Πώς να Επικοινωνείτε με τους Εφήβους

ΑΝ ΜΕΓΑΛΩΝΕΤΕ παιδί που βρίσκεται στην εφηβεία, πιθανώς είστε σε θέση να καταλάβετε τους γονείς των οποίων τα λόγια αναφέρονται παραπάνω. Στο παρελθόν, η συζήτηση με το παιδί σας ίσως έρρεε όπως το ρεύμα των οχημάτων σε μια λεωφόρο που έχει δύο λωρίδες κυκλοφορίας. Τώρα φαίνεται ότι ο δρόμος είναι αποκλεισμένος από εμπόδια. «Όταν ο γιος μου ήταν μικρός, συνήθως με βομβάρδιζε με ερωτήσεις», λέει μια μητέρα στην Ιταλία ονόματι Άντζελα. «Τώρα, εγώ πρέπει να αρχίζω τη συζήτηση. Αν δεν το κάνω, μπορεί να περάσουν μέρες χωρίς να πούμε τίποτα το ουσιαστικό».

Όπως η Άντζελα, ίσως και εσείς να έχετε διαπιστώσει ότι το άλλοτε ομιλητικό παιδί σας έχει μεταμορφωθεί σε βαρύθυμο έφηβο. Παρ’ όλες τις προσπάθειες που καταβάλλετε για να συζητήσετε μαζί του, το μόνο που καταφέρνετε είναι να αποσπάτε λακωνικές απαντήσεις. «Πώς πέρασες σήμερα;» ρωτάτε το γιο σας. «Καλά», απαντάει εκείνος κοφτά. «Τι έγινε στο σχολείο σήμερα;» ρωτάτε την κόρη σας. «Τίποτα», λέει εκείνη σηκώνοντας αδιάφορα τους ώμους της. Αν προσπαθήσετε να πιέσετε τα πράγματα για να συνεχίσετε τη συζήτηση λέγοντας «Μόνο αυτό έχεις να μου πεις;», το αποτέλεσμα είναι άκρα σιωπή.

Φυσικά, μερικοί έφηβοι δεν έχουν πρόβλημα να μιλήσουν. Αυτό που λένε, όμως, δεν είναι αυτό που οι γονείς τους θα ήθελαν να ακούσουν. «“Άσε με ήσυχη”, απαντούσε συχνά η κόρη μου όταν της έλεγα να κάνει κάτι», θυμάται μια μητέρα από τη Νιγηρία ονόματι Έντνα. Ο Ραμόν από το Μεξικό έχει προσέξει κάτι παρόμοιο στο 16χρονο γιο του. «Μαλώνουμε σχεδόν κάθε μέρα», λέει. «Όποτε του πω να κάνει κάτι, αρχίζει να βρίσκει δικαιολογίες για να το αποφύγει».

Η προσπάθεια που καταβάλλει κάποιος γονέας για να επικοινωνήσει με έναν έφηβο ο οποίος δεν ανταποκρίνεται μπορεί να δοκιμάσει την υπομονή του. Η Γραφή αναγνωρίζει ότι «τα σχέδια ανατρέπονται όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συζήτηση». (Παροιμίες 15:22) «Όταν δεν ξέρω τι έχει στο μυαλό του ο γιος μου, νευριάζω τόσο πολύ ώστε μου έρχεται να βάλω τις φωνές», παραδέχεται η Άννα, μια μεμονωμένη μητέρα στη Ρωσία. Γιατί φαίνεται να χάνουν τα νεαρά άτομα​—και οι γονείς τους—​την ικανότητα να επικοινωνούν την ώρα που η επικοινωνία γίνεται τόσο απαραίτητη;

Επικοινωνία δεν σημαίνει απλώς να μιλάμε. Ο Ιησούς είπε ότι «από την αφθονία της καρδιάς μιλάει το στόμα». (Λουκάς 6:45) Συνεπώς, μέσω καλής επικοινωνίας μαθαίνουμε από τους άλλους και αποκαλύπτουμε πράγματα για τον εαυτό μας. Αυτή η τελευταία πτυχή της επικοινωνίας μπορεί να αποτελεί πρόκληση για τους εφήβους, διότι με την έναρξη της εφηβείας, ακόμη και το πλέον κοινωνικό παιδί μπορεί ξαφνικά να γίνει συνεσταλμένο. Οι ειδικοί λένε πως οι έφηβοι έχουν συνήθως το αίσθημα ότι βρίσκονται διαρκώς πάνω σε μια σκηνή ενώπιον φανταστικών θεατών, όντας συνεχώς υπό το εκτυφλωτικό φως ενός ανηλεούς προβολέα. Οι συνεσταλμένοι έφηβοι, αντί να σταθούν μπροστά στον προβολέα, μπορεί να ρίξουν την αυλαία, σαν να λέγαμε, και να αποσυρθούν σε έναν δικό τους κόσμο στον οποίο οι γονείς δεν μπορούν να εισχωρήσουν εύκολα.

Άλλος ένας παράγοντας που μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην επικοινωνία είναι το γεγονός ότι ο έφηβος αποζητά την ανεξαρτησία. Αυτό είναι κάτι αναπόφευκτο​—το παιδί σας μεγαλώνει, και μέρος της συγκεκριμένης διαδικασίας περιλαμβάνει το χωρισμό του από την οικογένεια. Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι το εφηβικής ηλικίας παιδί σας ετοιμάζεται να φύγει από το σπίτι. Από πολλές απόψεις, σας χρειάζεται περισσότερο από ποτέ άλλοτε. Αλλά η διαδικασία του χωρισμού αρχίζει χρόνια πριν από την ενηλικίωση. Ως μέρος της ωρίμανσης, πολλοί έφηβοι προτιμούν να σκέφτονται τα διάφορα ζητήματα μόνοι τους προτού αποκαλύψουν τις σκέψεις τους σε άλλους.

Είναι αλήθεια ότι οι έφηβοι μπορεί να μην είναι τόσο κλειστοί με τους συνομηλίκους τους​—κάτι που παρατήρησε μια μητέρα ονόματι Τζέσικα από το Μεξικό. «Όταν η κόρη μου ήταν πιο μικρή, ερχόταν πάντοτε σε εμένα για να πει τα προβλήματά της», λέει. «Τώρα πηγαίνει στις φίλες της». Αν συμβαίνει αυτό και με το δικό σας παιδί, μη συμπεράνετε ότι σας έχει «απολύσει» από γονέα του. Τουναντίον, έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και όταν οι έφηβοι λένε το αντίθετο, εκτιμούν τις συμβουλές των γονέων τους περισσότερο από των φίλων τους. Πώς, όμως, μπορείτε να διασφαλίσετε το γεγονός ότι η πόρτα της επικοινωνίας θα παραμείνει ανοιχτή;

Φανταστείτε ότι οδηγείτε σε μια ευθεία λεωφόρο με μεγάλο μήκος. Έχετε καλύψει απόσταση πολλών χιλιομέτρων ως τώρα κινώντας ελάχιστα το τιμόνι. Ξαφνικά, όμως, εμφανίζεται μπροστά σας μια απότομη στροφή. Για να κρατήσετε το αυτοκίνητό σας στο δρόμο, η μόνη σας επιλογή είναι να στρίψετε ανάλογα το τιμόνι. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και όταν το παιδί σας μπαίνει στην εφηβεία. Επί κάποια χρόνια, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσατε ως γονέας ίσως χρειάζονταν μικρές μόνο προσαρμογές. Τώρα, όμως, στη ζωή του παιδιού σας έχει εμφανιστεί μια απότομη στροφή, και εσείς πρέπει να «στρίψετε το τιμόνι» προσαρμόζοντας ανάλογα τις μεθόδους που ακολουθείτε. Θέστε στον εαυτό σας τα ακόλουθα ερωτήματα.

“Όταν ο γιος μου ή η κόρη μου έχει τη διάθεση να ανοιχτεί, έχω εγώ τη διάθεση να επικοινωνήσω;” Η Γραφή λέει: «Σαν χρυσά μήλα σε ασημένια σκαλίσματα είναι ο λόγος που λέγεται στην κατάλληλη στιγμή». (Παροιμίες 25:11) Όπως δείχνει σαφώς αυτό το εδάφιο, το κλειδί της επιτυχίας είναι συχνά η επιλογή του κατάλληλου χρόνου. Για παράδειγμα: Ένας γεωργός δεν μπορεί ούτε να επισπεύσει ούτε να αναβάλει τον καιρό του θερισμού. Πρέπει απλώς να εκμεταλλευτεί όσο το δυνατόν καλύτερα εκείνη την εποχή. Το εφηβικής ηλικίας παιδί σας ίσως να έχει συγκεκριμένο χρόνο κατά τον οποίο είναι περισσότερο διατεθειμένο να μιλήσει. Αδράξτε την ευκαιρία. «Πολλές φορές, η κόρη μου ερχόταν στην κρεβατοκάμαρά μου τη νύχτα, και μερικές φορές καθόταν εκεί μέχρι και μία ώρα», λέει η Φράνσις, μεμονωμένη μητέρα από την Αυστραλία. «Εγώ συνηθίζω να κοιμάμαι νωρίς, οπότε δεν ήταν εύκολο, αλλά εκείνες τις νύχτες που μέναμε ως αργά μιλούσαμε για τα πάντα».

“Διακρίνω το μήνυμα που βρίσκεται πίσω από τα λόγια;” Το εδάφιο Ιώβ 12:11 αναφέρει: «Δεν δοκιμάζει το αφτί τα λόγια όπως γεύεται ο ουρανίσκος την τροφή;» Τώρα περισσότερο από ποτέ άλλοτε, χρειάζεται να “δοκιμάζετε” όσα λέει ο γιος σας ή η κόρη σας. Οι έφηβοι είναι συνήθως απόλυτοι σε αυτά που λένε. Παραδείγματος χάρη, ο γιος σας ή η κόρη σας μπορεί να πει: «Μου φέρεσαι πάντα σαν να είμαι παιδί!» ή «Ποτέ δεν με ακούς!» Αντί να στέκεστε στο αν ισχύουν επακριβώς οι λέξεις «πάντα» και «ποτέ», να αναγνωρίζετε πως το παιδί σας πιθανότατα δεν κυριολεκτεί. Λόγου χάρη, η φράση «Μου φέρεσαι πάντα σαν να είμαι παιδί» θα μπορούσε να σημαίνει «Νομίζω ότι δεν με εμπιστεύεσαι», και η φράση «Ποτέ δεν με ακούς» ίσως σημαίνει «Θέλω να σου πω πώς νιώθω πραγματικά». Να προσπαθείτε να διακρίνετε το μήνυμα που βρίσκεται πίσω από τα λόγια.

“Μήπως δυσχεραίνω άθελά μου την επικοινωνία προσπαθώντας να αναγκάσω το παιδί μου να μιλήσει;” Η Αγία Γραφή λέει: «Ο σπόρος του καρπού της δικαιοσύνης σπέρνεται κάτω από ειρηνικές συνθήκες για τους ειρηνοποιούς». (Ιακώβου 3:18) Με τα λόγια και με τη συμπεριφορά σας, να δημιουργείτε «ειρηνικές συνθήκες» ώστε το παιδί σας να έχει τη διάθεση να μιλήσει. Να θυμάστε ότι είστε ο συνήγορος του παιδιού σας. Συνεπώς, όταν συζητάτε κάποιο ζήτημα, προσπαθήστε να μη δίνετε την εντύπωση του εισαγγελέα ο οποίος επιζητεί να καταρρίψει τους ισχυρισμούς ενός μάρτυρα στο δικαστήριο. «Ο σοφός γονέας δεν κάνει παρατηρήσεις του τύπου: “Πότε επιτέλους θα μεγαλώσεις;” ή “Πόσες φορές σου έχω πει;”» λέει ένας πατέρας από την Κορέα ονόματι Έιν. «Αφού έκανα αρκετά λάθη σε αυτόν τον τομέα, παρατήρησα ότι οι γιοι μου ενοχλούνταν, όχι μόνο από τον τρόπο με τον οποίο τους μιλούσα, αλλά και από το τι έλεγα».

Η επικοινωνία με τους εφήβους δεν είναι ανέφικτο εγχείρημα. Να προσαρμόζετε τις μεθόδους που χρησιμοποιείτε ως γονείς ανάλογα με την ανάγκη. Μιλήστε με γονείς οι οποίοι είχαν επιτυχία σε αυτόν τον τομέα. (Παροιμίες 11:14) Όταν επικοινωνείτε με το γιο σας ή την κόρη σας, “να είστε γρήγοροι στο να ακούτε, αργοί στο να μιλάτε, αργοί σε οργή”. (Ιακώβου 1:19) Πάνω από όλα, μην παραιτηθείτε ποτέ των προσπαθειών που καταβάλλετε για να αναθρέψετε τα εφηβικής ηλικίας παιδιά σας «με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά».​—Εφεσίους 6:4.