Η Ομορφιά των Εθνικών Πάρκων στις Άλπεις

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

ΤΟ ΔΙΑΦΑΝΟ νερό που κυλάει σε ένα χείμαρρο, το απαλό θρόισμα των φύλλων στον άνεμο, ο ανέφελος ουρανός, οι ηλιαχτίδες που περνάνε μέσα από τα δέντρα. Αυτές είναι οι μαγευτικές εικόνες και ήχοι που μας καλωσορίζουν, και είμαστε βέβαιοι ότι είναι μόνο το προοίμιο μιας υπέροχης ημέρας. Πού βρισκόμαστε; Στο Εθνικό Πάρκο Εκρέν, στις Άλπεις Ντοφινέ της Γαλλίας.

Σε μια από τις εισόδους του πάρκου στο Ελφρουάντ, στην άκρη του δάσους, ενημερωτικοί πίνακες αναφέρουν ότι ορισμένες δραστηριότητες, όπως η κατασκήνωση ή το άναμμα φωτιάς, απαγορεύονται στο πάρκο. Μας παρακαλούν να πάρουμε τα σκουπίδια μας μαζί μας, και παρατηρούμε ότι απαγορεύονται οι σκύλοι, επειδή συχνά τρομάζουν ή ενοχλούν την τοπική πανίδα.

Ο Σκοπός Τους

Αλλά τι ακριβώς είναι ένα εθνικό πάρκο και τι σκοπό εξυπηρετεί; Το πρώτο δημιουργήθηκε το 1872 στις Ηνωμένες Πολιτείες, και ήταν το Εθνικό Πάρκο Γέλοουστοουν, στην πολιτεία Ουαϊόμινγκ. Από τότε, έχουν ανοίξει πολλά σε όλες τις ηπείρους. Στη Γαλλία υπάρχουν εφτά εθνικά πάρκα, τρία από τα οποία βρίσκονται στο αλπικό τόξο που εκτείνεται από τη Γαλλία μέχρι την Αυστρία. Το πρώτο εθνικό πάρκο στην Ευρώπη δημιουργήθηκε το 1914 στο καντόνι Γκράουμπιντεν (Γκριζόν), στην Ελβετία. Έπειτα, το 1922, άνοιξε το Εθνικό Πάρκο Γκραν Παραντίζο στην Ιταλία. Άλλα εθνικά πάρκα στο αλπικό τόξο περιλαμβάνουν το Μπέρχτεσγκαντεν στη Γερμανία, το Χόχε Τάουερν στην Αυστρία, το Στέλβιο στην Ιταλία και το Τρίγκλαβ στη Σλοβενία. Το πρώτο εθνικό πάρκο στη Γαλλία ήταν το Βανουάζ, το οποίο δημιουργήθηκε το 1963.

Πρώτιστος στόχος των εθνικών πάρκων είναι η προστασία της φυσικής χλωρίδας και πανίδας. Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλά άλλα πάρκα που δεν χαρακτηρίζονται εθνικά αλλά έχουν ακριβώς τον ίδιο στόχο. Σε αυτά περιλαμβάνεται το Περιφερειακό Πάρκο Βερκόρ στη Γαλλία και το Καταφύγιο Κάρβεντελ στην Αυστρία. Ωστόσο, τα εθνικά πάρκα λειτουργούν κάτω από ένα ιδιαίτερο καθεστώς που δίνει κάποια συγκεκριμένη εξουσία στους φύλακές τους. Αυτοί έχουν την εξουσία να επιβάλλουν πρόστιμο σε όσους δεν τηρούν τους κανόνες του πάρκου. Παραδείγματος χάρη, αν φέρετε ένα σκύλο σε κάποιο πάρκο στην Ελβετία μπορεί να χρειαστεί να πληρώσετε πρόστιμο μέχρι και 500 ελβετικά φράγκα (περ. 95.000 δρχ.).

Ίσως μερικοί νομίσουν ότι αυτό είναι υπερβολικό. Αλλά υπάρχουν λόγοι για τους οποίους επιβάλλονται ορισμένες απαγορεύσεις και πρόστιμα. Σκεφτείτε το εξής: Κάποια φορά που βρισκόμασταν στο Εθνικό Πάρκο Μερκαντούρ, στις Παραθαλάσσιες Άλπεις της νοτιοανατολικής Γαλλίας, συναντήσαμε ένα μικρούλι αγριόγιδο (σαμουά). Φαινόταν ολομόναχο και εντελώς αβοήθητο. Εντούτοις, δεν το αγγίξαμε, επειδή σκεφτήκαμε ότι ίσως η μυρωδιά μας να μην άφηνε τη μητέρα του να το δεχτεί και πάλι κοντά της. Αλλά φανταστείτε τι θα γινόταν αν είχαμε ένα σκύλο μαζί μας! Το κακόμοιρο το αγριόγιδο θα είχε τρομοκρατηθεί, ιδιαίτερα αν ο σκύλος είχε αρχίσει να γαβγίζει.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι φύλακες δεν είναι παρά μόνο αστυνομικοί των πάρκων; Όχι βέβαια. Κάποιος φύλακας που συναντήσαμε στο Πάρκο Μερκαντούρ μάς έδειξε το σημείο από όπου είχε μόλις περάσει ένα κοπάδι αγριόγιδα, αφήνοντας πατημασιές στο φρέσκο χιόνι. Μας έδειξε με ποιον τρόπο είχαν αφήσει αποτυπώματα οι οπλές. Αυτό μας βοήθησε να καταλάβουμε ότι, εκτός από τη διατήρηση της φυσικής ισορροπίας στο πάρκο, ο ρόλος του φύλακα είναι να ενημερώνει και να διδάσκει.

Ο Πλούσιος Ζωολογικός Κήπος της Φύσης

Στη συνέχεια της πορείας μας, σε μια μακρινή λοφοπλαγιά, βλέπουμε αγριόγιδα να χοροπηδούν πάνω στον κοκκιόπαγο, δηλαδή σε εκτάσεις χιονιού που έχει τη μορφή κόκκων. Επίσης βλέπουμε δύο μαρμότες να παίζουν στις απότομες, βραχώδεις πλαγιές. Μερικές από αυτές τις μαρμότες είναι πολύ ήμερες, και πλησιάζουν τους ορειβάτες ελπίζοντας να πάρουν κάποιο κέρασμα.

Κοπάδια ιβήκων ζουν σε κάποια αλπικά πάρκα. Οι περισσότεροι βρίσκονται στο Πάρκο Γκραν Παραντίζο, στην Ιταλία. Ενθουσιαστήκαμε όταν είδαμε μερικούς στο Μερκαντούρ. Αυτό το νότιο αλπικό πάρκο έχει άφθονα ζώα. Τα μουφλόν, ένα είδος αγριοπρόβατου, τριγυρίζουν ελεύθερα, και οι λύκοι έχουν εμφανιστεί ξανά τα πρόσφατα χρόνια. Ωστόσο, οι επισκέπτες δεν είναι ανάγκη να ανησυχούν, επειδή οι λύκοι σπάνια πλησιάζουν στα μονοπάτια και προσπαθούν να αποφεύγουν τους ανθρώπους. Στο παρελθόν, ακόμη και αρκούδες περιπλανιούνταν στις Ελβετικές Άλπεις, αλλά η τελευταία που είχε εμφανιστεί εκεί θανατώθηκε το 1904. Στη Δυτική Ευρώπη οι καφετιές αρκούδες τώρα υπάρχουν στα Πυρηναία, στα σύνορα της Γαλλίας και της Ισπανίας· στα Κανταβρικά Όρη, στη βόρεια Ισπανία· και στο Εθνικό Πάρκο Αμπρούτσι, στην κεντρική Ιταλία. Από την άλλη μεριά, μπορεί μερικές φορές να ακούσετε ένα αρσενικό ελάφι να μουγκρίζει στο Ελβετικό Εθνικό Πάρκο, όπου ζουν σε μεγάλους αριθμούς.

Εκτός από τα μεγαλύτερα ζώα, όμως, υπάρχουν πολλά μικρότερα ζώα προς τέρψη των επισκεπτών, όπως οι ερμίνες και οι μπλε λαγοί, που γίνονται λευκοί το χειμώνα, καθώς και αλεπούδες, μαρμότες και σκίουροι. Επιπλέον, μυριάδες έντομα, μεταξύ των οποίων εντυπωσιακές πεταλούδες και εργατικά μυρμήγκια, κατοικούν σε αυτές τις περιοχές. Όσοι αγαπούν τα πουλιά δεν θα απογοητευτούν. Ίσως δείτε έναν αετό να πετάει ψηλά πάνω από το κεφάλι σας ή ακόμη, στο Ελβετικό Εθνικό Πάρκο και στα πάρκα Βανουάζ και Μερκαντούρ, ίσως δείτε ένα γυπαετό, ή αλλιώς γενειοφόρο γύπα. Επίσης πολύ συχνά μπορεί να ακούσει κανείς το χαρακτηριστικό ήχο του ράμφους ενός τρυποκάρυδου που χτυπάει τον κορμό κάποιου δέντρου για να βρει έντομα. Πολλοί ρωτάνε πώς επιβιώνουν αυτοί οι κάτοικοι των βουνών το χειμώνα στις Άλπεις. Αυτά τα ζώα έχουν προσαρμοστεί καλά σε αυτό το περιβάλλον, μολονότι οι σκληρές συνθήκες εξαλείφουν τα άρρωστα και τα γέρικα.

Αλπική Χλωρίδα

Ακόμη και τα φυτά προστατεύονται στα πάρκα. Συνεπώς, απαγορεύεται να μαζεύουμε τα λουλούδια, ανάμεσα στα οποία και τους πανέμορφους πορτοκαλί κρίνους, που πλαισιώνουν το μονοπάτι μας. Ίσως αναρωτιέστε γιατί. Μερικά φυτά—όπως το ξακουστό εντελβάις, η αλπική ανεμώνη, το αλπικό ροδόδενδρο, το Κενταύριο το ορεινό, και μερικές ποικιλίες γεντιανής—είναι σπάνια, και είναι ζωτικό να τα προστατέψουμε για να διασφαλίσουμε την επιβίωσή τους. Η ποικιλία των λουλουδιών είναι στ’ αλήθεια εντυπωσιακή.

Η ομορφιά της φύσης είναι επίσης φανερή στα δέντρα που στολίζουν τα πάρκα. Το φθινόπωρο οι χρυσές αποχρώσεις της ευρωπαϊκής λάρικας στολίζουν το δάσος. Το ελβετικό πεύκο, από την άλλη μεριά, φαίνεται να αψηφά τη δριμύτητα του χειμώνα, αποτελώντας ανεξάντλητη πηγή τροφής για το πουλί που είναι κοινώς γνωστό ως καρυοθραύστης. Αυτό το πουλί μεταφέρει τα κουκουνάρια που μαζεύει στον πρόλοβό του και κατόπιν τα θάβει για να τα καταναλώσει στο μέλλον. Κάνοντάς το αυτό, συμβάλλει στην εξάπλωση του πεύκου σε μέρη που δεν θα έφτανε αλλιώς. Χωρίς αμφιβολία, θα μπορούσαμε όλη την ημέρα να παρατηρούμε την ομορφιά που μας περιβάλλει. Αλλά για να φτάσουμε στο ορεινό καταφύγιο, πρέπει να βιαστούμε.

Συνεχίζουμε το περπάτημα και σύντομα φτάνουμε σε ένα δυσκολότερο μονοπάτι. Τα αγριόγιδα φαίνεται ότι μας περιμένουν στο δάσος, και καταφέρνουμε να τραβήξουμε μερικές φωτογραφίες. Ωστόσο, καθώς ερχόμαστε πιο κοντά τους, αυτά τα όμορφα πλάσματα φεύγουν τρέχοντας, προφανώς επειδή τρομάζουν που μας βλέπουν να πλησιάζουμε. Αναλογιζόμαστε την καταπληκτική υπόσχεση του Θεού που είναι καταγραμμένη στα εδάφια Ησαΐας 11:6-9: «Ο λύκος θα κατοικεί κάποιο διάστημα με το αρνί, και με το κατσικάκι θα ξαπλώνει η λεοπάρδαλη, και το μοσχάρι και το χαιτοφόρο νεαρό λιοντάρι και το καλοθρεμμένο ζώο θα είναι όλα μαζί· και μικρό αγόρι θα τα οδηγεί. Και η αγελάδα και η αρκούδα μαζί θα βόσκουν· μαζί θα ξαπλώνουν τα μικρά τους. . . . Δεν θα κάνουν κακό ούτε θα προκαλούν καταστροφή σε όλο το άγιο βουνό μου». Χαιρόμαστε με την προοπτική που υπάρχει να γίνει σύντομα ολόκληρη η γη ένας απέραντος παράδεισος που θα μοιάζει με πάρκο, όπου οι άνθρωποι και τα ζώα θα ζουν μαζί χωρίς φόβο.

[Εικόνα στη σελίδα 13]

Ένα αγριόγιδο (σαμουά) βρίσκεται στο στοιχείο του στις Γαλλικές Άλπεις

[Εικόνα στη σελίδα 14]

Μια επιφυλακτική μαρμότα στο Εθνικό Πάρκο Βανουάζ της Γαλλίας

[Εικόνα στη σελίδα 14]

Ένας αετός στο Εθνικό Πάρκο Μερκαντούρ της Γαλλίας

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Αγριόγιδα σκαρφαλώνουν στις Γαλλικές Άλπεις

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Νεαρό αγριόγιδο

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Αλπικό ροδόδενδρο

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Καρλίνα

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ακουιλέγια η αλπική

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ίβηξ

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Πορτοκαλί κρίνος

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Λίλιο το μάρταγο

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Ερύγγιο το αλπικό

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Μαρμότα