτσι τον Πηλό του Φούρναρη. Η άλλη μέθοδος είναι μια ποικιλία που δεν έχει ψήσιμο, η οποία χρησιμοποιεί ψωμί και κόλλα για συστατικά της. Εφόσον και τα δυο είδη ζυμαριού έχουν καλή γεύση και όψη, τα παιδιά σας μπορεί να αποπειραθούν να τα δοκιμάσουν. Αλλά παρακαλείστε να θυμάστε να πείτε στα παιδιά σας: ΜΗ ΦΑΤΕ ΤΟ ΖΥΜΑΡΙ!

Ώστε δεν Μοιάζεις με τον Μιχαήλ Άγγελο; Δεν Πειράζει!

Τώρα αν ο φιλόδοξος καλλιτέχνης της οικογένειάς σας δεν μπορεί να περιμένει για να δει τι θα κάνει μ’ εκείνες τις σαν λάσπη πίτες ή από τη φύση του εργάζεται με πηλό, τότε, χωρίς αμφιβολία, είναι ένας πρώτος υποψήφιος γι’ αυτή την υπέροχη τεχνική. Αλλά τι θα πούμε για το παιδί εκείνο το οποίο μάλλον θα βυθίσει το κεφάλι του μέσα σ’ ένα βιβλίο ή για εκείνο που θα προτιμούσε να βρίσκεται έξω από το σπίτι παίζοντας μπάλα; Θα μπορούσε κι αυτό, επίσης, να βρει ικανοποίηση εργαζόμενο με το ζυμάρι του ψωμιού; Για να δούμε . . .

Ο Ιάσων και η Τζέσυ είναι αδέλφια. Ενώ η Τζέσυ συναρπάζεται με οτιδήποτε έχει να κάνει με τέχνη, ο Ιάσων μπορεί να κάνει και χωρίς αυτή. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα όταν ζήτησαν και από τους δυο να περάσουν λίγο χρόνο εργαζόμενοι μ’ αυτή τη μοναδική μορφή τέχνης; Χάρηκαν πάρα πολύ και οι δύο! Πράγματι, ο πατέρας τους είπε: «Όλη την εβδομάδα μιλούσαν γι’ αυτό!»

Αλλά είναι το να εργάζεσαι τον πηλό αυτό αληθινά τόσο απλό ώστε να μπορεί να το απολαμβάνει ο καθένας; Ναι, είναι. Η Έθι Γουίλλιαμσον, συγγραφέας του βιβλίου Ο Πηλός του Φούρναρη, εξηγεί: «Ο πιο άπειρος ερασιτέχνης ή και το πιο μικρό παιδί γνωρίζει ενστικτωδώς πώς να χειριστεί τον πηλό». Η Μόλλυ Νίκελ, μια άλλη ειδικός πάνω στην τέχνη ζυμαριού ψωμιού και συγγραφέας του Αυτός Είναι ο Πηλός του Φούρναρη, συμφωνεί: «Κανένα τεχνικό μέσο δεν είναι τόσο ευπροσάρμοστο ή απαιτεί λιγότερη γνώση και τόσο λίγα εργαλεία». Συνεπώς, πατέρες και μητέρες γιατί να μην το κάνετε μια οικογενειακή υπόθεση; Είστε ακόμη πρόθυμοι να το δοκιμάσετε; Τότε ας εξετάσουμε τη μέθοδο του ψωμιού και κόλλας.

Από το Ψωμί στο Ζυμάρι

Για την Πρόσμιξη: Τα βιβλία πάνω στο θέμα δεν περιγράφουν και πολύ τον μπελά στον οποίο πρόκειται να μπείτε, γι’ αυτό ίσως θά ’πρεπε να πάρετε μια βαθιά ανάσα προκαταβολικά. Αρπάξτε τον ταύρο από τα κέρατα, για να το πούμε έτσι, και πάρτε όλο τον πηλό στην παλάμη σας. Αν φαντάζεστε ότι πρόκειται να κολλάει το βρήκατε, και έχετε δίκιο. Αλλά χαρείτε! Σε δέκα λεπτά περίπου θα σχηματιστεί μια όμορφη, καθαρή μικρή άσπρη μπάλα κάπως μεγαλύτερη από τη γροθιά σας και οποιαδήποτε υπολείμματα πάνω στο χέρι σας θα ξετριφτούν ή θα φύγουν στο πλύσιμο.

Για το Χρωματισμό: Ενώ οι ενήλικοι μπορεί να βρουν το φυσικό χρώμα του ζυμαριού ελκυστικό, τα περισσότερα παιδιά θα θέλουν να του δώσουν το δικό τους φανταχτερό χρώμα. Σε σας εναπόκειται να διαλέξετε είτε αν θα βάψετε το ζυμάρι προκαταβολικά είτε αν θα το φτιάξετε πρώτα και θα το χρωματίσετε αργότερα. Για να χρωματίσετε το ζυμάρι από πριν, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε νερομπογιές, ακρυλικές μπογιές, ή χρωματισμό τροφίμων σε υγρό ή σε μορφή πάστας. Ή—προχωρήστε—να είστε τολμηρός! Βάλτε μπαχαρικά στο ζυμάρι δοκιμάζοντας με φυσικά προϊόντα όπως είναι ο καφές, η κανέλα, η πάπρικα, ή ακόμη και η μουστάρδα. Συγκεντρώστε μια ολόκληρη παλέτα από χρώματα χωρίζοντας μικρά κομμάτια από ζυμάρι από την αρχική ζύμη και βάζοντας χρώμα στο καθένα. Μήπως προσθέσατε πάρα πολλά; Είναι εύκολο να το διορθώστε διαλύοντάς το στην αχρωμάτιστη ζύμη. Τα ήδη φτιαγμένα κομμάτια μπορούν να βαφτούν με ακρυλικά και με νερομπογιές τα οποία υπάρχουν σε κύβους, καθώς επίσης και με μελάνια, με χρωστικές ουσίες για υφάσματα και τέμπερες.a Και αν αυτά κοστίζουν περισσότερα από όσα θα θέλατε να ξοδέψετε, τότε φτιάξτε μόνο άσπρη, μαύρη και τα τρία βασικά χρώματα το κόκκινο, το κίτρινο και το μπλε, και συνδυάστε τα αυτά για να αναμιχθούν ώστε να φτιάξουν οποιοδήποτε χρώμα επιθυμείτε.

Για τα Σχέδια: Με τα διάφορα κομμάτια του ζυμαριού παραταγμένα μπροστά σας, τι θα κάνετε μετά; Πειραματιστείτε—και διασκεδάστε! Το ζυμάρι είναι μαλακό. Μπορείτε να το δουλέψετε, να το φορμάρετε, να το πατικώσετε, να το κόψετε, να το κυρτώσετε. Αν το βάλετε ανάμεσα σε δυο κομμάτια κερόχαρτου και το στριφογυρίσετε με μια κούπα που δεν σπάει μπορείτε να το κάνετε πολύ λεπτό πράγματι χωρίς να το σπάσετε ή να το ραγίσετε. Μπορείτε να δημιουργήσετε συναρπαστικά σχέδια με συνηθισμένα εργαλεία του σπιτικού, γι’ αυτό βγάλτε από τα συρτάρια σας εργαλεία τα οποία μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να τα αποτυπώσετε πάνω στο ζυμάρι. Μολύβια, πιρούνια, κόφτες γλυκών, χτένες, βίδες, συνδετήρες χαρτιών, και ξύστες πορτοκαλιών, για παράδειγμα, είναι πράγματα που κάνουν. Ένας συμπιεστής σκόρδου είναι ακριβώς το πράγμα που απαιτείται για να φτιάξετε «μαλλιά» και ασφαλώς θα γοητεύσει τους μικρούς. (Γονείς, παρακαλείστε να επιστατείτε από κοντά τα παιδιά σας έτσι ώστε όλα τα εργαλεία να χρησιμοποιούνται σωστά και με ασφάλεια.)

‘Όμως τι θα κάνω τώρα;’ μπορεί να αναρωτηθείτε. Λοιπόν, οι δυνατότητες είναι ατέλειωτες! Γιατί να μην αρχίσετε με ένα σετ από απλά σκουλαρίκια για τη θεία Λίλλυ, ένα μπρελόκ κλειδιών για τον μπαμπά, ή ένα πιάτο για τον τοίχο; Η μικρή μπορεί ακόμη να φτιάξει μόνη της τις πέρλες για ένα περιδέραιο ή λουλούδια για ένα όμορφο μπουκέτο για τη μαμά. (Παρακαλείστε δείτε το πλαίσιο σ’ αυτή τη σελίδα που δίνει οδηγίες πώς να φτιάξετε ένα τριαντάφυλλο.)

Για την Ξήρανση: Όταν είναι έτοιμα, βάλτε τις δημιουργίες σας πάνω σε ένα χάρτινο πιάτο οπουδήποτε εκτός χώρου και αφήστε τα να ξεραθούν στον αέρα για δυο μέρες, μην ξεχνώντας να γυρνάτε κάθε κομμάτι και από την άλλη στη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οι χάντρες του κολιέ, με την ευκαιρία, ξεραίνονται θαυμάσια πάνω σε οδοντογλυφίδες τοποθετημένες οριζόντια πάνω σε κάποια βάση. Αν δεν έχετε μια τέτοια βάση, τότε μπορεί να σας εξυπηρετήσει το ίδιο ένα μικρό κομμάτι χαρτόνι. Το ζυμάρι πρέπει να κρατηθεί μακριά από υγρασία, αλλιώς τα κομμάτια σας θα διαλυθούν και θα πέσουν. Συνεπώς, αν έχετε μερικά χοντρύτερα κομμάτια και δεν είστε βέβαιος ότι είναι ξερά, θα κάνετε καλά να τα ξεράνετε για άλλη μια μέρα.

Για τη Σφράγιση: Αρέσουν στους γονείς τα είδη που έφτιαξαν τα μικρά τους; Τότε θα είναι ευτυχείς να μάθουν ότι αν σφραγιστούν σωστά, το ζυμάρι του ψωμιού μπορεί να κρατήσει επί χρόνια. Όπως λέει μία αυθεντία πάνω στην τέχνη με ζυμάρι ψωμιού: «Το τελικό σφράγισμα μπορεί να είναι επιφανειακό και να μην διαπερνάει έτσι ώστε να ενισχύει την επιφάνεια με ένα σκληρό προστατευτικό κάλυμμα». Για να πετύχετε αυτού του είδους την προστασία, χρησιμοποιήστε τουλάχιστον τρεις επιστρώσεις από βερνίκι, λάκα ή πολυουρεθάνιο.b Το άσπρο μανόν είναι επίσης πολύ καλό. Είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσετε τρεις λεπτές επιστρώσεις παρά δύο παχιές. Επίσης, επειδή ο χρόνος στεγνώματος ποικίλλει με κάθε είδος βερνικιού, μην παραλείψετε να ακολουθήσετε τις οδηγίες που είναι τυπωμένες. Μια τελική αμοιβή που έχετε από το βερνίκωμα είναι ότι το τελικό σας προϊόν μοιάζει πάρα πολύ με πορσελάνη ή κεραμικό. Είναι τόσο όμορφο ώστε θα πρέπει να το δείτε από κοντά για το πιστέψετε.

Το Παιχνίδι τού Παιδιού Γίνεται Σοβαρή Επιχείρηση

«Το πιο πρόσφατο σχέδιο που έγινε με ζυμάρι ψωμιού από ένα γλύπτη σήμερα είναι η μπρούντζινη πηγή στην μπροστινή είσοδο του Ξενοδοχείου Χυάτ στην Πλατεία Γιούνιον στο Σαν Φραντσίσκο που εγκαταστάθηκε το 1970», γράφει η Ντόνα Ζ. Μάιλαχ. «Πώς μπορεί να υπάρχει ζυμάρι ψωμιού σε μια μπρούντζινη πηγή; Η γλύπτρια Ρουθ Ασάου, μητέρα έξι παιδιών, ενδιαφερόταν πάντοτε στο να κρατήσει τα μικρά χέρια πολυάσχολα. Μέσα από σειρά επαγγελματικών πειραμάτων ανέπτυξε την ιδέα να καλουπώσει ένα μοντέλο με ζυμάρι ψωμιού σε χαλκό χρησιμοποιώντας την ίδια διαδικασία που είναι γνωστή επί αιώνες σαν ‘το καλούπωμα του χαμένου κεριού’». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.)—Δημιουργώντας Τέχνη με Ζυμάρι Ψωμιού.

Είναι δεδομένο το γεγονός ότι οι περισσότεροι από μας ποτέ δεν θα γίνουμε φημισμένοι σαν γλύπτες και καλλιτέχνες, αλλά ίσως θα εκπλαγείτε με τις κρυμμένες ικανότητές σας. Μια Καναδή, για παράδειγμα, άρχισε φτιάχνοντας σχέδια πάνω σε σαπούνι με το μικρό της κορίτσι. Κατόπιν προχώρησε στη «διαμόρφωση φρέσκου άσπρου ψωμιού ανάμεσα στα δάχτυλα και το σχηματισμό του σε διάφορες μορφές». Η κόρη της έχει μεγαλώσει τώρα, αλλά ποιο ήταν το αποτέλεσμα από αυτό το «παιδικό παιχνίδι»; Τα περασμένα τέσσερα χρόνια η μητέρα έχει μια κανονική επιχείρηση πουλώντας τα τεχνουργήματά της από ζυμάρι ψωμιού σε αρκετές μπουτίκ. (Μήπως αυτό σημαίνει για σας μια εργασία για λίγες ώρες τη μέρα;) «Να είστε υπομονετική και να βελτιώνετε την τεχνική σας», εξηγεί αυτή. «Βελτιώνεστε καθώς προχωρείτε».

Με οποιοδήποτε χόμπυ ή τέχνη, βέβαια, είναι εύκολο να απορροφηθεί κανείς. Αυτοί που είναι ενθουσιώδεις οπαδοί του ζυμαριού του ψωμιού γνωρίζουν πόσο ανταμειφτική είναι αυτή η τέχνη και πόσο εύκολο είναι να αφήνεις τα βρώμικα πιάτα να συσσωρεύονται και να ξεχνάς να καθαρίσεις το σπίτι. Αλλά αν θα υιοθετήσετε τη «μετριοπάθεια» μπορείτε να δαπανήσετε πολλές ευτυχισμένες στιγμές μαζί με το παιδί σας, ανακαλύπτοντας μαζί τη χαρούμενη προσαρμοστικότητα του μέσου αυτής της τέχνης που ονομάζεται ζυμάρι του ψωμιού.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 25]

Βασική Συνταγήc

3 φέτες άσπρο ψωμί

3 κουταλάκια του γλυκού μη τοξικής υγρής άσπρης κόλλας

3 σταγόνες λεμόνι

Οδηγίες: Πρώτα, βγάλτε την κόρα. (Μπορείτε να την αφήσετε στην άκρη για να φτιάξετε γλυκά.) Κατόπιν, σκίστε το άσπρο μέρος του ψωμιού σε μικρά κομμάτια και βάλτε τα σ’ ένα μπωλ μεσαίου μεγέθους (το τεμαχισμένο ψωμί είναι φουσκωτό και χρειάζεται πολύ χώρο). Τελικά, προσθέστε την κόλλα και το χυμό του λεμονιού, και μαλάξτε τα όλα μαζί.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 26]

Πώς να Φτιάχνετε Τριαντάφυλλα και Φύλλα

1. Κόψτε ένα μικρό κομμάτι ζυμάρι, κατόπιν κάνετέ το επίπεδο και διαμορφώστε το σε ένα καμπυλωτό ορθογώνιο. Φέρτε τα άκρα γύρω έτσι ώστε να συναντηθούν και να σκεπάσει λίγο το ένα το άλλο.

2. Κόψτε ένα μικρότερο κομμάτι ζυμαριού και πιέστε το ανάμεσα στα δάχτυλά σας ώστε να το κάνετε σε σχήμα πέταλου.

3. Τυλίξτε το γύρω από το πρώτο κομμάτι έτσι ώστε να στέκεται μάλλον προς τα πάνω αλλά λιγάκι μακρύτερα από το κεντρικό κομμάτι.

4. Φτιάξτε δυο ακόμη πέταλα μ’ αυτό τον τρόπο, ακολουθώντας το βήμα τρία.

5. Από τη στιγμή που το κεντρικό κομμάτι και τα τρία πέταλα θα έχουν ευθυγραμμιστεί, φτιάξτε άλλα πέταλα, ακόμη μεγαλύτερα, βάζοντάς τα γύρω από τα άλλα έτσι ώστε να βρίσκονται σε μια μεγαλύτερη γωνία.

6. Το να φτιάχνετε φύλλα είναι απλό και έχει γούστο. Κόψτε ένα μικρό κομμάτι ζυμάρι και φτιάξτε το σε σχήμα φύλλου με τα δάχτυλά σας.

7. Χρησιμοποιήστε ένα εργαλείο με μια πολύ λεπτή άκρη και χαράξτε προσεκτικά το φύλλο. Μην κόψετε τη ζύμη.

Μετά από λίγο θα μπορέσετε να βρείτε τη δική σας τεχνική. Αλλά για να αρχίσετε, φτιάξετε τριαντάφυλλα με λίγα μόνο πέταλα, καθώς τα πάρα πολλά πέταλα δίνουν στο λουλούδι την όψη ότι είναι τεράστιο. Για ποικιλία, φτιάξτε πτυχές στις εξωτερικές έδρες των πετάλων έτσι ώστε να κατσαρώσουν για να γίνουν σαν πραγματικά.

[Πλαίσιο στη σελίδα 27]

Υποβοηθητικές Οδηγίες

• Χρησιμοποιήστε ψωμί μιας ως τριών ημερών.

• Προτού το πλάσετε, βάλτε λίγη λοσιόν στα χέρια σας ώστε να μην κολλήσουν πάνω ζυμάρια.

• Το ζυμάρι του ψωμιού που θα το βάλετε μέσα στο ψυγείο και θα το φυλάξετε σε μια πλαστική σακούλα μέσα σε ένα πλαστικό κουτί θα κρατήσει επί εβδομάδες. Βάλτε οποιεσδήποτε αναλογίες του ζυμαριού που δεν χρησιμοποιήσατε σε μια πλαστική σακούλα για να το προφυλάξετε από την υγρασία.

• Αν το ζυμάρι τείνει να ξεραίνεται ενώ το εργάζεστε, τότε ρίξτε μερικές σταγόνες νερό ή άσπρη κόλλα.

• Προσθέστε ζυμάρι πάνω σε ζυμάρι βάζοντας κόλλα. Ή σταυροχαράξτε την επιφάνεια όπου συναντιούνται τα κομμάτια, βρέξτε τα και κατόπιν ενώστε τα μαζί.

• Ένας συμπιεστής σκόρδου θα σπάσει αν τον υπερφορτώσετε, γι’ αυτό διδάξτε τα παιδιά πώς να τον χρησιμοποιούν σωστά.

• Αν θα βάψετε τα κομμάτια που φτιάξατε αφού θα τα έχετε φτιάξει και μετά, βεβαιωθείτε ότι η μπογιά είναι ξερή προτού αποπειραθείτε να το κλείσετε με βερνίκι.

• Μην τοποθετείτε είδη με ζυμάρι ψωμιού σε πολύ υγρές περιοχές όπως είναι το μπάνιο ή πάνω από το νεροχύτη της κουζίνας. Καθαρίστε κάθε κομμάτι σκουπίζοντάς το με ένα ελαφρά υγρό πανί.