Οπτική Επαφή

ΤΑ ΜΑΤΙΑ σας μεταδίδουν διαθέσεις και συναισθήματα. Μπορεί να υποδηλώνουν έκπληξη ή φόβο. Μπορεί να εκφράζουν συμπόνια ή αγάπη. Ενίοτε, μπορεί να προδίδουν αμφιβολία ή να δείχνουν λύπη. Ένας γηραλέος άντρας είπε για το βασανισμένο λαό του: «Εμείς μιλάμε με τα μάτια».

Οι άλλοι μπορεί να βγάζουν διάφορα συμπεράσματα για εμάς και για αυτά που λέμε κρίνοντας από το πού προσηλώνουμε το βλέμμα μας. Σε πολλούς πολιτισμούς, οι άνθρωποι έχουν την τάση να εμπιστεύονται κάποιον που τους κοιτάζει φιλικά στα μάτια. Αντίθετα, μπορεί να έχουν αμφιβολίες για την ειλικρίνεια ή την αντίληψη ενός ατόμου που κοιτάζει τα πόδια του ή κάποιο αντικείμενο και όχι το συνομιλητή του. Σε μερικούς άλλους πολιτισμούς, το να κοιτάζει κάποιος τον άλλον στα μάτια επίμονα θεωρείται αγενές, εριστικό ή προκλητικό. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα σε περίπτωση που κάποιος συνομιλεί με άτομα του αντίθετου φύλου ή με κάποιον αρχηγό ή άλλον αξιωματούχο. Επίσης, σε ορισμένα μέρη, αν κάποιος πιο νεαρός στην ηλικία κοιτάζει στα μάτια κάποιον πιο ηλικιωμένο όταν του μιλάει, αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ασέβεια.

Ωστόσο, σε μέρη όπου αυτό δεν θεωρείται προσβλητικό, το να κοιτάζετε στα μάτια κάποιο άτομο όταν κάνετε μια σημαντική δήλωση είναι δυνατόν να προσθέσει έμφαση στα λόγια σας. Μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη του ότι έχετε πεποίθηση για αυτά που λέτε. Παρατηρήστε πώς αντέδρασε ο Ιησούς όταν οι μαθητές του εξέφρασαν μεγάλη έκπληξη και είπαν: «Ποιος μπορεί άραγε να σωθεί;» Η Αγία Γραφή αναφέρει: «Κοιτάζοντάς τους κατάματα, ο Ιησούς τούς είπε: “Για τους ανθρώπους αυτό είναι αδύνατον, αλλά για τον Θεό τα πάντα είναι δυνατά”». (Ματθ. 19:25, 26) Οι Γραφές δείχνουν επίσης ότι ο απόστολος Παύλος παρατηρούσε πολύ προσεκτικά τις αντιδράσεις των ακροατών του. Σε μια περίπτωση, κάποιος εκ γενετής κουτσός ήταν παρών σε μια ομιλία του Παύλου. Τα εδάφια Πράξεις 14:9, 10 λένε: «Αυτός άκουγε τον Παύλο να μιλάει, και εκείνος, προσηλώνοντας το βλέμμα του σε αυτόν και βλέποντας ότι είχε πίστη για να γίνει καλά, είπε με δυνατή φωνή: “Σήκω όρθιος στα πόδια σου”».

Εισηγήσεις για τη Διακονία Αγρού. Όταν συμμετέχετε στη διακονία αγρού, να είστε φιλικοί και ένθερμοι καθώς πλησιάζετε τους ανθρώπους. Όπου είναι κατάλληλο, να χρησιμοποιείτε ερωτήσεις που παρακινούν σε σκέψεις ώστε να αρχίζετε συζητήσεις για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Καθώς το κάνετε αυτό, να προσπαθείτε να κοιτάζετε το συνομιλητή σας στα μάτια—ή έστω στο πρόσωπο—με σεβασμό και καλοσύνη. Ένα ζεστό χαμόγελο στο πρόσωπο ενός ανθρώπου, τα μάτια του οποίου ακτινοβολούν εσωτερική χαρά, είναι πολύ ελκυστικό. Μια τέτοια έκφραση μπορεί να αποκαλύψει στο άλλο άτομο πολλά όσον αφορά το τι είδους άνθρωπος είστε και να το βοηθήσει να νιώσει πιο άνετα καθώς συζητάτε μαζί του.

Παρατηρώντας την έκφραση των ματιών του άλλου ατόμου, όπου αυτό είναι κατάλληλο, μπορεί να διακρίνετε πώς να χειριστείτε μια κατάσταση. Αν το άτομο είναι θυμωμένο ή αν δεν ενδιαφέρεται πραγματικά, ίσως μπορέσετε να το προσέξετε αυτό. Αν δεν σας καταλαβαίνει, ίσως το αντιληφθείτε. Αν αρχίσει να γίνεται ανυπόμονος, θα μπορείτε συνήθως να διακρίνετε κάτι τέτοιο. Αν ενδιαφέρεται ζωηρά, και αυτό θα είναι φανερό. Η έκφραση των ματιών του μπορεί να σας προειδοποιήσει ότι χρειάζεται να προσαρμόσετε το ρυθμό της ομιλίας σας, να προσπαθήσετε ακόμη περισσότερο να τον συμπεριλάβετε στη συνομιλία, να τερματίσετε τη συζήτηση ή, πιθανώς, να προχωρήσετε σε μια επίδειξη του πώς διεξάγεται η Γραφική μελέτη.

Είτε ασχολείστε με τη δημόσια μαρτυρία είτε διεξάγετε κάποια οικιακή Γραφική μελέτη, προσπαθήστε να κοιτάζετε το συνομιλητή σας στα μάτια με σεβασμό. Ωστόσο, μην καρφώνετε το βλέμμα σας επάνω του, διότι αυτό μπορεί να προκαλέσει αμηχανία. (2 Βασ. 8:11) Αλλά με φυσικό, φιλικό τρόπο, να κοιτάζετε συχνά το άλλο άτομο στο πρόσωπο. Σε πολλές χώρες, αυτό μεταδίδει ένα αίσθημα ειλικρινούς ενδιαφέροντος. Βέβαια, όταν διαβάζετε από την Αγία Γραφή ή από άλλο έντυπο, το βλέμμα σας θα είναι προσηλωμένο στο κείμενο. Αλλά για να τονίσετε κάποιο σημείο, ίσως χρειάζεται να κοιτάξετε κατάματα το άτομο, αν και φευγαλέα. Αν σηκώνετε το βλέμμα σας κατά διαστήματα, αυτό θα σας δίνει επίσης τη δυνατότητα να παρατηρείτε πώς αντιδράει σε όσα του διαβάζετε.

Αν λόγω ντροπαλότητας δυσκολεύεστε στην αρχή να έχετε οπτική επαφή, μην παραιτείστε. Με εξάσκηση, η κατάλληλη οπτική επαφή θα γίνει κάτι το φυσικό και μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα με την οποία επικοινωνείτε με τους άλλους.

Όταν Εκφωνείτε Διάλεξη. Η Αγία Γραφή μάς λέει ότι, προτού αρχίσει ο Ιησούς την Επί του Όρους Ομιλία του, «σήκωσε τα μάτια του προς τους μαθητές του». (Λουκ. 6:20) Μπορείτε να μάθετε από το παράδειγμά του. Αν πρόκειται να μιλήσετε σε ομάδα ατόμων, κοιτάξτε τους και κατόπιν κάντε παύση μερικών δευτερολέπτων προτού αρχίσετε να μιλάτε. Σε πολλά μέρη αυτό ίσως σημαίνει ότι χρειάζεται να κοιτάξετε μερικούς από το ακροατήριο στα μάτια. Η σύντομη αυτή καθυστέρηση μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε την αρχική σας νευρικότητα. Θα βοηθήσει επίσης το ακροατήριο να προσαρμοστεί σε οποιαδήποτε διάθεση ή συναίσθημα φανερώνει το πρόσωπό σας. Επιπλέον, θα δώσει την ευκαιρία στο ακροατήριο να ησυχάσει ώστε να είναι έτοιμο να σας προσέξει.

Κατά τη διάρκεια της ομιλίας σας, να κοιτάζετε το ακροατήριο. Μην το κοιτάζετε όμως απλώς ως σύνολο. Να προσπαθείτε να κοιτάζετε τα άτομα που το αποτελούν. Σχεδόν σε όλους τους πολιτισμούς, οι δημόσιοι ομιλητές αναμένεται να διατηρούν κάποια οπτική επαφή με τους ακροατές τους.

Το να κοιτάζετε τους ακροατές σας δεν σημαίνει απλώς να περιφέρετε αδιάκοπα τη ματιά σας από τη μια άκρη μέχρι την άλλη. Κοιτάξτε με σεβασμό κάποιον στο ακροατήριο και, αν κάτι τέτοιο ενδείκνυται, πείτε μια ολόκληρη πρόταση απευθυνόμενοι σε αυτόν. Κατόπιν κοιτάξτε έναν άλλον και πείτε μια δυο προτάσεις και σε εκείνον. Μην προσηλώνετε σε κανέναν το βλέμμα σας τόσο πολλή ώρα ώστε να νιώσει άβολα και επίσης μη συγκεντρώνετε την προσοχή σας σε λίγα μόνο άτομα από ολόκληρο το ακροατήριο. Συνεχίστε να κινείτε τη ματιά σας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε όλο το ακροατήριο, αλλά καθώς απευθύνεστε σε ένα άτομο, να του μιλάτε πραγματικά και να παρατηρείτε την αντίδρασή του προτού στρέψετε το βλέμμα σας σε κάποιον άλλον.

Τις σημειώσεις σας πρέπει να τις έχετε επάνω στο αναλόγιο, να τις κρατάτε στο χέρι σας ή να τις έχετε μέσα στη Γραφή σας έτσι ώστε να μπορείτε να τις βλέπετε με μια μόνο κίνηση των ματιών. Αν χρειάζεται να κουνήσετε ολόκληρο το κεφάλι σας για να δείτε τις σημειώσεις, η επαφή σας με το ακροατήριο θα πάσχει. Θα πρέπει να προσέξετε πόσο συχνά κοιτάζετε τις σημειώσεις σας αλλά και πότε τις κοιτάζετε. Αν κοιτάζετε τις σημειώσεις σας τη στιγμή που φτάνετε σε ένα αποκορύφωμα της ομιλίας, όχι μόνο δεν θα παρατηρήσετε τις αντιδράσεις του ακροατηρίου, αλλά και θα αποδυναμωθεί η εκφώνησή σας. Παρόμοια, αν συμβουλεύεστε συνεχώς τις σημειώσεις σας, θα χάσετε την επαφή με το ακροατήριο.

Όταν πετάτε μια μπάλα σε κάποιον, κοιτάζετε να δείτε αν θα την πιάσει. Η κάθε σκέψη στην ομιλία σας είναι σαν μια «μπαλιά» προς το ακροατήριο. Το κατά πόσον οι ακροατές «πιάνουν» την μπάλα μπορεί να φανεί από τις αντιδράσεις τους—από ένα νεύμα, ένα χαμόγελο, μια προσεκτική ματιά. Αν διατηρείτε καλή οπτική επαφή, αυτό θα σας βοηθάει να βεβαιώνεστε ότι το ακροατήριο «πιάνει» τις ιδέες που διατυπώνετε.

Αν έχετε διορισμό να διαβάσετε κάτι στην εκκλησία, θα πρέπει άραγε να προσπαθείτε να κοιτάζετε το ακροατήριο κατά την ανάγνωση; Αν οι ακροατές σας παρακολουθούν την ανάγνωση από τη Γραφή τους, οι περισσότεροι δεν θα καταλάβουν αν σηκώνετε ή όχι το βλέμμα σας προς το ακροατήριο. Κοιτάζοντας, όμως, το ακροατήριό σας θα μπορέσετε να κάνετε πιο ζωηρή ανάγνωση, επειδή έτσι θα αντιλαμβάνεστε καθαρά τις αντιδράσεις του. Και για όποιους από το ακροατήριο δεν χρησιμοποιούν τη Γραφή τους ή είναι αφηρημένοι, η οπτική επαφή με τον ομιλητή ίσως τους βοηθήσει να συγκεντρωθούν ξανά σε αυτά που διαβάζετε. Φυσικά, δεν θα μπορείτε να σηκώνετε το βλέμμα σας για πολλή ώρα ούτε θα πρέπει να το κάνετε αυτό με τρόπο που θα είχε ως αποτέλεσμα να κομπιάζετε στην ανάγνωση. Γι’ αυτόν το λόγο, το καλύτερο είναι να έχετε τη Γραφή στο χέρι σας και να κρατάτε το κεφάλι σας ψηλά, όχι χαμηλά με το πηγούνι προς το στήθος.

Ορισμένες φορές, κάποιοι πρεσβύτεροι καλούνται να εκφωνήσουν διάλεξη από χειρόγραφο στη συνέλευση περιφερείας. Για να το κάνουν αυτό αποτελεσματικά, πρέπει να έχουν πείρα, να προετοιμαστούν προσεκτικά και να εξασκηθούν πολύ. Φυσικά, το χειρόγραφο περιορίζει την οπτική επαφή με το ακροατήριο. Αν όμως ο ομιλητής έχει προετοιμαστεί καλά, θα πρέπει να είναι σε θέση να κοιτάζει κατά διαστήματα το ακροατήριο χωρίς να χάνει τη σειρά που διαβάζει. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να κρατήσει την προσοχή των ακροατών και θα τους βοηθήσει να ωφεληθούν πλήρως από τη σπουδαία πνευματική διδασκαλία που παρουσιάζεται.