«Ο Λόγος ο Σος Αλήθεια Εστί»
Πότε η Βαβυλών Ερήμωσε την Ιερουσαλήμ;
ΟΙ κοσμικοί Ιστορικοί συνήθως αναφέρουν το έτος 586 π.Χ. ως την ορθοτέρα ημερομηνία για την ερήμωσι της Ιερουσαλήμ. Γιατί λοιπόν οι Χριστιανοί μάρτυρες του Ιεχωβά λέγουν ότι το γεγονός αυτό συνέβη στο 607 π.Χ.; Τούτο οφείλεται στην εμπιστοσύνη γι’ αυτό που η Βίβλος αναφέρει σχετικά με τη διάρκεια της ερημώσεως της Ιερουσαλήμ.
Οι Γραφές προσδιορίζουν μια περίοδο 70 ετών για την ερήμωσι του Ιούδα και της Ιερουσαλήμ. Μετά την περιγραφή της Βαβυλωνιακής κατακτήσεως της Ιερουσαλήμ, το βιβλίο 2 Χρονικών 36:21 αναφέρει: «Πάντα τον καιρόν της ερημώσεως αυτής εφύλαττε Σάββατον εωσού συμπληρωθούν εβδομήκοντα έτη.» Μέσω του προφήτου Ιερεμία ο Ιεχωβά είχε δηλώσει: «Και πάσα αύτη η γη θέλει είσθαι εις ερήμωσιν και θάμβος· και τα έθνη ταύτα θέλουσι δουλεύσει τον βασιλέα της Βαβυλώνος εβδομήκοντα έτη.»—Ιερεμ. 25:11.
Ήταν πράγματι τα έτη αυτά μια περίοδος εβδομήντα ετών; Ναι, αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίον ο προφήτης Δανιήλ κατενόησε το ζήτημα αυτό, προς το τέλος της περιόδου ερημώσεως της Ιερουσαλήμ, λέγοντας: «Εγώ ο Δανιήλ ενόησα εν τοις βιβλίοις τον αριθμόν των ετών, περί των οποίων ο λόγος του Κυρίου έγινε προς Ιερεμίαν τον προφήτην, ότι ήθελον συμπληρωθή εβδομήκοντα έτη εις τας ερημώσεις της Ιερουσαλήμ.» (Δανιήλ 9:2) Σημειώστε ότι εδώ ο Δανιήλ ομιλεί για τον «αριθμό των ετών» της ερημώσεως ότι είναι εβδομήκοντα. Ασφαλώς δεν θα μπορούσε να το έκανε αυτό, αν τα 70 έτη ήσαν συμβολικά ή ένας στρογγυλοποιημένος αριθμός.
Επιπρόσθετος μαρτυρία παρέχεται στο βιβλίο του Ζαχαρία. Εκεί διαβάζομε: «Ότε ενηστεύετε και επενθείτε εν τω πέμπτω και εβδόμω μηνί τα εβδομήκοντα εκείνα έτη, ενηστεύετε τωόντι δι’ εμέ, δι’ εμέ;» (Ζαχαρ. 7:5· 1:12) Ο τρόπος με τον οποίον διατυπώνεται η ερώτησις αυτή με παραπομπή σε ειδικούς μήνας, δείχνει βεβαίως ότι περιελαμβάνετο μια περίοδος εβδομήντα κατά γράμμα ετών.
Ότι οι Ιουδαίοι στους αρχαίους χρόνους εννοούσαν τα εβδομήντα έτη ότι ήσαν κατά γράμμα καταφαίνεται από τα έργα του Ιωσήπου, του Ιουδαίου ιστορικού. Στο έργο του Αρχαιότητες των Ιουδαίων, Βιβλίον 10, κεφ. 9 παραγρ. 7, λέγει ότι «όλη η Ιουδαία και η Ιερουσαλήμ και ο ναός εξακολούθησαν να είναι έρημα επί εβδομήντα έτη.»
Όταν οι Ισραηλίται μπόρεσαν να επιστρέψουν στον Ιούδα και στην Ιερουσαλήμ, η ερήμωσις εκείνη ετελείωσε. Υπάρχει γενική συμφωνία ότι η Βαβυλών έπεσε στα χέρια του Κύρου την 5/6 Οκτωβρίου του 539 π.Χ. Από τη Γραφική Αναγραφή στο 2 Χρονικών 36:21-23 και Έσδρα 3:1-3, όπου αναφέρεται το διάταγμα του Κύρου που άφηνε ελευθέρους τους Ιουδαίους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Ιουδαίοι έφθασαν στην πατρίδα τους στις αρχές Οκτωβρίου του 537 π.Χ., οπότε ετερματίζετο η εβδομηκονταετής περίοδος της ερημώσεως. Η Ιερουσαλήμ πρέπει, συνεπώς, να είχε ερημωθή εβδομήντα έτη ενωρίτερον, ήτοι το 607 π.Χ.
Οι διάφορες προσπάθειες όπως εναρμονισθή η ημερομηνία 586 π.Χ. με όσα η Γραφή αναφέρει δεν είναι ικανοποιητικές. Καμμιά από τις προσπάθειες αυτές δεν εναρμονίζεται με τη μαρτυρία της Βίβλου ότι η Ιερουσαλήμ και ο Ιούδας παρέμειναν «έρημοι επί εβδομήντα έτη.»
Η χρονολογία 586 π. Χ. στηρίζεται κυρίως στον γνωστόν «Κανόνα του Πτολεμαίου,» ο οποίος αποδίδει ένα σύνολο 87 ετών στη Βαβυλωνιακή δυναστεία που αρχίζει με τον Ναβοπολάσαρο και τελειώνει με τον Ναβονίδη κατά την πτώσι της Βαβυλώνος το 539 π.Χ. Σύμφωνα με τον κανόνα τούτον, οι πέντε βασιλείς οι οποίοι εκυβέρνησαν κατά την περίοδο αυτήν ήταν ο Ναβοπολάσαρος (21 έτη), ο Ναβουχοδονόσορ (43 έτη), ο Εβήλ Μερωδάχ (2 έτη), ο Νεριγκλίσαρος (4 έτη) και ο Ναβονίδης (17 έτη). Σύμφωνα με τον αριθμό των ετών που αποδίδονται σε κάθε Κυβερνήτη, η ερήμωσις της Ιερουσαλήμ το 18ον έτος του Ναβουχοδονόσορος (19ον έτος εάν υπολογισθή από το έτος «της αναρρήσεώς του») θα συνέπιπτε το 586 π.Χ.—2 Βασ. 25:8· Ιερεμ. 52:29.
Αλλά πόσο αξιόπιστος είναι ο κανών του Πτολεμαίου; Στο βιβλίο του Οι Μυστηριώδεις Αριθμοί των Εβραίων Βασιλέων, ο Καθηγητής Ε. Ρ. Θίελε γράφει:
«Ο κανών του Πτολεμαίου συνετάγη κυρίως για αστρονομικούς, και όχι για ιστορικούς, σκοπούς. Δεν είχε την αξίωσι να παραθέση μια πλήρη σειρά όλων των κυβερνητών είτε της Βαβυλώνος είτε της Περσίας, ούτε και τον ακριβή μήνα ή ημέρα της ενάρξεως της βασιλείας των, αλλ’ ήταν μια επινόησις που παρείχε την ευχέρεια να καταδειχθή η ακριβής θέσις εντός ενός ευρέος χρονολογικού σχεδίου μερικών αστρονομικών δεδομένων τα οποία ήσαν τότε γνωστά. Οι βασιλείς των οποίων η βασιλεία ήτο διαρκείας μικροτέρας του ενός έτους και δεν περιελάμβανε την πρώτη ημέρα του έτους δεν ανεφέροντο.» (Τα πλάγια γράμματα δικά μας)
Έτσι αυτός ούτος ο σκοπός του κανόνος καθιστά την απόλυτη χρονολόγησι αδύνατη. Δεν υπάρχει τρόπος να βεβαιωθούμε ότι ο Πτολεμαίος ήταν ακριβής αποδίδοντας ένα αριθμό ετών στους διαφόρους βασιλείς. Παραδείγματος χάριν, ενώ ο Πτολεμαίος αποδίδει στον Εβήλ Μερωδάχ δύο μόνον έτη διακυβερνήσεως, ο Πολυΐστωρ καταλογίζει σ’ αυτόν δώδεκα έτη. Επίσης δεν μπορεί κανείς να είναι βέβαιος ότι πέντε μόνο βασιλείς διακυβερνούσαν κατά την περίοδο αυτή. Στην Βορσίππα, παραδείγματος χάριν, βρέθηκαν ονόματα μερικών Βαβυλωνίων βασιλέων τα οποία δεν εμφανίζονται πουθενά αλλού.
Εν τούτοις μπορεί κάποιος να ερωτήση, δεν υπάρχει μια αρχαία αστρονομική επιγραφή, «VAT 4956,» η οποία τοποθετεί το τριακοστόν έβδομον έτος της βασιλείας του Ναβουχοδονόσορος ακριβώς στο ίδιο έτος που το τοποθετεί κι ο κανών του Πτολεμαίου;
Δεν πρέπει να αγνοήται ότι η πηγή της επιβεβαιωτικής μαρτυρίας πρέπει να φέρη τα σημεία της αξιοπιστίας. Μπορεί να λεχθή αυτό για το «VAT 4956;» Όχι πραγματικά. Το κείμενο δεν είναι από το πρωτότυπο και περιέχει πολλά χάσματα. Μερικοί όροι που βρίσκονται εκεί δεν μπορούν ούτε να κατανοηθούν τώρα. Δυο φορές εμφανίζεται η παρεμβολή στο κείμενο του σημείου χι-μπι (που σημαίνει «απαλείφεται»). Απ’ αυτό ο γραμματεύς εγνώριζε ότι εργαζόταν από ένα ελαττωματικό αντίγραφο.
Αν, παρά τα προβλήματα αυτά, η αστρονομική πληροφορία παρουσιάζη μια πραγματική εικόνα του αρχετύπου, τούτο δεν θα παρείχε την ορθότητα των «ιστορικών» δεδομένων. Εφόσον ο Πτολεμαίος χρησιμοποιούσε την ιστορία των αρχαίων βασιλέων (όπως αυτός την εννοούσε) ως απλούν πλαίσιον διά την τοποθέτησι των αστρονομικών δεδομένων, έτσι και ο αντιγραφεύς της «VAT 4956» μπορεί να είχε παρεμβάλει ‘το 37ον έτος του Ναβουχοδονόσορος,’ σύμφωνα με τη χρονολογία που ήταν παραδεκτή στον καιρό του. Όπως ομολογείται από τους Γερμανούς λογίους Νοϋγκεμπάουερ και Βάιντνερ (μεταφραστάς του κειμένου τούτου,) ο γραμματεύς προφανώς άλλαξε τις λέξεις ώστε να συμφωνή με την συντετμημένη ορολογία που ήταν κοινή στην εποχή εκείνη. Ήταν όμως ασυνεπής και ανακριβής. Μπορούσε κατ’ αυτόν τον τρόπον να παρεμβάλη ευκόλως και άλλες πληροφορίες για την εξυπηρέτησι των σκοπών του. Έτσι ο κανών του Πτολεμαίου όπως και το «VAT 4956» θα μπορούσαν να προέλθουν από την ίδια βασική πηγή. Θα μπορούσαν έτσι να συμμερισθούν αμοιβαία λάθη.
Σε αντίθεσι με τον κανόνα του Πτολεμαίου και με το «VAT 4956» στέκεται η ομόφωνος μαρτυρία των Ιερεμία, Ζαχαρία, Δανιήλ και του συγγραφέως του 2 Χρονικών, ότι ο Ιούδας και η Ιερουσαλήμ έκειντο σε ερήμωσι επί 70 έτη. Χιλιάδες αρχαίων χειρογράφων της ιδίας πηγής περιλαμβάνουν ομοία μαρτυρία. Έτσι, λόγω των προβλημάτων που περιλαμβάνει ο κανών του Πτολεμαίου και το «VAT 4956,» χρειάζεται περισσότερη πίστις για την αποδοχή αυτών παρά για την αποδοχή της Βιβλικής μαρτυρίας η οποία τοποθετεί την ερήμωσι της Ιερουσαλήμ από τους Βαβυλωνίους στο 607 π.Χ.