Δώρα Ελέους — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΔΩΡΑ ΕΛΕΟΥΣ

Δώρα σε κάποιον που έχει ανάγκη για να βελτιωθεί η κατάστασή του. Ενώ τα «δώρα ελέους» (σε κάποιες μεταφράσεις, «ελεημοσύνες» ή «φιλανθρωπίες») δεν αναφέρονται άμεσα στις Εβραϊκές Γραφές, ο Νόμος έδινε συγκεκριμένες κατευθύνσεις στους Ισραηλίτες σχετικά με τις υποχρεώσεις τους προς τους φτωχούς. Δεν έπρεπε να είναι σφιχτοχέρηδες, αλλά γενναιόδωροι προς τους άπορους αδελφούς τους.—Δευ 15:7-10.

Διατάξεις για τους Φτωχούς στον Ισραήλ. Ο Νόμος επέτρεπε σε κάποιον να μπει στο αμπέλι και στα σπαρτά ενός άλλου και να φάει από τα προϊόντα τους μέχρι να χορτάσει. Δεν έπρεπε, όμως, να πάρει τίποτα μαζί του. (Δευ 23:24, 25) Όταν οι Ισραηλίτες μάζευαν τις σοδειές τους, δεν έπρεπε να θερίζουν εντελώς τις άκρες των αγρών τους ούτε να συγκεντρώνουν τα υπολείμματα από τους αγρούς, τα ελαιόδεντρα και τα αμπέλια τους, διότι αυτά ήταν για τον πάροικο, το αγόρι που ήταν ορφανό από πατέρα και τη χήρα.—Λευ 19:9, 10· Δευ 24:19-21.

Κάθε τρίτο έτος οι Ισραηλίτες έπρεπε να βγάζουν ολόκληρο το δέκατο από την παραγωγή εκείνου του χρόνου και να το αποθέτουν μέσα από τις πύλες τους για τη συντήρηση των Λευιτών, των πάροικων, των ορφανών και των χηρών.—Δευ 14:28, 29· βλέπε ΔΕΚΑΤΟ.

Κάθε 7ο έτος και κάθε 50ό ή Ιωβηλαίο έτος έπρεπε να αφήνουν τη γη να αναπαύεται, να απολαμβάνει πλήρη σαββατιαία ανάπαυση, γι’ αυτό και δεν υπήρχε συγκομιδή της σοδειάς όπως συνήθως. Σε αυτές τις περιπτώσεις οτιδήποτε αυτοφυές έπρεπε να αποτελεί τροφή για τους φτωχούς, μολονότι δικαιούνταν να φάνε από αυτό και οι γαιοκτήμονες, οι δούλοι τους και οι μισθωτοί εργάτες τους. Προφανώς, όμως, το σαββατιαίο έτος οι Ισραηλίτες χρησιμοποιούσαν κατά κανόνα τα τρόφιμα που είχαν αποθηκεύσει.—Εξ 23:10, 11· Λευ 25:1-7, 11, 12, 20-22.

Οι αρχές που σχετίζονταν με τις υποχρεώσεις των Ισραηλιτών προς τους φτωχούς, όπως διατυπώνονται στο Νόμο, επαναλαμβάνονται και σε άλλα τμήματα των Εβραϊκών Γραφών. (Ιωβ 31:16-22· Ψλ 37:21· 112:9· Παρ 19:17· Εκ 11:1, 2) Όσοι φέρονται στον ασήμαντο με στοχαστικό ενδιαφέρον αποκαλούνται ευτυχισμένοι και λαβαίνουν τη διαβεβαίωση ότι θα ευλογηθούν. (Ψλ 41:1, 2· Παρ 22:9) Στις ημέρες του Ησαΐα, έγινε έκκληση στους άπιστους Ισραηλίτες να μοιράζονται το ψωμί τους με τους πεινασμένους, να φέρνουν τους άστεγους στα σπίτια τους και να ντύνουν τους γυμνούς—πορεία που θα κατέληγε σε θεϊκή εύνοια. (Ησ 58:6, 7) Σχετικά με τον δίκαιο, ο Ιεχωβά είπε μέσω του Ιεζεκιήλ: «Στον πεινασμένο έδινε το δικό του ψωμί και τον γυμνό τον κάλυπτε με ένδυμα».—Ιεζ 18:7-9.

Στην ουσία δεν θα έπρεπε να υπάρχουν φτωχοί ανάμεσα στους Ισραηλίτες, διότι ο Ιεχωβά είχε υποσχεθεί να ευλογεί το λαό του. Αλλά η απουσία φτώχειας εξαρτόταν από την υπακοή στο Νόμο. Επομένως, λόγω της ανθρώπινης ατέλειας και της ανυπακοής στο νόμο του Θεού, οι Ισραηλίτες θα είχαν πάντοτε φτωχούς ανάμεσά τους. (Δευ 15:4, 5, 11) Εντούτοις, η επαιτεία προφανώς σπάνιζε στον αρχαίο Ισραήλ, δεδομένου ότι μια από τις συμφορές που ειπώθηκε ότι θα έπλητταν τον πονηρό ήταν ότι οι γιοι του θα αναγκάζονταν να ζητιανεύουν.—Ψλ 109:10· παράβαλε Ψλ 37:25· βλέπε ΦΤΩΧΟΣ.

Εσφαλμένες Απόψεις για την Προσφορά Δώρων. Με τον καιρό, οι Ιουδαίοι κατέληξαν να θεωρούν ότι η προσφορά δώρων ελέους δεν ήταν μόνο αξιέπαινη πράξη αυτή καθαυτή, αλλά είχε και τη δύναμη να κάνει εξιλέωση για αμαρτίες. Το εδάφιο Παροιμίες 11:4, το οποίο λέει: «Τα πολύτιμα πράγματα δεν θα ωφελήσουν κατά την ημέρα της σφοδρής οργής, αλλά η δικαιοσύνη θα ελευθερώσει από το θάνατο», κατέληξε να ερμηνεύεται, σε αρμονία με την Ταλμουδική αντίληψη, ως εξής: «Το νερό σβήνει τις φλόγες της φωτιάς. Έτσι και η ελεημοσύνη κάνει εξιλέωση για τις αμαρτίες». (Η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια [The Jewish Encyclopedia], 1976, Τόμ. 1, σ. 435) Φαίνεται πως, όταν ο Ιησούς Χριστός ήταν στη γη, μερικοί πρόσφεραν δώρα ελέους με πολύ επιδεικτικό τρόπο, πράγμα που τον υποκίνησε να επικρίνει αυτή τη συνήθεια στην Επί του Όρους Ομιλία.—Ματ 6:2-4.

Χριστιανικά Δώρα Ελέους. Όσοι ανήκαν στο «μικρό ποίμνιο» του Ιησού παροτρύνθηκαν να “πουλήσουν τα υπάρχοντά τους και να δώσουν δώρα ελέους”. (Λου 12:32, 33) Στον πλούσιο νεαρό άρχοντα ο Ιησούς έδωσε παρόμοια συμβουλή, προσθέτοντας «και έλα να γίνεις ακόλουθός μου». (Ματ 19:16-22· Λου 18:18-23· βλέπε επίσης Ιωα 13:29.) Ο Ιησούς επισήμανε ότι πρωτίστως έπρεπε να δίνονται «ως δώρα ελέους αυτά που είναι μέσα». Πιθανώς, αναφερόταν στις ιδιότητες της καρδιάς, εφόσον αμέσως μετά τόνισε τη δικαιοσύνη και την αγάπη.—Λου 11:39-42.

Οργανωμένη παροχή βοήθειας. Λόγω της προσθήκης περίπου 3.000 Ιουδαίων και προσηλύτων στη Χριστιανική εκκλησία την ημέρα της Πεντηκοστής και λόγω της μετέπειτα συνεχιζόμενης αριθμητικής αύξησης, ανέκυψε μεταξύ των Χριστιανών μια ασυνήθιστη κατάσταση, η οποία απαιτούσε την προσωρινή συγκέντρωση οικονομικών πόρων. Ο σκοπός ήταν να βοηθηθούν όσοι είχαν έρθει για τη γιορτή από μακρινές χώρες να μείνουν περισσότερο από όσο σχεδίαζαν αρχικά ώστε να μπορέσουν να μάθουν και άλλα για τη νέα τους πίστη. Έτσι λοιπόν, όσοι είχαν κάποια αποκτήματα τα πουλούσαν και παρέδιδαν τα έσοδα από την πώληση στους αποστόλους για να τα διανείμουν σε όσους είχαν ανάγκη. «Όσοι έγιναν πιστοί ήταν όλοι μαζί έχοντας τα πάντα κοινά». Η διευθέτηση αυτή όμως βασιζόταν εξ ολοκλήρου σε εθελοντικές προσφορές, όπως γίνεται φανερό από την ερώτηση του Πέτρου στον Ανανία: «Δεν παρέμενε δικό σου όσο παρέμενε σε εσένα, και δεν συνέχιζε να είναι κάτω από τον έλεγχό σου αφού πουλήθηκε;»—Πρ 2:41-47· 4:4, 34, 35· 5:4.

Φαίνεται ότι αργότερα δεν προσφερόταν πια τέτοιου είδους βοήθεια σε τόσο ευρεία κλίμακα, εξακολούθησε όμως να διανέμεται τροφή στις άπορες χήρες της εκκλησίας. Σχετικά με αυτό, οι ελληνόφωνοι Ιουδαίοι άρχισαν να γογγύζουν εναντίον των εβραιόφωνων Ιουδαίων, «επειδή οι χήρες τους παραβλέπονταν στην καθημερινή διανομή». Προκειμένου να διορθώσουν την κατάσταση, οι απόστολοι συνέστησαν να διαλέξει η εκκλησία εφτά άντρες με τα κατάλληλα προσόντα, «γεμάτους πνεύμα και σοφία», για να διανέμουν την τροφή. Τους άντρες που διάλεξαν τους έβαλαν μπροστά στους αποστόλους, οι οποίοι, αφού προσευχήθηκαν, τους ανέθεσαν αυτόν το διορισμό. Η εργασία τους περιλάμβανε αναμφίβολα διαχείριση χρημάτων, αγορές και τήρηση ορισμένων αρχείων κατά τη διανομή των τροφίμων. (Πρ 6:1-6) Όταν ο Παύλος έγραψε την πρώτη του επιστολή προς τον Τιμόθεο, υπήρχε ακόμη κάποια διευθέτηση για τη φροντίδα των χηρών, όπως είναι φανερό από τις οδηγίες που του έδωσε για το ποιες δικαιούνταν αυτή την οικονομική βοήθεια.—1Τι 5:3-16.

Η εκκλησία του πρώτου αιώνα δεν φρόντιζε μόνο τις χήρες, αλλά επίσης οργάνωνε παροχή βοήθειας και για άλλους άπορους πιστούς. Και πάλι όμως, αυτές οι οργανωμένες προσφορές, μολονότι γίνονταν υπό την κατεύθυνση των διορισμένων αντρών της εκκλησίας, ήταν εξ ολοκλήρου εθελοντικές.—Πρ 11:28-30· Ρω 15:25-27· 1Κο 16:1-3· 2Κο 9:5, 7· βλέπε ΠΑΡΟΧΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ.

Σχετική η σπουδαιότητα των υλικών προσφορών. Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές δίνεται η προτροπή να είναι κανείς φιλόξενος και να μοιράζεται πράγματα με άλλους, επιπλέον, όμως, καταδεικνύεται ότι το να προμηθεύει τα αναγκαία για τα μέλη της ίδιας του της οικογένειας και το να βοηθάει τους άπορους αδελφούς αποτελούν Χριστιανικές απαιτήσεις. (Ρω 12:13· 1Τι 5:4, 8· Ιακ 2:15, 16· 1Ιω 3:17, 18) Το ειλικρινές ενδιαφέρον για τους φτωχούς είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της αληθινής θρησκείας. (Ιακ 1:27· 2:1-4) Στην πραγματικότητα, όπως έδειξε ο Ιησούς, οι πράξεις καλοσύνης προς «τους πιο μικρούς αυτούς αδελφούς» του διαχωρίζουν «τα πρόβατα» από «τα κατσίκια». (Ματ 25:31-46) Εντούτοις, τα «πρόβατα» δεν προσφέρουν αυτή τη βοήθεια απλώς από ανθρωπισμό, αλλά επειδή αναγνωρίζουν τη θέση των ακολούθων του Χριστού.—Ματ 10:40-42.

Για να βρίσκει πραγματική ευτυχία ο δότης, πρέπει να δίνει χωρίς να γογγύζει και όχι απρόθυμα ή αναγκαστικά. «Ο Θεός αγαπάει το χαρωπό δότη». (2Κο 9:7· Πρ 20:35· 1Πε 4:9) Επιπλέον, τα υλικά δώρα ελέους δεν επαρκούν από μόνα τους για την απόκτηση αιώνιας ζωής, και ο Ιησούς Χριστός δεν τους απέδωσε την πρώτιστη σπουδαιότητα.—Ιωα 17:3· 12:1-8.