ΚΑΛΥΜΜΑ ΚΕΦΑΛΙΟΥ

Οι αρχαίοι Εβραίοι δεν έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στο κάλυμμα του κεφαλιού ως μέρος της καθημερινής τους ενδυμασίας. Όποτε χρειαζόταν, ο κοινός λαός μπορεί να χρησιμοποιούσε μερικές φορές το μανδύα ή το χιτώνα για να καλύψει το κεφάλι. Υπήρχαν, ωστόσο, διακοσμητικά καλύμματα του κεφαλιού τα οποία φορούσαν συνήθως άντρες με αξιώματα, καθώς επίσης τόσο άντρες όσο και γυναίκες σε εορταστικές ή άλλες ειδικές περιστάσεις. Το είδος του καλύμματος που φορούσαν στο κεφάλι οι ιερείς του Ισραήλ ήταν προκαθορισμένο.—Εξ 28:4, 39, 40· βλέπε ΡΟΥΧΑ· ΣΤΕΜΜΑ, ΣΤΕΦΑΝΙ.

Οι Εβραίοι, εκτός του ότι φορούσαν κάλυμμα του κεφαλιού ως μέρος της αμφίεσής τους, κάλυπταν επίσης το κεφάλι τους ως ένδειξη πένθους. (2Σα 15:30· Ιερ 14:3) Επιπλέον, οι γυναίκες εκδήλωναν σεμνότητα με αυτόν τον τρόπο.

Είδη Καλύμματος του Κεφαλιού στις Εβραϊκές Γραφές. Το πρώτο κάλυμμα κεφαλιού το οποίο αναφέρεται στην Αγία Γραφή είναι η μαντίλα που φόρεσε η Ρεβέκκα όταν συνάντησε τον Ισαάκ. (Γε 24:65) Η λέξη που χρησιμοποιεί εδώ το εβραϊκό κείμενο είναι η λέξη τσα‛ίφ, η οποία αλλού μεταφράζεται «σάλι». (Γε 38:14, 19) Φορώντας αυτή τη «μαντίλα», η Ρεβέκκα δήλωσε προφανώς την υποταγή της στο μνηστήρα της τον Ισαάκ.

Το τουρμπάνι (εβρ., μιτσνέφεθ) του αρχιερέα ήταν από εκλεκτό λινάρι, τυλιγόταν γύρω από το κεφάλι και είχε χρυσή πλάκα που στερεωνόταν στο μπροστινό του μέρος με μπλε κορδόνι. (Εξ 28:36-39· Λευ 16:4) Το διακοσμητικό κάλυμμα κεφαλιού που φορούσαν οι υφιερείς “τυλιγόταν” επίσης γύρω από το κεφάλι, αλλά αυτό προσδιορίζεται από διαφορετική εβραϊκή λέξη (μιγμπα‛άχ), πράγμα που υποδηλώνει ότι επρόκειτο για τουρμπάνι διαφορετικού είδους και ίσως όχι τόσο περίτεχνο όσο του αρχιερέα. Επίσης, το κάλυμμα των υφιερέων δεν είχε χρυσή πλάκα.—Λευ 8:13.

Ο Ιώβ μνημονεύει το τουρμπάνι μεταφορικά, παρομοιάζοντας την κρίση του με τουρμπάνι. (Ιωβ 29:14· παράβαλε Παρ 1:9· 4:7-9.) Και οι γυναίκες φορούσαν μερικές φορές τουρμπάνια. (Ησ 3:23) Εδώ το εβραϊκό κείμενο έχει τη λέξη τσανίφ, η οποία χρησιμοποιείται και στο εδάφιο Ησαΐας 62:3, στην έκφραση «βασιλικό τουρμπάνι», αλλά και στο εδάφιο Ζαχαρίας 3:5 για το κάλυμμα που φορούσε στο κεφάλι του ο αρχιερέας.

Ο γαμπρός φορούσε το πε’έρ, που έμοιαζε προφανώς με τουρμπάνι (Ησ 61:10) και ήταν σύμβολο χαράς. (Ησ 61:3· παράβαλε Ιεζ 24:17, 23.) Η ίδια λέξη χρησιμοποιείται επίσης για τα καλύμματα του κεφαλιού των γυναικών (Ησ 3:20) και των ιερέων.—Ιεζ 44:18.

Οι κεφαλόδεσμοι (εβρ., σεβισίμ) φαίνεται ότι ήταν δικτυωτοί. (Ησ 3:18) Τα «φουσκωτά τουρμπάνια» (εβρ., τεβουλίμ) τα οποία, σύμφωνα με τον Ιεζεκιήλ, φορούσαν οι Χαλδαίοι πολεμιστές ίσως ήταν ζωηρόχρωμα και πολυποίκιλτα.—Ιεζ 23:14, 15.

Οι τρεις νεαροί Εβραίοι σύντροφοι του Δανιήλ ρίχτηκαν στο καμίνι του Ναβουχοδονόσορα φορώντας όλα τα ρούχα τους, ακόμη και τα καλύμματα του κεφαλιού τους. Τα καλύμματα αυτά μπορεί να αποτελούσαν διακριτικά του τίτλου ή του βαθμού τους. Μερικοί πιστεύουν ότι ήταν κωνικά.—Δα 3:21.

Αρχαία και Σύγχρονα Καλύμματα του Κεφαλιού. Οι περισσότερες παραστάσεις σε μνημεία και ανάγλυφα της Αιγύπτου, της Βαβυλώνας και της Ασσυρίας παρουσιάζουν σκηνές πολέμου και κυνηγιού ή σκηνές από το βασιλικό ανάκτορο ή τους ναούς. Ωστόσο, οι Αιγύπτιοι συγκεκριμένα απεικόνιζαν αρκετά συχνά εργάτες να ασχολούνται με διάφορες τέχνες και επαγγέλματα. Σε αυτές τις εικόνες, οι βασιλιάδες, οι αρχηγοί και οι ευγενείς παρουσιάζονται να φορούν πολυποίκιλα είδη καλυμμάτων του κεφαλιού, ενώ ο κοινός λαός απεικονίζεται συνήθως ασκεπής ή, ορισμένες φορές, με σχετικά εφαρμοστό κάλυμμα στο κεφάλι.

Πολύ παρόμοιο κάλυμμα του κεφαλιού στη Μέση Ανατολή σήμερα είναι το καφίγε των Βεδουίνων. Αυτό το κάλυμμα αποτελείται από ένα τετράγωνο κομμάτι ύφασμα, διπλωμένο με τέτοιον τρόπο ώστε να κρέμονται οι τρεις γωνίες του πάνω στην πλάτη και στους ώμους. Στερεώνεται με κορδόνι γύρω από το κεφάλι, αφήνοντας ακάλυπτο το πρόσωπο και προστατεύοντας το κεφάλι και τον αυχένα από τον ήλιο και τον αέρα. Στην αρχαιότητα οι Εβραίοι μπορεί να φορούσαν στο κεφάλι ένα τέτοιο κάλυμμα.

Κάλυμμα του Κεφαλιού και Γυναικεία Υποταγή. Το κάλυμμα του κεφαλιού δεν αποτελεί απλώς στοιχείο της ενδυμασίας, αλλά έχει και πνευματική σημασία για τους υπηρέτες του Θεού σε συνάρτηση με την ηγεσία και την υποταγή. Ο απόστολος Παύλος εκθέτει τη θεϊκά ορισμένη αρχή της ηγεσίας που ισχύει στη Χριστιανική εκκλησία, λέγοντας: «Η κεφαλή του κάθε άντρα είναι ο Χριστός· η κεφαλή δε της γυναίκας είναι ο άντρας· η κεφαλή δε του Χριστού είναι ο Θεός». (1Κο 11:3) Ο Παύλος επισημαίνει ότι το κάλυμμα του κεφαλιού είναι «σημείο εξουσίας» το οποίο πρέπει να φοράει η γυναίκα σε αναγνώριση της ηγεσίας του άντρα, υποτασσόμενη στην ορθή θεοκρατική εξουσία, όταν προσεύχεται ή προφητεύει μέσα στην εκκλησία.—1Κο 11:4-6, 10.

Ο ίδιος δείχνει ότι, τουναντίον, ο άντρας δεν πρέπει να φοράει κάλυμμα κεφαλιού όταν αναλαμβάνει την ηγεσία στην εκκλησία, όπως για παράδειγμα όταν προσεύχεται ή προφητεύει. Αυτή είναι η φυσιολογική θέση του υπό τη διευθέτηση του Θεού. Αν ένας άντρας φορούσε κάλυμμα κεφαλιού σε αυτές τις περιπτώσεις, θα ντρόπιαζε το κεφάλι του. Θα έδειχνε επίσης έλλειψη σεβασμού για τον Ιησού Χριστό ως κεφαλή του καθώς και για την Υπέρτατη Κεφαλή, τον Ιεχωβά Θεό, διότι ο άντρας είναι «εικόνα και δόξα του Θεού», εφόσον πλάστηκε αρχικά ως εκπρόσωπος του Θεού στη γη. Δεν πρέπει να αμαυρώνει αυτό το γεγονός φορώντας κάλυμμα κεφαλιού. Ο άντρας δημιουργήθηκε πρώτος, πριν από τη γυναίκα. Η γυναίκα είναι «από τον άντρα» και δημιουργήθηκε «για χάρη του άντρα». Οι ιδιότητές της αποτελούν έκφραση της τιμής και της αξιοπρέπειας του άντρα, όπως οι ιδιότητες του άντρα αντανακλούν την τιμή και την αξιοπρέπεια του Θεού. Επομένως, η Χριστιανή γυναίκα πρέπει να αναγνωρίζει ευχαρίστως την υποδεέστερη θέση της εκδηλώνοντας σεμνότητα και υποταγή, και πρέπει να είναι πρόθυμη να το καταδεικνύει αυτό φορώντας πέπλο ή κάτι άλλο ως κάλυμμα του κεφαλιού. Δεν πρέπει να προσπαθεί να σφετεριστεί τη θέση του άντρα, αλλά, αντίθετα, να υποστηρίζει την ηγεσία του.—1Κο 11:4, 7-10.

Ο απόστολος Παύλος είπε ότι τα μακριά μαλλιά της γυναίκας τής έχουν δοθεί εκ φύσεως «αντί για κάλυμμα του κεφαλιού». Ο Παύλος έγραφε τότε στους Χριστιανούς της Κορίνθου, που ζούσαν ανάμεσα σε Ευρωπαίους και Σημίτες, στους οποίους ίσχυε αυτή η φυσική διαφοροποίηση ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες όσον αφορά το μήκος των μαλλιών. Ξυρισμένα κεφάλια είχαν οι δούλες και όσες συλλαμβάνονταν να πορνεύουν ή να μοιχεύουν. Ο Παύλος επισήμανε ότι τα μακριά μαλλιά μιας γυναίκας αποτελούσαν απόδειξη και συνεχή υπενθύμιση από τον Θεό ότι η γυναίκα υπόκειται εκ φύσεως στον άντρα. Συνεπώς, η γυναίκα πρέπει να το αναγνωρίζει αυτό όταν εκτελεί καθήκοντα που εκτελούνται συνήθως από άντρες μέσα στη Χριστιανική εκκλησία, όπως η προσευχή και η προφητεία, και πρέπει να φοράει κάποιου είδους κάλυμμα του κεφαλιού εκτός από τα μαλλιά της, τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες έχει πάντοτε. Με αυτόν τον τρόπο θα δείχνει ότι αποδέχεται τη θεϊκά ορισμένη αρχή της ηγεσίας και ότι κάνει διάκριση ανάμεσα στις φυσιολογικές καθημερινές δραστηριότητές της και στην εκτέλεση ειδικών καθηκόντων μέσα στην εκκλησία όταν, για παράδειγμα, δεν είναι παρών κάποιος άρρενας με τα κατάλληλα προσόντα ή όταν αυτή διδάσκει άλλους ατομικά διεξάγοντας επισήμως Γραφική μελέτη παρουσία του συζύγου της ή κάποιου άρρενα που είναι μέλος της εκκλησίας.—1Κο 11:5, 11-15.

Ως έναν ισχυρό λόγο για τον οποίο η εκκλησία του Θεού πρέπει να ακολουθεί αυτή τη διαδικασία, ο απόστολος Παύλος υποδεικνύει τους αγγέλους του Θεού, οι οποίοι είναι “απεσταλμένοι να διακονούν για εκείνους που πρόκειται να κληρονομήσουν σωτηρία”. (Εβρ 1:13, 14) Μέριμνα και μέλημα αυτών των κραταιών πνευματικών προσώπων είναι το να παραμένουν οι Χριστιανοί στη θέση τους εντός της διευθέτησης του Θεού ώστε να διατηρείται ενώπιόν Του η θεοκρατική τάξη και η αγνή λατρεία.—1Κο 11:10.

Η ανάγκη για αυτή τη συμβουλή προς την εκκλησία της αρχαίας Κορίνθου κατανοείται καλύτερα όταν σκεφτούμε ότι, σύμφωνα με το έθιμο που επικρατούσε τότε, οι γυναίκες έπρεπε πάντοτε να φορούν πέπλο όταν βρίσκονταν σε δημόσιο χώρο. Μόνο οι γυναίκες χαλαρών ηθών κυκλοφορούσαν χωρίς πέπλο. Επίσης, οι ειδωλολάτρισσες ιέρειες στους ναούς ακολουθούσαν προφανώς την τακτική να βγάζουν το πέπλο τους και να αφήνουν τα μαλλιά τους ξέπλεκα όταν υποτίθεται ότι περιέρχονταν σε έκσταση. Μια τέτοια τακτική μέσα στη Χριστιανική εκκλησία θα ήταν ατιμωτική και θα εκδήλωνε περιφρόνηση για τη διευθέτηση της ηγεσίας και της υποταγής που έχει θέσει σε ισχύ ο Ιεχωβά Θεός. Ο Παύλος ολοκλήρωσε την επιχειρηματολογία του λέγοντας ότι, ακόμη και αν κάποιος λογομαχούσε υποστηρίζοντας οποιοδήποτε άλλο έθιμο και όχι αυτό που εξέθετε ο ίδιος, η εκκλησία έπρεπε παρ’ όλα αυτά να ακολουθήσει τη συμβουλή του αποστόλου σχετικά με τη χρήση καλύμματος του κεφαλιού. Αυτό καθιστά τη συγκεκριμένη οδηγία εφαρμόσιμη παντού και πάντοτε στη Χριστιανική εκκλησία. (1Κο 11:16) Αναμφίβολα οι προφήτισσες της αρχαιότητας, όπως η Δεββώρα (Κρ 4:4) και η Άννα (Λου 2:36-38), χρησιμοποιούσαν τέτοιο κάλυμμα του κεφαλιού όταν προφήτευαν.—Βλέπε ΗΓΕΣΙΑ· ΜΑΛΛΙΑ, ΤΡΙΧΩΜΑ.