ΣΦΡΑΓΙΔΑ

Αντικείμενο χρησιμοποιούμενο για τη δημιουργία αποτυπώματος (συνήθως σε πηλό ή κερί) το οποίο μαρτυρούσε κυριότητα, γνησιότητα ή συμφωνία. Οι αρχαίες σφραγίδες αποτελούνταν από ένα κομμάτι σκληρού υλικού (πέτρα, ελεφαντόδοντο ή ξύλο) στο οποίο είχαν χαραχτεί γράμματα ή σχέδια με αντίστροφη φορά. Οι σφραγίδες κατασκευάζονταν σε διάφορα σχήματα, λόγου χάρη ήταν κωνικές, τετράγωνες, κυλινδρικές, είχαν σχήμα σκαραβαίου ή κεφαλής ζώου. (Σχετικά με τα σφραγιδοφόρα δαχτυλίδια, βλέπε ΔΑΧΤΥΛΙΔΙ.) Το μήκος των κυλινδρικών σφραγίδων κυμαινόταν συνήθως από 2 ως 4 εκ. Όταν κυλούσαν πάνω σε νωπό πηλό έναν κύλινδρο του οποίου η καμπύλη επιφάνεια ήταν εγχάρακτη, δημιουργούνταν μόνιμο ανάγλυφο αποτύπωμα. Άλλοι σφραγιδόλιθοι διέθεταν διαμπερή οπή για να κρέμονται από ένα κορδόνι.

Στη θεματολογία των παραστάσεων που έφεραν οι σφραγίδες στην Αίγυπτο και στη Μεσοποταμία περιλαμβάνονται θρησκευτικά σύμβολα, καθώς επίσης φυτά, ζώα και διάφορες απλές σκηνές. Η βαβυλωνιακή Σφραγίδα του «Πειρασμού» (Βρετανικό Μουσείο) απεικονίζει ένα δέντρο, από τη μια πλευρά του οποίου κάθεται ένας άντρας και από την άλλη μια γυναίκα, πίσω δε από τη γυναίκα διακρίνεται ένα όρθιο φίδι. Πολλές φορές οι σφραγίδες δήλωναν το όνομα και τη θέση του κατόχου τους. Παραδείγματος χάρη, μια σφραγίδα που βρέθηκε στην Παλαιστίνη φέρει την επιγραφή: «Του Σεμά, διακόνου του Ιεροβοάμ».—Ο Βιβλικός Κόσμος (The Biblical World), επιμέλεια Τσ. Φάιφερ, 1966, σ. 515.

Τα αποτυπώματα των σφραγίδων μαρτυρούσαν κατά περίπτωση κυριότητα ή γνησιότητα και μπορούσαν να αποτρέψουν την παραβίαση εγγράφων ή άλλων σφραγισμένων πραγμάτων, όπως ήταν οι σάκοι, οι πόρτες και τα μνήματα. (Ιωβ 14:17· Δα 6:17· Ματ 27:66) Όταν ο προφήτης Ιερεμίας αγόρασε έναν αγρό, το αντίγραφο του συμβολαίου με τις υπογραφές των μαρτύρων σφραγίστηκε, αλλά ένα δεύτερο αντίγραφο έμεινε ανοιχτό. Ενδεχομένως, το σφράγισμα γινόταν ως εξής: δίπλωναν το συμβόλαιο, το έδεναν με κορδόνι και κατόπιν τοποθετούσαν πάνω στο κορδόνι έναν σβόλο από κερί ή από κάποιο άλλο εύπλαστο υλικό, πάνω στον οποίο αποτύπωναν τη σφραγίδα. Αν αργότερα αμφισβητούνταν με οποιονδήποτε τρόπο η ακρίβεια του ανοιχτού αντιγράφου, μπορούσε να προσκομιστεί το συμβόλαιο που είχε σφραγιστεί ενώπιον μαρτύρων. (Ιερ 32:10-14, 44) Το άτομο στο οποίο ήταν εμπιστευμένη η σφραγίδα του βασιλιά μπορούσε να εκδίδει επίσημα διατάγματα, και το αποτύπωμα της σφραγίδας που έμπαινε σε αυτά αποδείκνυε τη γνησιότητά τους. (1Βα 21:8· Εσθ 3:10, 12· 8:2, 8, 10) Όταν κάποιος έβαζε τη σφραγίδα του σε ένα έγγραφο, αυτό σήμαινε ότι αποδεχόταν τους περιλαμβανόμενους όρους. (Νε 9:38· 10:1) Έχουν βρεθεί πολυάριθμα χερούλια αρχαίων αγγείων που φέρουν αποτυπώματα σφραγίδων. Μερικά από αυτά τα αποτυπώματα προσδιόριζαν τον κάτοχο και το περιεχόμενο του αγγείου, ενώ άλλα υποδείκνυαν την ποσότητα ή την ποιότητα του περιεχομένου.

Μεταφορική Χρήση. Η κυριολεκτική χρήση των σφραγίδων παρέχει τη βάση για διάφορες μεταφορικές εκφράσεις που εμφανίζονται στην Αγία Γραφή. Είχε προλεχθεί ότι ο Μεσσίας θα “έβαζε σφραγίδα σε όραμα και προφήτη”. Αυτό θα συνέβαινε καθόσον, εκπληρώνοντας τις προφητείες, ο Μεσσίας θα τις επισφράγιζε ως γνήσιες και θεόπνευστες. (Δα 9:24· παράβαλε Ιωα 3:33.) Με την έννοια του σημείου ιδιοκτησίας, ή αλλιώς κυριότητας, ο Αβραάμ έλαβε την περιτομή ως «σφραγίδα» της δικαιοσύνης που είχε. (Ρω 4:11) Εφόσον ο απόστολος Παύλος είχε βοηθήσει πολλούς Κορίνθιους να γίνουν Χριστιανοί, αυτοί αποτελούσαν τη σφραγίδα που επιβεβαίωνε τη γνησιότητα της αποστολικής του ιδιότητας. (1Κο 9:1, 2) Για τους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα ειπώθηκε ότι είχαν «σφραγιστεί» μέσω του αγίου πνεύματος, το οποίο είναι προκαταβολική εγγύηση της ουράνιας κληρονομιάς τους. (Εφ 1:13, 14· 4:30) Η σφραγίδα μαρτυρεί ότι αυτοί είναι ιδιοκτησία του Θεού (2Κο 1:21, 22) και φανερώνει ότι έχουν πράγματι την προοπτική της ουράνιας ζωής. Το βιβλίο της Αποκάλυψης δείχνει ότι αυτοί που τελικά σφραγίζονται αριθμούν 144.000.—Απ 7:2-4· 9:4.

Η Αγία Γραφή περιγράφει ως σφραγισμένο κάτι που είναι κλειστό, κρυμμένο ή μυστικό. Τα προφητικά αγγέλματα ήταν “σφραγισμένα” όσον καιρό παρέμεναν ακατανόητα. (Δα 12:4, 9· Απ 5:1· 22:10· παράβαλε Ησ 8:16· 29:11.) Επίσης, λέγεται ότι ο Ιεχωβά “βάζει σφραγίδα γύρω από τα άστρα”, κάτι που σημαίνει προφανώς ότι τα κρύβει πίσω από τα σύννεφα.—Ιωβ 9:7.

[Εικόνα στη σελίδα 1086]

Αρχαίος σφραγιδοκύλινδρος με το ανάπτυγμά του. Απεικονίζονται λάτρεις εκατέρωθεν ενός δέντρου, ενώ από κάτω διακρίνονται υδρόβια πουλιά