Η Ψυχή—Είστε Εσείς; Ή Βρίσκεται Μέσα Σας;

ΝΟΜΙΖΕΤΕ πως έχετε αθάνατη ψυχή που επιζεί όταν πεθαίνετε; Οι περισσότεροι άνθρωποι με οποιοδήποτε θρησκευτικό παρελθόν, είτε είναι Χριστιανοί, είτε Μουσουλμάνοι, είτε Ιουδαίοι, είτε Σιντοϊστές, είτε Βουδιστές, είτε Ινδουιστές, έχουν αυτή τη βασική άποψη. Αλλά γιατί το πιστεύουν αυτό; Επειδή έχουν αποδείξεις; Ή επειδή πάντα διδάσκονταν αυτή την άποψη από τις περισσότερες θρησκείες και από δημοφιλείς αβάσιμες ιστορίες; Πώς παρεισέφρησε η ιδέα για αθάνατη ψυχή στη «Χριστιανική» διδασκαλία;

Στο βιβλίο του Ο Θάνατος δε θα Έχει Καμιά Εξουσία, ο Ντάγκλας Τ. Χόλντεν γράφει: «Η Χριστιανική θεολογία έχει τόσο αναμιχθεί με την Ελληνική φιλοσοφία ώστε έχει αναθρέψει άτομα τα οποία αποτελούν μίγμα εννιά μερών Ελληνικής σκέψης και ενός μέρους Χριστιανικής σκέψης». Αυτό φαίνεται θαυμάσια στην πεποίθηση που έχουν γενικά οι άνθρωποι για μια αθάνατη ψυχή. Για παράδειγμα, ο Πλάτωνας, ένας Έλληνας φιλόσοφος του τέταρτου αιώνα π.Χ., έγραψε: «Η ψυχή είναι αθάνατη και άφθαρτη, και οι ψυχές μας θα υπάρχουν πραγματικά σ’ έναν άλλο κόσμο!»

Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, πού πήγαν αυτές οι ψυχές όταν πέθανε το σώμα; «Και αυτοί οι οποίοι φαίνεται μήτε καλά μήτε άσχημα έζησαν, πάνε στον ποταμό Αχέρωνα, . . . κι εκεί κατοικούν και εξαγνίζονται από τα κακά τους έργα, και έχοντας υποστεί την τιμωρία για τα λάθη τους, τα οποία έκαναν σε άλλους, συγχωρούνται». Αυτό δε μοιάζει μάλλον με τη διδασκαλία του λεγόμενου Χριστιανικού κόσμου για το καθαρτήριο; Και πού πηγαίνουν οι ψυχές των κακών; «Αυτές ρίχνονται στον Τάρταρο [για τους αρχαίους Έλληνες, ένα μέρος του Άδη προοριζόταν για την τιμωρία των χειρότερων παραβατών], γιατί αυτό είναι το κατάλληλο πεπρωμένο τους, και από εκεί δε βγαίνουν ποτέ». Ασφαλώς, οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στα αιώνια βάσανα του άδη πολύ προτού παραλάβουν την πίστη αυτή οι θεολόγοι του Χριστιανικού κόσμου!

Υπάρχει Λόγος να Αμφιβάλλουμε;

Αν οι Διάλογοι αντανακλούν πράγματι τον τρόπο σκέψης του, ο Πλάτωνας ήταν πεπεισμένος ότι είχε αθάνατη ψυχή. Και οι διδασκαλίες του σύντομα άρχισαν να πείθουν και άλλους οι οποίοι τον σέβονταν σαν φιλόσοφο. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει παραδεκτή η Πλατωνική φιλοσοφία ακόμη και από τους Χριστιανούς συγγραφείς του δεύτερου αιώνα. Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα αναφέρει τα εξής σχετικά μ’ αυτό: «Οι Χριστιανοί Πλατωνιστές έδωσαν τα πρωτεία στην αποκάλυψη και θεώρησαν την Πλατωνική φιλοσοφία σαν το καλύτερο διαθέσιμο μέσο για να καταλάβουν και να υπερασπιστούν τις διδασκαλίες της Γραφής και την εκκλησιαστική παράδοση. . . . Από τα μέσα του δεύτερου αιώνα μ.Χ., οι Χριστιανοί που είχαν κάποια εκπαίδευση στην Ελληνική φιλοσοφία άρχισαν να αισθάνονται την ανάγκη να εκφράσουν την πίστη τους με τους δικούς της όρους, τόσο για τη δική τους διανοητική ικανοποίηση όσο και για να προσηλυτίσουν μορφωμένους ειδωλολάτρες. Η φιλοσοφία που τους ταίριαζε καλύτερα ήταν ο Πλατωνισμός».

Ωστόσο, στο διάβα των αιώνων υπήρξαν διακεκριμένοι διαφωνούντες ενάντια στις Ελληνικές αντιλήψεις για αθανασία της ψυχής. Ο μεταφραστής της Βίβλου Γουίλιαμ Τύντεηλ (περίπου 1492-1536) έγραψε στον πρόλογο της μετάφρασής του: «Βάζοντας πεθαμένες ψυχές στον ουρανό, στον άδη, ή στο καθαρτήριο καταστρέφετε τα επιχειρήματα με τα οποία ο Χριστός και ο Παύλος αποδεικνύουν την ανάσταση . . . Αν η ψυχή πηγαίνει στον ουρανό, πέστε μου ποιος ο λόγος να υπάρχει ανάσταση;» Αυτό είναι λογικό ερώτημα. Αν ο θάνατος νικιέται μέσω μιας ‘αθάνατης και άφθαρτης’ ψυχής, τότε ποιον σκοπό εξυπηρετεί η ανάσταση που δίδαξε ο Ιησούς και στην οποία πίστευαν οι αρχαίοι Εβραίοι πατριάρχες;—Εβραίους 11:17-19, 35· Ιωάννης 5:28, 29.

Στο βιβλίο του Η Αγωνία της Χριστιανοσύνης, ο Ισπανός συγγραφέας Μιγκουέλ ντε Ουναμούνο αγωνίστηκε γι’ αυτή την ίδια αντίφαση. Έγραψε σχετικά με το Χριστό: «Πίστευε . . . στην ανάσταση της σάρκας, σύμφωνα με τον Ιουδαϊκό τρόπο σκέψης, όχι στην αθανασία της ψυχής, σύμφωνα με τον Πλατωνικό τρόπο σκέψης». Μάλιστα προχώρησε να πει: «Η αθανασία της ψυχής . . . είναι ειδωλολατρικό φιλοσοφικό δόγμα. . . . Είναι αρκετό να διαβάσουμε τον Φαίδωνα του Πλάτωνα για να πειστούμε γι’ αυτό».

Η «Ψυχή» στη Βίβλο

Ο ποιητής Λογκφέλλοου έγραψε: «Το, Χώμα είσαι, στο χώμα θα επιστρέψεις, δεν ειπώθηκε για την ψυχή». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.) Είχε δίκιο; Όταν ο Θεός είπε, «Επειδή γη είσαι, και εις γην θέλεις επιστρέψει», σε ποιον μιλούσε; Στον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ. Μήπως η καταδίκη του θανάτου εφαρμόστηκε μόνο στο σώμα του Αδάμ; Ή στον Αδάμ σαν ζωντανή ψυχή;

Το εδάφιο Γένεσις 2:7 αναφέρει σαφώς: «Και έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης··και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής, και έγινεν ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν». Το εδάφιο αυτό είναι βασικό για να καταλάβουμε τη λέξη «ψυχή» όπως χρησιμοποιείται στη Βίβλο. Αναφέρει σαφώς ότι «ο άνθρωπος έγινε [όχι είχε] ψυχή ζώσα». Έτσι, ο Θεός είπε σ’ αυτήν τη ζωντανή ψυχή, ή στο πλάσμα που ανέπνεε, τον Αδάμ, ότι αν παράκουε, θα πέθαινε οριστικά και θα επέστρεφε στα στοιχεία της γης από τα οποία είχε πλαστεί.—Γένεσις 2:17· 3:19.

Παρακαλούμε σημειώστε ότι δεν αναφέρθηκε τίποτα για κάποιον εναλλακτικό προορισμό της υποτιθέμενης ψυχής του ανθρώπου. Γιατί όχι; Γιατί ο Αδάμ, με όλες του τις λειτουργίες, ήταν ψυχή. Δεν είχε ψυχή. Αν υπήρχαν τέτοιοι τόποι όπως ο πύρινος άδης και το καθαρτήριο, θα έπρεπε να αναφέρονται στη Βίβλο. Όμως, ούτε καν υπαινιγμός δε γίνεται. Γιατί; Επειδή η απλή καταδίκη για την παρακοή ήταν ακριβώς το αντίθετο της ζωής που απολάμβανε ο Αδάμ στον Παράδεισο—δηλαδή, θάνατος, όχι ζωή κάπου αλλού. Έτσι ο Παύλος γράφει με απλότητα για το ζήτημα αυτό στους Ρωμαίους 6:23: «Διότι ο μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος». (Παράβαλε Ιεζεκιήλ 18:4, 20.) Εδώ δεν αναφέρεται τίποτα για πύρινο άδη ή για καθαρτήριο, αλλά μόνο για θάνατο. Και δεν είναι αρκετή αυτή η τιμωρία;

Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι μια βασική έννοια της δικαιοσύνης απαιτεί να ξέρει ο άνθρωπος το πραγματικό μέγεθος της πιθανής τιμωρίας του προτού παρακούσει. Ωστόσο, δεν αναφέρεται απολύτως τίποτα για καμιά αθάνατη ψυχή, πύρινο άδη ή καθαρτήριο στην αφήγηση της Γένεσης. Κι ακόμη, αν ο άνθρωπος είχε πράγματι δημιουργηθεί με αθάνατη ψυχή, τότε όλο το σύνολο αυτών των δοξασιών σχετικά με την αθάνατη ψυχή και τον προορισμό της θα έπρεπε να είναι μέρος της Εβραϊκής και Ιουδαϊκής διδασκαλίας από τους πρώτους ακόμη χρόνους. Αλλά δε συνέβη αυτό.

Ένα άλλο λογικό ερώτημα δημιουργείται επίσης. Αν ο αρχικός σκοπός του Θεού ήταν να ζει ο τέλειος, ευπειθής άνθρωπος του Θεού για πάντα σε μια παραδεισένια γη, ποιο σκοπό θα εξυπηρετούσε το να προικιστεί ο άνθρωπος με ξεχωριστή και αθάνατη ψυχή; Θα ήταν περιττή μια αθάνατη ψυχή!—Γένεσις 1:28.

Επίσης, οι Εβραϊκές Γραφές δείχνουν σαφώς ότι πιστοί άντρες και γυναίκες του παρελθόντος περίμεναν μια ανάσταση, όπως ακριβώς σχολίασε ο Παύλος στους Εβραίους 11:35: «Έλαβον γυναίκες τους νεκρούς αυτών αναστηθέντας [σε ορισμένες θαυματουργικές περιπτώσεις]· άλλοι δε εβασανίσθησαν, μη δεχθέντες την απολύτρωσιν, διά να αξιωθώσι καλητέρας αναστάσεως [για αιώνια ζωή]». Προφανώς αυτοί δεν εμπιστεύθηκαν στο μύθο της ανθρώπινης φιλοσοφίας για την «πεταλούδα».

Αλλά ίσως ρωτήσετε, Τι θα πούμε για τα λόγια του Παύλου όπου μιλάει για αθανασία; Είναι αλήθεια ότι λέει: «Διότι πρέπει το φθαρτόν τούτο να ενδυθή αφθαρσίαν, και το θνητόν τούτο να ενδυθή αθανασίαν. Όταν δε το φθαρτόν τούτο ενδυθή αφθαρσίαν και το θνητόν τούτο ενδυθή αθανασίαν, τότε θέλει γίνει ο λόγος ο γεγραμμένος· Κατεπόθη ο θάνατος εν νίκη». (1 Κορινθίους 15:53, 54) Αλλά με κανέναν τρόπο δε βγαίνει απ’ αυτά τα λόγια ότι υπάρχει μια αθάνατη ψυχή. Ο Παύλος μιλάει για ‘ντύσιμο αθανασίας’. Επομένως, δεν είναι κάτι το έμφυτο στον άνθρωπο, αλλά μάλλον σημαίνει ότι εκείνα τα άτομα που θα βασιλέψουν μαζί με το Χριστό στην ουράνια Βασιλεία του θα γίνουν νέα κτίση.—2 Κορινθίους 5:17· Ρωμαίους 6:5-11· Αποκάλυψις 14:1, 3.a

Ακόμη και σύγχρονοι θεολόγοι φτάνουν να αναγνωρίσουν αυτό το σημείο, αφού για αιώνες ο λεγόμενος Χριστιανικός κόσμος δίδασκε την αθανασία της ψυχής. Για παράδειγμα, ο Καθολικός θεολόγος Χανς Κυνγκ γράφει: «Όταν ο Παύλος μιλάει για ανάσταση, αυτό που εννοεί δεν είναι απλώς η Ελληνική ιδέα για αθανασία της ψυχής που πρέπει να ελευθερωθεί από τη φυλακή του θνητού σώματος. . . . Όταν η Καινή Διαθήκη μιλάει για ανάσταση, δεν αναφέρεται στη φυσική διαιώνιση ενός πνεύματος-ψυχής ανεξάρτητων από τις σωματικές μας λειτουργίες».

Η Γερμανική Λουθηρανική Κατήχηση για Ενήλικες αναφέρει σχετικά με τη διαίρεση σώματος-ψυχής που δίδαξε ο Πλάτωνας: «Οι ευαγγελικοί θεολόγοι των σύγχρονων καιρών αμφισβητούν το συνδυασμό των Ελληνικών και Βιβλικών αντιλήψεων. . . . Απορρίπτουν το χωρισμό του ανθρώπου σε σώμα και ψυχή. Επειδή ο άνθρωπος σαν σύνολο είναι αμαρτωλός, γι’ αυτό στο θάνατο πεθαίνει τελείως μαζί με το σώμα και την ψυχή (πλήρης θάνατος). . . . Ανάμεσα στο θάνατο και στην ανάσταση υπάρχει ένα χάσμα· το άτομο το πολύ εξακολουθεί να υπάρχει στη μνήμη του Θεού».

Οι σημερινοί Μάρτυρες του Ιεχωβά το διδάσκουν αυτό για πάνω από εκατό χρόνια! Ποτέ δεν κατάπιαν την ειδωλολατρική φιλοσοφία του Πλάτωνα, γιατί ήξεραν πολύ καλά ότι ο Ιησούς είχε διδάξει: «Μη θαυμάζετε τούτο· διότι έρχεται ώρα καθ’ ην πάντες οι εν τοις μνημείοις θέλουσιν ακούσει την φωνήν αυτού, και θέλουσιν εξέλθει οι πράξαντες τα αγαθά εις ανάστασιν ζωής, οι δε πράξαντες τα φαύλα εις ανάστασιν κρίσεως». (Ιωάννης 5:28, 29) Η έκφραση «εν τοις μνημείοις» δείχνει ότι οι νεκροί αυτοί διατηρούνται στη «μνήμη» του Θεού. Θα τους αναστήσει σε ζωή. Υπάρχει αληθινή ελπίδα να αποκτήσουν και πάλι συνείδηση οι νεκροί όταν αυτή η γη θα βρίσκεται κάτω από τον πλήρη έλεγχο της Βασιλικής διακυβέρνησης του Θεού από το Χριστό.—Ματθαίος 6:9, 10^· Αποκάλυψις 21:1-4.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 9]

Ο μεταφραστής της Βίβλου Τύντεηλ έγραψε: «Αν η ψυχή πηγαίνει στον ουρανό, πέστε μου ποιος ο λόγος να υπάρχει ανάσταση;»

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Ο Ισπανός λόγιος Ουναμούνο έγραψε: «Η αθανασία της ψυχής . . . είναι ειδωλολατρικό φιλοσοφικό δόγμα»

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Καθολικός θεολόγος Κυνγκ: «Όταν ο Παύλος μιλάει για ανάσταση, αυτό που εννοεί δεν είναι απλώς η Ελληνική ιδέα της αθανασίας της ψυχής»