Μελλοντική Ζωή Μέσω Αναστάσεως

«Εάν δεν φάγητε την σάρκα του Υιού του ανθρώπου και πίητε το αίμα αυτού, δεν έχετε ζωήν εν εαυτοίς.»—Ιωάν. 6:53

1, 2. Τι είπε ο Ιησούς στα εδάφια Ιωάννης 6:53, 54, και αυτοί που πιστεύουν σε ποια διδασκαλία δυσκολεύονται να καταλάβουν αυτά τα λόγια;

Η διδασκαλία της αθανασίας της ανθρωπίνης ψυχής είναι πολύ διαδεδομένη. Όσοι την πιστεύουν, λοιπόν, δυσκολεύονται να διακρίνουν πώς θα μπορούσαν ν’ αληθεύουν τα λόγια του Ιησού Χριστού, όπως αναγράφονται στην Αγία Γραφή, στα εδάφια Ιωάννης 6:53, 54:

² «Αληθώς, αληθώς σας λέγω, Εάν δεν φάγητε την σάρκα του Υιού του ανθρώπου και πίητε το αίμα αυτού, δεν έχετε ζωήν εν εαυτοίς. Όστις τρώγει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου, έχει ζωήν αιώνιον, και εγώ θέλω αναστήσει αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα.»

 3. Ποια είναι τα λογικά ερωτήματα που εγείρονται απ’ εκείνους που πιστεύουν στην αθανασία σχετικά με τη «ζωήν εν εαυτοίς» και την ανάστασι;

³ Αν, όπως ισχυρίζονται πολλοί, η ανθρώπινη ψυχή είναι ήδη αθάνατη και επιζή μετά τον θάνατο του παρόντος σωματικού σκηνώματος, γιατί πρέπει να φάγωμε τη σάρκα του Ιησού Χριστού, «του Υιού του ανθρώπου,» και να πιούμε το αίμα του για να έχωμε «ζωήν εν εαυτοίς»; Αν η ψυχή ελευθερώνεται στον θάνατο του σώματος και πηγαίνη ζωντανή στον πνευματικό κόσμο, γιατί ο άνθρωπος πρέπει ν’ αναστηθή για να ξαναζήση; Όλοι μας πρέπει να ομολογήσωμε ότι αυτά τα ερωτήματα είναι πολύ λογικά.

 4. Ποιοι, μεταξύ των ακροατών του Ιησού, δυσκολεύθηκαν να συλλάβουν αυτά που έλεγε ο Ιησούς, και τι θα λεχθή για σήμερα;

⁴ Ακόμη και οι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού δυσκολεύθηκαν να δεχθούν όσα εκείνος είπε, διότι διαβάζομε τα εξής: «Νοήσας δε ο Ιησούς εν εαυτώ ότι γογγύζουσι περί τούτου οι μαθηταί αυτού, είπε προς αυτούς· Τούτο σας σκανδαλίζει;» (Ιωάν. 6:61) Και σήμερα ακόμη μερικοί αναγνώσται μας μπορεί να δυσκολεύωνται να συλλάβουν τα λόγια του Ιησού. Εν τούτοις, ο Ιησούς εγνώριζε τι έλεγε τότε, διότι αυτός ο ίδιος δεν επίστευε στην αθανασία της ανθρωπίνης ψυχής. Τα ίδια του τα λόγια το αποδεικνύουν αυτό.

 5. Με ποιες δηλώσεις έδειξε ο Ιησούς ότι δεν επίστευε στην αθανασία της ανθρωπίνης ψυχής;

⁵ Κάποτε ο Ιησούς είπε στους μαθητάς του: «Φοβήθητε δε μάλλον τον δυνάμενον και ψυχήν και σώμα να απολέση εν τη γεένη.» (Ματθ. 10:28) Αργότερα, πριν από τη σύλληψί του στον Κήπο της Γεθσημανή, είπε στους μαθητάς του: «Περίλυπος είναι η ψυχή μου έως θανάτου.» (Ματθ. 26:38· Μάρκ. 14:34) Ο Ιησούς παρέθετε συχνά από την προφητεία του Ησαΐα και συμφωνούσε με όσα εγράφοντο εκεί σχετικά με τον ίδιο: «Και ο τάφος αυτού διωρίσθη μετά των κακούργων· πλην εις τον θάνατον αυτού εστάθη μετά του πλουσίου· . . . παρέδωκεν την ψυχήν αυτού εις θάνατον.»—Ησ. 53:9, 12.

 6. Σύμφωνα με τα εδάφια Ιωάννης 6:53, 54 τι θα έκαναν μερικοί για την ανθρώπινη θυσία του Ιησού πριν από την ‘εσχάτη ημέρα,’ και τι θα συνέβαινε σ’ αυτούς αυτή την ημέρα;

⁶ Γι’ αυτό και στα εδάφια Ιωάννης 6:53, 54, ο Ιησούς έδειξε ότι θα εγίνετο μια ανθρώπινη θυσία, και ότι θα υπήρχαν εκείνοι που θα έτρωγαν τη σάρκα του και θα έπιναν το αίμα του πριν από την ‘εσχάτη ημέρα.’ Αυτοί θα πέθαιναν με τον καιρό, αλλά, σχετικά με τον καθένα απ’ αυτούς, ο Ιησούς είπε: «Εγώ θέλω αναστήσει αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα.» Σύμφωνα με όσα είπε η Μάρθα της Βηθανίας, στο εδάφιο Ιωάννης 11:24, ο καιρός της αναστάσεως των νεκρών εθεωρείτο ότι ήταν αυτή η ‘εσχάτη ημέρα.’ Το μέρος όπου ζούσε η Μάρθα ήταν κοντά στην Ιερουσαλήμ. Εκεί, λίγον καιρό μετά το Πάσχα του έτους 31 μ.Χ., ο Ιησούς μίλησε για τη θεόδοτη αποστολή του ν’ αναστήση τους νεκρούς. Ευρίσκετο τότε κάτω από θρησκευτική επίκρισι, επειδή την ημέρα του Σαββάτου είχε θεραπεύσει έναν άνθρωπο και του είχε πει να σηκώση το κρεββάτι του και να πάη στο σπίτι του. Ο Ιησούς, απαντώντας σ’ αυτή την επίκρισι, είπε:

7, 8. (α) Ποιους ο Ιησούς Χριστός ζωοποιεί από τους νεκρούς, και όμοια με ποιον αξίζει να τιμηθή και γιατί; (β) Ποιος είναι εκείνος που τώρα μεταβαίνει από τον θάνατο στη ζωή; (γ) Σε τι είδη αναστάσεων θα καλέση ο Υιός του ανθρώπου όλους εκείνους που είναι στα μνημεία;

⁷ «Επειδή καθώς ο Πατήρ εγείρει τους νεκρούς και ζωοποιεί, ούτω και ο Υιός ούστινας θέλει ζωοποιεί. Επειδή ουδέ κρίνει ο Πατήρ ουδένα, αλλ’ εις τον Υιόν έδωκε πάσαν την κρίσιν. . . . Ο μη τιμών τον Υιόν δεν τιμά τον Πατέρα τον πέμψαντα αυτόν. Αληθώς, αληθώς σας λέγω ότι ο ακούων τον λόγον μου και πιστεύων εις τον πέμψαντά με έχει ζωήν αιώνιον, και εις κρίσιν δεν έρχεται, αλλά μετέβη εκ του θανάτου εις την ζωήν.

⁸ «Αληθώς, αληθώς σας λέγω ότι έρχεται ώρα, και ήδη είναι, ότε οι νεκροί θέλουσιν ακούσει την φωνήν του Υιού του Θεού, και οι ακούσαντες θέλουσι ζήσει. Διότι καθώς ο Πατήρ έχει ζωήν εν εαυτώ, ούτως έδωκε και εις τον Υιόν να έχη ζωήν εν εαυτώ και έδωκεν εις αυτόν να κάμνη και κρίσιν, διότι είναι Υιός ανθρώπου. Μη θαυμάζετε τούτο· διότι έρχεται ώρα καθ’ ην πάντες οι εν τοις μνημείοις θέλουσιν ακούσει την φωνήν αυτού, και θέλουσιν εξέλθει οι πράξαντες τα αγαθά εις ανάστασιν ζωής, οι δε πράξαντες τα φαύλα εις ανάστασιν κρίσεως. Δεν δύναμαι εγώ να κάμνω απ’ εμαυτού ουδέν. Καθώς ακούω κρίνω, και η κρίσις η εμή δικαία είναι· διότι δεν ζητώ το θέλημα το εμόν, αλλά το θέλημα του πέμψαντός με.»—Ιωάν. 5:21-30.

 9. Στα παραπάνω λόγια του Ιησού, σε ποιο ζήτημα δίδεται ιδιαίτερη έμφασις;

⁹ Στα παραπάνω λόγια παρατηρούμε την έμφασι που δίδεται στο ζήτημα της κρίσεως, τις λέξεις «κρίνω,» «κρίνει» και «κρίσιν,» οι οποίες παρουσιάζονται επτά φορές συνολικά. Επίσης, μια ‘ανάστασις κρίσεως’ περιμένει εκείνους που πράττουν τα φαύλα.

10. Στη διάρκεια της χιλιετούς βασιλείας του Χριστού, σε ποιον ανατίθεται η κρίσις της ανθρωπότητος, και γιατί δεν θα υπάρξη προσφυγή απ’ αυτή την κρίσι;

¹⁰ Το θέμα της αναστάσεως, λοιπόν, συνδέεται με την κρίσι. Επειδή ο Υιός του Θεού από τον ουρανό έγινε ‘Υιός του ανθρώπου’ στη γη, έλαβε εξουσία να κάνη κρίσι όλων των μελών της ανθρωπότητος. Ο Θεός, λοιπόν, ο Πατήρ έκαμε τον πιστό Υιό του συνεργό στην κρίσι. Στη διάρκεια της χιλιετούς βασιλείας του Ιησού Χριστού η κρίσις όλης της ανθρωπότητος θ’ ανατεθή πρώτα στον Υιό του Θεού ως Συνεργό του στην Κρίσι. Δεν θα υπάρχη προσφυγή από την κρίσι που θα κάνη ο Υιός του Θεού, διότι η κρίσις αυτή θα είναι τελεία. Η κρίσις που κάνει ο Ιεχωβά Θεός μετά τη χιλιετή Ημέρα Κρίσεως δεν θα γίνη ένεκα προσφυγής εκ μέρους της αποκαταστημένης ανθρωπότητος στον Ιεχωβά ως τον Υπέρτατο Δικαστή, τον Τελικό Κριτή.—1 Κορ. 15:24-28.

ΜΕΤΑΒΑΣΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΡΑ

11. Στα εδάφια Ιωάννης 5:24, 25, πώς εξήγησε ο Ιησούς γιατί εκείνοι που θα πίστευαν σ’ αυτόν μεταβαίνουν από τον θάνατο στη ζωή;

¹¹ Ο Ιησούς Χριστός, όταν ήταν στη γη, ενεργούσε ως εκπρόσωπος του Θεού προς τους ανθρώπους. Οποιοσδήποτε, λοιπόν, άκουε και επίστευε όσα έλεγε ο Ιησούς ο Υιός του Θεού ήταν το ίδιο ως να επίστευε όσα έλεγε ο Θεός ο Πατήρ. Η ωφέλεια που θα επέφερε αυτό στους Ιουδαίους που άκουαν τον Ιησού, ετονίσθη από τον ίδιον τον Ιησού, όταν είπε τα επόμενα λόγια στους Ιουδαίους: «Αληθώς, αληθώς σας λέγω ότι ο ακούων τον λόγον μου και πιστεύων εις τον πέμψαντά με έχει ζωήν αιώνιον, και εις κρίσιν δεν έρχεται, αλλά μετέβη εκ του θανάτου εις την ζωήν.» Πώς γίνεται αυτό; Ο Ιησούς το εξήγησε όταν είπε κατόπιν: «Αληθώς, αληθώς σας λέγω ότι έρχεται ώρα, και ήδη είναι, ότε οι νεκροί θέλουσιν ακούσει την φωνήν του Υιού του Θεού, και οι ακούσαντες θέλουσι ζήσει.» (Ιωάν. 5:24, 25) Φυσικά, εκείνο τον καιρό όσοι ήσαν κατά γράμμα νεκροί στους τάφους δεν μπορούσαν ν’ ακούσουν τα λόγια του Ιησού και να τα ακολουθήσουν, την «ώρα» που αυτός μιλούσε. Για ποιους, λοιπόν, νεκρούς μιλούσε τότε ο Ιησούς ;

12, 13. (α) Ποιους νεκρούς εννοούσε ο Ιησούς όταν έλεγε ότι θ’ άκουγαν τον λόγο του και, ως αποτέλεσμα, θα ζούσαν; (β) Ένεκα της θείας αυτής προμηθείας, τι μπόρεσε να γράψη ο Παύλος σ’ εκείνους που είναι «νεκροί» κατά τις παραβάσεις και τα αμαρτήματα, σύμφωνα με τα εδάφια Εφεσίους 2:4-7;

¹² Εφόσον ο Ιησούς είπε ότι η «ώρα» που θα γίνη αυτό «ήδη είναι,» θα εννοούσε μόνο εκείνους που ευρίσκοντο στη γη, αλλά ήσαν κάτω από την καταδίκη του θανάτου λόγω της ατελείας και αμαρτωλότητος που εκληρονομήθη από τον Αδάμ. Από την άποψι του Θεού, όλη η ανθρωπότης γενικά είναι ‘νεκρή’· δεν έχουν δικαίωμα ζωής και ο «μισθός» της αμαρτίας γι’ αυτούς είναι θάνατος. (Ρωμ. 6:23) Αλλά ακούοντας και ακολουθώντας τον «λόγον» του Ιησού, εξέρχονται από την καταδίκη του Θεού σε θάνατο και έτσι, συμβολικά, ‘μεταβαίνουν εκ του θανάτου εις την ζωήν.’

¹³ Ένεκα της θείας αυτής προμηθείας, ο απόστολος Παύλος μπορούσε να γράψη στους «αγίους» πιστούς της Εφέσου, που ήσαν ενωμένοι «εν Χριστώ Ιησού,» τα επόμενα λόγια: «Και εσάς όντας νεκρούς δια τας παραβάσεις και τας αμαρτίας εζωοποίησεν, . . . ο Θεός . . . πλούσιος ων εις έλεος, δια την πολλήν αγάπην αυτού με την οποίαν ηγάπησεν ημάς, και ενώ ήμεθα νεκροί δια τα αμαρτήματα, εζωοποίησεν ημάς μετά του Χριστού· κατά χάριν είσθε σεσωσμένοι· και συνανέστησε και συνεκάθισεν εν τοις επουρανίοις δια Ιησού Χριστού, δια να δείξη εις τους επερχομένους αιώνας τον υπερβάλλοντα πλούτον της [παρελθούσης τότε] χάριτος αυτού δια της προς ημάς αγαθότητος εν Χριστώ Ιησού »—Εφεσ. 1:1· 2:1, 4-7.

14. Εκείνοι που ζωογονούνται έτσι πνευματικώς, πού κάθονται και τι είδους ομάδα αποτελούν και με ποιον πρέπει να παραμείνουν ενωμένοι;

¹⁴ Εκείνοι που απηλλάγησαν από την καταδίκη του θανάτου και εζωοποιήθησαν πνευματικώς για να καθίσουν με τον Χριστό Ιησού «εν τοις επουρανίοις,» έγιναν μέλη του σώματος της εκκλησίας του Χριστού. Και αυτοί, επίσης, μετασχηματίσθησαν σε τάξι του «ναού» στην οποία ο Θεός μπορούσε να κατοική με το άγιο πνεύμα του ως μέσα σ’ ένα «ναόν άγιον.» (Εφεσ. 1:22, 23· 2:20-22) Επειδή αυτοί είναι «σώμα» του Χριστού, είναι ιδιαίτερα ενωμένοι «εν Χριστώ Ιησού.» Είναι ανάγκη να μείνουν ενωμένοι μ’ αυτόν.—Ιωάν. 15:4.

15. Τι ερωτήματα εγείρονται για το ότι ο Πατήρ έχει «ζωήν εν εαυτώ»;

¹⁵ Σ’ αυτούς εφαρμόζονται τα λόγια του Ιησού: «Καθώς ο Πατήρ εγείρει τους νεκρούς και ζωοποιεί, ούτω και ο Υιός ούστινας θέλει ζωοποιεί.» (Ιωάν. 5:21) Αυτό σημαίνει ότι και ο Υιός επίσης έχει τη δύναμι να δώση ζωή στους άλλους. Ο Ιησούς δήλωσε την αιτία γι’ αυτό όταν είπε: «Διότι καθώς ο Πατήρ έχει ζωήν εν εαυτώ, ούτως έδωκεν και εις τον Υιόν να έχη ζωήν εν εαυτώ.» (Ιωάν. 5:26) Τι σημαίνει πραγματικά το ότι ο Πατήρ έχει «ζωήν εν εαυτώ»; Μήπως σημαίνει απλώς το ότι ζη ως ο μόνος ‘ζων και αληθινός Θεός’; (1 Θεσσ. 1:9) Μήπως σημαίνει ότι αυτός έχει ζωή ανεξάρτητη ή έμφυτη; Με άλλα λόγια, ότι έχει αθανασία; Η Μία Αμερικανική Μετάφρασις κατανοεί το ζήτημα μ’ αυτό τον τρόπο, διότι αποδίδει το εδάφιον Ιωάννης 5:26 ως εξής: «Διότι ακριβώς όπως ο Πατήρ είναι αυθύπαρκτος, έδωσε αυθυπαρξία και εις τον Υιόν.» Σύμφωνα μ’ αυτό, η Αγία Γραφή σε Σύγχρονη Αγγλική, υπό Φάρραρ Φέντον, κατανοεί το όνομα Ιεχωβά ως να σημαίνη «Αΐδιος,» και αποδίδει το εδάφιο Ησαΐας 42:8 ως εξής: «Εγώ είμαι ο Αΐδιος· τούτο είναι το όνομά μου.» Ο Ιεχωβά ωνομάσθη «Ο Αυθύπαρκτος.»

16. Αν η παροχή ‘ζωής εν εαυτώ’ στον Υιόν του Θεού εσήμαινε απλώς την απόδοσι τελείας ζωής σ’ αυτόν, γιατί ο Υιός δεν θα προεξείχε απ’ αυτή την άποψι;

¹⁶ Εν τούτοις, σύμφωνα με το επιχείρημα που εκτίθεται στα άμεσα συμφραζόμενα, η φράσις ‘ζωή εν εαυτώ’ έχει μια πιο έντονη σημασία από την αυθυπαρξία του Θεού. Η φράσις σημαίνει ότι ο ουράνιος Πατήρ έχει ένα απόθεμα ζωής μέσα του, έτσι ώστε, σαν πατέρας, έχει την ικανότητα να παρέχη ζωή στους άλλους. Λόγω αυτού, μπόρεσε να παράσχη ζωή στον Υιό του σε τόση ποσότητα ώστε και αυτός επίσης να μπορή να παρέχη ζωή σε άλλους. Αν το γεγονός ότι ο Πατήρ έδιδε στον Υιό την ικανότητα να έχη «ζωήν εν εαυτώ» θα εσήμαινε απλώς ότι του έδωσε τέλεια ζωή, τότε ο Υιός δεν θα είχε κάτι που προεξείχε. Γιατί; Διότι ο Θεός έδωσε τέλεια ζωή και στους ουρανίους αγγέλους. Όχι μόνον αυτό, αλλά έδωσε τέλεια ζωή και στον Αδάμ και στην Εύα στον Κήπο της Εδέμ. Αλλά γιατί δόθηκε στον Υιό του Θεού «ζωή εν εαυτώ»;

17. Γιατί δόθηκε στον Υιό «ζωή εν εαυτώ», και πώς εναρμονίζεται μ’ αυτό η προσευχή του Ιησού στα εδάφια Ιωάννης 17:1, 2;

¹⁷ Διότι ο Υιός του Θεού κατέθεσε την τέλεια ανθρώπινη ζωή του ως λυτρωτική θυσία για όλη την ανθρωπότητα. (Ματθ. 20:28· 1 Τιμ. 2:5, 6) Έτσι, μπορούσε να εξαγοράση την ανθρωπότητα από τον θάνατο στον οποίο είχε καταδικασθή ένεκα της κληρονομημένης ατελείας. Έχοντας αυτό υπ’ όψιν, ο Ιησούς μπορούσε ν’ αρχίση την προσευχή του τη νύχτα του Πάσχα με τα εξής λόγια: «Πάτερ, ήλθεν η ώρα· δόξασον τον Υιόν σου, δια να σε δοξάση και ο Υιός σου, καθώς έδωκας εις αυτόν εξουσίαν πάσης σαρκός, δια να δώση ζωήν αιώνιον εις πάντας όσους έδωκας εις αυτόν.»—Ιωάν. 17:1, 2.

18. Πώς φανερώνει αυτή την αλήθεια η μετάφρασις, υπό Ρ.Α. Νοξ, του εδαφίου Ιωάννης 5:26, και πότε εξουσιοδοτήθηκε ο Χριστός να παράσχη ζωή;

¹⁸ Η Καινή Διαθήκη του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, υπό Ρόναλντ Α. Νοξ, συλλαμβάνει αυτή την αλήθεια και την τονίζει στη Μετάφρασι του εδαφίου Ιωάννης 5:26. Εκεί αναφέρει τα εξής: «Καθώς ο Πατήρ έχει εντός του το χάρισμα της ζωής, ούτω παρέσχε και εις τον Υιόν του το χάρισμα της ζωής για να το έχη εντός του.»a Ο Ιησούς Χριστός, μετά το θυσιαστικό του θάνατο, την ανάστασί του και την παρουσίασι της αξίας της τελείας ανθρωπίνης ζωής του στον ουράνιο Πατέρα του, μπορούσε να εξουσιοδοτηθή να μεταδώση τα οφέλη της ζωής σ’ εκείνους που είχαν ανάγκη αυτής της ζωής—σε όλη την καταδικασμένη και θνήσκουσα ανθρωπότητα. Γι’ αυτό, διαβάζομε στο εδάφιο Ρωμαίους 6:23: «Ο μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος, το δε χάρισμα του Θεού ζωή αιώνιος δια Ιησού Χριστού του Κυρίου ημών.»

19. Γιατί ο Ιησούς Χριστός είναι αυτός που δικαιωματικά αξίζει να χρησιμοποιηθή από τον Θεό στην κρίσι της ανθρωπότητος;

¹⁹ Ο Ιησούς, ο ‘Υιός του ανθρώπου,’ ως άνθρωπος από σάρκα και αίμα, μπορούσε να προσφέρη στο Θεό το ακριβές ισότιμο αυτού που απώλεσε ο Αδάμ και όλοι οι απόγονοί του από την εκουσία αμαρτία του στην Εδέμ. (Εβρ. 2:9, 14, 15· Ιωάν. 1:14) Εφόσον ο Ιεχωβά Θεός τον χρησιμοποιεί για να δώση ζωή στο καταδικασμένο, θνήσκον ανθρώπινο γένος, ο Ιησούς Χριστός, ο ‘Υιός του ανθρώπου,’ είναι η προσωπικότης που δικαιωματικά αξίζει να χρησιμοποιηθή από τον Ιεχωβά για να κρίνη τη λυτρωμένη ανθρωπότητα.

20. Στα εδάφια Ιωάννης 5:26, 27, τι είπε ο Ιησούς για την εξουσία να κάνη κρίσιν, και πώς το επιβεβαίωσε αυτό ο Παύλος στην ομιλία του στον Άρειο Πάγο;

²⁰ Σε αρμονία μ’ αυτό το γεγονός, ο Ιησούς συνεχίζοντας είπε: «Ούτως έδωκεν [ο Πατήρ] και εις τον Υιόν να έχη ζωήν εν εαυτώ· και εξουσίαν έδωκεν εις αυτόν να κάμνη και κρίσιν, διότι είναι Υιός ανθρώπου.» (Ιωάν. 5:26, 27) Επειδή ο ήδη ενδοξασμένος Ιησούς Χριστός ήταν άλλοτε ένας άνθρωπος ο ίδιος ανάμεσα σ’ ένα διεφθαρμένο κοσμικό σύστημα πραγμάτων, μπορεί να είναι ένας κριτής ελεήμων και δίκαιος προς εκείνους τους οποίους εξηγόρασε από τον θάνατο. Αυτό το γεγονός εξετέθη καθαρά στο ανώτερο δικαστικό σώμα των αρχαίων Αθηνών, της Ελλάδος, όταν ο απόστολος Παύλος στάθηκε ανάμεσα στους δικαστάς στον Άρειο Πάγο και είπε: «Προσδιώρισεν [ο Θεός τον οποίο αυτοί αγνοούσαν] ημέραν εν η μέλλει να κρίνη την οικουμένην εν δικαιοσύνη, δια ανδρός τον οποίον διώρισε, και έδωκεν εις πάντας βεβαίωσιν περί τούτου, αναστήσας αυτόν εκ νεκρών.»—Πράξ. 17:23, 31.

[Υποσημειώσεις]

Η Βίβλος του Ευαγγελίου αποδίδει το εδάφιο Ιωάννης 5:26 ως εξής: «Όπως ακριβώς ο Πατήρ είναι ο ίδιος η πηγή της ζωής, κατά τον ίδιον τρόπον έκαμε τον Υιόν του να είναι η πηγή της ζωής.» (Εκδοθέν από την Αμερικανική Βιβλική Εταιρία το 1976)