Προήλθαν οι Γλώσσες μας από τον «Πύργο της Βαβέλ»;

ΣΥΝΕΒΗ όντως αυτό το περιστατικό που αναφέρεται στην Αγία Γραφή; Άρχισαν οι άνθρωποι να μιλούν μεμιάς διαφορετικές γλώσσες, όπως περιγράφεται; Ορισμένοι χλευάζουν τη Γραφική αφήγηση σχετικά με το πώς ξεκίνησαν και διαδόθηκαν οι ανθρώπινες γλώσσες. Κάποιος συγγραφέας σχολιάζει: «Ο μύθος του Πύργου της Βαβέλ είναι σίγουρα από τις μεγαλύτερες ασυναρτησίες που ειπώθηκαν ποτέ». Ακόμη και ένας Ιουδαίος ραβίνος την αποκάλεσε «αφελή απόπειρα να εξηγηθεί η προέλευση των εθνών».

Γιατί απορρίπτουν κάποιοι την αφήγηση για τη Βαβέλ; Με απλά λόγια, επειδή συγκρούεται με ορισμένες θεωρίες όσον αφορά την προέλευση της γλώσσας. Για παράδειγμα, μερικοί λόγιοι ισχυρίζονται ότι οι γλωσσικές ομάδες δεν εμφανίστηκαν ξαφνικά, αλλά εξελίχθηκαν σταδιακά από μία «μητέρα γλώσσα». Άλλοι πιστεύουν ότι αρκετές αρχικές γλώσσες αναπτύχθηκαν αυτόνομα, μεταβαλλόμενες από απλά γρυλίσματα σε περίπλοκο λόγο. Εξαιτίας αυτών και άλλων αντικρουόμενων θεωριών, πολλοί συμφωνούν με τον καθηγητή Γ. Τ. Φιτς, ο οποίος έγραψε στο βιβλίο του Η Εξέλιξη της Γλώσσας (The Evolution of Language): «Δεν διαθέτουμε ακόμη πλήρως πειστικές απαντήσεις».

Τι έχουν φέρει στο φως αρχαιολόγοι και ερευνητές σχετικά με την προέλευση και την ανάπτυξη των ανθρώπινων γλωσσών; Επιβεβαιώνουν οι ανακαλύψεις τους κάποια από τις προτεινόμενες θεωρίες; Ή μήπως τα ευρήματα υποστηρίζουν την αφήγηση για τη Βαβέλ; Κατ’ αρχάς, ας εξετάσουμε πιο προσεκτικά αυτή τη Γραφική αφήγηση.

Η Γραφή δηλώνει ότι η σύγχυση της γλώσσας και ο διασκορπισμός των ανθρώπων έλαβε χώρα «στη γη Σεναάρ», τη μετέπειτα Βαβυλωνία. (Γένεση 11:2) Πότε συνέβη αυτό; Σύμφωνα με τη Γραφή, ο πληθυσμός της γης διαιρέθηκε στις ημέρες του Φάλεκ, ο οποίος γεννήθηκε περίπου 250 χρόνια πριν από τον Αβραάμ. Άρα, τα γεγονότα της Βαβέλ προφανώς έλαβαν χώρα πριν από σχεδόν 4.200 χρόνια.​—Γένεση 10:25· 11:18-26.

Μερικοί λόγιοι εικάζουν ότι οι σύγχρονες γλώσσες αποτελούν παρακλάδια μίας αρχικής γλώσσας​—της λεγόμενης μητέρας γλώσσας, την οποία όπως υποθέτουν μιλούσαν οι άνθρωποι πριν από σχεδόν 100.000 χρόνια.a Άλλοι ισχυρίζονται ότι οι σημερινές γλώσσες συγγενεύουν με αρκετές πρωτογλώσσες που μιλιούνταν πριν από τουλάχιστον 6.000 χρόνια. Πώς ανασυνθέτουν, όμως, οι γλωσσολόγοι την εξέλιξη γλωσσών που έχουν εκλείψει; «Αυτό κρύβει παγίδες», λέει το περιοδικό Economist. «Ανόμοια με τους βιολόγους, οι γλωσσολόγοι δεν διαθέτουν απολιθώματα με βάση τα οποία να ανιχνεύουν το παρελθόν». Το περιοδικό προσθέτει ότι κάποιος ειδικός στην εξελικτική γλωσσολογία καταλήγει στα συμπεράσματά του με «υπολογισμούς βασισμένους σε εικασίες».

Στην πραγματικότητα, όμως, υπάρχουν «γλωσσικά απολιθώματα». Ποια είναι αυτά, και τι αποκαλύπτουν σχετικά με την προέλευση των ανθρώπινων γλωσσών; Η εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα εξηγεί: «Οι παλαιότατες γραπτές πηγές της γλώσσας, τα μόνα γλωσσικά “απολιθώματα” που μπορεί να ελπίζει ο άνθρωπος να βρει, δεν ανάγονται πέρα από τα 4.000 με 5.000 περίπου χρόνια». Πού ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι αυτά τα «γλωσσικά απολιθώματα», ή αλλιώς «γραπτές πηγές της γλώσσας»; Στην κάτω Μεσοποταμία​—την τοποθεσία της αρχαίας Σεναάρ.b Επομένως, οι διαθέσιμες απτές αποδείξεις συμφωνούν με τα στοιχεία της Γραφής.

Η Γραφική αφήγηση λέει ότι στη Βαβέλ ο Θεός “σύγχυσε τη γλώσσα τους ώστε να μην καταλαβαίνουν ο ένας τη γλώσσα του άλλου”. (Γένεση 11:7) Ως αποτέλεσμα, οι εργάτες «έπαψαν να χτίζουν την πόλη» της Βαβέλ και διασκορπίστηκαν «σε όλη την επιφάνεια της γης». (Γένεση 11:8, 9) Η Γραφή, λοιπόν, δεν λέει ότι όλες οι σύγχρονες γλώσσες ανάγονται σε μία και μοναδική «μητέρα γλώσσα». Απεναντίας, περιγράφει την ξαφνική εμφάνιση αρκετών προφανώς πλήρως αναπτυγμένων καινούριων γλωσσών, η καθεμιά από τις οποίες μπορούσε να εκφράζει όλο το φάσμα των ανθρώπινων αισθημάτων και σκέψεων και ήταν διαφορετική και ξεχωριστή από τις άλλες.

Τι θα λεχθεί για τις γλωσσικές ομάδες που υπάρχουν σήμερα στον κόσμο; Είναι θεμελιωδώς παρόμοιες ή διαφορετικές; Η Λίρα Μποροντίτσκι, ειδικός στη γνωσιολογία, έγραψε: «Καθώς οι γλωσσολόγοι μελετούσαν βαθύτερα τις γλώσσες του κόσμου (υπάρχουν περίπου 7.000, αλλά έχει αναλυθεί μόνο μικρό μέρος τους), προέκυψαν αμέτρητες απρόβλεπτες διαφορές». Πράγματι, μολονότι οι γλώσσες και οι διάλεκτοι μίας γλωσσικής οικογένειας, όπως η καντονεζική και η χάκα στη νότια Κίνα, μπορεί να μοιάζουν μεταξύ τους, είναι θεμελιωδώς διαφορετικές από αυτές μιας άλλης γλωσσικής οικογένειας, όπως η δυτική καταλανική ή η βαλενθιανή στην Ισπανία.

Οι γλώσσες διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και περιγράφουμε τον κόσμο γύρω μας​—τα χρώματα, την ποσότητα, το χώρο και την κατεύθυνση. Λόγου χάρη, σε μια γλώσσα κάποιος λέει: «Ένα έντομο είναι στο δεξί σου χέρι», ενώ σε μια άλλη θα έλεγε: «Ένα έντομο είναι στο νοτιοδυτικό σου χέρι». Τέτοιες διαφορές, αν μη τι άλλο, προκαλούν σύγχυση. Να γιατί οι οικοδόμοι στη Βαβέλ δεν γινόταν να συνεχίσουν το εγχείρημά τους.

Πώς ήταν η αρχική γλώσσα του ανθρώπου; Η Γραφή αναφέρει ότι ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ, ήταν σε θέση να επινοεί καινούριες λέξεις όταν ονόμαζε όλα τα ζώα και τα πετούμενα πλάσματα. (Γένεση 2:20) Επίσης, ο Αδάμ συνέθεσε ποίηση προκειμένου να εκφράσει τα αισθήματά του για τη σύζυγό του, ενώ εκείνη περιέγραψε ξεκάθαρα τι είχε προστάξει ο Θεός, καθώς και τις συνέπειες της ανυπακοής προς Αυτόν. (Γένεση 2:23· 3:1-3) Επομένως, η πρώτη γλώσσα έδινε στους ανθρώπους τη δυνατότητα να επικοινωνούν πλήρως και να εκφράζονται δημιουργικά.

Η σύγχυση των γλωσσών στη Βαβέλ ανέκοψε την ικανότητα των ανθρώπων να συνδυάζουν τις διανοητικές και τις σωματικές τους δυνάμεις. Ωστόσο, οι καινούριες γλώσσες τους ήταν περίπλοκες, όπως η πρώτη γλώσσα. Μέσα σε λίγους αιώνες, οι άνθρωποι έχτιζαν πολύβουες πόλεις, συγκέντρωναν ισχυρά στρατεύματα και έκαναν διεθνές εμπόριο. (Γένεση 13:12· 14:1-11· 37:25) Θα είχαν άραγε σημειώσει τέτοια πρόοδο χωρίς πλούσιο λεξιλόγιο και γραμματική; Σύμφωνα με τη Γραφή, η αρχική γλώσσα του ανθρώπου και όσες εμφανίστηκαν στη Βαβέλ δεν ήταν πρωτόγονα γρυλίσματα και μουγκρητά, αλλά περίπλοκες γλώσσες.

Η σύγχρονη έρευνα υποστηρίζει αυτό το συμπέρασμα. Η Εγκυκλοπαίδεια της Γλώσσας, Έκδοση Κέμπριτζ (The Cambridge Encyclopedia of Language) δηλώνει: «Κάθε πολιτισμός που έχει διερευνηθεί, όσο “πρωτόγονος” και αν είναι από πολιτιστική άποψη, αποδεικνύεται ότι διαθέτει πλήρως αναπτυγμένη γλώσσα, εξίσου περίπλοκη με τις γλώσσες των λεγόμενων “πολιτισμένων” εθνών». Παρόμοια, στο βιβλίο του Το Γλωσσικό Ένστικτο, ο Στίβεν Πίνκερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, λέει: «Δεν υπάρχει κάτι που να μπορούμε να το ονομάσουμε γλώσσα της λίθινης εποχής».

Αφού ανασκοπήσαμε την ηλικία και την τοποθεσία των γλωσσικών «απολιθωμάτων», τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ των γλωσσικών ομάδων, καθώς και την περιπλοκότητα των αρχαίων γλωσσών, σε ποιο λογικό συμπέρασμα καταλήγουμε; Πολλοί συμπεραίνουν ότι η Γραφική αφήγηση όσον αφορά το τι έλαβε χώρα στη Βαβέλ συνιστά απολύτως πιστευτή εξήγηση.

Η Γραφή μάς λέει ότι ο Ιεχωβά Θεός σύγχυσε τη γλώσσα των ανθρώπων στη Βαβέλ επειδή στασίασαν εναντίον του. (Γένεση 11:4-7) Εντούτοις, υποσχέθηκε ότι “θα άλλαζε τη γλώσσα των λαών και θα την έκανε καθαρή, για να επικαλούνται όλοι το όνομα του Ιεχωβά, για να τον υπηρετούν ώμο προς ώμο”. (Σοφονίας 3:9) Αυτή η “καθαρή γλώσσα”, η αλήθεια του Λόγου του Θεού, συγκεντρώνει σήμερα έναν λαό από όλο τον κόσμο. Λογικά, στο μέλλον ο Θεός θα ενώσει περαιτέρω τους ανθρώπους δίνοντάς τους μια κοινή γλώσσα, αναιρώντας έτσι τη σύγχυση στη Βαβέλ.