Κεφάλαιο 7

Απόκτηση Παιδιών—Ευθύνη Καθώς και Ανταμοιβή

 1-4. (α) Ποια είναι μερικά καταπληκτικά χαρακτηριστικά σχετικά με την ανάπτυξη του μωρού μέσα στη μήτρα; (β) Πώς το να γνωρίζετε αυτά τα πράγματα σας βοηθάει να καταλάβετε τα λόγια του εδαφίου Ψαλμός 127:3;

Η ΓΕΝΝΗΣΗ παιδιών αποτελεί προσδοκία που είναι και συγκινητική και σοβαρή. Είναι αλήθεια ότι, μεταξύ των ανθρώπων, αυτό είναι ένα καθημερινό γεγονός. Κάθε γέννηση, όμως, είναι το αποτέλεσμα καταπληκτικά πολύπλοκων διαδικασιών. Κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι γι’ αυτές τις διαδικασίες, μπορούμε και καταλαβαίνουμε καλύτερα γιατί ο θεόπνευστος ψαλμωδός υποκινήθηκε να πει: ‘Ιδού, κληρονομία παρά του Ιεχωβά είναι τα τέκνα· μισθός [ανταμοιβή, ΜΝΚ] αυτού ο καρπός της κοιλίας’. (Ψαλμός 127:3) Ας εξετάσουμε τι συμβαίνει.

² Ένα σπερματοζωάριο από τον άντρα ενώνεται μ’ ένα ωάριο μέσα στη γυναίκα. Τα δυο αυτά κύτταρα γίνονται ένα και αυτό το ένα αρχίζει να διαιρείται. Γίνεται δυο, τα δυο γίνονται τέσσερα, τα τέσσερα οχτώ, ώσπου τελικά, σύμφωνα με υπολογισμούς, αυτό το ένα κύτταρο καταλήγει να γίνει, σ’ ένα αναπτυγμένο άτομο, 60.000.000.000.000 κύτταρα! Στην αρχή, τα νέα κύτταρα είναι όλα όμοια, αλλά κατόπιν αρχίζουν να μεταβάλλονται σε διαφορετικά είδη—οστεοκύτταρα, μυοκύτταρα, νευροκύτταρα, ηπατοκύτταρα, οφθαλμοκύτταρα, δερματοκύτταρα και άλλα.

³ Μερικά από τα μυστήρια της αναπαραγωγής και της διαφοροποίησης έχουν εξιχνιαστεί, αλλά πολλά εξακολουθούν να παραμένουν μυστήρια. Τι κάνει το αρχικό κύτταρο να αρχίσει να διαιρείται; Καθώς συνεχίζεται η διαίρεση, τι κάνει τα κύτταρα να αρχίσουν να μεταβάλλονται σε πολλά και διαφορετικά είδη; Τι κάνει αυτά τα διαφορετικά είδη να συγκεντρώνονται σε ειδικά σχήματα, μεγέθη και λειτουργίες, να γίνονται συκώτι, μύτη ή μικρό δάχτυλο του ποδιού; Οι μεταβολές αυτές αρχίζουν να γίνονται σε προκαθορισμένη στιγμή η καθεμιά. Τι είναι εκείνο που ελέγχει το χρονοδιάγραμμα; Επίσης, το έμβρυο που αναπτύσσεται μέσα στη μήτρα της μητέρας είναι ένα σώμα με γενετική σύσταση διαφορετική από τη δική της. Φυσιολογικά, το σώμα της απορρίπτει τους ξένους ιστούς, όπως είναι τα δερματικά μοσχεύματα ή τα μοσχεύματα οργάνων που προέρχονται από άλλα άτομα. Γιατί, όμως, δεν αποβάλλει αυτό το γενετικά ξένο έμβρυο, αντί να το τρέφει επί 280 μέρες περίπου;

⁴ Όλη αυτή η καταπληκτική δραστηριότητα ακολουθεί πιστά ένα σχέδιο, επειδή ο Ιεχωβά Θεός ενσωμάτωσε τον απαραίτητο προγραμματισμό στο ένα κύτταρο που σχηματίζεται από το σπερματοζωάριο και το ωάριο. Ο ψαλμωδός το δείχνει αυτό, όταν λέει στον Δημιουργό: «Το αδιαμόρφωτον του σώματός μου [το έμβρυό μου, ΜΝΚ] είδον οι οφθαλμοί σου· και εν τω βιβλίω σου πάντα ταύτα ήσαν γεγραμμένα, ως και αι ημέραι καθ’ ας εσχηματίζοντο, και ενώ ουδέν εκ τούτων υπήρχε».—Ψαλμός 139:16.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΓΕΝΝΗΣΗ

 5-8. Μεταξύ της τέταρτης βδομάδας της εγκυμοσύνης και της γέννησης του μωρού, ποια είναι μερικά από τα πράγματα που συμβαίνουν μέσα στη μήτρα;

⁵ Το έμβρυο αναπτύσσεται αλματωδώς. Την τέταρτη βδομάδα έχει ήδη αποκτήσει εγκέφαλο, νευρικό σύστημα και κυκλοφορικό σύστημα με καρδιά που αντλεί αίμα από αγγεία που είναι ήδη τοποθετημένα στη θέση τους. Το αίμα παρασκευάζεται από το λεκιθικό ασκό επί έξι βδομάδες· κατόπιν, το συκώτι αναλαμβάνει τη λειτουργία αυτή, την οποία τελικά αναλαμβάνει ο μυελός των οστών. Την πέμπτη βδομάδα αρχίζουν να σχηματίζονται τα χέρια και τα πόδια· τρεις βδομάδες αργότερα εμφανίζονται τα δάχτυλα. Την έβδομη βδομάδα έχουν ήδη σχηματιστεί ομάδες μεγάλων μυών, καθώς και τα μάτια, τα αφτιά, η μύτη και το στόμα.

⁶ «Δεν εκρύφθησαν τα οστά μου», συνεχίζει ο ψαλμωδός μιλώντας στον Ιεχωβά Θεό, «από σου, ενώ επλαττόμην εν τω κρυπτώ». (Ψαλμός 139:15) Την ένατη βδομάδα, οι χόνδροι μετατρέπονται σε οστά, κι έτσι σχηματίζεται ο σκελετός στο αναπτυσσόμενο μωρό. «Συ εμόρφωσας τους νεφρούς μου». (Ψαλμός 139:13) Οι θεϊκές διαδικασίες που το κατευθύνουν αυτό συμβαίνουν στον τέταρτο μήνα και τότε αρχίζουν τα νεφρά να διυλίζουν το αίμα.

⁷ Τώρα το αναπτυσσόμενο μωρό ήδη κινείται και περιστρέφεται και κουνάει τα δάχτυλα των χεριών ή των ποδιών του όταν αισθάνεται γαργάλισμα στην παλάμη του χεριού ή στο πέλμα του ποδιού. Πιάνει πράγματα με τα δάχτυλα και τον αντίχειρα, και πιπιλίζει τον αντίχειρα, γυμνάζοντας έτσι τους μυς που θα χρησιμοποιήσει αργότερα για να θηλάσει από το στήθος της μητέρας του. Παθαίνει λόξυγκα και η μητέρα το αισθάνεται να αναπηδάει. Τον έκτο μήνα, ήδη πολλά όργανα είναι στην ουσία συμπληρωμένα. Τα ρουθούνια έχουν ανοίξει, τα φρύδια έχουν εμφανιστεί, σε λίγο τα μάτια θα ανοίξουν και τα αφτιά θα λειτουργούν ώστε, ακόμα και μέσα στη μήτρα, οι δυνατοί θόρυβοι θα ταράζουν το μωρό.

⁸ Την 40ή βδομάδα, αρχίζει ο τοκετός. Οι μύες της μήτρας της μητέρας συστέλλονται και το μωρό αρχίζει να βγαίνει στον κόσμο. Στη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, το κεφάλι συχνά πιέζεται και παραμορφώνεται, αλλά, επειδή τα οστά του κρανίου του δεν έχουν συγκολληθεί ακόμα, το κεφάλι παίρνει πάλι το φυσιολογικό του σχήμα μετά τον τοκετό. Ως τώρα, η μητέρα έκανε τα πάντα για το μωρό: του παρείχε οξυγόνο, τροφή, προστασία, ζεστασιά, φρόντιζε μέχρι και για την αποβολή των περιττωμάτων. Τώρα το μωρό πρέπει να αρχίσει να κάνει ορισμένα πράγματα για τον εαυτό του, και γρήγορα μάλιστα, γιατί αλλιώς θα πεθάνει.

 9. Για να ζήσει το μωρό έξω από τη μήτρα, ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν γρήγορα;

⁹ Πρέπει να αρχίσει να αναπνέει για να μπορέσουν οι πνεύμονες να οξυγονώσουν το αίμα. Για να γίνει όμως αυτό, πρέπει να συμβεί αμέσως μια άλλη δραστική μετατροπή: πρέπει να αλλάξει η διαδρομή που ακολουθεί η κυκλοφορία του αίματος! Όσο το έμβρυο ήταν μέσα στη μήτρα, υπήρχε μια τρύπα στο τοίχωμα της καρδιάς του. Το τοίχωμα αυτό διαχώριζε τις δεξιές από τις αριστερές κοιλότητες και εμπόδιζε ένα μεγάλο μέρος του αίματος του μωρού να πάει προς τους πνεύμονες. Ένα μεγάλο αγγείο, επίσης, έκανε μεγάλο μέρος του αίματος, που πήγαινε προς τους πνεύμονες, να τους παρακάμψει. Μέσα στη μήτρα, μόνο το 10 τοις εκατό περίπου του αίματος περνούσε από τους πνεύμονες· μετά τη γέννηση, όλο το αίμα πρέπει να περάσει από τους πνεύμονες, και μάλιστα αμέσως! Για να γίνει αυτό, μέσα σε δευτερόλεπτα μετά τη γέννηση, το μεγάλο αγγείο που παρέκαμπτε τους πνεύμονες συστέλλεται και το αίμα που περνούσε από εκεί πηγαίνει τώρα προς τους πνεύμονες. Στο μεταξύ, η τρύπα του τοιχώματος της καρδιάς κλείνει, και όλο το αίμα, του οποίου η άντληση γινόταν από τη δεξιά πλευρά της καρδιάς, πηγαίνει τώρα στους πνεύμονες για να οξυγονωθεί. Το μωρό αναπνέει, το αίμα οξυγονώνεται, εντυπωσιακές αλλαγές έχουν γίνει και το μωρό ζει! Όπως το συνοψίζει πολύ ωραία ο θεόπνευστος ψαλμωδός: «Με περιετύλιξας εν τη κοιλία της μητρός μου. Θέλω σε υμνεί, διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην».—Ψαλμός 139:13, 14.

10. Καθώς οι γονείς εξετάζουν την καταπληκτική ανάπτυξη του μωρού στη μήτρα, πώς πρέπει να αισθάνονται για τα παιδιά τους;

¹⁰ Με τι ευγνωμοσύνη πρέπει να βλέπουν τα αντρόγυνα αυτό το δώρο του Ιεχωβά! Τη δύναμη της γέννησης ενός ανθρώπινου πλάσματος, ενός παιδιού που αποτελεί μέρος και των δυο, αλλά διαφέρει και από τους δυο! Αληθινά, πρόκειται για ‘κληρονομία παρά του Ιεχωβά’!

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ»

11. Ποιες ερωτήσεις πρέπει να κάνουν στον εαυτό τους εκείνοι που σκέφτονται να αποκτήσουν οικογένεια, και γιατί;

¹¹ Δεν ήταν μόνο η ηθική που έκανε τον Ιεχωβά Θεό να ορίσει το νόμο ότι μόνο παντρεμένοι επιτρέπεται να έχουν σεξουαλικές σχέσεις. Είχε, επίσης, υπόψη του και τα παιδιά που θα έρχονταν στον κόσμο. Το παιδί χρειάζεται να έχει και πατέρα και μητέρα, που να αγαπούν ο ένας τον άλλο και οι οποίοι θα αγαπήσουν και θα φροντίσουν κι αυτό επίσης. Το νεογέννητο χρειάζεται τη θαλπωρή και την ασφάλεια ενός σπιτικού μ’ έναν πατέρα και μια μητέρα που το θέλουν και οι οποίοι θα του παράσχουν το περιβάλλον που χρειάζεται για την ανάπτυξή του και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Δυο σύζυγοι, που εξετάζουν την προοπτική να αποκτήσουν παιδί, πρέπει να ρωτήσουν τον εαυτό τους: Θέλουμε παιδί; Μπορούμε να φροντίζουμε για τις ανάγκες του—όχι μόνο από σωματική άποψη, αλλά και από συναισθηματική και πνευματική; Θα το εκπαιδεύσουμε κατάλληλα και θα του δώσουμε το ορθό παράδειγμα; Είμαστε πρόθυμοι να δεχτούμε τις ευθύνες που αναλαμβάνει εκείνος που γίνεται γονέας, να δεχτούμε τις θυσίες που πρέπει να γίνουν; Όταν ήμασταν παιδιά, μπορεί να μας φαινόταν ότι οι γονείς μας μάς περιόριζαν πολύ, αλλά όταν γινόμαστε εμείς οι ίδιοι γονείς διαπιστώνουμε πόση δαπάνη σε χρόνο απαιτεί πραγματικά η ανατροφή παιδιών. Όμως, η ευθύνη τού να είναι κανείς γονέας συνοδεύεται και από μεγάλες χαρές.

12-14. Όταν η γυναίκα μείνει έγκυος, πώς μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη ενός υγιούς μωρού (α) με το διαιτολόγιό της; (β) με τις αποφάσεις της σχετικά με το οινόπνευμα, τον καπνό, τα ναρκωτικά και τα φάρμακα; (γ) με τον έλεγχο των συναισθημάτων της;

¹² Η απόφαση έχει ήδη ληφθεί—είτε από τους γονείς είτε από τις βιολογικές περιστάσεις. Εσείς, η σύζυγος, είστε έγκυος. Αρχίζετε τώρα να φροντίζετε για την ‘κληρονομία παρά του Ιεχωβά’. Πρέπει να τρώτε μερικά πράγματα και να αποφεύγετε ή να περιορίσετε άλλα. Οι τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηροa είναι απαραίτητες, επειδή μέσα στη μήτρα το μωρό αποθηκεύει το σίδηρο που θα του χρειαστεί τους πρώτους έξι μήνες μετά τη γέννησή του. Χρειάζεστε περισσότερο γάλα (και το τυρί επίσης είναι καλό) για να προμηθεύσετε στο μωρό το ασβέστιο που χρειάζεται για να δέσουν τα κόκαλά του. Επίσης, η ισορροπημένη λήψη υδατανθράκωνb θα συμβάλει στην αποφυγή της υπερβολικής αύξησης του βάρους σας. Είναι αλήθεια ότι μπορεί να τρώτε για δυο, αλλά ο ένας απ’ αυτούς είναι πάρα πολύ μικρούλης!

¹³ Άλλοι παράγοντες μπορεί να χρειάζεται ή να μη χρειάζεται να ληφθούν υπόψη, ανάλογα με τον τρόπο που ζείτε. Το οινόπνευμα των οινοπνευματωδών ποτών μεταφέρεται στο έμβρυο, και γι’ αυτό χρειάζεται προσοχή, επειδή μια υπερβολική δόση θα μπορούσε να προξενήσει καθυστέρηση στη διανοητική και σωματική του ανάπτυξη. Μερικά μωρά γεννήθηκαν μεθυσμένα επειδή οι μητέρες τους έπιναν πάρα πολύ. Το κάπνισμα εισάγει νικοτίνη στο κυκλοφορικό σύστημα του εμβρύου και, επίσης, προκαλεί την αντικατάσταση του οξυγόνου του αίματος με μονοξείδιο του άνθρακα. Έτσι, προτού ακόμα γεννηθεί το βρέφος, η προοπτική του για φυσιολογική υγεία μπορεί να υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά. Οι αυτόματες αποβολές και τα θνησιγενή βρέφη παρουσιάζονται πιο συχνά σε γυναίκες που καπνίζουν. Αν η μητέρα παίρνει ναρκωτικά ή εθιστικά φάρμακα, μπορεί το μωρό να γεννηθεί τοξικομανές, και μερικά μη εθιστικά φάρμακα που παίρνει η μητέρα για ιατρικούς σκοπούς μπορούν κι αυτά επίσης να αποδειχτούν επικίνδυνα, ίσως και να προξενήσουν σωματική αναπηρία στο μωρό. Ακόμα και για την υπερβολική πόση καφέ υπάρχει η υποψία ότι προξενεί κάποια βλάβη.

¹⁴ Επίσης, το συναισθηματικό άγχος της μητέρας μπορεί να μεταβάλει την έκκριση των ορμονών της και να κάνει το έμβρυο υπερβολικά δραστήριο, με αποτέλεσμα το νεογέννητο να είναι ανήσυχο και ευερέθιστο. Το αναπτυσσόμενο μωρό μπορεί να ‘περιτυλίσσεται εν τη κοιλία της μητρός του’, αλλά θα ήταν σφάλμα να πιστεύουμε ότι είναι τελείως αποκομμένο από τον κόσμο που το περιβάλλει. Μέσω της μητέρας μπορεί να επηρεαστεί· αυτή αποτελεί το μοναδικό συνδετικό κρίκο με τον έξω κόσμο, και επομένως σ’ αυτήν κυρίως πέφτει το βάρος για το αν θα είναι καλή ή κακή αυτή η επίδραση. Ο τρόπος που φροντίζει τον εαυτό της και το πώς αντιδρά κάτω από ορισμένες περιστάσεις έχει μεγάλη σημασία. Εξυπακούεται ότι σ’ αυτό έχει ανάγκη από τη συνεργασία εκείνων που την περιβάλλουν, και ιδιαίτερα από την αγάπη και τη φροντίδα του συζύγου της.—Παράβαλε 1 Σαμουήλ 4:19.

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΤΕ

15, 16. Ποιες αποφάσεις ίσως χρειαστεί να ληφθούν σχετικά με τον τόπο και τον τρόπο του τοκετού;

¹⁵ Θα γεννήσετε σε νοσοκομείο ή στο σπίτι; Σε μερικές περιπτώσεις, πιθανόν να μην υπάρχουν περιθώρια εκλογής. Σε πολλές περιοχές μπορεί να μην υπάρχουν καθόλου νοσοκομεία. Σε άλλες περιοχές, η γέννα στο σπίτι μπορεί να είναι σπάνιο πράγμα και μπορεί να παρουσιάζει κινδύνους λόγω έλλειψης πεπειραμένης βοήθειας, όπως για παράδειγμα η βοήθεια μιας μαμής. Οπουδήποτε είναι δυνατόν, είναι πάντοτε καλό να σας εξετάζει στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ένας γιατρός, για να γνωρίζετε αν μπορείτε να αναμένετε να είναι ο τοκετός σας φυσιολογικός ή με επιπλοκές.

¹⁶ Θα γεννήσετε με νάρκωση ή με φυσιολογικό τοκετό; Εσείς και ο σύζυγός σας πρέπει να αποφασίσετε, αφού πρώτα σταθμίσετε τα υπέρ και τα κατά. Ο φυσιολογικός τοκετός μπορεί να περιλαμβάνει και το σύζυγο στο βαρυσήμαντο αυτό γεγονός. Το μωρό το δίνουν αμέσως στη μητέρα του. Μερικοί πιστεύουν ότι αυτά είναι πλεονεκτήματα που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, αν οι εξετάσεις δείχνουν ότι ο τοκετός θα είναι χωρίς επιπλοκές. Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα μωρά που γεννιούνται κάτω από τις πιο γαλήνιες συνθήκες του φυσιολογικού τοκετού έχουν λιγότερα συναισθηματικά προβλήματα και ψυχοσωματικές ασθένειες.

17-19. Τι έχει αποκαλύψει η έρευνα σχετικά με το ότι είναι σωστό να δίνουν το παιδί στη μητέρα του όσο το δυνατόν πιο σύντομα μετά τον τοκετό;

¹⁷ Το περιοδικό Η Ψυχολογία Σήμερα (Psychology Today), του Δεκεμβρίου 1977, λέει τα εξής:

«Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες ότι το πρώτο έτος της ζωής ενός μωρού μπορεί να έχει μόνιμη επίδραση στη μετέπειτα διανοητική και σωματική του ανάπτυξη. Φαίνεται τώρα ότι η πρώτη μέρα του μωρού—ίσως ακόμα και τα πρώτα 60 λεπτά της ζωής του—είναι το ίδιο κρίσιμη. Ο συναισθηματικός δεσμός που αναπτύσσει η μητέρα με το παιδί μετά τον τοκετό και το είδος της φροντίδας που αρχίζει να του παρέχει αποτελούν πράγματα ιδιαιτέρως σημαντικά. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν, επίσης, ότι οι πρώτες ώρες μπορεί να παίξουν μεγάλο ρόλο στη διαμόρφωση της στάσης της μητέρας απέναντι στο παιδί, στο βαθμό της αφοσίωσής της σ’ αυτό και στην ικανότητά της να το φροντίσει σαν μητέρα».

¹⁸ Αν η μητέρα δεν υποβληθεί σε γενική νάρκωση στη διάρκεια του τοκετού, το μωρό θα είναι ζωηρό, θα έχει τα ματάκια του ανοιχτά, θα κοιτάζει ολόγυρα, θα ακολουθεί κινήσεις, θα στρέφεται προς τις ανθρώπινες φωνές και, ιδιαίτερα, θα αντιλαμβάνεται τη γυναικεία φωνή που είναι πιο διαπεραστική. Η οπτική επαφή μεταξύ μητέρας και παιδιού μπορεί να συντελεστεί πολύ γρήγορα. Αυτό φαίνεται ότι είναι σημαντικό, και σε μερικές μελέτες οι μητέρες ανέφεραν ότι, μόλις τις κοίταξε το μωρό τους, ένιωσαν πολύ πιο κοντά του. Η σωματική επαφή, δέρμα με δέρμα, της μητέρας και του μωρού αμέσως μετά τον τοκετό, θεωρείται ωφέλιμη και για τους δυο.

¹⁹ Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα προβλήματα, τα οποία παρουσιάζονται σε μωρά που νοσηλεύονται σε ιατρικά κέντρα, μπορεί μερικές φορές να εξακριβωθεί ότι έχουν τη ρίζα τους σ’ αυτά που συνέβηκαν τις πρώτες λίγες ώρες της ζωής τους. Συγκρίσεις που έγιναν μεταξύ παιδιών στα οποία δόθηκε η καθιερωμένη νοσοκομειακή περίθαλψη όταν γεννήθηκαν και παιδιών που τα έδωσαν αμέσως στις μητέρες τους, δείχνουν ότι μετά από ένα μήνα τα μωρά που γεννήθηκαν με φυσιολογικό τοκετό τα πήγαιναν καλύτερα. «Και το πιο καταπληκτικό», αναφέρει το περιοδικό Η Ψυχολογία Σήμερα, «σε ηλικία πέντε ετών, τα παιδιά εκείνα που είχαν παρατεταμένη επαφή με τη μητέρα τους παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης και πήραν μεγαλύτερους βαθμούς σε γλωσσικά τεστ από τα παιδιά που έτυχαν μεταχείρισης σύμφωνα με τις καθιερωμένες αρχές του νοσοκομείου».

20. Για να λάβουν μια σοφή απόφαση σχετικά μ’ αυτά τα ζητήματα, τι άλλο πρέπει να έχουν οι γονείς υπόψη τους;

²⁰ Για όλα αυτά, όμως, πρέπει να σταθμίζονται σοβαρά οι περιστάσεις. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι οι πρώτοι ανθρώπινοι γονείς μας μάς κληροδότησαν την ατέλεια. Αυτό αναπόφευκτα κλέβει από το «φυσιολογικό τοκετό» σήμερα πολύ από τη φυσικότητά του, και τα κληρονομημένα ελαττώματα μπορεί να προξενήσουν επιπλοκές. (Γένεσις 3:16· 35:16-19· 38:27-29) Ας κατευθύνονται, λοιπόν, οι αποφάσεις σας από τις προσωπικές σας περιστάσεις και από το τι πιστεύετε εσείς ότι είναι το πιο σοφό για την περίπτωσή σας, είτε αυτό ταιριάζει με τον «ιδεώδη» τοκετό που επιδιώκουν άλλοι είτε όχι.

21, 22. Ποια είναι μερικά οφέλη του θηλασμού;

²¹ Θα θηλάσετε το μωρό σας; Υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα και για εσάς και για το μωρό σας. Το μητρικό γάλα είναι η τέλεια τροφή για τα βρέφη. Είναι εύπεπτο και προστατεύει από μολύνσεις, εντερικές διαταραχές και αναπνευστικά προβλήματα. Τις πρώτες λίγες μέρες, οι μαστοί εκκρίνουν το πρωτόγαλα, ένα κιτρινωπό υγρό ιδιαίτερα κατάλληλο για βρέφη επειδή (1) έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπη και υδατάνθρακες, άρα είναι και πιο εύπεπτο, (2) είναι πλουσιότερο σε παράγοντες ανοσίας από το μητρικό γάλα που θα έρθει σε λίγες μέρες, και (3) έχει μια ελαφριά καθαρτική επίδραση που βοηθάει να απομακρυνθούν τα κύτταρα, η βλέννα και η χολή, που συσσωρεύτηκαν στα έντερα του βρέφους πριν από τη γέννηση.

²² Ο θηλασμός ωφελεί τη μητέρα. Της μειώνει την αιμορραγία, επειδή διεγείρει τη συστολή της μήτρας. Ο θηλασμός, επίσης, διεγείρει τους μαστούς ώστε να παράγουν περισσότερο γάλα, και μητέρες που φοβούνταν ότι δεν θα έχουν αρκετό γάλα, διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχει έλλειψη. Ο τακτικός θηλασμός σε μερικές περιπτώσεις αναβάλλει την επανάληψη της ωορρηξίας και της εμμηνόρροιας, αποτελώντας για το διάστημα αυτό ένα φυσικό αντισυλληπτικό. Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρία λέει ότι «οι μητέρες που θηλάζουν τα μωρά τους παρουσιάζουν λιγότερα κρούσματα καρκίνου του μαστού». Και ο θηλασμός ωφελεί επίσης και τον οικογενειακό προϋπολογισμό!

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ—ΠΩΣ ΘΑ ΣΚΟΠΕΥΣΕΤΕ ΤΟ ΒΕΛΟΣ;

23. Ποιες αρχές σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών υπονοούνται στα εδάφια Ψαλμός 127:4, 5;

²³ «Καθώς είναι τα βέλη εν τη χειρί του δυνατού, ούτως οι υιοί της νεότητος. Μακάριος ο άνθρωπος, όστις εγέμισε την βελοθήκην αυτού εκ τούτων». (Ψαλμός 127:4, 5) Η αξία ενός βέλους προσδιορίζεται από το πόσο καλά έχει γίνει η σκόπευση όταν αυτό ξεκινάει από το τόξο. Η σκόπευση του βέλους πρέπει να γίνει με προσοχή και επιδεξιότητα ώστε να βρει το στόχο. Με όμοιο τρόπο, είναι ζωτικό να σκεφτείτε εσείς, οι γονείς, με προσοχή και προσευχή, τι ξεκίνημα στη ζωή θα δώσετε στο παιδί σας. Θα γίνει, φεύγοντας από τη φροντίδα σας, ένας ισορροπημένος και ώριμος ενήλικος, που θα σέβονται οι άλλοι και θα αποτελεί τιμή για τον Θεό;

24. (α) Τι περιβάλλον στο σπίτι πρέπει να προσπαθούν να δημιουργούν οι γονείς για τα παιδιά τους; (β) Γιατί είναι σημαντικό αυτό;

²⁴ Οι αποφάσεις για τη φροντίδα και την εκπαίδευση του μωρού πρέπει να ληφθούν προτού αυτό έρθει στον κόσμο. Οι γονείς βασικά αποτελούν ολόκληρο τον κόσμο του πρωτότοκου βρέφους. Πώς θα είναι ο κόσμος αυτός; Θα δείχνει ότι οι γονείς πήραν στα σοβαρά τη συμβουλή του Λόγου του Θεού: «Πάσα πικρία και θυμός και οργή και κραυγή και βλασφημία ας αφαιρεθή από σας μετά πάσης κακίας· γίνεσθε δε εις αλλήλους χρηστοί, εύσπλαγχνοι, συγχωρούντες αλλήλους, καθώς ο Θεός συνεχώρησεν εσάς δια του Χριστού»; (Εφεσίους 4:31, 32) Το περιβάλλον του σπιτιού θα επηρεάζει το βρέφος. Προσπαθήστε να κάνετε τον κόσμο του μωρού σας έναν κόσμο ειρήνης και ασφάλειας, ζεστασιάς και αγάπης. Το μωρό που μεγαλώνει με στοργή θα απορροφήσει αυτές τις ιδιότητες και αυτές θα διαμορφώσουν τα συναισθήματά του ανάλογα. Θα καταλαβαίνει τα αισθήματά σας, θα ακολουθεί το παράδειγμά σας. Οι γενετικοί νόμοι του Δημιουργού μας έκαναν θαυμάσιες προμήθειες για την ανάπτυξη του μωρού μέσα στη μήτρα· πώς θα το διαπλάσετε εσείς έξω από τη μήτρα; Πολλά εξαρτώνται από τις συνθήκες που επικρατούν στο σπίτι. Αυτές, όπως και τα γονίδια, καθορίζουν τι είδους άτομο θα γίνει το μωρό όταν μεγαλώσει και γίνει ενήλικος. «Δίδαξον το παιδίον εν αρχή της οδού αυτού· και δεν θέλει απομακρυνθή απ’ αυτής ουδέ όταν γηράση».—Παροιμίαι 22:6.

25, 26. Γιατί είναι λογικό να δίνουν οι γονείς πολύ χρόνο και πολλή προσοχή στα παιδιά τους;

²⁵ Ούτε ο άντρας ούτε η γυναίκα μπορούν να παραγάγουν έστω και ένα φύλλο χλόης, αλλά μαζί μπορούν να παραγάγουν έναν άλλον άνθρωπο, έναν άνθρωπο με ατέλειωτη πολυπλοκότητα και διαφορετικό από οποιονδήποτε άλλον πάνω στη γη! Είναι ένα καταπληκτικό κατόρθωμα, τόσο καταπληκτικό που είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι πάρα πολλοί άνθρωποι σήμερα δεν εκτιμούν την ιερότητα της ευθύνης που το συνοδεύει! Οι άνθρωποι φυτεύουν λουλούδια, τα ποτίζουν, τους ρίχνουν λίπασμα, τα καθαρίζουν από τα αγριόχορτα—και όλα αυτά για να αποκτήσουν έναν όμορφο κήπο. Δεν πρέπει, λοιπόν, να διαθέσουμε πολύ περισσότερο χρόνο και να καταβάλουμε πολύ περισσότερες προσπάθειες για να γίνουν τα παιδιά μας όμορφα;

²⁶ Κάθε αντρόγυνο έχει δικαίωμα να αποκτήσει παιδιά. Τα παιδιά τους έχουν αντίστοιχα το δικαίωμα να έχουν γονείς, όχι απλώς κατ’ όνομα, αλλά πραγματικούς γονείς. Ο Χριστιανός που είναι αφιερωμένος στον Θεό μπορεί να δαπανάει πολύ χρόνο και δυνάμεις για να μεταδώσει τη Γραφική γνώση σε άλλους, με την ελπίδα να κάνει κάποιον μαθητή και, ωστόσο, δεν έχει πάντοτε επιτυχία. Δεν πρέπει, λοιπόν, οι Χριστιανοί γονείς να δαπανούν περισσότερο χρόνο για να ‘εκθρέψουν τα τέκνα των εν παιδεία και νουθεσία Ιεχωβά’; (Εφεσίους 6:4) Αν ανατρέφουν το παιδί για να γίνει ένας καλός δούλος του Δοτήρα της ζωής, του Ιεχωβά Θεού, δεν είναι αυτό μια μεγάλη αιτία χαράς; Τότε πραγματικά, το ότι έχουν γεννήσει έναν τέτοιο γιο ή μια τέτοια κόρη θα τους φέρει πλούσιες ανταμοιβές.—Παροιμίαι 23:24, 25.

27. Καθώς καθοδηγείτε την ανάπτυξη του παιδιού, γιατί πρέπει να λάβετε υπόψη σας την προσωπικότητά του;

²⁷ Το εδάφιο Ψαλμός 128:3 παρομοιάζει τα παιδιά με δενδρύλλια ελιάς. «Η γυνή σου θέλει είσθαι ως άμπελος εύκαρπος εις τα πλάγια της οικίας σου· οι υιοί σου ως νεόφυτα ελαιών κύκλω της τραπέζης σου». Τα δέντρα μπορούν να πάρουν διάφορα σχήματα αν τα κατευθύνετε κατάλληλα. Μερικά τα κατευθύνουν έτσι ώστε να αναρριχηθούν σε τοίχους. Άλλα απλώνονται χαμηλά πάνω στο έδαφος. Μερικά μάλιστα γίνονται μικρά και ατροφικά με το κόψιμο των ριζών τους και τον περιορισμό της ανάπτυξής τους, όπως στην περίπτωση των δέντρων «μπονσάι». Μια παλιά παροιμία τονίζει το πώς διαμορφώνει και το παιδί επίσης η εκπαίδευση που αρχίζει νωρίς: «Όπως λυγίσεις το κλαρί, έτσι θα πάει το δεντρί». Εδώ χρειάζεται ισορροπία. Από τη μια μεριά, το παιδί χρειάζεται καθοδήγηση για να συμμορφώνεται με τους δίκαιους κανόνες. Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να αναμένεται από το παιδί να συμμορφωθεί με κάποιο προκαθορισμένο ιδεώδες που έχουν οι γονείς ως προς την ακριβή προσωπικότητα που πρέπει να αναπτύξει. Δεν μπορείτε να κάνετε ένα ελαιόδεντρο να βγάλει σύκα. Εκπαιδεύστε τα παιδιά σας σύμφωνα με τους ορθούς κανόνες, αλλά μην τα εξαναγκάζετε να μπουν σ’ ένα προκαθορισμένο καλούπι που δεν θα αφήσει τη δική τους ξεχωριστή προσωπικότητα και τα κληρονομημένα τους χαρίσματα να έρθουν στην επιφάνεια. Διαθέστε χρόνο για να γνωρίσετε το παιδί σας. Κατόπιν, όπως κάνετε μ’ ένα τρυφερό δενδρύλλιο, δώστε στο παιδί σας καθοδήγηση που να είναι αρκετά ισχυρή για να το προστατεύσει και να το υποστηρίξει προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά με αρκετή προσοχή ώστε να μην περιορίσετε την ανάπτυξη του παιδιού στην πλήρη του ικανότητα προς το καλό.

ΜΙΑ ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΕΧΩΒΑ

28. Πώς μπορούμε να ωφεληθούμε απ’ αυτά που λένε τα εδάφια Γένεσις 33:5, 13, 14 για το ενδιαφέρον του Ιακώβ για τα παιδιά του;

²⁸ Ο Ιακώβ στους αρχαίους καιρούς έδειξε το ενδιαφέρον του για τη φροντίδα των παιδιών του. Όταν κάποιος του πρότεινε να κάνουν ένα ταξίδι με ρυθμό που θα ήταν πολύ γρήγορος γι’ αυτά, ο Ιακώβ του είπε: «Ο κύριός μου εξεύρει ότι τα παιδία είναι τρυφερά, και έχω μετ’ εμού εγκυμονούντα πρόβατα και βόας· και εάν βιάσωσιν αυτά μίαν μόνην ημέραν, άπαν το ποίμνιον θέλει αποθάνει. Ας περάση, παρακαλώ, ο κύριός μου έμπροσθεν του δούλου αυτού· και εγώ θέλω ακολουθεί βραδέως, κατά το βάδισμα των κτηνών των έμπροσθέν μου, και κατά το βάδισμα των παιδαρίων». Όταν είχε συναντήσει λίγο πιο πριν τον αδελφό του, τον Ησαύ, και εκείνος τον είχε ρωτήσει: «Τι σου είναι ούτοι;», η απάντηση του Ιακώβ ήταν: «Τα παιδία, τα οποία εχάρισεν ο Θεός εις τον δούλον σου». (Γένεσις 33:5, 13, 14) Οι γονείς σήμερα δεν πρέπει μόνο να δείχνουν σπλαχνικό ενδιαφέρον για τα παιδιά τους, όπως έκανε ο Ιακώβ, αλλά και να τα θεωρούν όπως κι εκείνος—σαν ένα χάρισμα από τον Ιεχωβά. Φυσικά, προτού παντρευτεί ένας άντρας πρέπει να εξετάσει σοβαρά το αν μπορεί να συντηρήσει γυναίκα και παιδιά. Η Αγία Γραφή συμβουλεύει τα εξής: «Διάταττε το έργον σου έξω και προετοίμαζε αυτό εις σεαυτόν εν τω αγρώ· και έπειτα οικοδόμησον τον οίκον σου». (Παροιμίαι 24:27) Σύμφωνα μ’ αυτή την πρακτική συμβουλή, ο άντρας πρέπει από πριν να ετοιμαστεί για το γάμο και την οικογενειακή ζωή. Τότε, ακόμα και μια απροσχεδίαστη εγκυμοσύνη θα γίνει δεκτή με χαρά και δεν θα προξενήσει φόβο σαν ένα οικονομικό βάρος.

29. Γιατί πρέπει να εξετάσει κανείς από πριν το ζήτημα της απόκτησης παιδιών;

²⁹ Είναι φανερό ότι το αντρόγυνο αξίζει να εξετάσει πολύ σοβαρά το ζήτημα της απόκτησης παιδιών, όχι μόνο όταν πρόκειται για το πρώτο, αλλά και για κάθε επόμενο. Μήπως οι γονείς δυσκολεύονται να θρέψουν, να φροντίσουν και να εκπαιδεύσουν τα παιδιά που ήδη έχουν; Τότε, ο σεβασμός προς τον Δημιουργό, καθώς και η ιδιότητα της αγάπης, πρέπει ασφαλώς να τους υποκινήσει να σκεφτούν τι είδους έλεγχο θα ασκήσουν για να επιβραδύνουν την περαιτέρω αύξηση της οικογένειας.

30. (α) Γιατί μπορούμε να πούμε ότι το παιδί ανήκει πραγματικά στον Θεό; (β) Πώς πρέπει να επηρεάσει αυτό την άποψη των γονέων;

³⁰ Αλήθεια, ποιανού παιδί είναι αυτό που έχετε; Δικό σας, από μια άποψη. Αλλά, από μια άλλη άποψη, το παιδί ανήκει στον Δημιουργό. Σας έχει εμπιστευτεί τη φροντίδα του, ακριβώς όπως και στους γονείς σας είχε εμπιστευτεί τη δική σας φροντίδα όταν ήσασταν παιδί. Αλλά δεν ήσασταν στην πραγματικότητα ιδιοκτησία των γονέων σας για να σας μεταχειρίζονται με όποιο τρόπο ήθελαν· ούτε και το δικό σας παιδί είναι ιδιοκτησία σας μ’ αυτή την έννοια. Οι γονείς δεν μπορούν να κατευθύνουν ούτε να ελέγξουν τη στιγμή της σύλληψης και την ανάπτυξη του παιδιού μέσα στη μήτρα. Δεν μπορούν καν να δουν ή να καταλάβουν πλήρως τη θαυμάσια διαδικασία που πραγματοποιείται. (Ψαλμός 139:13, 15· Εκκλησιαστής 11:5) Αν κάποια φυσική ατέλεια προξενήσει αποβολή ή θνησιγονία, δεν μπορούν να επαναφέρουν το νεκρό παιδί στη ζωή. Γι’ αυτό, είναι ανάγκη να αναγνωρίζουμε ταπεινά ότι ο Θεός είναι ο Ζωοδότης όλων μας, και ότι όλοι μας ανήκουμε σ’ αυτόν: ‘Του Ιεχωβά είναι η γη και το πλήρωμα αυτής· η οικουμένη και οι κατοικούντες εν αυτή’.—Ψαλμός 24:1.

31, 32. (α) Ποια ευθύνη έχουν οι γονείς ενώπιον του Θεού; (β) Ποια αποτελέσματα φέρνει η κατάλληλη εκπλήρωση αυτής της ευθύνης;

³¹ Είστε υπεύθυνοι για τα παιδιά που φέρνετε στον κόσμο και επίσης υπόλογοι στον Δημιουργό για τον τρόπο με τον οποίον τα ανατρέφετε. Εκείνος δημιούργησε τη γη με σκοπό να κατοικείται, και εφοδίασε τους πρώτους ανθρώπινους γονείς μας με αναπαραγωγικές δυνάμεις για να εκπληρώσουν αυτόν το σκοπό. Η αποστασία τους απ’ αυτόν τους έθεσε στο πλευρό του Αντίδικου, ο οποίος αμφισβήτησε το δικαίωμα του Θεού να ασκεί την κυριαρχία του πάνω στην οικογένεια των πλασμάτων του στον ουρανό και στη γη. Εκπαιδεύοντας τα παιδιά σας για να γίνουν, καθώς μεγαλώνουν, άτομα ακεραιότητας απέναντι στον Δημιουργό τους, εσείς και η οικογένειά σας μπορείτε να αποδείξετε αυτόν τον Αντίδικο ψεύτη και τον Ιεχωβά Θεό αληθινό. Όπως αναγράφεται στο εδάφιο Παροιμίαι 27:11: «Υιέ μου, γίνου σοφός και εύφραινε την καρδίαν μου, δια να έχω τι να αποκρίνωμαι προς τον ονειδίζοντά με».

³² Η εκπλήρωση της υποχρέωσής σας απέναντι στα παιδιά σας, μαζί με την ευθύνη σας απέναντι στον Θεό, μπορούν να σας δώσουν το αίσθημα της αληθινής επιτυχίας στη ζωή. Θα μπορέσετε κι εσείς να εκτιμήσετε με όλη σας την καρδιά αυτά που λέει το εδάφιο Ψαλμός 127:3: «Μισθός [ανταμοιβή, ΜΝΚ] αυτού ο καρπός της κοιλίας».

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 93]

Η στενή επαφή τώρα εμποδίζει το χάσμα των γενεών αργότερα