ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΑ
Τα αρχαιολογικά στοιχεία, η ίδια η Αγία Γραφή, καθώς και άλλα αρχαία συγγράμματα παρέχουν τη βάση για να προσδιοριστεί κατά προσέγγιση η τιμή των διαφόρων μέτρων και σταθμών που χρησιμοποιούσαν οι Εβραίοι.
Μέτρα Μήκους. Τα μέτρα μήκους των Εβραίων είχαν προφανώς ως βάση τους το ανθρώπινο σώμα. Εφόσον η αναλογία του μήκους ή του πλάτους ενός μέλους του σώματος προς ένα άλλο μπορεί να καθοριστεί, είναι δυνατόν να εξακριβωθεί και το πώς συσχετιζόταν κάποιο μέτρο μήκους με κάποιο άλλο. Επίσης, με βάση τα αρχαιολογικά στοιχεία που υποδεικνύουν ότι ένας πήχης είχε μήκος περίπου 44,5 εκ., μπορούν να δοθούν κατά προσέγγιση σημερινές τιμές στα μέτρα μήκους τα οποία μνημονεύονται στην Αγία Γραφή. (Βλέπε ΠΗΧΗΣ.) Ο ακόλουθος πίνακας δείχνει πώς συσχετίζονταν τα εβραϊκά μέτρα μήκους μεταξύ τους και δίνει τα σημερινά αντίστοιχά τους κατά προσέγγιση.
Μέτρα Μήκους
—
—
Σημερινό Αντίστοιχο
1 δάχτυλο
= 1⁄4 της παλάμης
1,85 εκ.
1 παλάμη
= 4 δάχτυλα
7,4 εκ.
1 σπιθαμή
= 3 παλάμες
22,2 εκ.
1 πήχης
= 2 σπιθαμές
44,5 εκ.
1 μεγάλος πήχης*
= 7 παλάμες
51,8 εκ.
1 μικρός πήχης
—
38 εκ.
1 καλάμι
= 6 πήχεις
2,67 μ.
1 μεγάλο καλάμι
= 6 μεγάλοι πήχεις
3,11 μ.
* Πιθανώς ο ίδιος με τον «παλιότερο» πήχη που αναφέρεται στο εδ. 2Χρ 3:3.
Υπάρχει κάποια αβεβαιότητα σχετικά με το μέτρο που προσδιορίζεται από την εβραϊκή λέξη γκόμεδ, η οποία εμφανίζεται μόνο στο εδάφιο Κριτές 3:16 αναφερόμενη στο μήκος του σπαθιού του Αώδ. Σε πολλές μεταφράσεις αυτή η λέξη αποδίδεται «πήχης». (KJ, JB, RS, ΜΝΚ, ΛΧ, ΜΠΚ) Μερικοί λόγιοι πιστεύουν ότι η λέξη γκόμεδ δηλώνει έναν μικρό πήχη, ο οποίος αντιστοιχούσε χοντρικά στην απόσταση από τον αγκώνα μέχρι τις αρθρώσεις των δαχτύλων της κλειστής παλάμης. Άρα, θα ήταν περίπου 38 εκ.—NE.
Άλλα μέτρα μήκους που μνημονεύονται στις Γραφές είναι η οργιά (1,8 μ.), το στάδιο (185 μ.) και το μίλι, πιθανότατα το ρωμαϊκό μίλι (1.479,5 μ.). Η λέξη «ταξίδι» χρησιμοποιείται συχνά σε σχέση με την κάλυψη μιας γενικής απόστασης. (Γε 31:23· Εξ 3:18· Αρ 10:33) Η απόσταση που κάλυπτε κανείς ταξιδεύοντας πεζή επί μία ημέρα ίσως ήταν 32 χλμ. ή περισσότερο, ενώ η αντίστοιχη απόσταση για το Σάββατο φαίνεται ότι ήταν περίπου 1 χλμ.—Ματ 24:20· Πρ 1:12· βλέπε ΜΙΛΙ, ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ· ΟΡΓΙΑ· ΣΤΑΔΙΟ· ΤΑΞΙΔΙ.
Μέτρα Χωρητικότητας. Με βάση θραύσματα αγγείων που φέρουν τον προσδιορισμό «βαθ» γραμμένο με αρχαίους εβραϊκούς χαρακτήρες, η χωρητικότητα του βαθ υπολογίζεται περίπου στα 22 λίτρα. Στους ακόλουθους πίνακες, τα μέτρα στερεών και υγρών δίνονται σε συσχετισμό με το βαθ. Η συσχέτιση μιας μονάδας μέτρησης με κάποια άλλη, όταν δεν δηλώνεται στην Αγία Γραφή, αντλείται από άλλα αρχαία συγγράμματα.—Βλέπε ΒΑΘ· ΓΟΜΟΡ· ΙΝ· ΚΑΒ· ΚΟΡ· ΛΟΓ· ΣΕΑΧ· ΧΟΜΟΡ.
Μέτρα Στερεών
—
—
Σημερινό Αντίστοιχο
1 καβ
= 4 λογ
1,22 λίτρα
1 γομόρ
= 1 4⁄5 καβ
2,2 λίτρα
1 σεάχ
= 3 1⁄3 γομόρ
7,33 λίτρα
1 εφά
= 3 σεάχ
22 λίτρα
1 χομόρ
= 10 εφά
220 λίτρα
Μέτρα Υγρών
—
—
Σημερινό Αντίστοιχο
1 λογ
=1⁄4 καβ
0,31 λίτρα
1 καβ
= 4 λογ
1,22 λίτρα
1 ιν
= 3 καβ
3,67 λίτρα
1 βαθ
= 6 ιν
22 λίτρα
1 κορ
= 10 βαθ
220 λίτρα
Άλλα μέτρα στερεών και υγρών. Η εβραϊκή λέξη ‛ισσαρών, που σημαίνει «δέκατο», υπονοεί συχνά το ένα δέκατο του εφά. (Εξ 29:40· Λευ 14:10· 23:13, 17· Αρ 15:4) Σύμφωνα με το Ταργκούμ του Ιωνάθαν, τα «έξι μέτρα κριθάρι» (κατά κυριολεξία, «έξι από κριθάρι»), που μνημονεύονται στο εδάφιο Ρουθ 3:15, είναι έξι σεάχ. Σύμφωνα με το Μισνά και τη Βουλγάτα, η εβραϊκή λέξη λέθεχ θεωρείται ότι υποδηλώνει μισό χομόρ. (Ωσ 3:2· AS, KJ, JP, ΜΝΚ, ΒΑΜ, ΛΧ· Μπαβά Μετζιά 6:5 υποσ. και παράρτημα 2, D, μετάφραση [στην αγγλική] Χ. Ντάνμπι) Οι λέξεις μετρητής (που εμφανίζεται στον πληθυντικό στο εδ. Ιωα 2:6 και αποδίδεται «ποσότητες μέτρου υγρών») και βάτος (που εμφανίζεται στον πληθυντικό στο εδ. Λου 16:6) του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου θεωρούνται από μερικούς αντίστοιχες με το εβραϊκό βαθ. Η χωρητικότητα της χοίνικος του ελληνικού κειμένου θεωρείται γενικά ότι ήταν κατά προσέγγιση ένα λίτρο.—Απ 6:5, 6.
Σταθμά. Τα αρχαιολογικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι ο σίκλος ζύγιζε κατά προσέγγιση 11,4 γρ. Βάσει αυτού, ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει το συσχετισμό των εβραϊκών σταθμών και τα κατά προσέγγιση σημερινά αντίστοιχά τους.
Σταθμά
—
—
Σημερινό Αντίστοιχο
1 γερά
= 1⁄20 σίκλου
0,57 γρ.
1 βεκάχ (μισός σίκλος)
= 10 γερά
5,7 γρ.
1 σίκλος
= 2 βεκάχ
11,4 γρ.
1 μνα (μανέχ)
= 50 σίκλοι
570 γρ.
1 τάλαντο
= 60 μνες
34,2 κιλά
Η λίτρα του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου εξισώνεται γενικά με τη ρωμαϊκή λίτρα (327 γρ.). Η μνα των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών υπολογίζεται στις 100 δραχμές. (Βλέπε ΔΡΑΧΜΗ.) Αυτό θα σήμαινε ότι η ελληνική μνα ζύγιζε 340 γρ. και το ελληνικό τάλαντο 20,4 κιλά.—Βλέπε ΜΝΑ· ΣΙΚΛΟΣ· ΤΑΛΑΝΤΟ· ΧΡΗΜΑΤΑ.
Επιφάνεια. Οι Εβραίοι προσδιόριζαν το μέγεθος ενός χωραφιού είτε με βάση την απαιτούμενη ποσότητα σπόρου για τη σπορά του (Λευ 27:16· 1Βα 18:32) είτε με βάση την έκταση που μπορούσε να οργώσει ένα ζευγάρι ταύρων σε μία ημέρα.—1Σα 14:14, υποσ.
[Εικόνα στη σελίδα 348]
Σειρά εγχάρακτων εβραϊκών σταθμών