Το Άγιο Πνεύμα—Η Ενεργή Δύναμη του Θεού

ΣΥΜΦΩΝΑ με τη δοξασία της Τριάδας, το άγιο πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο μιας Θεότητας, ίσο με τον Πατέρα και τον Γιο. Όπως λέει το βιβλίο Η Ορθόδοξος Χριστιανική Πίστις Μας: «Όλος Θεός [είναι] το Άγιο Πνεύμα».

Στις Εβραϊκές Γραφές η λέξη που χρησιμοποιείται πιο συχνά για το «πνεύμα» είναι η λέξη ρούαχ, που σημαίνει «πνοή· άνεμος· πνεύμα». Στις Ελληνικές Γραφές, η πρωτότυπη λέξη πνεύμα έχει παρόμοια σημασία. Μήπως αυτές οι λέξεις δείχνουν ότι το άγιο πνεύμα είναι μέρος μιας Τριάδας;

Ενεργή Δύναμη

Ο ΤΡΟΠΟΣ που χρησιμοποιεί η Αγία Γραφή την έννοια του «αγίου πνεύματος» δείχνει ότι αυτό είναι μια ελεγχόμενη δύναμη που χρησιμοποιεί ο Ιεχωβά Θεός για να επιτελέσει τους διάφορους σκοπούς του. Μέχρις ενός βαθμού θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τον ηλεκτρισμό, μια δύναμη που μπορεί να λάβει διάφορες μορφές για να επιτελέσει μια μεγάλη ποικιλία λειτουργιών.

Στο εδάφιο Γένεσις 1:2, ΜΝΚ, η Αγία Γραφή δηλώνει ότι ‘η ενεργή δύναμη του Θεού [«πνεύμα» (εβραϊκά, ρούαχ)] κινούνταν εδώ κι εκεί πάνω από την επιφάνεια των υδάτων’. Εδώ, το Πνεύμα του Θεού ήταν η ενεργή του δύναμη που εργαζόταν για να διαμορφώσει τη γη.

Ο Θεός χρησιμοποιεί το πνεύμα του για να διαφωτίσει εκείνους που τον υπηρετούν. Ο Δαβίδ προσευχήθηκε: «Δίδαξόν με να κάμνω το θέλημά σου· διότι συ είσαι ο Θεός μου· Το πνεύμα σου [ρούαχ] το αγαθόν ας με οδηγήση εις οδόν ευθείαν». (Ψαλμός 143:10) Όταν 70 ικανοί άντρες διορίστηκαν για να βοηθήσουν τον Μωυσή, ο Θεός του είπε: «Θέλω λάβει από του πνεύματος τού επί σε και θέλω επιθέσει επ’ αυτούς».—Αριθμοί 11:17.

Οι Βιβλικές προφητείες καταγράφτηκαν όταν άνθρωποι του Θεού ήταν «υπό πνεύματος αγίου φερόμενοι». (2 Πέτρου 1:20, 21, Κείμενο) Μ’ αυτόν τον τρόπο η Αγία Γραφή είναι «Θεόπνευστος», λέξη που σημαίνει «πνευσθείσα υπό του Θεού». (2 Τιμόθεον 3:16) Και το άγιο πνεύμα καθοδήγησε ορισμένους ανθρώπους να δουν οράσεις ή να λάβουν προφητικά όνειρα.—2 Σαμουήλ 23:2· Ιωήλ 2:28, 29· Λουκάς 1:67· Πράξεις 1:16· 2:32, 33.

Το άγιο πνεύμα υποκίνησε τον Ιησού να πάει στην έρημο μετά το βάφτισμά του. (Μάρκος 1:12) Το πνεύμα ήταν σαν φωτιά μέσα στους δούλους του Θεού, κάνοντάς τους να ενεργοποιούνται απ’ αυτή τη δύναμη. Και τους καθιστούσε ικανούς να μιλούν με τόλμη και θάρρος.—Μιχαίας 3:8· Πράξεις 7:55–60· 18:25· Ρωμαίους 12:11· 1 Θεσσαλονικείς 5:19.

Με το πνεύμα του ο Θεός εκτελεί τις κρίσεις του πάνω σε ανθρώπους και έθνη. (Ησαΐας 30:27, 28· 59:18, 19) Και το πνεύμα του Θεού μπορεί να φτάσει παντού, ενεργώντας υπέρ ή εναντίον των ανθρώπων.—Ψαλμός 139:7–12.

‘Δύναμη Πέρα Από τη Φυσιολογική’

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ του Θεού μπορεί επίσης να παρέχει ‘δύναμη πέρα από τη φυσιολογική’ σ’ εκείνους που τον υπηρετούν. (2 Κορινθίους 4:7) Αυτό τους καθιστά ικανούς να υπομένουν δοκιμασίες της πίστης ή να κάνουν πράγματα που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να τα κάνουν.

Για παράδειγμα, σχετικά με τον Σαμψών, το εδάφιο Κριταί 14:6 αναφέρει: ‘Επήλθεν επ’ αυτόν το Πνεύμα του Ιεχωβά, και διεσπάραξεν αυτόν [δηλαδή, το λιοντάρι] . . . μη έχων μηδέν εν ταις χερσίν αυτού’. Μήπως μπήκε στον Σαμψών ή τον κατέλαβε κάποιο θεϊκό πρόσωπο, το οποίο κατεύθυνε το σώμα του Σαμψών για να κάνει αυτό που έκανε; Όχι, αλλά στην πραγματικότητα ήταν η «δύναμη του ΚΥΡΙΟΥ [που] έκανε δυνατό τον Σαμψών».—ΣΑΜ.

Η Αγία Γραφή λέει ότι όταν βαφτιζόταν ο Ιησούς, κατέβηκε άγιο πνεύμα πάνω του έχοντας μορφή περιστεριού, όχι ανθρώπινη μορφή. (Μάρκος 1:10) Αυτή η ενεργή δύναμη του Θεού καθιστούσε τον Ιησού ικανό να θεραπεύει αρρώστους και να εγείρει νεκρούς. Όπως λέει το εδάφιο Λουκάς 5:17: «Δύναμις Κυρίου [του Θεού] ήτο μαζί του δια να κάνη θεραπείες».—ΚΔΤΚ.

Το πνεύμα του Θεού έδινε επίσης τη δύναμη στους μαθητές του Ιησού να κάνουν θαυματουργικά πράγματα. Τα εδάφια Πράξεις 2:1–4 αναφέρουν ότι οι μαθητές ήταν συναγμένοι τη μέρα της Πεντηκοστής όταν «εξαίφνης έγεινεν ήχος εκ του ουρανού ως ανέμου βιαίως φερομένου, . . . και επλήσθησαν άπαντες Πνεύματος Αγίου, και ήρχισαν να λαλώσι ξένας γλώσσας, καθώς το Πνεύμα έδιδεν εις αυτούς να λαλώσιν».

Έτσι, το άγιο πνεύμα έδινε στον Ιησού και σε άλλους δούλους του Θεού τη δύναμη να κάνουν πράγματα που συνηθισμένοι άνθρωποι δεν μπορούσαν να κάνουν.

Δεν Είναι Πρόσωπο

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ, όμως, Γραφικά εδάφια που αναφέρονται στο άγιο πνεύμα με τρόπο που να δείχνει ότι είναι πρόσωπο; Ναι, αλλά σημειώστε τι λέει σχετικά μ’ αυτό ο Καθολικός θεολόγος Έντμουντ Φόρτμαν στο βιβλίο The Triune God (Ο Τριαδικός Θεός): «Μολονότι το πνεύμα αυτό συχνά περιγράφεται με τρόπο που να δείχνει ότι είναι πρόσωπο, φαίνεται πολύ καθαρά ότι οι ιεροί συγγραφείς [των Εβραϊκών Γραφών] ποτέ δεν αντιλαμβάνονταν ούτε παρουσίαζαν αυτό το πνεύμα ως ένα ξεχωριστό πρόσωπο».

Στις Γραφές δεν είναι ασυνήθιστο να προσωποποιούνται διάφορα πράγματα. Λέγεται ότι η σοφία έχει παιδιά. (Λουκάς 7:35) Η αμαρτία και ο θάνατος αποκαλούνται βασιλιάδες. (Ρωμαίους 5:14, 21) Στο εδάφιο Γένεσις 4:7 η The New English Bible (Νέα Αγγλική Βίβλος) λέει: «Η αμαρτία είναι ένας δαίμονας που παραμονεύει στην πόρτα», προσωποποιώντας την αμαρτία σαν ένα πονηρό πνεύμα που παραμόνευε στην πόρτα του Κάιν. Αλλά, ασφαλώς, η αμαρτία δεν είναι ένα πνευματικό πρόσωπο· ούτε η προσωποποίηση του αγίου πνεύματος το κάνει ένα πνευματικό πρόσωπο.

Παρόμοια, στα εδάφια 1 Ιωάννου 5:6–8, όχι μόνο το πνεύμα αλλά «το ύδωρ και το αίμα» επίσης λέγεται ότι είναι ‘μάρτυρες’. Αλλά είναι ολοφάνερο ότι το νερό και το αίμα δεν είναι πρόσωπα, και ούτε το άγιο πνεύμα είναι πρόσωπο.

Σε αρμονία μ’ αυτό βρίσκεται η γενική χρήση του «αγίου πνεύματος» στην Αγία Γραφή μ’ έναν απρόσωπο τρόπο, όπως λόγου χάρη ο παραλληλισμός που γίνεται μεταξύ αυτού και του νερού και της φωτιάς. (Ματθαίος 3:11· Μάρκος 1:8) Οι άνθρωποι παροτρύνονται να γεμίζουν με άγιο πνεύμα και όχι με κρασί. (Εφεσίους 5:18) Λέγεται ότι οι άνθρωποι γεμίζουν με άγιο πνεύμα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο γεμίζουν με ιδιότητες όπως η σοφία, η πίστη και η χαρά. (Πράξεις 6:3· 11:24· 13:52) Και στο εδάφιο 2 Κορινθίους 6:6 το άγιο πνεύμα περιλαμβάνεται μεταξύ πολλών ιδιοτήτων. Τέτοιου είδους εκφράσεις δεν θα ήταν τόσο κοινές αν το άγιο πνεύμα ήταν στην πραγματικότητα πρόσωπο.

Επίσης, μολονότι ορισμένα Γραφικά εδάφια λένε ότι το πνεύμα μιλάει, άλλα εδάφια δείχνουν ότι αυτό στην πραγματικότητα έγινε μέσω ανθρώπων ή αγγέλων. (Ματθαίος 10:19, 20· Πράξεις 4:24, 25· 28:25· Εβραίους 2:2) Η δράση του πνεύματος σε τέτοιες περιπτώσεις είναι παρόμοια μ’ εκείνη των ραδιοκυμάτων που μεταδίδουν μηνύματα από ένα άτομο σ’ ένα άλλο που βρίσκεται πολύ μακριά.

Το εδάφιο Ματθαίος 28:19 αναφέρεται στο ‘όνομα του αγίου πνεύματος’. Αλλά η λέξη «όνομα» στην ελληνική γλώσσα δεν έχει πάντοτε την έννοια ενός προσωπικού ονόματος. Όταν λέμε «εν ονόματι του νόμου», δεν αναφερόμαστε σ’ ένα πρόσωπο. Εννοούμε αυτό που αντιπροσωπεύει ο νόμος, την εξουσία του. Το σύγγραμμα Word Pictures in the New Testament (Λεκτικές Εικόνες της Καινής Διαθήκης) του Ρόμπερτσον, λέει: «Η λέξη (όνομα) χρησιμοποιείται εδώ με τον συνηθισμένο τρόπο που χρησιμοποιείται τόσο στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα όσο και στους πάπυρους, για να αντιπροσωπεύσει τη δύναμη ή την εξουσία». Έτσι, το βάφτισμα ‘στο όνομα του αγίου πνεύματος’ αναγνωρίζει την εξουσία του πνεύματος, ότι προέρχεται από τον Θεό και ότι λειτουργεί κάτω από την κατεύθυνση του θεϊκού θελήματος.

Ο «Παράκλητος»

Ο ΙΗΣΟΥΣ αναφέρθηκε στο άγιο πνεύμα ως ο «παράκλητος [βοηθός, ΜΝΚ]» και είπε ότι αυτός θα δίδασκε, θα καθοδηγούσε και θα μιλούσε. (Ιωάννης 14:16, 26· 16:13) Η πρωτότυπη αυτή ελληνική λέξη παράκλητος είναι αρσενικού γένους. Έτσι, όταν ο Ιησούς αναφερόταν στο τι θα έκανε αυτός ο παράκλητος, χρησιμοποίησε προσωπικές αντωνυμίες αρσενικού γένους. (Ιωάννης 16:7, 8) Από την άλλη πλευρά, όταν χρησιμοποιείται η πρωτότυπη ελληνική λέξη πνεύμα, που είναι ουδέτερου γένους, τότε κατάλληλα χρησιμοποιούνται προσωπικές αντωνυμίες ουδέτερου γένους.

Οι περισσότεροι Τριαδιστές μεταφραστές αποκρύπτουν αυτό το γεγονός, όπως παραδέχεται η Καθολική New American Bible (Νέα Αμερικανική Βίβλος) σχετικά με το εδάφιο Ιωάννης 14:17: «Η πρωτότυπη ελληνική λέξη ‘Πνεύμα’ είναι ουδέτερου γένους, και μολονότι στην αγγλική χρησιμοποιούμε προσωπικές αντωνυμίες (‘αυτός’, ‘αυτού’, ‘αυτόν’), τα περισσότερα ελληνικά χειρόγραφα χρησιμοποιούν την αντωνυμία ‘αυτό’».

Έτσι, όταν η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί προσωπικές αντωνυμίες αρσενικού γένους σε σχέση με τη λέξη παράκλητος στα εδάφια Ιωάννης 16:7, 8, αυτό το κάνει για να συμμορφωθεί με τους κανόνες της γραμματικής και όχι για να διατυπώσει κάποια δοξασία.

Δεν Είναι Μέρος Μιας Τριάδας

ΔΙΑΦΟΡΕΣ πηγές παραδέχονται ότι η Αγία Γραφή δεν υποστηρίζει την ιδέα ότι το άγιο πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο μιας Τριάδας. Για παράδειγμα:

The Catholic Encyclopedia (Η Καθολική Εγκυκλοπαίδεια): «Πουθενά στην Παλαιά Διαθήκη δεν βρίσκουμε κάποια ξεκάθαρη ένδειξη ενός Τρίτου Προσώπου».

Ο Καθολικός θεολόγος Φόρτμαν: «Οι Ιουδαίοι ποτέ δεν θεωρούσαν το πνεύμα πρόσωπο· ούτε υπάρχει κάποια βάσιμη απόδειξη ότι οποιοσδήποτε από τους συγγραφείς της Παλαιάς Διαθήκης διακρατούσε αυτή την άποψη. . . . Το Άγιο Πνεύμα παρουσιάζεται συνήθως στα Συνοπτικά [Ευαγγέλια] και στις Πράξεις ως μια θεϊκή δύναμη».

Η New Catholic Encyclopedia (Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια): «Είναι φανερό πως η Π[αλαιά] Δ[ιαθήκη] δεν θεωρεί το πνεύμα του Θεού πρόσωπο . . . Το πνεύμα του Θεού είναι απλώς η δύναμη του Θεού. Αν μερικές φορές παριστάνεται ως κάτι ξέχωρο από τον Θεό, είναι γιατί η πνοή του Γιαχβέ δρα έξω απ’ αυτόν». Επίσης λέει: «Η πλειονότητα των εδαφίων της Κ[αινής] Δ[ιαθήκης] αποκαλύπτει ότι το πνεύμα του Θεού είναι κάτι και όχι κάποιος· αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στον παραλληλισμό που γίνεται μεταξύ του πνεύματος και της δύναμης του Θεού».—Τα πλάγια γράμματα δικά μας.

Το A Catholic Dictionary (Καθολικό Λεξικό): «Γενικά, η Καινή Διαθήκη, όπως και η Παλαιά, αναφέρεται στο πνεύμα ως θεϊκή ενέργεια ή δύναμη».

Επομένως, ούτε οι Ιουδαίοι ούτε οι πρώτοι Χριστιανοί θεωρούσαν το άγιο πνεύμα μέρος μιας Τριάδας. Αυτή η διδασκαλία ήρθε σε ύπαρξη αιώνες αργότερα. Όπως παρατηρεί το A Catholic Dictionary (Καθολικό Λεξικό): «Το τρίτο Πρόσωπο διατυπώθηκε στη Σύνοδο της Αλεξάνδρειας το 362 . . . και τελικά στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 381»—περίπου τρεισήμισι αιώνες μετά από τότε που το άγιο πνεύμα γέμισε τους μαθητές την Πεντηκοστή!

Όχι, το άγιο πνεύμα δεν είναι πρόσωπο και δεν είναι μέρος μιας Τριάδας. Το άγιο πνεύμα είναι η ενεργή δύναμη του Θεού την οποία χρησιμοποιεί για να επιτελέσει το θέλημά του. Δεν είναι ίσο με τον Θεό, αλλά βρίσκεται πάντα στη διάθεσή του και υποτάσσεται σ’ αυτόν.

[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 22]

«Γενικά, η Καινή Διαθήκη, όπως και η Παλαιά, αναφέρεται στο πνεύμα ως θεϊκή ενέργεια ή δύναμη».—Καθολικό Λεξικό

[Εικόνες στη σελίδα 21]

Σε μια περίπτωση το άγιο πνεύμα εμφανίστηκε σαν περιστέρι. Σε μια άλλη περίπτωση σαν γλώσσες φωτιάς—ποτέ σαν πρόσωπο