Αφυπνισμένοι ως Προς την Ευθύνη Μας — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

Αφυπνισμένοι ως Προς την Ευθύνη Μας

«Ο συνάγων εν τω θέρει είναι υιός συνέσεως· ο δε κοιμώμενος εν τω θερισμώ υιός αισχύνης.»—Παροιμ. 10:5

1. Ποιον σκοπό στη ζωή έχει κάθε Χριστιανός;

ΣΚΕΦΘΗΚΑΤΕ ποτέ σοβαρά για τον σκοπό σας στη ζωή εν σχέσει με τον Θεό και την ευθύνη σας προς τον Δημιουργό σας; Πολλοί άνθρωποι βυθίζονται στην καθημερινή συνήθεια να κερδίζουν τα προς το ζην, να ανατρέφουν την οικογένειά τους και να κάνουν σχέδια για τον παλαιό κόσμο, χωρίς ποτέ να εξετάσουν τι θα μπορούσαν να κάμουν στην υπηρεσία του Θεού. Εν τούτοις, ο Ιησούς ήταν αφυπνισμένος στο να πράττη το θέλημα του Θεού. Δεν ήταν ευχαριστημένος να μένη στο σπίτι και να περνά μια καλή ζωή ως ξυλουργός και να ανατρέφη οικογένεια, διότι εγνώριζε ότι ο Θεός απαιτούσε απ’ αυτόν περισσότερα. Για τους ακολούθους του είπε ότι έπρεπε να αγαπούν τον Θεό με όλη τους την καρδιά, τη διάνοια, την ψυχή και τη δύναμι και τον πλησίον τους σαν τον εαυτό τους. Δεν θεωρούσε βαριά αυτή την απαίτησι να υπηρετούν ολόκαρδα τον Θεό, αλλά την ωνόμασε ελαφρό φορτίο επειδή θα εγίνετο από εντατική αγάπη, η οποία προέρχεται από γνώσι του Δημιουργού.

2. Πώς ο «Χριστιανικός κόσμος» απέτυχε να βοηθήση πολλούς να επιτύχουν αυτόν τον σκοπό;

² Πολλοί ειλικρινείς άνθρωποι έχουν επιθυμία να υπηρετήσουν τον Θεό, αλλά διερωτώνται τι μπορούν να κάμουν και πώς να το επιτύχουν. Τελευταίως ένας νέος εξέφρασε την επιθυμία να μπη στη διακονία. Όταν οι γονείς του μίλησαν για το ζήτημα αυτό με τον κληρικό των, βρήκαν τα εκπαιδευτικά έξοδα περισσότερα από όσα μπορούσαν να πληρώσουν, και έτσι ο νέος παρητήθη από την ιδέα να χρησιμοποιήση τη ζωή του για να υπηρετή τον Θεό. Σε μια άλλη περίπτωσι μια γυναίκα, αρκετά προχωρημένης ηλικίας, μίλησε σ’ έναν από τους μάρτυρας του Ιεχωβά λέγοντας ότι απέβλεπε στο ν’ αποσυρθή σε λίγα χρόνια για να μπορέση να δαπανήση λίγον καιρό στην υπηρεσία του Θεού. Αλλά τι πρέπει να λεχθή για όλα τα χρόνια που αυτή θα μπορούσε να δείχνη την αγάπη που είχε για τον Θεό και για τον πλησίον της, χρόνια που πήγαν χαμένα επειδή ο «Χριστιανικός κόσμος» εδίδαξε τους ανθρώπους να είναι ακροαταί μάλλον παρά εκτελεσταί του λόγου; Ο Ιησούς δεν πήγε σ’ ένα θρησκευτικό εκπαιδευτήριο επί πολλά χρόνια προτού αναλάβη την υπηρεσία του ουρανίου Πατρός του, ούτε απαιτείται αυτό από εκείνους που τον ακολουθούν σήμερα. Δεν υπάρχει αμφισβήτησις ότι ήταν ένας ένθερμος μελετητής της Γραφής, διότι σε ηλικία δώδεκα ετών εξέπληξε τους θρησκευτικούς πρεσβυτέρους της Ιερουσαλήμ, αλλά δεν εθεώρησε ότι ήταν ανάγκη ν’ ακολουθήση την κατά παράδοσιν σειρά μαθημάτων των γραμματέων ή των Φαρισαίων για να υπηρετήση τον Ιεχωβά.

3. Σε ποιο έργο που άρχισε ο Ιησούς μπορούμε να συμμετάσχωμε εμείς σήμερα;

³ Τι έκαμε ο Χριστός που μπορούμε να κάμωμε κι εμείς σήμερα στην υπηρεσία του Θεού; Σύμφωνα με τους λόγους του που αναγράφονται στο κατά Λουκάν 4:18, 19, ευηγγελίζετο στους πτωχούς, εκήρυττε στους αιχμαλώτους ελευθερία και στους τυφλούς ανάβλεψι. Με το ενεργό του έργο κηρύγματος έδειχνε την αγάπη του και για τον Θεό και για τον πλησίον του. Πρέπει να κάμωμε ολιγώτερα; Αν ένα άτομο προσεύχεται την προσευχή που ο Ιησούς εδίδαξε στους μαθητάς του, «Ελθέτω η βασιλεία σου· γενηθήτω το θέλημά σου, ως εν ουρανώ και επί της γης», δείχνει ότι αποβλέπει στο να δη να γίνεται το θέλημα του Θεού στη γη κάτω από τη χιλιετή διακυβέρνησι του Χριστού. Και αφού προσεύχεσθε για τούτο, πρέπει να χαίρετε να ενεργήτε σύμφωνα με τα λόγια του Ιησού προς τους ακολούθους του: «Και θέλει κηρυχθή τούτο το ευαγγέλιον της βασιλείας εν όλη τη οικουμένη, προς μαρτυρίαν εις πάντα τα έθνη.» Αυτά είναι αγαθά νέα που μπορούμε να διακηρύττωμε στον πνευματικώς πεινασμένο λαό κάθε χώρας. Με τη διακονία μας της Βασιλείας μπορούμε να ελευθερώνωμε τους θρησκευτικούς αιχμαλώτους από τον ζυγό της δουλείας, κάτω από τον οποίον βρίσκονται, και ν’ ανοίγωμε τους οφθαλμούς της νοήσεώς των στην αλήθεια. (Γαλ. 5:1· Εφεσ. 1:18) Ναι, και σεις επίσης μπορείτε να έχετε συμμετοχή στο έργο του κηρύγματος με τους μάρτυρας του Ιεχωβά είτε είσθε νέος είτε ηλικιωμένος, άνδρας ή γυναίκα, πλούσιος ή πτωχός και ασχέτως φυλετικής διακρίσεως. Ο Ιεχωβά δίνει το ίδιο έργο σε κάθε είδους ανθρώπους.

ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΑΣ

4. Πώς ένοιωθε ο Παύλος τη διακονία;

⁴ Πραγματικά, μας βαρύνει μια ευθύνη να συμμετέχωμε στη διακονία. Έτσι το ένοιωθε ο απόστολος Παύλος όταν έλεγε: «Διότι εάν κηρύττω το ευαγγέλιον, δεν είναι εις εμέ καύχημα· επειδή ανάγκη επίκειται εις εμέ· ουαί δε είναι εις εμέ εάν δεν κηρύττω. Επειδή εάν κάμνω τούτο εκουσίως, έχω μισθόν· εάν δε ακουσίως, είμαι εμπεπιστευμένος οικονομίαν.» (1 Κορ. 9:16, 17) Πιθανόν ο Παύλος να είχε στο νου πώς ο Ιησούς είχε εφαρμόσει τους λόγους του Ησαΐα 61:1, 2 (ΜΝΚ) στον εαυτό του και στη διακονία του. Ο Ησαΐας είπε προφητικά: «Πνεύμα Κυρίου του Ιεχωβά είναι επ’ εμέ· διότι ο Ιεχωβά με έχρισε δια να ευαγγελίζωμαι εις τους πτωχούς.» Τώρα ο Παύλος είχε επίσης λάβει το πνεύμα του Θεού για τον ίδιο σκοπό. Εγνώριζε ότι αν επρόκειτο να είναι πραγματικός Χριστιανός, έπρεπε ν’ ακολουθή τα ίχνη του Ιησού και να εκτελή το ίδιο έργο που εκτελούσε και ο Χριστός. Ή μπορεί να εσκέπτετο τις τελευταίες οδηγίες του Ιησού προς τους μαθητάς του και πώς αυτός είτε: «Πορευθέντες λοιπόν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του αγίου πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς να φυλάττωσι πάντα όσα παρήγγειλα εις εσάς.» (Ματθ. 28:19, 20) Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Παύλος ανεγνώριζε ότι είχε ένα έργο να κάμη, και αυτό πρέπει να είναι ειδικά αληθινό για τους Χριστιανούς τώρα στον καιρό του τέλους.

5. Τι δείχνει ότι όλοι πρέπει να συμμετέχουν στη διακονία;

⁵ Αλλά μερικοί αντιτείνουν, ‘Επί τέλους, αυτός ήταν ένας από τους αποστόλους. Σήμερα ο κληρικός μας κάνει αυτό το έργο, όχι εμείς!’ Λησμονούν ότι ο Παύλος ήταν επίσης σκηνοποιός. Ήταν ένας εργαζόμενος άνθρωπος ακριβώς όπως και οποιοσδήποτε άλλος. Μερικοί από τους μαθητάς ήσαν αλιείς, ένας τελώνης, ένας ιατρός, αλλ’ αυτό δεν τους εμπόδιζε να συμμετέχουν στη διακονία και να κηρύττουν, τουλάχιστον διαθέτοντας μέρος του χρόνου των. Πραγματικά, όλοι οι πρώτοι Χριστιανοί μετείχαν ενεργώς στη διακονία, όπως φαίνεται από την αφήγησι των Πράξεων 8:1-4. Ήταν ο καιρός τού μέχρι θανάτου λιθοβολισμού του Στεφάνου. «Και έγεινεν εν εκείνη τη ημέρα διωγμός μέγας κατά της εκκλησίας της εν Ιεροσολύμοις· και πάντες διεσπάρησαν εις τους τόπους της Ιουδαίας και Σαμαρείας, πλήν των αποστόλων.» Κατόπιν τι έκαμαν αυτοί οι πρώτοι Χριστιανοί άνδρες και γυναίκες; «Οι μεν λοιπόν διασπαρέντες διήλθον, ευαγγελιζόμενοι τον λόγον.» Δεν είπαν ότι, αφού οι απόστολοι ήσαν ακόμη στην Ιερουσαλήμ, δεν υπήρχε τίποτε που θα μπορούσαν αυτοί να κάμουν, παρά να περιμένουν ώσπου να γίνη δυνατόν κάποιος να βγη και να τους κηρύξη. Μάλλον, ο καθένας στην εκκλησία ήταν άγρυπνος ως προς τη θαυμαστή ευκαιρία που ήταν μπροστά του στην υπηρεσία του Θεού και έτσι μιλούσε για ό,τι επίστευε σε όλους όσους συναντούσε. Αυτός ήταν ο τρόπος που διεδόθη η Χριστιανοσύνη, επειδή κάθε πιστός χρησιμοποιούσε τον χρόνον για να κάμη μαθητάς από ανθρώπους όλων των εθνών, διδάσκοντάς τους και έπειτα βαπτίζοντάς τους. Σήμερα μπορεί να είσθε απασχολημένος ως υπάλληλος ή ξυλουργός ή οδηγός ταξί, αλλά το ζήτημα είναι, Είσθε Χριστιανός; Αν ναι, έχετε ένα έργο να κάμετε για ν’ αποδειχθήτε Χριστιανός εμπράκτως και όχι στο όνομα μόνο.

ΕΚΔΗΛΩΣΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

6. Ποιες είναι μερικές απαιτήσεις για έναν άγρυπνο διάκονο;

⁶ Δεν υπάρχει αμφισβήτησις ότι ένα άτομο, που θέλει να βρεθή σε καλή στάσι ενώπιον του Θεού, πρέπει να φέρη τιμή στον Θεό με την προσωπική του διαγωγή. Ο Παύλος το ετόνισε αυτό στην προς Ρωμαίους επιστολή 13:8-14. Ετόνισε την αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας, δείχνοντας ότι αυτή αποτελεί εκπλήρωσιν του Νόμου, επειδή δεν θα διέπραττε κανείς μοιχεία, φόνο, κλοπή, απληστία, οποιοδήποτε κακό εις βάρος του πλησίον του, αν είχε κατάλληλη αγάπη για τον πλησίον του. Ένας που κάνει τέτοια πράγματα κοιμάται ως προς το τι ο Θεός απαιτεί απ’ αυτόν. Ο Παύλος έγραψε: «Είναι ήδη ώρα να εγερθώμεν εκ του ύπνου· διότι είναι πλησιεστέρα εις ημάς η σωτηρία παρ’ ότε επιστεύσαμεν. Η νυξ προεχώρησεν, η δε ημέρα επλησίασεν· ας απορρίψωμεν λοιπόν τα έργα του σκότους, και ας ενδυθώμεν τα όπλα του φωτός. Ας περιπατήσωμεν ευσχημόνως ως εν ημέρα· μη εις συμπόσια και μέθας, μη εις κοίτας και ασελγείας, μη εις έριδα και φθόνον. Αλλ’ ενδύθητε τον Κύριον Ιησούν Χριστόν, και μη φροντίζετε περί της σαρκός, εις το να εκτελήτε τας επιθυμίας αυτής.» Αν πάντοτε συμπεριφερώμεθα με αγάπη και σαν σε μεγάλο φως της ημέρας ενώπιον όλων των ανθρώπων, τότε δεν θα έχωμε ποτέ αιτία για λύπη. Το πνευματικό σκότος που σκεπάζει τον παλαιό κόσμο και τις σκιερές δοσοληψίες του και ασέλγειες έχει διεγείρει μια ανυψούμενη παλίρροια εγκληματικότητος. Ένας Χριστιανός πρέπει ν’ αποφεύγη τέτοια πράγματα με το να εξαρτίζεται με τα όπλα του φωτός. Ο Παύλος ανεφέρθη σε μερικά απ’ αυτά: «Αλλ’ ημείς, όντες της ημέρας, ας εγκρατευώμεθα, ενδυθέντες τον θώρακα της πίστεως και αγάπης, και περικεφαλαίαν την ελπίδα της σωτηρίας. Διότι ο Θεός δεν προσδιώρισεν ημάς εις οργήν, αλλ’ εις απόλαυσιν σωτηρίας, δια του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.»—1 Θεσ. 5:8, 9.

7. Πώς μπορεί να ενισχυθή ένα άτομο ασθενές στην πίστι;

⁷ Αυτός ο θώραξ της πίστεως και η ελπίς της σωτηρίας που έχομε αποκτώνται μέσα σε μια χρονική περίοδο. Στην αρχή η πίστις μας και η ελπίδα μπορεί να είναι ασθενείς. Αλλά με μελέτη της Γραφής και με συναναστροφή με ωρίμους Χριστιανούς αδελφούς οικοδομούνται και ενισχύονται· φθάνομε να κατανοήσωμε ότι ο Θεός δεν έχει πολλούς τρόπους για σωτηρία, αλλά έναν, μέσω του Ιησού Χριστού, και ότι μπορούμε να βοηθήσωμε και άλλους να το κατανοήσουν αυτό με τη χρήσι των πνευματικών όπλων του φωτός. Η ευθύνη μας στον Θεό είναι μεγαλύτερη από το να διάγωμε απλώς μια καλή ζωή, ζώντας και αφήνοντας τους άλλους να ζουν, μη προξενώντας βλάβη. Πολλοί που δεν έχουν πίστι στον Ιεχωβά Θεό ή στον Χριστό Ιησού, βλέπουν τη σοφία σ’ έναν υψηλό κώδικα ηθικολογίας και ηθικής, αλλά δεν είναι αφυπνισμένοι ως προς την υπηρεσία του Θεού. Πρέπει να ενδιαφερώμεθα για ό,τι ο Θεός απαιτεί από μας, μαθαίνοντας ό,τι αυτός θέλει να μάθωμε, πράττοντας ό,τι αυτός θέλει να πράττωμε, και έτσι ζώντας σύμφωνα με την ευθύνη μας να υπηρετούμε Εκείνον που μας έδωσε ζωή. Όσο περισσότερο μελετούμε τη Γραφή, τόσο μεγαλύτερη εκτίμησι φθάνομε να έχωμε του γεγονότος ότι μπορούμε να κάμωμε κάτι για να υπηρετήσωμε τον Ιεχωβά και έτσι να δείξωμε την αγάπη μας γι’ αυτόν με αποκλειστική αφοσίωσι.—Εφεσ. 5:3-14.

8. Γιατί και πώς πρέπει να εκδηλωθή αγάπη για τον πλησίον;

⁸ Το να δείχνωμε αγάπη για τον πλησίον μας αποτελεί μέρος της υπηρεσίας μας στον Θεό. Θεωρείται εντελώς φυσικό από πολλούς ανθρώπους, όταν ιδούν κάποιον σε κίνδυνο, να θέλουν να τον ειδοποιήσουν για τον κίνδυνο ή να κάμουν ό,τι είναι δυνατόν να γίνη για να τον σώσουν. Αυτό είναι πραγματικά εκείνο που κάνομε όταν συμμετέχωμε στη διακονία της Βασιλείας. Αφού αναγνωρίζομε το σημείο της παρουσίας του Κυρίου στις καταθλιπτικές παγκόσμιες συμφορές των τελευταίων ετών και εφόσον μετέχομε στο κήρυγμα των αγαθών νέων παγκοσμίως προτού έλθη το πλήρες τέλος σ’ αυτό το παλαιό σύστημα στον Αρμαγεδδώνα, βοηθούμε άλλους να διαφύγουν στο δρόμο της ασφαλείας. Έχοντας γνώσι αυτών των αληθειών και αγάπη για τον Θεό, διστάζετε μήπως ακόμη να μεταδώσετε τη γνώσι σας σε άλλους; Το άτομο που μεταδίδει με θέρμη την αλήθεια και που κινείται από το πνεύμα του Θεού σε ενεργό κήρυγμα είναι ένα ευτυχισμένο, πνευματικώς αφυπνισμένο άτομο. Ζη τα λόγια του Παύλου: «Πάντοτε χαίρετε. Αδιαλείπτως προσεύχεσθε. Κατά πάντα ευχαριστείτε· διότι τούτο είναι το θέλημα του Θεού προς εσάς εν Χριστώ Ιησού. Το πνεύμα μη σβύνετε.»—1 Θεσ. 5:16-19.

9. Τι εμποδίζει μερικούς ν’ αποκτήσουν πνευματικούς θησαυρούς;

⁹ Ο Αχάν είναι ένα παράδειγμα ανθρώπου που δεν έδειξε αγάπη για τον πλησίον αλλά, αντιθέτως, έθεσε τα συμφέροντά του πρώτα. Επειδή επήγε αντίθετα σ’ εκείνο που εγνώριζε ότι ο Θεός απαιτούσε απ’ αυτόν κλέπτοντας «το αργύριον, και την στολήν, και το έλασμα του χρυσού» για προσωπική χρήσι, η εύνοια του Ιεχωβά απεσύρθη από τον στρατό του Ισραήλ και αυτός ηττήθη στη μάχη από τους άνδρας της Γαι. (Ιησ. Ναυή 7:1-23) Μερικοί ακολουθούν μια όμοια πορεία σήμερα, προσπαθώντας ν’ αποθησαυρίσουν τα πλούτη του παρόντος κόσμου κι έτσι να γίνουν δούλοι στον υλισμό. Αρχίζουν να κάνουν σχέδια για τις επιθυμίες της σαρκός αντί να θέτουν την καρδιά τους στην πνευματική ευημερία και να εργάζωνται για να διατηρήσουν την εύνοια του Ιεχωβά. Αφιερώνουν ολοένα περισσότερον χρόνον και ενέργεια στην κοσμική εργασία για ν’ αποκτήσουν περισσότερο σπόρο στις αποθήκες των και χρυσόν στις τραπεζιτικές θυρίδες των. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν μπορούν να μετέχουν τακτικά στη διακονία· απουσιάζουν από τις συναθροίσεις και δεν μπορούν να βρουν καιρό να μελετήσουν και έτσι ν’ αποκτήσουν τα προσόντα ως υπηρέται στην εκκλησία· τελικά δε διαπιστώνουν ότι έχασαν στον πνευματικόν αγώνα και ίσως επροκάλεσαν, επίσης, απώλεια ζωής στις οικογένειές των. Λησμονούν ότι οι θησαυροί που εξοικονομούν θα πεταχθούν μια μέρα στους δρόμους. Ο πραγματικός θησαυρός, που αγνοούν, βρίσκεται στην υπηρεσία του Ιεχωβά και στην υποβοήβησι ανθρώπων καλής θελήσεως να κατανοήσουν την αλήθεια.

10. Γιατί έπρεπε να είμεθα διδάσκαλοι;

¹⁰ Γι’ αυτό ακριβώς ο Παύλος είπε: «Επειδή ενώ ως προς τον καιρόν έπρεπε να ήσθε διδάσκαλοι, πάλιν έχετε χρείαν του να σας διδάσκη τις τα αρχικά στοιχεία.» (Εβρ. 5:12) Αυτό είναι το έργο διδασκαλίας που ετόνισε ο Ιησούς για τη μαθήτευσι ανθρώπων όλων των εθνών. Αν αισθάνεσθε σαν να μιλή ο Παύλος σε σας επειδή γνωρίζετε τις Γραφικές αλήθειες αλλά δεν εδιδάξατε κάποιον άλλον, τότε προσπαθήστε ν’ αρχίσετε μια μελέτη της Γραφής με την οικογένειά σας ή με τους φίλους σας. Διαλέξτε ως μέσον μελέτης ένα από τα πολλά βοηθήματα της Εταιρίας, όπως το «Τούτο το Ευαγγέλιον της Βασιλείας», το «Έστω ο Θεός Αληθής» ή το Από τον Απολεσθέντα Παράδεισο στον Αποκαταστημένο Παράδεισο. Εξετάστε τις ερωτήσεις σε κάθε παράγραφο και διαβάστε και συζητήστε τα εδάφια που αναφέρονται. Θα εύρετε ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να μάθετε σεις ο ίδιος, με το να προσπασθήσετε να εξηγήσετε τα ζητήματα σ’ ένα άλλο άτομο και να το διδάξετε. Θα χρειασθή να μελετάτε καλά για να είσθε προετοιμασμένος, αλλά μπορείτε να το κάμετε αυτό αν είσθε πρόθυμος. Δεχθήτε την ευθύνη να βοηθήσετε εκείνους τους καλής θελήσεως ανθρώπους που αγαπούν επίσης την αλήθεια. Θυμηθήτε ότι ο θερισμός είναι πολύς και οι εργάται είναι ολίγοι. Μπορείτε να βοηθήσετε και σεις επίσης και μ’ αυτόν τον τρόπο θα ζήτε σύμφωνα με την ευθύνη σας και προς τον Θεό και προς τον πλησίον σας.—Ματθ. 9:37, 38.

11. Ποιοι αφήνουν το φως των να λάμπη;

¹¹ Ο Ιησούς ετόνισε, στην παραβολή των φρονίμων και των μωρών παρθένων, την ανάγκη να μένωμε άγρυπνοι στην καθαρά λατρεία και ν’ αφήνωμε το φως της αληθείας να λάμπη. (Ματθ. 25:1-12) Προείδε την πιστή τάξι του δούλου που θα άφηνε το φως της αληθείας να λάμπη και που θα ήταν άγρυπνη στον καιρό της ελεύσεως του Νυμφίου στον ναό για κρίσι το 1918. Οι λυχνίες των ήσαν πλήρεις από το έλαιον της ευτυχίας που έρχεται στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Σε μια άλλη περίπτωσι ο Ιησούς είπε ότι οι δούλοι του θα ήσαν το φως του κόσμου. Αυτό ακριβώς το φως της αληθείας είναι εκείνο που βοηθεί τώρα χιλιάδες ανθρώπων καλής θελήσεως κάθε έτος να ελευθερωθούν από το σκότος που σκεπάζει τις διδασκαλίες της ψευδούς θρησκείας. Μιλώντας, όμως, για τους θρησκευτικούς ηγέτας της εποχής του, ο Ιησούς ανεφέρθη στην σκοτισμένη των κατάστασι και στην τυφλότητά των, λέγοντας: «Είναι οδηγοί τυφλοί τυφλών· τυφλός δε τυφλόν εάν οδηγή, αμφότεροι εις βόθρον θέλουσι πέσει.»—Ματθ. 15:14.

12. Είναι κάθε είδος πίστεως εν τάξει, ή τι απαιτείται για σωτηρία;

¹² Έτσι ακριβώς, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι δεν είναι σπουδαίο αν ακολουθούν μια πίστι ή μια άλλη εφόσον έχουν πίστι σε κάτι. Αυτό είναι σαν να λέγουν ότι, όταν ένα άτομο πεθαίνη από μια θεραπεύσιμη ασθένεια, δεν ενδιαφέρει ποιο φάρμακο δοκιμάζει ή σε ποιον γιατρό πηγαίνει, εφόσον απλώς κάνει κάτι. Μολονότι πεθαίνει, αυτοί υπονοούν ότι το σπουδαίο πράγμα είναι ότι εδοκίμασε το φάρμακο και ότι είχε πίστι στον γιατρό του. Αλλά εκείνο που υπολογίζεται είναι, Ανέρρωσε; Το ίδιο αληθεύει και με τη θρησκεία. Το σπουδαίο πράγμα είναι όχι ότι έχετε κάποιο είδος πίστεως, αλλά, Θ’ αποκτήσετε ζωή; Το Ρωμαίους 10:2 λέγει: «Διότι μαρτυρώ περί αυτών, ότι έχουσι ζήλον Θεού, αλλ’ ουχί κατ’ επίγνωσιν.» Ο Ησαΐας μίλησε με δύναμι εναντίον της ψευδούς λατρείας, αναφερόμενος στους ψευδείς οδηγούς ως κοιμωμένους κύνας, ποιμένας, οίτινες δεν γνωρίζουσι σύνεσιν. (Ησ. 56:10, 11) Και σ’ αυτόν τον καιρό του τέλους ακόμη δεν διασαλπίζουν την προειδοποίησι. Επιχειρούν να διορθώσουν πρόχειρα τα κακά του κόσμου με το να προσεύχωνται για πολιτικές προσπάθειες σαν των Ηνωμένων Εθνών αντί να λέγουν στα ποίμνιά των ότι η βασιλεία του Θεού είναι η μόνη ελπίς. Αντί να είμεθα κοιμισμένοι κι εμείς οι ίδιοι, ας είμεθα άγρυπνοι κι ας δίνωμε την προειδοποίησι. Μπορείτε να κάμετε όπως είπε ο Παύλος: «Ότι εάν ομολογήσης δια του στόματός σου τον Κύριον Ιησούν, και πιστεύσης εν τη καρδία σου ότι ο Θεός ανέστησεν αυτόν εκ νεκρών, θέλεις σωθή· διότι με την καρδίαν πιστεύει τις προς δικαιοσύνην, και με το στόμα γίνεται ομολογία προς σωτηρίαν . . . Διότι πας όστις επικαλεσθή το όνομα του Ιεχωβά, θέλει σωθή.»—Ρωμ. 10:9, 10, 13, ΜΝΚ.

Η ΑΦΙΕΡΩΣΙΣ ΦΕΡΕΙ ΕΥΘΥΝΗ

13. Τι πρέπει να σημαίνη η αφιέρωσις σ’ ένα Χριστιανό;

¹³ Αν πιστεύωμε με την καρδιά μας, τότε θα κινηθούμε σε ενέργεια για να καταδείξωμε την πίστι μας. Θα κάμωμε το ίδιο βήμα που έκαμε και ο Ιησούς αφιερώνοντας τη ζωή μας στον Ιεχωβά Θεό και θα γίνωμε δραστήριοι στη διακονία, κάνοντας δημοσία διακήρυξι του λόγου. Τούτο δεν πρέπει να είναι μια αισθηματική απόφασις, αλλά μια απόφασις βασισμένη σε ακριβή γνώσι. Πρέπει να γίνη λόγω της αγάπης μας για τον Θεό και της επιθυμίας μας να υπηρετήσωμε τον Δημιουργό μας. Όταν αφιερώνωμε τη ζωή μας στον Ιεχωβά Θεό, κάνομε μια ευχή να τον υπηρετήσωμε για ζωή· επομένως, η αφιέρωσις φέρει ευθύνη ακριβώς όπως και η γνώσις. Είναι αλήθεια ότι δεν μπορούν όλοι ν’ ανταποκριθούν στον ίδιο βαθμό στο προνόμιο να υπηρετούν τον Θεό. Μερικοί έχουν οικογενειακές ευθύνες, άλλοι δεν έχουν καλή υγεία, μερικούς επιβραδύνει η ηλικία, αλλά όλοι όσοι απολαμβάνουν το δώρο της ζωής μπορούν να κάμουν κάτι. (Ψαλμ. 115:17, 18) Έχοντας τούτο υπ’ όψιν, ο Ιησούς έδωσε την παραβολή των ταλάντων. Ο κύριος έδωσε τα υπάρχοντά του στους δούλους του για να φροντίσουν γι’ αυτά στη διάρκεια της απουσίας του: στον ένα εδόθησαν πέντε τάλαντα, στον άλλο εδόθησαν δύο και στον τρίτο δούλο εδόθη ένα τάλαντο. Εχρησιμοποίησαν όσα ήσαν εμπιστευμένα σ’ αυτούς συνετά, εκτός από τον τρίτο δούλο, ο οποίος έθαψε το τάλαντό του για να μην το χάση. Λόγω της αμελείας του αφηρέθη απ’ αυτόν και εδόθη σ’ έναν από εκείνους που εχρησιμοποίησαν τα δικά τους συνετά.—Ματθ. 25:14-30.

14. Πώς μπορεί κανείς να αυξήση τα συμφέροντα της Βασιλείας που του είναι εμπιστευμένα;

¹⁴ Σήμερα κάθε αφιερωμένος Χριστιανός έχει ωρισμένα συμφέροντα της Βασιλείας για τα οποία μπορεί να φροντίση. Ενώ τα τάλαντα της Βασιλείας ή υπάρχοντα του Κυρίου είναι εμπιστευμένα στο πνευματικό υπόλοιπο, όλοι οι δούλοι του Θεού έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιούν συνετά τη γνώσι και τις προσδοκίες υπηρεσίας που λαμβάνουν. Τι κάνετε με τα τάλαντά σας; Τα θάπτετε, ή τα χρησιμοποιείτε και έτσι λαμβάνετε τη χαρά που έρχεται με την ευλογία του Ιεχωβά; Ο Ιησούς το συνώψισε αυτό δείχνοντας ότι οι πραγματικά ευτυχείς είναι οι άγρυπνοι, οι δραστήριοι, εκείνοι που μένουν αφυπνισμένοι ως προς τις ευθύνες των. «Διότι εις πάντα τον έχοντα θέλει δοθή, και περισσευθή· από δε του μη έχοντος, και εκείνο το οποίον έχει, θέλει αφαιρεθή απ’ αυτού.» (Ματθ. 25:29) Ας χρησιμοποιούμε, λοιπόν, ας αυξάνωμε και ας αποθησαυρίζωμε τα προνόμιά μας υπηρεσίας της Βασιλείας.

15. Ποια εξεικόνισις δείχνει την ανάγκη για αγρυπνία;

¹⁵ Αφού η διακονία μας της Βασιλείας είναι μια παρακαταθήκη από τον Θεό, πρέπει να είμεθα άγρυπνοι για να την διαφυλάττωμε. Αν σας εδίδετο ένα μεγάλο ποσόν χρημάτων για να το πάτε στην τράπεζα για τον εργοδότη σας, ασφαλώς δεν θα σκεπτόσαστε στο δρόμο να κοιμηθήτε στον πάγκο του πάρκου. Θα είσαστε άγρυπνος, αφυπνισμένος, για να εξασφαλίσετε το ότι δεν θα συμβή κανένα κακό, για το οποίο θα σας κρατούσαν υπόλογο. Έτσι ακριβώς πρέπει να νοιώθωμε και για την παρακαταθήκη της Χριστιανικής μας διακονίας. Αυτό περιλαμβάνει την απώλεια, όχι μόνο ενός χρηματικού ποσού, αλλά ζωής. Ο Ιησούς έδωσε μια εξεικόνισι της ανάγκης για αγρυπνία στην Αποκάλυψι 16:15, όταν είπε: «Ιδού έρχομαι ως κλέπτης· μακάριος όστις αγρυπνεί, και φυλάττει τα ιμάτια αυτού, δια να μη περιπατή γυμνός, και βλέπωσι την ασχημοσύνην αυτού.» Ήταν συνήθεια στις ημέρες του Ισραήλ να αγρυπνούν οι ιερείς και οι Λευίται στον ναό τη νύχτα για να φρουρούν από κλοπή ή παρεισδύοντα άτομα. Όποιοι συνελαμβάνοντο κοιμισμένοι όταν ο Αξιωματικός του Όρους του Ναού περιήρχετο για να δη αν όλα ήσαν εν τάξει, εγυμνώνοντο και εδέροντο. Εκείνοι οι ιερείς και Λευίται εξεικόνιζαν την ιερατική τάξι, τους 144.000, από τους οποίους ένα υπόλοιπο υπηρετούν σήμερα ως φρουροί του πνευματικού ναού. Επομένως, λαμβάνεται καλά η προειδοποίησις, όχι μόνο απ’ αυτούς, αλλά και από εκείνους που υπηρετούν ως σύντροφοι μαζί τους στη διακονία, να μη βρεθούν σε παραμέλησι καθήκοντος ή κοιμώμενοι στο έργο για να μη γυμνωθούν από το προνόμιο της υπηρεσίας που απολαμβάνουν ως μάρτυρες του Ιεχωβά, από τον επιθεωρητή του ναού Χριστό Ιησού.

16. Ποια πείρα είχαν οι μαθηταί;

¹⁶ Μη λέτε ότι αυτό ποτέ δεν θα συνέβαινε σε σας. Κάτι όμοιο συνέβη ακόμη και στους μαθητάς, όχι μια φορά, αλλά τρεις φορές! Ήταν το βράδι πριν από τον θάνατο του Ιησού όταν επήγε στον τόπο που ωνομάζετο Γεθσημανή για να προσευχηθή. Καθώς εξακολουθούσε να προσεύχεται, οι μαθηταί απεκοιμήθησαν. Τότε ο Ιησούς είπε στον Πέτρο: «Ούτω δεν ηδυνήθητε μίαν ώραν να αγρυπνήσητε μετ’ εμού; αγρυπνείτε και προσεύχεσθε, δια να μη εισέλθητε εις πειρασμόν· το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής.» Ο Ιησούς δεν έκανε δικαιολογίες για τους μαθητάς, αλλά εγνώριζε ότι ήσαν κουρασμένοι. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αν είχαν πλήρως κατανοήσει τα γεγονότα που επρόκειτο να λάβουν χώραν, η αφήγησις δεν θα έδειχνε ότι τη δεύτερη φορά «ευρίσκει αυτούς πάλιν κοιμωμένους διότι οι οφθαλμοί αυτών ήσαν βεβαρημένοι.» Αλλ’ ακόμη και την τρίτη φορά, όταν επέστρεψε από την προσευχή, ο Ιησούς είχε να τους πη: «Κοιμάσθε το λοιπόν, και αναπαύεσθε· ιδού, επλησίασεν η ώρα, και ο Υιός του ανθρώπου παραδίδεται εις χείρας αμαρτωλών.» (Ματθ. 26:40-45) Ο Πέτρος πρέπει να έμαθε το μάθημά του καλά, επειδή αργότερα έδωσε όμοια συμβουλή για αγρυπνία, λέγοντας: «Εγκρατεύθητε, αγρυπνήσατε· διότι ο αντίδικός σας διάβολος, ως λέων ωρυόμενος, περιέρχεται, ζητών τίνα να καταπίη.»—1 Πέτρ. 5:8.

17. Πώς μπορεί αυτή η πείρα να μας βοηθήση;

¹⁷ Ενώ οι μαθηταί δεν απεγυμνώθησαν από τα προνόμιά των υπηρεσίας σ’ αυτή την περίπτωσι, ασφαλώς θα ελυπήθησαν πολύ κατόπιν επειδή δεν ήσαν άγρυπνοι με τον Ιησού στις τελευταίες του ώρες. Αυτό χρησιμεύει ως μια καλή προειδοποίησις σ’ εμάς να είμεθα δυο φορές άγρυπνοι σ’ αυτόν τον καιρό του τέλους για να μην επιπληχθούμε όμοια ή ακόμη να χάσωμε τα προνόμια της υπηρεσίας μας. Να μη βρίσκεσθε, λοιπόν, κοιμισμένοι στο σπίτι, όταν οι αδελφοί συναθροίζωνται στην Αίθουσα Βασιλείας για προσευχή ή μελέτη. Ίσως κάποιος θα έχη να σας δώση συμβουλή όπως ακριβώς ο Ιησούς έδωσε στους μαθητάς. (Ψαλμ. 13:3) Αντιθέτως, ας διαφυλάξωμε τη θαυμαστή παρακαταθήκη που έχομε από τον Ιεχωβά εξακολουθώντας να μελετούμε και να συνερχώμεθα μαζί και να μετέχωμε στην υπηρεσία, για την οποίαν έχομε προσδιορισθή.—1 Θεσ. 5:21, 22.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ

18. Τι μπορούν να κάμουν οι γονείς για να βοηθήσουν τα τέκνα των πνευματικώς;

¹⁸ Ένα μέρος της ευθύνης κάθε Χριστιανού γονέως είναι να φροντίζη καλά για τα πνευματικά συμφέροντα της οικογενείας του. Όλοι οι στοργικοί γονείς αισθάνονται μια βαθιά ευθύνη για τα τέκνα των. Μέρα και νύχτα είναι άγρυπνοι για τις ανάγκες των. Φροντίζουν γι’ αυτά υπομονητικά στα πρώτα των χρόνια, τα τρέφουν, τα ενδύουν, τα διδάσκουν και τα βοηθούν ν’ αυξήσουν σε ωριμότητα ώσπου να μπορούν να προφυλάττουν τον εαυτό τους. Εκτός από την προμήθεια των υλικών πραγμάτων που είναι αναγκαία για τη ζωή, οι συνετοί γονείς θα δώσουν, επίσης, πολλή σκέψι στα πνευματικά συμφέροντα των τέκνων των για να τα βοηθήσουν να μάθουν για τον Δημιουργό των και το προνόμιο να τον υπηρετούν. (Εφεσ. 6:4) Αν οι γονείς λαμβάνουν την ηγεσία σ’ αυτό με το να διαβάζουν τη Γραφή στα τέκνα των, να μελετούν μαζί τους, να τα παίρνουν μαζί στις συναθροίσεις και έξω στην υπηρεσία της Βασιλείας, τότε τα τέκνα ευφραίνονται ν’ ακολουθούν. (Παροιμ. 22:6) Αυτή η Γραφική εκπαίδευσις είναι τόσο σπουδαία για την πνευματική ευεξία του τέκνου, ώστε οι γονείς δεν πρέπει ποτέ να αφήνουν σε κάποιον άλλον την ευθύνη της εκπαιδεύσεως των νέων. Όπως ακριβώς ένας υπηρέτης στην εκκλησία της κοινωνίας Νέου Κόσμου έχει την ευθύνη για την εκκλησία να την οδηγή και να την βοηθή πνευματικώς, έτσι και οι γονείς εν σχέσει με τις οικογένειές των. Οι γονείς είναι οι επίσκοποι ή υπηρέται της οικογενειακής μονάδος. Ένας συνετός πατέρας θα λάβη την ηγεσία στη θρησκευτική εκπαίδευσι της οικογενείας του. Είσθε αφυπνισμένος ως προς την ευθύνη αυτή;

19. Πώς μπορούν οι γονείς να διδάσκουν τα τέκνα των, και γιατί αυτό είναι σπουδαίο;

¹⁹ Η διδασκαλία των σκοπών του Ιεχωβά Θεού στα τέκνα δεν πρέπει να αναβάλλεται ως το εβδομαδιαίο σάββατο, αλλά πρέπει να είναι μια πρωινή, μεσημβρινή και νυκτερινή ευθύνη κάθε ημέρα της εβδομάδος. Η Βιβλική συμβουλή σχετικά με τούτο αναγράφεται στο Δευτερονόμιο 6:5-7 (ΜΝΚ): «Και θέλεις αγαπά Ιεχωβά τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου, και εξ όλης της ψυχής σου, και εξ όλης της δυνάμεώς σου. Και ούτοι οι λόγοι, τους οποίους εγώ σε προστάζω σήμερον, θέλουσιν είσθαι εν τη καρδία σου· και θέλεις διδάσκει αυτούς επιμελώς εις τα τέκνα σου, και περί αυτών θέλεις ομιλεί καθήμενος εν τη οικία σου, και περιπατών εν τη οδώ, και πλαγιάζων, και εγειρόμενος.» Αν οι εντολές του Θεού είναι στην καρδιά σας, τότε θα μπορήτε να τις διδάσκετε στα τέκνα σας. Αλλά δεν μπορείτε να τα διδάσκετε κάτι που δεν το γνωρίζετε σεις ο ίδιος, ή να τους λέτε να κάμουν κάτι που δεν θα το κάμετε σεις και να ελπίζετε να έχετε καλά αποτελέσματα. Θυμηθήτε πώς ο Νώε έλαβε την ηγεσία στο έργο της κατασκευής της κιβωτού. Πήγε αμέσως να ασχοληθή στο έργο και οι γυιοί του τον βοηθούσαν. Μπορείτε να κάμετε το ίδιο για την οικογένειά σας φροντίζοντας ν’ αποκτήσουν ένα καλό, στερεό θεμέλιο γνώσεως της αληθείας με προσωπική εκπαίδευσι, με το να λάβετε την ηγεσία στην υπηρεσία και με το να τους ενθαρρύνετε να μπουν στη διακονία του σκαπανέως. Θυμηθήτε ότι η οικογένειά σας θα πρέπει να είναι έτοιμη για την τελική επιθεώρησι από τον Μέγαν Επιθεωρητήν του Ναού· ακολουθήστε, λοιπόν, την παραγγελία του Ιησού και «αγρυπνείτε» τηρώντας την οικογένειά σας άγρυπνη στην αλήθεια και προοδεύουσα στην υπηρεσία.

20 Ποιες είναι μερικές από τις ευθύνες ενός χριστιανού υπηρέτου;

²⁰ Ο αρχηγός της οικογενείας, ο οποίος δείχνει εκτίμησι της ευθύνης του για την οικογένειά του με το να λαμβάνη την ηγεσία και να εξασκή κατάλληλη Χριστιανική αρχηγία, δείχνει ότι είναι έτοιμος για προνόμια υπηρεσίας ως υπηρέτης στη Χριστιανική εκκλησία. Σε μια τέτοια περίπτωσι, περιλαμβάνονται, όχι μόνο η ευεξία μιας μικρής οικογενείας, αλλά και τα συμφέροντα μιας εκκλησίας. Επομένως, οι υπηρέται ιδιαίτερα έχουν ευθύνη να παραμένουν πνευματικώς αφυπνισμένοι. Ο διορισμός των από το άγιο πνεύμα τούς καθιστά υπολόγους στον Ιεχωβά. Οι υπηρέται δεν αφήνονται χωρίς βοήθεια όταν οδηγούν το ποίμνιο και το προστατεύουν. Έχουν τον λόγον του Ιεχωβά, ο οποίος κατευθύνει τον θεοκρατικό χειρισμό των πραγμάτων και την οργάνωσί του, η οποία τους συμβουλεύει και τους βοηθεί. (Ησ. 50:4) Οι υπηρέται πρέπει να βρεθούν άψογοι και χωρίς αιτία ονειδισμού από τους έξω. Όπως οι βασιλείς του Ισραήλ που ανεγίνωσκαν μέρος του νόμου του Θεού καθημερινά, έτσι και οι διωρισμένοι ως επίσκοποι ή υπηρέται του λαού του Θεού σήμερα πρέπει πραγματικά να γνωρίζουν τη Γραφή. Πρέπει να μεταδίδουν την αλήθεια δωρεάν στους άλλους, αφήνοντας το φως να λάμπη για να το βλέπουν όλοι, όπως ένα άστρο που δίδει φως. Σαν ένας καλός ποιμήν που είναι άγρυπνος να αναζητήση τα αποπλανημένα, ένας υπηρέτης προσέχει όχι μόνο εκείνους που είναι παρόντες στις συναθροίσεις, αλλά και εκείνους που λείπουν για να μπορέση να τους επισκεφθή και να τους βοηθήση. Ένας καλός ποιμήν γνωρίζει το ποίμνιο της κληρονομίας του Θεού και το μεταχειρίζεται σαν παρακαταθήκη από τον Ιεχωβά.—1 Θεσ. 5:14, 15.

21. Ποια γεγονότα μας κάνουν αγρύπνους, και ποια συμβουλή μας δίδεται;

²¹ Καθώς γίνεται ολοένα σκοτεινότερο το πνευματικό νέφος που περιβάλλει τη γη, τώρα είναι καιρός να εξέλθωμε στο φως που απολαμβάνει η κοινωνία Νέου Κόσμου. Αυτό το φως της αληθείας γίνεται ολοένα λαμπρότερο από την ουράνια ενθρόνισι του Χριστού στο 1914. Ο Ιεχωβά Θεός και ο Χριστός Ιησούς, ‘οι βασιλείς οι από ανατολών ηλίου’, ετοιμάζονται να συνάξουν τα έθνη στη μεγάλη μάχη του Αρμαγεδδώνος. Δεν θα υπάρχη ουδέτερη στάσις σ’ αυτή τη μάχη, δεν θα υπάρχη τόπος για να κρυφθή κανείς. Όλες οι Γραφικές αποδείξεις από το λεπτομερές σημείο των καιρών που είπε ο Ιησούς είναι σαν ένας θείος κώδων κινδύνου που ηχεί δυνατά και καθαρά για την προειδοποίησί μας και την προστασία μας. (Ιωήλ 3:12-17) Τώρα δεν είναι καιρός για να αποκάμωμε από έτη αγαθοεργίας ή να επιβραδύνωμε το βήμα από τα βάρη της ζωής. Αντί τούτου, θυμηθήτε την προειδοποίησι του Ιησού που αναγράφεται στο κατά Λουκάν 21:34, 35: «Προσέχετε δε εις εαυτούς, μήποτε βαρυνθώσιν αι καρδίαι σας από κραιπάλης και μέθης και μεριμνών βιωτικών, και επέλθη αιφνίδιος εφ’ υμάς η ημέρα εκείνη· διότι ως παγίς θέλει επέλθει επί πάντας τους καθημένους επί πρόσωπον πάσης της γης.»

22. Σε τι μπορούν ν’ αποβλέπουν τα πνευματικώς αφυπνισμένα άτομα;

²² Μην αφήνετε κάτι να σας εμποδίση από το να μπήτε στην ανοιχτή θύρα της υπηρεσίας του Ιεχωβά Θεού. Δείξτε στον Ιεχωβά ότι εκτιμάτε την επείγουσα ανάγκη των καιρών, ότι έχετε αγάπη γι’ αυτόν και για την αλήθεια που εμάθατε. Μεταδώστε την στους πλησίον σας με το να εργάζεσθε ολόψυχα στη διακονία της Βασιλείας. Αυτό είναι ένα έργο που θα τελειώση· απολαύστε το, λοιπόν, τώρα. (Ιερεμ. 31:34) Παραμείνατε πνευματικώς αφυπνισμένοι για ν’ αποφύγετε να υποστήτε με τα έθνη την καταστροφή του Αρμαγεδδώνος. Να είσθε μεταξύ εκείνων που είναι ευτυχείς, αφυπνισμένοι ως προς τους καιρούς, άγρυπνοι στην ευκαιρία να υπηρετήτε μαζί με την οικογένειά σας και με την εκκλησία ως μέρος της οργανώσεως του Ιεχωβά. Τότε και σεις επίσης θ’ αποκτήσετε την επιδοκιμασία του Ιεχωβά και ζωή στον νέο κόσμο αφού ο Χριστός κάμη την επιθεώρησί του στον Αρμαγεδδώνα. Αυτό είναι το ευτυχές μέλλον για ανθρώπους πίστεως.