Γιατί Είναι Τόσο Δύσκολο να Εξασφαλίσετε τα Προς το Ζην;
ΕΧΕΤΕ διαπιστώσει μήπως ότι έχει γίνει πιο δύσκολο το να εξασφαλίζετε τα προς το ζην; Πολλοί άνθρωποι έχουν διαπιστώσει ότι συμβαίνει αυτό. Οι μισθοί δεν φθάνουν για ν’ αγοράση κανείς όσα αγόραζε άλλοτε. Οι νοικοκυρές παρατηρούν ότι σχεδόν όλα τα πράγματα στα καταστήματα ακριβαίνουν.
Η ρίζα του προβλήματος είναι ο πληθωρισμός—δηλαδή, η συνεχής αύξησις των τιμών. Αυτό συμβαίνει εδώ και αρκετές δεκαετίες. Και στο 1974 το ποσοστό πληθωρισμού παγκοσμίως ήταν το υψηλότερο που υπήρξε ποτέ. Εξ αιτίας του πληθωρισμού χρειάζεσθε ολοένα περισσότερα χρήματα για ν’ αγοράσετε τα ίδια πράγματα.
Εκείνο που ήταν ιδιαίτερα δυσάρεστο το περασμένο έτος ήταν ότι οι τιμές αυξήθηκαν πολύ ταχύτερα από τους μισθούς. Και για πολλούς ανθρώπους οι μισθοί αυξήθηκαν πολύ λίγο ή και καθόλου. Αυτό εσήμαινε ότι σχεδόν ο καθένας ήταν λίγο πτωχότερος στο τέλος του έτους.
Εν τούτοις, για άλλους το πρόβλημα είναι πολύ χειρότερο. Οι Τάιμς της Νέας Υόρκης ανέφεραν: «Όσο μεγάλος και αν ήταν ο πληθωρισμός στις τιμές των τροφίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, εν τούτοις ήταν ανεκτός σε σύγκρισι με πολλές άλλες χώρες, όπου οι τιμές διπλασιάσθηκαν και τριπλασιάσθηκαν στους τελευταίους μήνες. Για πολλούς πτωχούς ανθρώπους η τιμή ενός μόνου γεύματος ξεπερνά τώρα το ημερομίσθιο.»—(Τα πλάγια γράμματα δικά μας)
Αυτή η κατάστασις είναι μια εντυπωσιακή εκπλήρωσις των Βιβλικών προφητειών που αφορούν την εποχή μας, μια από τις οποίες προέλεγε: «Μία χοίνιξ σίτου δι’ εν δηνάριον» (Αποκάλ. 6:6), ή «Ένα ολόκληρο ημερομίσθιο για ένα ψωμί.» (Μετάφρασις Γουέυμουθ) Οι υψηλές τιμές, οι ελλείψεις τροφίμων, οι επιδημικές ασθένειες, οι παγκόσμιοι πόλεμοι και άλλες πρωτοφανείς ταλαιπωρίες στη γενεά μας είχαν προφητευθή ότι θα ήσαν αποτέλεσμα της εμφανίσεως των ‘ιππέων της αποκαλύψεως’ και όλα προσδιορίζουν την εποχή μας ως τις προειπωμένες έσχατες ημέρες.»—Αποκάλ. κεφ. 6· 2 Τιμ. 3:1-5.
ΓΙΑΤΙ ΕΧΟΥΝ ΑΥΞΗΘΗ ΟΙ ΤΙΜΕΣ;
Ποιοι παράγοντες έχουν δημιουργήσει στην εποχή μας αυτή την τρομακτική άνοδο των τιμών; Υπάρχουν πολλοί παράγοντες, ένας από τους οποίους είναι η έλλειψις τροφίμων και διαφόρων πρώτων υλών. Επίσης, η πληθυσμιακή «έκρηξις» έχει δημιουργήσει όλο και μεγαλύτερη ζήτησι σε όλα τα είδη. Επίσης ήταν και η τεράστια αύξησις της τιμής του πετρελαίου στα τελευταία δύο χρόνια.
Αλλά μια ακόμη πιο βασική αιτία του πληθωρισμού επί τόσες δεκαετίες είναι ότι πάρα πολλά έθνη και άνθρωποι ξόδευαν περισσότερα από τα εισοδήματά τους. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικές κοινωνίες. Επί πολλά έτη, οι περισσότερες κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και πολλά άτομα ξόδευαν περισσότερα χρήματα απ’ όσα κέρδιζαν. Γι’ αυτό βυθίζονται ολοένα περισσότερο στο χρέος. Στα τελευταία λίγα χρόνια αυτό το βάρος του χρέους έχει αυξηθή με ταχύτερο ρυθμό. Τώρα, το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος στα περισσότερα κράτη βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο των από κάθε άλλη φορά.
Αυτή η τακτική να δανείζωνται και να ξοδεύουν έχει δημιουργήσει μεγαλύτερη ζήτησι για αγαθά και υπηρεσίες από το κανονικό. Αλλ’ όταν το χρήμα αυξάνη με μεγαλύτερο ρυθμό από τα διαθέσιμα αγαθά και υπηρεσίες, οι τιμές ανεβαίνουν. Τότε και οι εργάτες ζητούν υψηλότερες αποδοχές για ν’ αντιμετωπίσουν τις υψηλότερες τιμές. Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος και αναπτύσσεται μια πληθωριακή «ψυχολογία» η οποία είναι δύσκολο ν’ αναχαιτισθή χωρίς τη λήψι δραστικών μέτρων.
ΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΑΥΤΟ;
Τι υπάρχει όμως πίσω απ’ αυτό το όργιο του να δανείζωνται και να ξοδεύουν; Πολύ συχνά υπάρχει η ιδιοτέλεια, δηλαδή το ότι οι άνθρωποι δεν είναι ικανοποιημένοι να ζουν σύμφωνα με τα εισοδήματά τους. Είναι το να επιθυμή κανείς περισσότερα απ’ όσα πραγματικά χρειάζεται ή μπορεί να έχη.
Επομένως, όταν το εισόδημα ενός ατόμου (ή ενός έθνους) δεν του επιτρέπει ν’ αγοράση τα πράγματα που επιθυμεί, πολλές φορές χρεώνεται. Αλλά πάντοτε έρχεται κάποια μέρα εκκαθαρίσεως των λογαριασμών. Τα χρέη πρέπει να πληρωθούν, αλλιώς επέρχεται χρεοκοπία. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει ολοένα συχνότερα τώρα, όχι μόνο με άτομα αλλά και με επιχειρήσεις και τράπεζες. Ακόμη και ολόκληρα κράτη βρίσκονται τώρα στα πρόθυρα χρεωκοπίας!
Τα αυξανόμενα χρέη έχουν δημιουργήσει πολλή στενοχώρια, άυπνες νύχτες, διπλή εργασία, διαπληκτισμούς μεταξύ συζύγων, ακόμη και διάλυσι οικογενειών. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε την αλήθεια που αναγράφεται στη Βίβλο, ότι «ρίζα πάντων των κακών είναι η φιλαργυρία,» και ότι εξ αιτίας της πολλοί «διεπέρασαν εαυτούς με οδύνας πολλάς.»—1 Τιμ. 6:10.
Έτσι, ενώ υπάρχουν διάφορες αιτίες για τον πληθωρισμό, μια από τις πιο βασικές είναι το να ζη κανείς πέραν των δυνατοτήτων του. Σχετικά με αυτή την αιτία η εφημερίς Τάιμς της Νέας Υόρκης παρετήρησε:
«Οι Τάιμς του Λονδίνου δημοσίευσαν τις προάλλες ένα άρθρο του Κρίστοφερ Ντέρρικ πάνω στο ‘ηθικό πρόβλημα του πληθωρισμού.’
«‘Τι είναι, επί τέλους, ο πληθωρισμός;’ ρωτούσε. ‘Είναι η λέξις που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι για την υπερκατανάλωση· για το να ζη κανείς πέραν των δυνατοτήτων του· για τη συνήθεια να βγάζη κανείς από το πουγγί περισσότερα απ’ όσα βάζει.’
«‘Το γεγονός είναι ότι όλοι . . . έχομε φθάσει να υιοθετήσωμε μια τελείως φανταστική και εξωπραγματική αντίληψι του βιοτικού επιπέδου στο οποίο δικαιούμεθα ν’ ανήκουμε.’»
ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΑΥΤΟ;
Δεν μπορείτε να κάμετε πολλά για να σταματήσετε τον παγκόσμιο πληθωρισμό. Δεν μπορείτε να ελέγξετε τις ελλείψεις ή τις αυξήσεις των τιμών από τους παραγωγούς. Εν τούτοις, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάμετε για να βοηθήσετε την οικογένειά σας ν’ αντιμετωπίση το πρόβλημα. Η Βίβλος όχι μόνον υπέδειξε αυτά τα βοηθήματα πριν από πολύν καιρό, αλλά μας παρέχει επίσης και τα κίνητρα για να τα εφαρμόσωμε.
Για να ζήσετε μέσα σ’ αυτόν τον πληθωρισμό, πρέπει να έχετε μια πολύ ρεαλιστική άποψι του τι μπορείτε να κάμετε με τα χρήματα που κερδίζετε. Περιορισθήτε στα πράγματα που χρειάζεσθε μάλλον παρά σ’ αυτά που θα θέλατε να έχετε αλλά δεν μπορείτε ν’ αγοράσετε. Σχετικά με αυτό, διαβάστε στην Αγία Γραφή σας τα θεόπνευστα λόγια του αποστόλου στην επιστολή 1 Τιμόθεον 6:6-8.
Σε καιρούς δύσκολους πρέπει να λαμβάνωνται σκληρά μέτρα. Και αυτοί είναι δύσκολοι καιροί. Είναι καιρός να κάνετε επανεκτίμησι των πόρων σας, είναι καιρός να καθήσετε κάτω με την οικογένειά σας και να συγκρίνετε τα εισοδήματα που έχετε με τα έξοδά σας και κατόπιν να συζητήσετε πώς μπορείτε να περικόψετε τις δαπάνες σας.
Ένα άμεσο βήμα που μπορούν να κάμουν πολλοί άνθρωποι είναι να μην προσθέτουν στα χρέη των εκτός αν είναι μεγάλη ανάγκη. Αν κάποιος χρεώνεται συνεχώς, βρίσκεται πάντοτε σε οικονομικό αδιέξοδο. Και αν μια κακοτυχία πλήξη τον οφειλέτη και δεν μπορή να πληρώση τα χρέη του, τότε ο δανειστής παίρνει πίσω το εμπόρευμά του. Και ο οφειλέτης χάνει επίσης τα χρήματα που έχει ήδη πληρώσει.
Η θεόπνευστη συμβουλή των Παροιμιών 22:26, 27 είναι τόσο πρακτική σήμερα όσο ήταν πάντοτε: «Μη έσο . . . εκ των εγγυωμένων δια χρέη. Εάν δεν έχης πόθεν να πληρώσης δια τι να πάρωσι την κλίνην σου υποκάτωθέν σου;» Μολονότι αυτό αναφέρεται περισσότερο σ’ ένα άτομο που υπογράφει ως εγγυητής σ’ ένα δάνειο, η αρχή εφαρμόζεται επίσης και σ’ ένα άτομο που δανείζεται αλλά δεν μπορεί να ξεπληρώση το χρέος του.
Ακόμη και αν ο οφειλέτης πληρώνει όλες τις δόσεις του δανείου του τακτικά, οι τόκοι είναι συνήθως τόσο υψηλοί τώρα ώστε τελικά φθάνει να πληρώση για κάποιο είδος πολύ περισσότερα από την κανονική του τιμή. Αυτό είναι σαν να πετάη χρήματα. Όπως λέγει η Αγία Γραφή, πληρώνοντας τόσα πολλά χρήματα στους δανειστάς, «ο δανειζόμενος είναι δούλος του δανείζοντος.»—Παροιμ. 22:7.
Είναι αλήθεια ότι το να μην χρεωστήτε μπορεί να σημαίνη να μην αγοράσετε μερικά από τα ωραία πράγματα που επιθυμείτε. Αλλά δεν είναι αυτό καλύτερο από το να αναλαμβάνετε φορτία που εύκολα μπορούν να σας οδηγήσουν σε μεγαλύτερα προβλήματα;
Η συγκράτησις των επιθυμιών και η αποφυγή της παγίδος του υλισμού ασφαλώς έχουν μεγάλη σημασία εν όψει των υψηλών τιμών σήμερα και της ασταθούς οικονομικής καταστάσεως «Καλήτερον ξηρόν ψωμίον και ειρήνη μετ’ αυτού, παρά οίκον πλήρη θυμάτων μετά έριδος.»—Παροιμ. 17:1.
Ποια άλλα άμεσα βήματα μπορούν να ληφθούν για να ελαφρώσωμε τις πιέσεις στην εξασφάλισι των αναγκαίων σήμερα; Τι θα λέγατε αν εξετάζαμε μερικούς τομείς όπου θα μπορούσατε να εξοικονομήσετε χρήματα και που θα σας ωφελούσαν συγχρόνως και με άλλους τρόπους;
ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΩΝ ΜΗ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ
Ένας τομεύς όπου μπορούν να εξοικονομηθούν πολλά χρήματα είναι η ψυχαγωγία ή διασκέδασις. Σήμερα πολλοί νομίζουν ότι δεν ψυχαγωγούνται εκτός αν ξοδέψουν χρήματα για να πάνε στον κινηματογράφο, στο θέατρο, σε αθλητικές συναντήσεις ή για να φάνε σε εστιατόρια. Εν τούτοις, τον «παλιό καιρό» οι περισσότερες οικογένειες δεν είχαν χρήματα για τέτοια πράγματα και οι περισσότερες από τις σημερινές μορφές ψυχαγωγίας δεν ήσαν προσιτές για τον μέσο άνθρωπο.
Τέτοιου είδους διασκέδασις, ακόμη και σε αραιότερα διαστήματα, μπορεί να είναι πολύ πολυέξοδη σήμερα. Εκατοντάδες δολλάρια μπορούν να εξοικονομηθούν βρίσκοντας άλλες μορφές ψυχαγωγίας, όπως μέσα στον οικογενειακό κύκλο ή με φίλους. Οι εκδρομές και οι επισκέψεις σ’ ενδιαφέροντα μέρη μπορούν να είναι απολαυστικές και σχετικά φθηνές. Το να παίζετε διάφορα παιγνίδια με τα παιδιά σας, ή με μεγάλους, μπορεί να είναι ένα αναψυκτικό διάλειμμα από τις πιέσεις της ημέρας. Οι συγκεντρώσεις με φίλους, χωρίς να ξοδεύη κανείς πολλά χρήματα για φαγητό ή ποτό, μπορεί να είναι πολύ ευχάριστες. Πραγματικά, όταν οι οικογένειες ενδιαφέρωνται να βρουν τρόπους για να διασκεδάζουν χωρίς να ξοδεύουν πολλά χρήματα, συχνά εκπλήσσονται με τα καλά αποτελέσματα.
Μια μορφή ψυχαγωγίας, ξεχασμένη από τους πιο πολλούς, μα που τώρα απολαμβάνουν όλο και περισσότερες οικογένειες, είναι να διαβάζουν μαζί ωφέλιμα βιβλία και περιοδικά. Το να διαβάζουν με τη σειρά και να σχολιάζουν πάνω σ’ αυτά που λέγονται είναι ευχάριστο και μορφωτικό.
Ένας άλλος τομεύς όπου μπορεί να επιτευχθή μεγάλη εξεικονόμησις χρημάτων είναι να ξερριζώσετε κακές συνήθειες. Πολλοί άνθρωποι ξοδεύουν μεγάλα χρηματικά ποσά κάθε χρόνο για τη συνήθεια του καπνού—το κάπνισμα. Και όπως δείχνει η Αγία Γραφή και όπως πιστοποιεί η ιατρική επιστήμη, το κάπνισμα είναι ‘μολυσμός της σαρκός.’ (2 Κορ. 7:1) Είναι πολυέξοδο καθώς και βλαβερό. Το να κόψετε κάτι που είναι τόσο επιζήμιο έχει νόημα, έτσι δεν είναι; Επίσης, η υπερβολική χρήσις οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να στοιχίζη πολύ και σε χρήματα και στην υγεία. Ενώ ο Λόγος του Θεού δεν καταδικάζει την κατανάλωσι οινοπνευματωδών ποτών, εν τούτοις, συνιστά τη μετριοπάθεια. (Παροιμ. 23:29, 30) Οι τιμές τέτοιοι ποτών είναι πολύ υψηλές σήμερα, γι’ αυτό αν τα μειώσετε θα εξοικονομήσετε χρήματα και ίσως θα σώσετε και την υγεία σας. Η συμβουλή της Αγίας Γραφής επανελήφθη προσφάτως από μια εφημερίδα, που γράφεται για τους ανθρακωρύχους που εργάζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και έδινε μερικές ιδέες για οικονομία: «Αν σας αρέσουν τα ποτά και πίνετε συχνά, να πίνετε λιγώτερο. Αν καπνίζετε, είναι ευκαιρία να το κόψετε.»
Πολλοί άνθρωποι που ποτέ προηγουμένως δεν έπαιξαν τυχερά παιγνίδια στρέφονται τώρα σ’ αυτά. Νομίζουν ότι μπορούν να κερδίσουν «εύκολα χρήματα» μ’ αυτόν τον τρόπο. Άλλοι παίζουν για ‘να ξεφεύγουν από τις στενοχώριες τους.’ Ένας Ιάπων συντάκτης μιας εφημερίδος είπε: «Βλέπω ανθρώπους σήμερα να στοιχηματίζουν για να ξεχάσουν τις στενοχώριες τους. Δεν έχουν καμμιά ελπίδα ν’ αγοράσουν ένα σπίτι λόγω του πληθωρισμού. Δεν μπορούν να κάνουν σχέδια για το μέλλον, γι’ αυτό ζουν για το σήμερα.» Εν τούτοις, η συντριπτική πλειονότης των παικτών πρέπει να χάσουν! Το χάσιμο αποτελεί μέρος του παιγνιδιού, διότι η επιχείρησις που οργανώνει το παιγνίδι πάντοτε έχει κέρδος. Φαίνεται μήπως αυτό σαν ένας τρόπος για να ξεφύγη κάποιος από τις στενοχώριες του; Αντιθέτως, συνήθως τις αυξάνει.—1 Τιμ. 6:9.
Ασφαλώς, πολύ περισσότερα θα μπορούσαν να λεχθούν σχετικά με το πώς εξοικονομούμε χρήματα με άλλους τρόπους, όπως το ν’ αγοράζωμε φθηνότερες τροφές, αλλά ν’ αναζητούμε πιο ενδιαφέροντες τρόπους για να τις παρασκευάζωμε. Μερικοί φυτεύουν ένα λαχανόκηπο όπου υπάρχει λίγη γη διαθέσιμη. Οι νοικοκυρές μπορούν να εξοικονομήσουν πολλά χρήματα μαθαίνοντας πώς να ράβουν και με το να μην ενδιαφέρωνται υπερβολικά να συμβαδίζουν με την τελευταία μόδα. Αν δεν ενδιαφέρονταν τόσο πολύ για τέτοια εφήμερα πράγματα, και οι γυναίκες και οι άνδρες θα μπορούσαν σε πολλές περιπτώσεις ,να φορούν τα ενδύματά τους πολύ περισσότερο χρόνο απ’ όσο τα φορούν τώρα.
ΤΙ ΕΠΙΦΥΛΑΣΣΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Θα σταματήση ποτέ ο πληθωρισμός; Θα λυθούν ποτέ τα οικονομικά προβλήματα του συγχρόνου κόσμου; Φυσικά, με εντατικές προσπάθειες οι ηγέται του κόσμου μπορούν να κάμουν κάποια πρόοδο. Αλλά, συγχρόνως, η κατάστασις είναι όπως την περιγράφει το περιοδικό Νέα Υόρκη:
«Φαίνεται ότι αυτή η χώρα και ο υπόλοιπος βιομηχανικός κόσμος ταλαντεύεται στο χείλος της χρεωκοπίας και του οικονομικού μαρασμού.
«Έχομε ανοιχθή πάρα πολύ. Έχομε δανεισθή πάρα πολλά από το μέλλον προσπαθώντας ν’ ανταποκριθούμε στις τεράστιες προσδοκίες μας.»
Ενώ οι ανθρώπινοι παρατηρηταί μπορούν μόνον να μαντέψουν το μέλλον, υπάρχει μια αληθινά αξιόπιστη πηγή πληροφοριών σχετικά με το τι επιφυλάσσει το εγγύς μέλλον. Αυτός ο οδηγός για το μέλλον είναι ο Λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή. Οι προφητείες της για την εποχή μας ήδη έχουν αποδειχθή καταπληκτικά ακριβείς· το ίδιο θα συμβή και με τις προφητείες της για το μέλλον.—2 Πέτρ. 1:20, 21.
Ο προφητικός Λόγος του Θεού αποκαλύπτει ότι σύντομα το ανθρώπινο γένος ‘θα θερίση ό,τι έσπειρε.’ (Γαλ. 6:7) Ολόκληρο το παρόν σύστημα οικονομικής, πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας οικοδομημένο πάνω στην ιδιοτέλεια πρόκειται να εισέλθη στη μεγαλύτερη εποχή στενοχωρίας που γνώρισε πότε η ιστορία. Ο Ιησούς το προείπε αυτό για το πολύ προσεχές μέλλον, λέγοντας: «Διότι τότε θέλει είσθαι θλίψις μεγάλη, οποία δεν έγεινεν απ’ αρχής κόσμου έως του νυν, ουδέ θέλει γείνει.»—Ματθ. 24:21.
Αυτή η ‘μεγάλη θλίψις’ θα φέρη αυτό το σύστημα στο τέλος του, θα διακοπή από τον Θεό. Εκείνοι που εμπιστεύονται σε ανθρώπινα σχέδια και στη δύναμι του χρήματος πρόκειται ν’ απογοητευθούν· σύμφωνα με την αρχή που εκφράζεται στις Παροιμίες 11:4: «Τα πλούτη δεν ωφελούσιν εν ημέρα οργής· η δε δικαιοσύνη ελευθερώνει εκ θανάτου.»
Μετά απ’ αυτόν τον επικείμενο καιρό της στενοχωρίας η νέα τάξις του Θεού θα φέρη την πιο ειρηνική και καρποφόρο εποχή που είδαν ποτέ οι άνθρωποι. Κάτω από την κυριαρχία μιας μόνον κυβερνήσεως από τον Θεό, της Ουρανίας βασιλείας του, οι άνθρωποι πάνω στη γη δεν θα χρειάζεται να ανησυχούν για τις υψηλές τιμές ή τις ελλείψεις. Το μέλλον επιφυλάσσει «ευωχίαν από παχέων» και όχι μόνο για κείνους που έχουν πολλά χρήματα, αλλά για όλο το ανθρώπινο γένος που θα ζη τότε.—Ησ. 25:6· Ψαλμ. 72:16· Ματθ. 6:9, 10.
[Γράφημα στη σελίδα 197]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ Σ’ ΈΝΑ ΕΤΟΣ
ΗΝ. ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ
ΓΑΛΛΙΑ
ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ
ΜΑΛΑΙΣΙΑ
ΙΤΑΛΙΑ
ΙΑΠΩΝΙΑ
ΜΕΞΙΚΟ
ΒΡΑΖΙΛΙΑ
ΙΝΔΙΑ
Τοις Εκατό 0 5 10 15 20 25 30
[Εικόνα στη σελίδα 196]
Η ΒΙΒΛΟΣ ΠΡΟΕΙΠΕ: «Μία χοίνιξ σίτου δι’ εν δηνάριον»—Αποκαλ. 6:6