Λευιτικόν—Μια Κλήση σε Άγια Λατρεία του Ιεχωβά — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Λευιτικόν—Μια Κλήση σε Άγια Λατρεία του Ιεχωβά

ΟΙ λάτρεις του Ιεχωβά πρέπει να είναι άγιοι. Το Λευιτικόν επανειλημμένα το κάνει αυτό πολύ σαφές. Για παράδειγμα, σ’ αυτό διαβάζουμε : «Διότι εγώ είμαι Κύριος ο Θεός σας· θέλετε λοιπόν αγιασθή και θέλετε είσθαι άγιοι, διότι άγιος είμαι εγώ.»—Λευιτικόν 11:44· 19:2· 20:7, 26.

Το Λευιτικόν γράφτηκε από τον προφήτη Μωυσή στο Σινά, προφανώς το 1512 π.Χ. Δεν καλύπτει περισσότερο από ένα μήνα—από το στήσιμο της σκηνής του μαρτυρίου την πρώτη μέρα του πρώτου μήνα στο δεύτερο έτος από την απελευθέρωση των Ισραηλιτών από την Αιγυπτιακή δουλεία μέχρι την εντολή που έδωσε ο Ιεχωβά στον Μωυσή να αριθμήσει το λαό «την πρώτην του δευτέρου μηνός, εις το δεύτερον έτος αφού εξήλθον εκ γης Αιγύπτου.» (Αριθμοί 1:1-3· Έξοδος 40:17) Τα περιεχόμενα του βιβλίου δείχνουν τη ζωή του στρατοπέδου, δείχνοντας έτσι ότι γράφτηκε στην έρημο.—Λευιτικόν 4:21· 10:4, 5· 14:8· 17:1-5.

Οι σημερινοί Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν είναι κάτω από το Νόμο που δόθηκε από τον Θεό μέσω του Μωυσή, γιατί ο θάνατος του Ιησού Χριστού κατάργησε το νόμο. (Ρωμαίους 6:14· Εφεσίους 2:11-16) Επομένως, μπορούν να ωφελήσουν τους Χριστιανούς οι διατάξεις που βρίσκονται στο Λευιτικόν; Εάν ναι, με ποιους τρόπους; Τι μπορούμε να μάθουμε απ’ αυτό το βιβλίο για τη λατρεία του Ιεχωβά;

Τα Περιεχόμενα Δίνουν Έμφαση στην Αγιότητα

Στα κεφάλαια του Λευιτικού 1 έως και 7 αναφέρονται τα ζητήματα σχετικά με τις προσφορές και τις θυσίες. Η εκούσια προσφορά θυσίας παρουσιαζόταν στον Θεό ολόκληρη, όπως έδωσε και ο Ιησούς Χριστός τον εαυτό του ολοκληρωτικά. Μέρος από την εκούσια θυσία κοινωνίας προσφερόταν στον Θεό πάνω στο θυσιαστήριο, ενώ ένα άλλο μέρος τρωγόταν από τον ιερέα και ακόμη ένα άλλο μέρος από τον προσφέροντα. Όταν συγκριθεί αυτό με τους χρισμένους Χριστιανούς η Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού είναι ένα γεύμα κοινωνίας.—Λευιτικόν 1:1-17· 3:1-17· 7:11-36· 1 Κορινθίους 10:16-22.

Οι προσφορές περί αμαρτίας και ανομίας ήταν υποχρεωτικές. Οι πρώτες γίνονταν για να εξιλεώσουν αμαρτίες που έγιναν κατά λάθος ή χωρίς πρόθεση, ενώ οι δεύτερες προφανώς για να ικανοποιήσουν τον Θεό για κάποια απαίτηση που παραβιάστηκε και /ή να αποκαταστήσει ορισμένα δικαιώματα για τον μετανοούντα παραβάτη. (Λευιτικόν 4:1-35· 5:1–6:7· 6:24-30· 7:1-7) Είναι αξιοσημείωτο ότι περισσότερο από μια φορά έγινε υπενθύμιση στους Ισραηλίτες να μην τρώνε αίμα. (Λευιτικόν 3:17· 7:26, 27) Υπήρχαν επίσης αναίμακτες προσφορές σιτηρών που γίνονταν σε αναγνώριση της άφθονης προμήθειας του Ιεχωβά. (Λευιτικόν 2:1-16· 6:14-23· 7:9, 10) Σήμερα οι Χριστιανοί βλέπουν όλα αυτά τα ζητήματα με πολύ ενδιαφέρον, γιατί αυτές οι θυσίες που είχαν διαταχθεί κάτω από τη διαθήκη του Νόμου όλες έδειχναν στον Ιησού Χριστό και στη θυσία του ή στα οφέλη που απόρρεαν απ’ αυτήν.—Εβραίους 8:3-6· 9:9-14· 10:5-10.

Κατόπιν εκτίθενται οι διατάξεις για τους ιερείς. Όπως κατευθύνθηκε από τον Θεό, ο Μωυσής έκανε τα εγκαίνια για τον Ααρών, τον αρχιερέα, και τους τέσσερις γιους του σαν υφιερείς. Το ιερατείο άρχισε τότε να λειτουργεί.—Λευιτικόν 8:1-10:20.

Κατόπιν δόθηκαν οι νόμοι που είχαν να κάνουν με καθαρά και ακάθαρτα πράγματα. Κανονισμοί σχετικά με καθαρά ζώα ή ακάθαρτα για τροφή προστάτευαν τους Ισραηλίτες από το να μολυνθούν από επιβλαβείς οργανισμούς και επίσης ενίσχυαν το φραγμό μεταξύ αυτών και των ανθρώπων των εθνών που τους περιέβαλλαν. Άλλοι κανονισμοί είχαν να κάνουν με ακαθαρσίες από νεκρά σώματα, τον καθαρισμό γυναικών μετά από τη γέννηση τέκνων, τη διαδικασία σχετικά με τη λέπρα, και την ακαθαρσία που προερχόταν από αντρικές και γυναικείες σεξουαλικές εκκρίσεις. Η εξέταση τέτοιων νόμων θα πρέπει να μας εντυπώσει την ανάγκη να διατηρούμαστε άγιοι σαν λάτρεις του Ιεχωβά.—Λευιτικόν 11:1-15:33.

Οι πιο σπουδαίες θυσίες για τις αμαρτίες προσφέρονταν στην ετήσια μέρα του εξιλασμού. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, προσφερόταν ένας ταύρος για τους ιερείς και το υπόλοιπο της φυλής του Λευί. Θυσιαζόταν ένα κατσίκι για τις μη ιερατικές φυλές του Ισραήλ, και υπήρχε η εξομολόγηση των αμαρτιών του λαού πάνω σ’ ένα κατσίκι, που το έδιωχναν στην έρημο. Και τα δύο κατσίκια θεωρούνταν σαν μια ενιαία προσφορά για αμαρτία (16:5), που έδειχνε ότι και τα δύο μαζί συμβόλιζαν ένα μόνο πράγμα. Σε αρμονία μ’ αυτό, ο Ιησούς Χριστός όχι μόνο θυσιάστηκε αλλά επίσης σήκωσε και αφαίρεσε τις αμαρτίες εκείνων για τους οποίους πέθανε θυσιαστικά.—Λευιτικόν 16:1-34.

Κατόπιν παρουσιάζονται κανόνες για το φάγωμα κρέατος και τις προσφορές. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη ήταν η θεία εντολή που απαγόρευε να τρώνε αίμα. Η αποχή από το αίμα παραμένει σαν κανόνας για κείνους που λατρεύουν τον Ιεχωβά με αγιότητα.—Λευιτικόν 17:1-16· Πράξεις 15:28, 29.

Κατόπιν εκτίθενται οι δικαστικές αποφάσεις σχετικά με την αιμομιξία, τις σεξουαλικές διαστροφές και διάφορες βδελυκτές πράξεις που περιλαμβάνουν την ειδωλολατρία, τον πνευματισμό, τη συκοφαντία, και τα λοιπά, και θα πρέπει επίσης να μας εντυπώσουν την ανάγκη για αγιότητα στη λατρεία προς τον Ιεχωβά. Κατάλληλα, λοιπόν οι ιερείς έπρεπε να παραμένουν άγιοι. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, δόθηκαν κανονισμοί σχετικά με το γάμο των ιερέων, την ακαθαρσία των ιερέων και το φάγωμα αγίων πραγμάτων.—Λευιτικόν 18:1-22:33.

Μετά αναφέρονται οι τρεις ετήσιες γιορτές—το Πάσχα νωρίς την άνοιξη, η Πεντηκοστή αργά την άνοιξη, και η Γιορτή των Σκηνών, ή της Συγκομιδής, το φθινόπωρο. Μετά απ’ αυτό υπάρχουν κανονισμοί που περιλαμβάνουν την κακή χρήση του ονόματος του Ιεχωβά, την τήρηση των Σαββάτων (εβδομαδιαίου, μηνιαίου και επταετούς) και του Ιωβηλαίου, τη διαγωγή προς τους φτωχούς Ισραηλίτες και τη μεταχείριση των δούλων.—Λευιτικόν 23:1-25:55.

Κατόπιν αντιπαραβάλλονται οι ευλογίες που θα έρχονταν από την υπακοή στον Θεό με τις κατάρες που θα είχαν λόγω ανυπακοής. Υπάρχουν επίσης κανονισμοί για τις εκούσιες προσφορές λόγω ευχής και για τον καθαρισμό, της αξίας διαφόρων πραγμάτων, για τα πρωτότοκα των ζώων και για την προσφορά των δεκάτων σαν κάτι ‘άγιο στον Ιεχωβά.’ Μ’ αυτά τελειώνουν «αι εντολαί, τας οποίας προσέταξε Κύριος εις τον Μωυσήν διά τους υιούς Ισραήλ εν τω όρει Σινά.»—Λευιτικόν 26:1-27:34.

Μια προσεχτική ανάγνωση του Λευιτικού αναμφίβολα θα σας εντυπωσιάσει με την έμφαση που δίνει στην αγία λατρεία του Ιεχωβά. Αλλά μπορεί να αντιμετωπίσετε μερικά προβλήματα. Γιαυτό, οι επόμενες ερωτήσεις και απαντήσεις μπορεί να σας ενδιαφέρουν.

Άγιες Προσφορές και Ιερατική Υπηρεσία

• 2:11—Γιατί δεν γίνονταν δεκτές από τον Ιεχωβά οι προσφορές από μέλι;

Προφανώς, το μέλι που εννοείται εδώ δεν ήταν αυτό που γίνεται από τις μέλισσες αλλά το σιρόπι από τα φρούτα. Διαφορετικά δεν θα μπορούσε να περιλαμβάνεται μεταξύ των «πρωτοκαρπίων.» (Λευιτικόν 2:12· 2 Χρονικών 31:5) Εφόσον το μέλι από τα φρούτα μπορούσε να υποστεί ζύμωση, δεν ήταν δεκτό σαν μια προσφορά στο αγιαστήριο.

• 3:17—Γιατί απαγορευόταν το φάγωμα του πάχους;

Το πάχος θεωρούνταν σαν το καλύτερο ή το πλουσιότερο μέρος, όπως φαίνεται από τέτοιες συμβολικές εκφράσεις όπως «το πάχος της γης.» (Γένεσις 45:18) Γιαυτό, η απαγόρευση εναντίον του φαγώματος πάχους προφανώς εντύπωνε στους Ισραηλίτες το γεγονός ότι τα καλύτερα μέρη ανήκαν στον Ιεχωβά. Αν και οι Χριστιανοί δεν είναι κάτω απ’ αυτή την περιοριστική διάταξη του Νόμου, μπορεί κατάλληλα να υπενθυμίσει στους σύγχρονους δούλους του Ιεχωβά ότι θα πρέπει να δίνουν σ’ αυτόν πάντοτε το καλύτερο.—Παροιμίαι 3:9, 10· Κολοσσαείς 3:23, 24.

• 10:1, 2—Τι θα μπορούσε να είχε περιληφθεί σ’ αυτή την αμαρτία;

Όταν ο Ναδάβ και ο Αβιούδ πήραν αυτές τις ακατάλληλες ελευθερίες, μπορεί να ήταν κάτω από την επήρεια του αλκοόλ. Αυτό είναι πιθανόν, γιατί αμέσως μετά απ’ αυτό ο Ιεχωβά απαγόρευσε στους ιερείς να χρησιμοποιούν κρασί ή ποτό που προκαλεί μέθη ενόσω υπηρετούσαν στη σκηνή. Ωστόσο, η πραγματική αιτία για το θάνατο του Ναδάβ και του Αβιούδ ήταν το ότι πρόσφεραν «πυρ ξένον, το οποίον δεν προσέταξεν [ο Ιεχωβά ΜΝΚ] εις αυτούς.» (Λευιτικόν 10:1-11) Αυτό το περιστατικό δείχνει ότι οι υπεύθυνοι δούλοι του Ιεχωβά σήμερα πρέπει να συμμορφώνονται με τις θείες απαιτήσεις και ότι δεν μπορούν να εκτελέσουν τα θεόδοτα καθήκοντά τους ενώ βρίσκονται κάτω από την επήρεια οινοπνευματωδών ποτών.

Η Άγια Λατρεία Απαιτεί Καθαρότητα

• 11:40—Πώς μπορεί αυτός ο κανονισμός να εναρμονιστεί με το Δευτερονόμιον 14:21, το οποίο λέει: «Ουδέν θνησιμαίον θέλετε τρώγει»;

Πραγματικά, δεν υπάρχει αντίφαση σ’ αυτά τα εδάφια. Το Δευτερονόμιον 14:21 απαγόρευε το φάγωμα ενός ζώου που είχε πεθάνει από μόνο του ή είχε βρεθεί ψόφιο. Αλλά το Λευιτικόν 11:40 συγκεκριμένα λέει τι απαιτείτο αν ένας Ισραηλίτης παρέβαινε αυτή την απαγόρευση. Ομοίως, ο Νόμος απαγόρευε πράξεις όπως η κλοπή, αλλά μερικοί άνθρωποι έκλεβαν. Οι τιμωρίες που επιβάλλονταν στους παραβάτες έδιναν δύναμη στις απαγορεύσεις του Νόμου.

• 12:2, 5—Γιατί η γέννηση τέκνου έκανε μια γυναίκα «ακάθαρτη»;

Τα όργανα αναπαραγωγής έγιναν για να μεταδίδουν τέλεια ανθρώπινη ζωή. Ωστόσο, λόγω των κληρονομημένων αποτελεσμάτων της αμαρτίας, μεταδιδόταν στα τέκνα αμαρτωλή ζωή. Οι προσωρινές περίοδοι ‘ακαθαρσίας’ που περιλαμβάνονταν στη γέννα, στην έμμηνο ρύση και στις εκσπερματώσεις υπενθύμιζαν αυτή την κληρονομημένη αμαρτωλότητα. (Λευιτικόν 15:16-24· Ψαλμός 51:5· Ρωμαίους 5:12) Ιδιαίτερα αλήθευε αυτό στη γέννα, γιατί απαιτείτο μια θυσία σχετικά μ’ αυτήν. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι σ’ αυτή την περίπτωση από στοχαστικότητα ο Ιεχωβά, επέτρεπε στους φτωχούς να προσφέρουν πουλιά αντί για ένα πρόβατο που κόστιζε περισσότερο. (Λευιτικόν 12:8) Τέτοιοι κανονισμοί καθαρισμού θα βοηθούσαν τους Ισραηλίτες να εκτιμήσουν την ανάγκη για μια εξιλεωτική θυσία να καλύψει την αμαρτωλότητα του ανθρώπινου γένους και ν’ αποκαταστήσει τους ανθρώπους στην τελειότητα. Βέβαια, οι θυσίες των ζώων που προσφέρονταν δεν μπορούσαν να το πετύχουν αυτό. Ο Νόμος, επομένως, επρόκειτο να τους οδηγήσει στον Χριστό και να τους βοηθήσει να εκτιμήσουν το γεγονός ότι μόνο η θυσία του θα μπορούσε να καταλήξει σε πραγματική συγχώρηση και τελικά σε αποκατάσταση σε ανθρώπινη τελειότητα.—Γαλάτας 3:24· Εβραίους 9:13, 14· 10:3, 4.

Η Αγιότητα Πρέπει να Διατηρείται

• 16:29—Τι εννοείτο με το «θέλετε ταπεινώσει τας ψυχάς σας»;

Το πιο πιθανό είναι ότι ‘η ταπείνωση της ψυχής’ αναφέρεται εδώ στη νηστεία. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, τη μέρα του εξιλασμού γινόταν η θυσία των ζώων για τις αμαρτίες των Λευιτών και του υπόλοιπου έθνους. Αφού ο αρχιερέας εξομολογιόταν τις αμαρτίες του λαού για τον προηγούμενο χρόνο πάνω στο ζωντανό κατσίκι, αυτό διωχνόταν μεταφέροντας τις αμαρτίες τους στην έρημο. Με αυτή τη διαδικασία υπόψη που γινόταν την Ημέρα του Εξιλασμού, επομένως, η νηστεία εκείνη την εποχή προφανώς σχετιζόταν με την αναγνώριση των αμαρτιών.—Λευιτικόν 16:5-10, 15, 20-22.

• 20:9—Γιατί απαιτούνταν θανατική εκτέλεση για οποιονδήποτε που ‘κακολογούσε’ τους γονείς του;

Ένα άτομο το οποίο καταριόταν τους γονείς του και ήθελε να πέσει κάποια συμφορά πάνω τους θα είχε μίσος και μια δολοφονική διάθεση. Αν και δεν χρησιμοποίησε όπλο για να τους σκοτώσει, στην καρδιά του όμως επιθυμούσε το θάνατό τους. Αφού ένα τέτοιο φθονερό μίσος καταλογίζεται φόνος στα μάτια του Ιεχωβά, ο Νόμος πρόβλεπε την ίδια τιμωρία γιατί το να λοιδορήσει κανείς τους γονείς του ήταν σαν να τους σκότωνε. Αυτό θα πρέπει να παρακινήσει τους Χριστιανούς να δείχνουν αγάπη, όχι μίσος, για τους ομοπίστους τους.—1 Ιωάννου 3:14, 15.

• 25:35-37—Είναι πάντοτε εσφαλμένο να παίρνουμε τόκο από έναν αδελφό;

Αν κάποιος αδελφός δανείσει χρήματα σ’ έναν άλλο με σκοπό να τα εμπορευθεί, ο δανειστής μπορεί να αναμένει την επιστροφή του κεφαλαίου και κάποιο τόκο επίσης. Ο δανειζόμενος χρησιμοποιεί τα χρήματα ώστε να του αποδώσουν κέρδος, και ο δανειστής μπορεί δικαιωματικά να έχει συμμετοχή στην παραγωγικότητα αυτών των χρημάτων με το να του ζητήσει ανάλογο τόκο. (Παράβαλε με Ματθαίο 25:27.) Ωστόσο, ο Νόμος απαγόρευε την απαίτηση τόκου από δάνεια που γίνονταν για την ανακούφιση των φτωχών. Ο δανειστής μπορούσε να αναμένει να πάρει πίσω το κεφάλαιο, αλλά θεωρούνταν εσφαλμένο να ωφεληθεί από τον άπορο γείτονά του.—Έξοδος 22:25.

• 26:26—Τι εννοείται με τη φράση «δέκα γυναίκες θέλουσι ψήνει τους άρτους σας εν ενί κλιβάνω»;

Συνήθως, κάθε γυναίκα θα χρειαζόταν έναν ξεχωριστό φούρνο για να ψήσει όλο το ψωμί που χρειαζόταν. Αλλά αυτά τα λόγια δείχνουν ότι θα υπήρχε τέτοια έλλειψη τροφής ώστε ένας φούρνος θα ήταν αρκετός για όλο το ψήσιμο που θα γινόταν από δέκα γυναίκες. Αυτό ήταν μια από τις συνέπειες ‘του να πορεύονται εναντίον’ στον Ιεχωβά κι έτσι να παραμελούν να διατηρήσουν αγιότητα στην υπηρεσία του.—Λευιτικόν 26:23-25.

Πώς Μπορεί το Λευιτικόν να Επηρεάσει τη Λατρεία Μας

Οι σημερινοί μάρτυρες του Ιεχωβά δεν είναι κάτω από το Νόμο. (Γαλάτας 3:23-25) Αλλά αφού ό,τι λέγεται στο Λευιτικόν μάς δίνει κατανόηση για την άποψη του Ιεχωβά σε διάφορα ζητήματα, μπορεί να επηρεάσει τη λατρεία μας. Προσέξτε μερικούς τρόπους που το επαληθεύουν αυτό.

Ό Ιεχωβά, ο Υπέρτατος Κύριος, αξίζει άγια λατρεία. Δεν ανέχεται κανένα ανταγωνισμό, είναι άγιος και απαιτεί αγιότητα από εκείνους που προσφέρουν ιερή υπηρεσία σ’ αυτόν. (Λευιτικόν 11:45· 19:2) Αυτός ο κανόνας επίσης εφαρμόζεται στη Χριστιανική λατρεία, καθώς το έκανε σαφές ο απόστολος Πέτρος όταν έγραψε: «Ως τέκνα υπακοής μη συμμορφούμενοι με τας προτέρας επιθυμίας, τας οποίας είχετε εν αγνοία υμών, αλλά καθώς είναι άγιος εκείνος, όστις σας εκάλεσεν, ούτω και σεις γίνεσθε άγιοι εν πάση διαγωγή· διότι είναι γεγραμμένον· Άγιοι γίνεσθε, διότι εγώ είμαι άγιος.»—1 Πέτρου 1:14-16.

Το όνομα τον Ιεχωβά πρέπει να διατηρείται άγιο. Οι μάρτυρες του Ιεχωβά δεν τολμούν να φέρουν μομφή στο θείο όνομα, όπως και οι Ισραηλίτες παλαιά που έπρεπε να προσέχουν σ’ αυτό. (Λευιτικόν 22:32· 24:10-16, 23) Σαν ξεχωρισμένοι, ή αγιασμένοι για την ιερή υπηρεσία του Ιεχωβά, θα πρέπει να αινούμε το όνομά του και να προσευχόμαστε για τον αγιασμό του.—Ψαλμός 7:17· Ματθαίος 6:9.

Ο Ιεχωβά απαιτεί να αγωνιζόμαστε ενάντια στην αμαρτία. Η συγχώρηση της αμαρτίας απαιτεί όχι μόνο μια εξιλεωτική θυσία αλλά επίσης εξομολόγηση, μετάνοια και αλλαγές όσο αυτό είναι δυνατό. Κι αν γνωρίζουμε ότι ένα άλλο μέλος της εκκλησίας έχει διαπράξει μια βαριά αμαρτία αλλά δεν θέλει να την ομολογήσει, θα πρέπει να τη φέρουμε στην προσοχή των διορισμένων πρεσβυτέρων. (Παράβαλε με Λευιτικόν 4:2· 5:1, 5, 6.) Βέβαια, για ορισμένες αμαρτίες δεν υπάρχει ανάγκη για συγχώρηση. (Λευιτικόν 20:2, 10· Εβραίους 6:4-6· 10:26-29) Αλλά αν αγωνιζόμαστε ενάντια στην αμαρτία, προσπαθώντας πάντοτε να κάνουμε τα πράγματα σύμφωνα με τον τρόπο του ουράνιου Πατέρα μας και ωφελούμαστε από τη λυτρωτική θυσία του Ιησού Χριστού, μπορούμε να έχουμε μια κατάλληλη στάση με τον άγιο Θεό, τον Ιεχωβά.—1 Ιωάννου 2:1, 2.

Καθαρά, λοιπόν, το Λευιτικόν θα πρέπει να επηρεάσει τη λατρεία μας ως Χριστιανών Μαρτύρων του Ιεχωβά. Θα πρέπει να μας εντυπώσει το γεγονός ότι ο Θεός μας απαιτεί αγιότητα από τους δούλους του. Θα πρέπει, επομένως, να κρατάμε το όνομά του άγιο και συνεχώς να πολεμούμε ενάντια στην αμαρτία. Επιπλέον, αυτό το βιβλίο της Γραφής θα πρέπει να μας υποκινήσει να δώσουμε στον Ύψιστο το καλύτερο που μπορούμε, πάντοτε διατηρώντας καθαρότητα και αγιότητα σε ιερή υπηρεσία προς αίνο του άγιου Θεού μας, του Ιεχωβά.

[Εικόνες στη σελίδα 29]

Οι θυσίες που γίνονταν κάτω από τον Νόμο έδειχναν τον θυσιαστικό θάνατο του Ιησού Χριστού και τα οφέλη που προκύπτουν απ’ αυτόν