Το Πνεύμα σας—Πώς Μπορείτε να το Ελέγχετε;
ΟΛΟΙ μας έχομε μια γενετική ιδιοσυγκρασία κληρονομημένη από τους ατελείς γονείς μας, και αυτό, σε κάποιο βαθμό, καθορίζει το είδος της διαθέσεως που έχομε. Επίσης, το περιβάλλον μας και το παρελθόν μας επηρεάζουν την προσωπικότητά μας σε μεγάλο βαθμό. Πρέπει λοιπόν να αδιαφορήσωμε απλώς για το ζήτημα λέγοντας, «Δεν μπορώ να αλλάξω αυτό που είμαι;» Αυτό ασφαλώς δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο μας κατευθύνει η Γραφή. Αντιθέτως, μας ενθαρρύνει να ‘ανανεωνώμεθα εις το πνεύμα του νοός μας’ και να ‘ενδυθούμε τον νέον άνθρωπον’. Αυτό σημαίνει να κατανικήσωμε την παλαιά προσωπικότητα και να απαλλαγούμε από τις κακές τάσεις της.—Εφεσ. 4:20-24· Ρωμ. 12:2.
Επειδή κανείς δεν μπορεί να ελέγχη τέλεια το πνεύμα του θα αποτυγχάνωμε κατά καιρούς. Εν τούτοις, μελετώντας το Λόγο του Θεού και προσευχόμενοι να μας καθοδηγή το πνεύμα του, πολλά μπορούμε να κάνωμε για να αντιδράσωμε σε οποιοδήποτε ασύνετο «πνεύμα» που μπορεί να έχομε, ελέγχοντάς το έτσι. (Λουκ. 11:13· Γαλ. 5:22, 23, 25) Τι μπορεί να μας βοηθήση να το κάνωμε αυτό;
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ
Όποια και αν είναι η αιτία της διαταραχής του πνεύματός μας, υπάρχουν διάφορα πράγματα που μπορούμε να σκεφθούμε ότι μπορούν να μας βοηθήσουν να μείνωμε ήρεμοι κάτω από έντασι. Ας ρίξωμε μια ματιά σε τρεις υποδείξεις τις οποίες μερικοί βρήκαν βοηθητικές.
Εξετάστε τον εαυτό σας. Πραγματικά είναι βοηθητικό το να προσπαθήσωμε να αναλύσωμε τα αισθήματά μας. Μπορούμε να επιβάλωμε τη λογική στο πρόβλημά μας, ρωτώντας τον εαυτό μας γιατί είμαστε ταραγμένοι. Συχνά, όταν το κάνωμε αυτό, διαπιστώνομε ότι η «αιτία» είναι πολύ μικρή. Ή μπορεί να ανακαλύψωμε μέσα μας ένα ελατήριο που δεν γνωρίζαμε ότι υπήρχε.
Το πλεονέκτημα της αυτοεξετάσεως είναι ότι συγκεντρωνόμαστε στο δικό μας μέρος του προβλήματος, για το οποίο μπορούμε να κάνωμε κάτι, αντί να απογοητευώμαστε με το να συγκεντρωθούμε μόνο στο σφάλμα του άλλου ατόμου, σχετικά με το οποίο λίγα μπορούμε να κάνωμε. Μερικά ερωτήματα που μπορούμε να κάνωμε στον εαυτό μας είναι: Μήπως νευριάζω με τις συνήθειες ή τα ελαττώματα των άλλων; Αν είναι έτσι, οφείλεται αυτό στο ότι οι συνήθειές τους είναι αντιγραφικές; Ή μήπως οφείλεται στο ότι το δικό μου παρελθόν και η εκπαίδευσίς μου διαφέρουν από εκείνα των άλλων; (Σ’ αυτή την τελευταία περίπτωσι, ίσως το πρόβλημα να έγκειται περισσότερο σ’ εμάς παρά στο άλλο άτομο.) Μήπως οργίζομαι γρήγορα όταν λέγεται κάτι υποτιμητικό για μένα, τη φυλή μου ή την οικογένειά μου; Ή μήπως θίγομαι όταν με συμβουλεύουν; Αν είναι έτσι, μήπως αυτό οφείλεται στο ότι νομίζω πως είμαι λίγο ανώτερος και είμαι πολύ ευαίσθητος; Μήπως με ερεθίζει ένα συγκεκριμένο άτομο; Μήπως εγώ (αν είμαι επίσκοπος ή γονέας) αισθάνομαι απογοητευμένος που δεν εφαρμόσθηκε η συμβουλή μου;
Μ’ αυτή την αυτοεξέτασι, μπορούμε να μάθωμε ν’ αναγνωρίζωμε το δικό μας συγκεκριμένο ασθενές σημείο. Τότε είμαστε σε καλύτερη θέσι να δαμάσωμε το σώμα μας και να αγωνισθούμε σκληρά να το έχωμε υπό έλεγχο.—1 Κορ. 9:27.
Να Βλέπετε Αντικειμενικά τους Άλλους. Αν κάποιος μάς ερεθίζη, εμείς συνήθως βλέπομε μόνο τις δικές του αδυναμίες. Είναι λοιπόν υποβοηθητικό να μπορούμε να δούμε τον άλλο όπως τον βλέπει και ο Θεός. Είναι αυτός ή αυτή αφιερωμένος στον Θεό και απολαμβάνει την αγάπη του; Γενικά, εκδηλώνει το άτομο καλό «πνεύμα», και υστερεί ίσως σε ένα ή δύο μόνο σημεία; Αν είναι έτσι, δεν θα βοηθούσε το να στρέψωμε την προσοχή μας στις ‘δίκαιες,’ ‘καθαρές’ και ‘στοργικές’ ιδιότητές του, σκεπτόμενοι αυτά τα πράγματα; Φιλιπ. 4:8.
Πραγματικά, θα ήταν δίκαιο ή σωστό να κρίνωμε ένα άτομο με βάσι ένα ή δύο εξοργιστικά χαρακτηριστικά, σαν εσκεμμένα να αρνούμεθα να διακρίνωμε κάποια καλά σ’ αυτό το άτομο; Γιατί να θέλωμε να κρίνωμε τους άλλους αφού οι κρίσεις μας πολύ συχνά επηρεάζονται από τα προσωπικά μας αισθήματα της στιγμής; Ο Ιάκωβος έθεσε τα πράγματα πολύ καθαρά, ρωτώντας: «Συ τις είσαι όστις κρίνεις τον άλλον;»—Ιακ. 4:12.
Προσπαθήστε να Διακρίνετε την Άποψι του Άλλου. Αυτό δεν είναι εύκολο να γίνη, ιδιαίτερα όταν η άποψίς του μπορεί να φαίνεται εντελώς αντίθετη από τη δική μας. Ωστόσο, η ίδια η προσπάθεια που καταβάλλομε προσπαθώντας να διακρίνωμε τα πράγματα με το δικό του τρόπο, συχνά βοηθά στην κατασίγασι των δικών μας αισθημάτων και έχει κατευναστικό αποτέλεσμα. Τουλάχιστον θα μπορέσωμε να καταλάβωμε σε κάποιο βαθμό γιατί το άλλο άτομο αισθάνεται ή ενεργεί με τον τρόπο που ενεργεί. Πραγματικά, όταν το κάνωμε αυτό, εφαρμόζομε τη σοφή συμβουλή που δίδει ο απόστολος Παύλος στους Φιλιππησίους, να θεωρούμε ‘αλλήλους υπερέχοντας εαυτών’. Να μην αποβλέπωμε έκαστος τα εαυτού, αλλ’ έκαστος και τα των άλλων.—Φιλιπ. 2:3, 4.
Αυτό μας βοηθά να αποφεύγωμε την παγίδα του να κρίνωμε από πριν χωρίς να εξετάσωμε πραγματικά και τις δύο πλευρές. (Παρ. 18:13) Εκ πρώτης όψεως μπορεί να μας φαίνεται ότι εμείς έχομε εκατό τοις εκατό δίκιο και ότι ο αδελφός μας έχει εντελώς άδικο. Αλλά βλέποντας τα πράγματα πιο προσεκτικά, γενικά διαπιστώνομε ότι σπάνια είναι τόσο απλά. Το εδάφιο Παροιμίες 18:17 με σοφία παρατηρεί: «Ο πρωτολογών εν τη κρίσει αυτού φαίνεται δίκαιος· αλλ’ ο αντίδικος αυτού έρχεται και εξελέγχει αυτόν.»
ΕΡΓΑΖΕΣΘΕ ΣΥΝΕΧΩΣ ΕΠΑΝΩ Σ’ ΑΥΤΟ
Ακολουθώντας αυτές τις υποδείξεις εργαζόμεθα πραγματικά για να λύσωμε το πρόβλημά μας. Δεν υιοθετούμε ηττοπαθή στάσι λέγοντας «Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς.» Η ίδια η προσπάθεια να εργασθούμε για το πρόβλημα θα ελαττώση την πιθανότητα να χάσωμε την αυτοκυριαρχία μας. Αυτό επίσης μας διατηρεί τη συναίσθησι της ανάγκης να ρυθμίζωμε τον τρόπο σκέψεώς μας, ιδιαίτερα αν ερεθιζώμεθα συνεχώς από τις ελλείψεις των άλλων.
Καθώς αντιμετωπίζομε τα αισθήματά μας, είναι ανάγκη να επιζητούμε πάντοτε τη βοήθεια του Θεού μας, Ιεχωβά. Μια νεαρή γυναίκα στη Νέα Ιερσέη (Η.Π.Α.) είχε ένα σοβαρό πρόβλημα σχετικά μ’ αυτό. Συνεχώς έχανε την ψυχραιμία της και προσβαλλόταν εύκολα. Μολονότι και η ίδια αγωνιζόταν με επιμονή εναντίον αυτών των τάσεων, μας λέει επίσης: «Προσευχόμουν έντονα στον Ιεχωβά να μου βγάλη τις αμφιβολίες. Παρακαλούσα να ερευνά βαθιά μέσα στην καρδιά μου, στα ενδόμυχά μου, και να ευαρεστηθή να αφαιρέση κάθε κακή σκέψι.» Προφανώς, ο Ιεχωβά απάντησε στην ειλικρινή προσευχή της, διότι η ίδια προσθέτει: «Τώρα, επί μήνες, δεν έχω πει διόλου κακά λόγια· η ψυχική μου κατάστασις είναι πολύ πιο ήρεμη.»
Και τι θα γίνη αν, μετά την εφαρμογή αυτών των υποδείξεων και κάποια, τυχόν, επιτυχία βρεθούμε σοβαρά ταραγμένοι κατά καιρούς; Εν πρώτοις, ποτέ δεν πρέπει να το αφήσωμε αυτό να μας απογοητεύση πολύ ως το σημείο να θέλωμε να παραιτηθούμε. Αντιθέτως, είναι ανάγκη να ζητήσωμε τη συγχώρησι του Ιεχωβά και τη βοήθειά του να συνεχίσωμε τον αγώνα. Δεύτερον, στη διάρκεια του χρόνου που είμεθα πραγματικά ταραγμένοι, είναι επωφελές να ενθυμούμεθα τη συμβουλή του Ψαλμού 4:4: «Οργίζεσθε και μη αμαρτάνετε· λαλείτε εν ταις καρδίαις υμών επί της κλίνης υμών και ησυχάζετε.»
ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ;
Αλλά μερικοί μπορεί να ρωτήσουν, ‘Δεν είναι καλύτερο να «ξεθυμαίνετε» όταν είσθε νευριασμένος;’ Πολλοί έτσι νομίζουν. Εν τούτοις, μια σύζυγος που προσπάθησε μ’ αυτό τον τρόπο στο πρόγευμα μια μέρα να κάνη το σύζυγό της να κρεμάση το καπέλλο του, ωμολόγησε αφού έχασε την ψυχραιμία της: «Φυσικά, δύσκολα οργίζομαι πραγματικά και όταν οργισθώ ύστερα αρρωσταίνω δύο ή τρεις μέρες. Για να σας πω την αλήθεια, αισθάνθηκα φοβερά άσχημα μετά από κείνο το πρόγευμα, και, είτε το πιστεύετε είτε όχι, ο σύζυγός μου εξακολουθεί ν’ αφήνη το καπέλλο του περισσότερες φορές πάνω στο τραπέζι παρά στη θέσι του». Νομίζετε ότι το ξέσπασμα του θυμού ωφέλησε αυτή την κυρία ή το σύζυγό της;
Άλλοι που έχασαν την ψυχραιμία τους ανέφεραν τα ακόλουθα αποτελέσματα: «Αναστάτωσι στο στομάχι.» «Τρέμω ολόκληρη, και τα πράγματα φαίνονται θαμπά.» «Πραγματικά τα βλέπω κόκκινα.» Είναι αυτά καλά αποτελέσματα;
Αλλά δεν είναι αυτά μόνο. Εκτός από τη φυσική βλάβη, υπάρχει επίσης η ζημιά που προξενείται στις προσωπικές σχέσεις με τους άλλους. Πολλά πράγματα που λέγονται και γίνονται μέσα στην έξαψι της οργής προξενούν βαθειά βλάβη και είναι ανεπανόρθωτα. Και τέλος, υπάρχει το αίσθημα της ενοχής σαν αποτέλεσμα της γνώσεως ότι η απώλεια της αυτοκυριαρχίας είναι δυσάρεστη στον Ιεχωβά.
Ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αρνηθή την αλήθεια των Βιβλικών δηλώσεων: «Ο οξύθυμος πράττει αστοχάστως.» «Ο μακρόθυμος έχει μεγάλην φρόνησιν.»—Παρ. 14:17, 29.
Επίσης, πόσο αληθινή είναι η παροιμία: «Ο θυμώδης άνθρωπος διεγείρει μάχας· ο δε μακρόθυμος καταπαύει έριδας.» (Παρ. 15:18) Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένας άνθρωπος που δεν εξουσιάζει το πνεύμα του χύνει λάδι στη φωτιά, περιπλέκοντας έτσι το πρόβλημα, ενώ ένας που εκδηλώνει γαλήνιο πνεύμα μπορεί να κατευνάση τα πράγματα. «Η γλυκεία απόκρισις καταπραΰνει θυμόν· αλλ’ ο λυπηρός λόγος διεγείρει οργήν.»—Παρ. 15:1.
Ο έλεγχος των νεύρων μας μπορεί να είναι αληθινά ευεργετικός. Όχι μόνο αποφεύγομε έτσι τα κακά αποτελέσματα αλλά και μαθαίνομε να ζούμε καλά με τους άλλους. Μαθαίνομε επίσης να εμπιστευώμαστε στους πνευματικούς αδελφούς μας, να έχωμε πεποίθησι σ’ αυτούς. Δεν είναι αυτό πολύ καλύτερο από το να μιλούμε συνεχώς για τις αδυναμίες τους; Χαιρόμεθα να αναζητούμε τις καλές τους ιδιότητες και να τις μιμούμεθα. Ως αποτέλεσμα τούτου, ίσως να διαπιστώσωμε ότι οι άλλοι πλησιάζουν περισσότερο σ’ εμάς κι εμείς σ’ αυτούς. Αυτό ασφαλώς καταλήγει σε μια πιο στοργική ατμόσφαιρα.
Πραγματικά, όταν μερικοί άνθρωποι συγκεντρώνωνται για ένα σκοπό, εκδηλώνουν ένα ωρισμένο ‘πνεύμα’ ή κυριαρχούσα διάθεσι. (Φιλήμ. 25) Αν αυτό θα είναι εποικοδομητικό και ενθαρρυντικό ή αρνητικό και αποθαρρυντικό, εξαρτάται κυρίως από τα άτομα που αποτελούν την ομάδα. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, σε δεκάδες χιλιάδες εκκλησίες σ’ όλο τον κόσμο, γενικά εκδηλώνουν υγιές πνεύμα που προσελκύει τους άλλους.
Αν είσθε ένας από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, γιατί να μην κάνετε σκοπό σας να συμβάλλετε στο υγιές πνεύμα της εκκλησίας με την οποία είσθε συνταυτισμένος; Μπορείτε να το κάνετε αυτό με το να ελέγχετε το δικό σας πνεύμα και με το να είσθε ένθερμοι, φιλικοί και εποικοδομητικοί στις σχέσεις σας με τους άλλους. Μ’ αυτό τον τρόπο, θα βοηθήσετε στη διάδοσι ευτυχισμένου οικογενειακού πνεύματος μεταξύ των πνευματικών αδελφών σας. Καθώς δίνετε γενναιόδωρα έτσι, θα έχετε και σεις περισσότερη βοήθεια για να εξουσιάζετε το πνεύμα σας. Αυτό οφείλεται στο ότι η καλή διάθεσις είναι μεταδοτική, και η γενναιοδωρία γεννά γενναιοδωρία. Όπως είπε ο σοφός άνδρας: «Η αγαθοποιός [γενναιόδωρη, ΜΝΚ] ψυχή θέλει παχυνθεί.»—Παρ. 11:25.
[Εικόνα στη σελίδα 5]
Μήπως νευριάζω με τις συνήθειες ή τα ελαττώματα των άλλων;