Ένα Μάθημα για το Χειρισμό Προβλημάτων

ΛΙΓΟΙ άνθρωποι χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν ποτέ όλα τα προβλήματα που είχε ο Ιώβ. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αυτός καταστράφηκε αφού έχασε όλα του τα πλούτη και το βιος του, θανατώθηκαν με τραγικό τρόπο όλα τα παιδιά του και τελικά πατάχτηκε ο ίδιος από μια πολύ οδυνηρή ασθένεια. Καθώς ήταν απομονωμένος από φίλους και συγγενείς, η σύζυγός του τον πρότρεψε: «Βλασφήμησον τον Θεόν και απόθανε»!—Ιώβ 2:9· 19:13, 14.

Ωστόσο, ο Ιώβ αποτελεί μια μοναδική πηγή ενθάρρυνσης για όποιον περνάει παρόμοιες δοκιμασίες. Η θετική έκβαση της μεγάλης δοκιμασίας του δείχνει ότι η υπομονή ενόψει αντιξοοτήτων κάνει την καρδιά του Ιεχωβά να χαίρεται, όταν εμείς υποκινούμαστε από γνήσια θεοσεβή αφοσίωση, και όχι από προσωπικό όφελος.—Ιώβ, κεφάλαια 1, 2· 42:10-17· Παροιμίαι 27:11.

Αυτή η Βιβλική αφήγηση περιέχει επίσης πολύτιμα μαθήματα σχετικά με το πώς μπορούμε να χειριστούμε προβλήματα. Παρέχει χτυπητά παραδείγματα που δείχνουν πώς θα πρέπει—και πώς δεν θα πρέπει—να δοθεί συμβουλή σε κάποιο άτομο που αντιμετωπίζει δοκιμασίες. Επιπλέον, η εμπειρία του ίδιου του Ιώβ μπορεί να μας βοηθήσει να ενεργούμε με ισορροπημένο τρόπο όταν μας κατακλύζουν αντίξοες περιστάσεις.

Ένα Μάθημα για τον Αρνητικό Τρόπο Παροχής Συμβουλής

Η έκφραση «παρηγορητής του Ιώβ» έχει γίνει συνώνυμο του ανθρώπου ο οποίος, αντί να δείχνει συμπάθεια όταν κάποιος περνάει δυσχέρειες, ρίχνει αλάτι στην πληγή. Αλλά, παρά τη φήμη που έχουν αποκτήσει επάξια για τον εαυτό τους οι τρεις σύντροφοι του Ιώβ, δεν θα πρέπει να υποθέσουμε ότι τα κίνητρά τους ήταν εντελώς άσχημα. Μέχρι κάποιου βαθμού, μπορεί να ήθελαν να βοηθήσουν τον Ιώβ, σύμφωνα με τις εσφαλμένες αντιλήψεις τους. Γιατί απέτυχαν; Πώς έγιναν όργανα του Σατανά, ο οποίος ήταν αποφασισμένος να διαρρήξει την ακεραιότητα του Ιώβ;

Αυτοί βάσισαν σχεδόν όλες τις συμβουλές τους σε μια λανθασμένη υπόθεση: ότι τα παθήματα πλήττουν μόνο εκείνους που αμαρτάνουν. Στην πρώτη του ομιλία, ο Ελιφάς είπε: «Τις αθώος ων απωλέσθη; Και πού εξωλοθρεύθησαν οι ευθείς; Καθώς εγώ είδον, όσοι ηροτρίασαν ανομίαν και έσπειραν ασέβειαν, θερίζουσιν αυτάς». (Ιώβ 4:7, 8) Ο Ελιφάς πίστευε εσφαλμένα ότι οι αθώοι μένουν άτρωτοι από τις συμφορές. Έκανε το συλλογισμό ότι, εφόσον ο Ιώβ περνούσε τέτοιες δυσκολίες, πρέπει να είχε αμαρτήσει εναντίον του Θεού.a Τόσο ο Βιλδάδ όσο και ο Σωφάρ επέμεναν και αυτοί να μετανοήσει ο Ιώβ για τις αμαρτίες του.—Ιώβ 8:5, 6· 11:13-15.

Οι τρεις σύντροφοί του αποκαρδίωσαν περαιτέρω τον Ιώβ με το να εκφράσουν προσωπικές ιδέες αντί για θεοσεβή σοφία. Ο Ελιφάς έφτασε ως το σημείο να πει ότι ‘ο Θεός δεν εμπιστεύεται τους υπηρέτες του’ και ότι δεν είχε πραγματικά σημασία για τον Ιεχωβά το αν ο Ιώβ ήταν δίκαιος ή όχι. (Ιώβ 4:18· 22:2, 3) Είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος μια πιο αποθαρρυντική—ή πιο αναληθή—δήλωση από αυτήν! Δεν είναι παράξενο που ο Ιεχωβά αργότερα επέπληξε τον Ελιφά και τους συντρόφους του για αυτή τη βλασφημία. «Δεν ελαλήσατε περί εμού το ορθόν [ό,τι είναι αληθινό, ΜΝΚ]», είπε ο Θεός. (Ιώβ 42:7) Αλλά ο πιο επιβλαβής ισχυρισμός δεν είχε ακόμη διατυπωθεί.

Ο Ελιφάς τελικά έφτασε σε ακραίο σημείο εκτοξεύοντας απερίφραστες κατηγορίες. Αφού δεν κατάφερε να κάνει τον Ιώβ να παραδεχτεί ενοχή, ο Ελιφάς κατέφυγε στην επινόηση αμαρτημάτων τα οποία υπέθεσε ότι ο Ιώβ πρέπει να είχε διαπράξει. «Η κακία σου δεν είναι μεγάλη; Και αι ανομίαι σου άπειροι;» ρώτησε ο Ελιφάς. «Διότι έλαβες ενέχυρον παρά του αδελφού σου αναιτίως και εστέρησας τους γυμνούς από του ενδύματος αυτών. Δεν επότισας ύδωρ τον διψώντα, και ηρνήθης άρτον εις τον πεινώντα». (Ιώβ 22:5-7) Αυτές οι κατηγορίες ήταν εντελώς αβάσιμες. Ο ίδιος ο Ιεχωβά είχε περιγράψει τον Ιώβ ως άνθρωπο ‘άμεμπτο και ευθύ’.—Ιώβ 1:8.

Πώς αντέδρασε ο Ιώβ σε αυτές τις επιθέσεις οι οποίες έθεταν υπό αμφισβήτηση την προσωπική του ακεραιότητα; Δικαιολογημένα, αυτές του προξένησαν κάποια πικρία και κατάθλιψη, αλλά εκείνος ήταν πιο αποφασισμένος παρά ποτέ να αποδείξει ότι αυτές οι κατηγορίες ήταν αναληθείς. Μάλιστα, ο Ιώβ απορροφήθηκε τόσο πολύ στη δική του δικαίωση ώστε, κατά κάποιον τρόπο, άρχισε να επιρρίπτει την ευθύνη για τις δυσχέρειές του στον Ιεχωβά. (Ιώβ 6:4· 9:16-18· 16:11, 12) Τα πραγματικά ζητήματα που περιλαμβάνονταν παραμερίστηκαν, και ο διάλογος κατέληξε να γίνει μια άσκοπη συζήτηση σχετικά με το αν ο Ιώβ ήταν ή δεν ήταν δίκαιος άνθρωπος. Ποια μαθήματα μπορούν να αντλήσουν οι Χριστιανοί από αυτή την καταστροφική παροχή συμβουλών;

1. Ο στοργικός Χριστιανός δεν υποθέτει ευθύς εξαρχής ότι τα προβλήματα κάποιου αδελφού είναι πράγματα που έχει προξενήσει ο ίδιος ο αδελφός. Η σκληρή επίκριση όσον αφορά λάθη του παρελθόντος—είτε αυτά είναι πραγματικά είτε όχι—μπορεί να αποθαρρύνει εντελώς το άτομο που αγωνίζεται να συνεχίσει τις προσπάθειές του. Η καταθλιμμένη ψυχή χρειάζεται να ‘παρηγορηθεί’ και όχι να καταρρακωθεί. (1 Θεσσαλονικείς 5:14) Ο Ιεχωβά θέλει οι επίσκοποι να είναι «προφυλακτήριον από τον άνεμον» και όχι ‘άθλιοι παρηγορητές’ σαν τον Ελιφά, τον Βιλδάδ και τον Σωφάρ.—Ησαΐας 32:2, ΛΧ· Ιώβ 16:2.

2. Ποτέ δεν πρέπει να εκφέρουμε κάποια κατηγορία χωρίς σαφείς αποδείξεις. Οι φήμες και οι διαδόσεις—σαν και εκείνες που χρησιμοποίησε ο Ελιφάς—δεν αποτελούν σωστή βάση για να δοθεί έλεγχος. Για παράδειγμα, αν ένας πρεσβύτερος εκφέρει μια εσφαλμένη κατηγορία, θα μπορούσε κάλλιστα να χάσει την αξιοπιστία του και να προξενήσει συναισθηματική ένταση. Πώς ένιωθε ο Ιώβ που αναγκάστηκε να ακούσει τέτοιες παροδηγημένες συμβουλές; Αυτός έδωσε διέξοδο στην οδύνη του αναφωνώντας ειρωνικά: «Πόσον εβοήθησας τον αδύνατον»! (Ιώβ 26:2) Ο επίσκοπος που δείχνει ενδιαφέρον ‘ανορθώνει τα χέρια που κρέμονται’, και δεν επιδεινώνει το πρόβλημα.—Εβραίους 12:12.

3. Η συμβουλή θα πρέπει να βασίζεται στο Λόγο του Θεού και όχι σε προσωπικές ιδέες. Τα επιχειρήματα που πρόβαλαν οι σύντροφοι του Ιώβ ήταν και εσφαλμένα και καταστροφικά. Αντί να ελκύσουν τον Ιώβ πιο κοντά στον Ιεχωβά, αυτά τον έκαναν να σκεφτεί ότι υπήρχε κάποιος φραγμός που τον χώριζε από τον ουράνιο Πατέρα του. (Ιώβ 19:2, 6, 8) Από την άλλη πλευρά, η επιδέξια χρήση της Αγίας Γραφής μπορεί να τακτοποιήσει τα ζητήματα, να αναζωογονήσει τους άλλους και να προσφέρει πραγματική παρηγοριά.—Λουκάς 24:32· Ρωμαίους 15:4· 2 Τιμόθεο 3:16· 4:2.

Ενώ το βιβλίο του Ιώβ βοηθάει τους Χριστιανούς να εντοπίσουν ορισμένες παγίδες, παρέχει επίσης ένα χρήσιμο μάθημα όσον αφορά το πώς πρέπει να δίνεται αποτελεσματική συμβουλή.

Πώς Πρέπει να Δίνεται Συμβουλή

Οι συμβουλές που έδωσε ο Ελιού ήταν τελείως διαφορετικές από εκείνες που έδωσαν οι τρεις σύντροφοι του Ιώβ, τόσο σε περιεχόμενο όσο και στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρθηκε ο Ελιού στον Ιώβ. Αυτός χρησιμοποίησε το όνομα του Ιώβ και του μίλησε ως φίλος, όχι σαν να ήταν κριτής του Ιώβ. «Δια τούτο, Ιώβ, άκουσον τώρα τας ομιλίας μου, και ακροάσθητι πάντας τους λόγους μου. Ιδού, εγώ είμαι κατά τον λόγον σου από μέρους του Θεού [εγώ είμαι απέναντι στον αληθινό Θεό ακριβώς ό,τι και εσύ, ΜΝΚ]· εκ πηλού είμαι και εγώ μεμορφωμένος». (Ιώβ 33:1, 6) Ο Ελιού έσπευσε επίσης να επαινέσει τον Ιώβ για την ευθεία πορεία του. ‘Βρίσκω ευχαρίστηση στη δικαιοσύνη σου’, διαβεβαίωσε τον Ιώβ. (Ιώβ 33:32, ΜΝΚ) Εκτός από αυτόν τον καλοσυνάτο τρόπο με τον οποίο έδωσε συμβουλή, ο Ελιού σημείωσε επιτυχία και για άλλους λόγους.

Επειδή περίμενε υπομονετικά μέχρι που σταμάτησαν να μιλούν οι άλλοι, ο Ελιού ήταν σε καλύτερη θέση να κατανοήσει τα ζητήματα πριν προσφέρει συμβουλή. Δεδομένου ότι ο Ιώβ ήταν δίκαιος άνθρωπος, θα τον τιμωρούσε ο Ιεχωβά; «Μη γένοιτο να υπάρχη εις τον Θεόν αδικία, και εις τον Παντοδύναμον ανομία», αναφώνησε ο Ελιού. «Δεν αποσύρει τους οφθαλμούς αυτού από των δικαίων».—Ιώβ 34:10· 36:7.

Ήταν η δικαιοσύνη του Ιώβ πραγματικά το κύριο ζήτημα που υπήρχε; Ο Ελιού έστρεψε την προσοχή του Ιώβ σε μια άποψη η οποία δεν ήταν ισορροπημένη. «Είπας, Είμαι δικαιότερος του Θεού», εξήγησε ο ίδιος. «Ανάβλεψον εις τους ουρανούς και ιδέ· και θεώρησον τα νέφη, πόσον υψηλότερά σου είναι». (Ιώβ 35:2, 5) Ακριβώς όπως τα σύννεφα είναι πολύ υψηλότερα από εμάς, έτσι και οι οδοί του Ιεχωβά είναι υψηλότερες από τις δικές μας. Εμείς δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε τον τρόπο με τον οποίο κάνει εκείνος διάφορα πράγματα. ‘Γι’ αυτό ας τον φοβούνται οι άνθρωποι. Αυτός δεν έχει σε εκτίμηση εκείνους που είναι σοφοί σύμφωνα με τη δική τους καρδιά’, κατέληξε ο Ελιού.—Ιώβ 37:24, ΜΝΚ· Ησαΐας 55:9.

Οι υγιείς συμβουλές του Ελιού προετοίμασαν το έδαφος για να λάβει ο Ιώβ επιπρόσθετη εκπαίδευση από τον ίδιο τον Ιεχωβά. Μάλιστα, υπάρχει ένας χτυπητός παραλληλισμός ανάμεσα στην ανασκόπηση των ‘θαυμάσιων έργων του Θεού’ που κάνει ο Ελιού στο 37ο κεφάλαιο και των ίδιων των λόγων που είπε ο Ιεχωβά προς τον Ιώβ, όπως καταγράφονται από το 38ο ως το 41ο κεφάλαιο. Προφανώς, ο Ελιού έβλεπε τα πράγματα από την άποψη του Ιεχωβά. (Ιώβ 37:14, ΜΝΚ) Πώς μπορούν οι Χριστιανοί να μιμούνται το καλό παράδειγμα του Ελιού;

Σαν τον Ελιού, ιδιαίτερα οι επίσκοποι πρέπει να είναι συμπονετικοί και καλοσυνάτοι, να θυμούνται ότι και οι ίδιοι είναι ατελείς. Αυτοί θα κάνουν καλά να ακούν προσεκτικά προκειμένου να συγκεντρώσουν όλα τα στοιχεία και να καταλάβουν τα ζητήματα πριν δώσουν συμβουλή. (Παροιμίαι 18:13) Επιπλέον, με το να χρησιμοποιούν την Αγία Γραφή και τα Γραφικά έντυπα, αυτοί μπορούν να βεβαιωθούν ότι θα επικρατήσει η άποψη του Ιεχωβά.—Ρωμαίους 3:4.

Το βιβλίο του Ιώβ, εκτός από το ότι παρέχει αυτά τα πρακτικά μαθήματα για τους πρεσβυτέρους, μας διδάσκει πώς να αντιμετωπίζουμε διάφορα προβλήματα με ισορροπημένο τρόπο.

Πώς Δεν Πρέπει να Αντιδρούμε σε Αντίξοες Περιστάσεις

Συντετριμμένος από τα παθήματά του και απογοητευμένος από τους ψευτοπαρηγορητές του, ο Ιώβ ένιωσε πικρία και κατάθλιψη. «Είθε να χαθή η ημέρα καθ’ ην εγεννήθην . . . Η ψυχή μου εβαρύνθη την ζωήν μου», στέναξε αυτός. (Ιώβ 3:3· 10:1) Χωρίς να γνωρίζει ότι ο Σατανάς ήταν ο δράστης, ο Ιώβ υπέθεσε ότι ο Θεός προξενούσε όλες τις συμφορές του. Φαινόταν τόσο άδικο το ότι αυτός—ένας δίκαιος άνθρωπος—υπέφερε. (Ιώβ 23:10, 11· 27:2· 30:20, 21) Αυτή η στάση τύφλωσε τον Ιώβ σε σχέση με άλλα ζητήματα και τον έκανε να επικρίνει την πολιτεία του Θεού με την ανθρωπότητα. Ο Ιεχωβά ρώτησε: «Θέλεις άρα αναιρέσει την κρίσιν μου; Θέλεις με καταδικάσει, δια να δικαιωθής;»—Ιώβ 40:8.

Ίσως η άμεση αντίδρασή μας όταν αντιμετωπίζουμε αντιξοότητες είναι να νιώθουμε ότι μας κατατρέχουν, όπως προφανώς ένιωσε ο Ιώβ. Η συνηθισμένη απόκριση είναι να αναρωτιέται κάποιος: ‘Γιατί να συμβαίνει αυτό σε εμένα; Γιατί οι άλλοι—που είναι πολύ χειρότεροι από εμένα—να απολαμβάνουν μια ζωή σχετικά απαλλαγμένη από προβλήματα;’ Αυτές είναι αρνητικές σκέψεις τις οποίες μπορούμε να υπερνικήσουμε κάνοντας στοχασμούς γύρω από το Λόγο του Θεού.

Ανόμοια με τον Ιώβ, εμείς είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε τα μεγαλύτερα ζητήματα που περιλαμβάνονται. Γνωρίζουμε ότι ο Σατανάς «γυρίζει σαν λιοντάρι που βρυχιέται, ζητώντας να καταβροχθίσει κάποιον». (1 Πέτρου 5:8) Όπως αποκαλύπτει το βιβλίο του Ιώβ, ο Διάβολος θα χαιρόταν πολύ αν μπορούσε να διαρρήξει την ακεραιότητά μας με το να μας δημιουργήσει προβλήματα. Αυτός είναι αποφασισμένος να αποδείξει τον ισχυρισμό του, δηλαδή ότι είμαστε Μάρτυρες του Ιεχωβά μόνο από συμφέρον. (Ιώβ 1:9-11· 2:3-5) Θα έχουμε το θάρρος να υποστηρίξουμε την κυριαρχία του Ιεχωβά και έτσι να αποδείξουμε ότι ο Διάβολος είναι ψεύτης;

Το παράδειγμα του Ιησού, καθώς και αμέτρητων άλλων πιστών υπηρετών του Ιεχωβά, δείχνει ότι κάποια μορφή παθημάτων σε αυτό το σύστημα πραγμάτων είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Ο Ιησούς είπε ότι οι μαθητές του πρέπει να είναι πρόθυμοι να ‘σηκώσουν το ξύλο του βασανισμού τους’ αν ήθελαν να τον ακολουθήσουν. (Λουκάς 9:23) Το προσωπικό μας «ξύλο του βασανισμού» μπορεί να είναι μία ή περισσότερες από τις αντιξοότητες που υπέμεινε ο Ιώβ—η κακή υγεία, ο θάνατος αγαπημένων προσώπων, η κατάθλιψη, οι οικονομικές δυσκολίες ή η εναντίωση από μη ομοπίστους. Όποιο είδος προβλήματος και αν αντιμετωπίζουμε, υπάρχει και η θετική πλευρά του ζητήματος. Μπορούμε να βλέπουμε την κατάστασή μας ως ευκαιρία για να εκδηλώσουμε την υπομονή μας και την ασάλευτη αφοσίωσή μας στον Ιεχωβά.—Ιακώβου 1:2, 3.

Με αυτόν τον τρόπο ενήργησαν οι απόστολοι του Ιησού. Λίγο μετά την Πεντηκοστή, τους έδειραν επειδή κήρυτταν για τον Ιησού. Αυτοί, αντί να αποθαρρυνθούν, έφυγαν «χαρούμενοι». Χαίρονταν, όχι επειδή υπέστησαν παθήματα, αλλά «επειδή είχαν υπολογιστεί άξιοι να ατιμαστούν για χάρη του ονόματός του [του Χριστού]».—Πράξεις 5:40, 41.

Βέβαια, δεν είναι όλες οι δυσκολίες που μας προκύπτουν αποτέλεσμα της υπηρεσίας που αποδίδουμε στον Ιεχωβά. Για τα προβλήματά μας μπορεί—μέχρι ενός βαθμού—να φταίμε εμείς οι ίδιοι. Ή ίσως, χωρίς να φταίμε καθόλου, το πρόβλημα να έχει επηρεάσει την πνευματική μας ισορροπία. Όποια και αν είναι η κατάσταση, μια ταπεινή στάση σαν και εκείνη του Ιώβ θα μας βοηθήσει να διακρίνουμε πού έχουμε σφάλει. Ο Ιώβ ομολόγησε στον Ιεχωβά: «Εγώ λοιπόν προέφερα εκείνο, το οποίον δεν ενόουν». (Ιώβ 42:3) Εκείνος που αναγνωρίζει με αυτόν τον τρόπο τα λάθη του είναι πολύ πιο πιθανό να αποφύγει παρόμοιες δυσκολίες στο μέλλον. Όπως λέει η παροιμία: «Ο φρόνιμος προβλέπει το κακόν και κρύπτεται».—Παροιμίαι 22:3.

Το πιο σπουδαίο είναι ότι το βιβλίο του Ιώβ μάς υπενθυμίζει ότι τα προβλήματά μας δεν θα διαρκέσουν για πάντα. Η Αγία Γραφή λέει: «Αποκαλούμε ευτυχισμένους εκείνους που έχουν υπομείνει. Έχετε ακούσει για την υπομονή του Ιώβ και έχετε δει την έκβαση που έφερε ο Ιεχωβά, ότι ο Ιεχωβά είναι πολύ τρυφερός σε στοργή και ελεήμων». (Ιακώβου 5:11) Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά θα ανταμείψει με παρόμοιο τρόπο την πιστότητα που δείχνουν οι υπηρέτες του σήμερα.

Επίσης αποβλέπουμε στον καιρό κατά τον οποίο τα προβλήματα κάθε είδους—«τα παλιά»—θα έχουν παρέλθει. (Αποκάλυψη 21:4) Μέχρις ότου ανατείλει εκείνη η ημέρα, το βιβλίο του Ιώβ χρησιμεύει ως ένας ανεκτίμητος οδηγός, ο οποίος είναι δυνατόν να μας βοηθήσει να χειριζόμαστε τα προβλήματα με σοφία και δύναμη.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 28]

«Θεώρησον τα νέφη, πόσον υψηλότερά σου είναι». Με αυτόν τον τρόπο, ο Ελιού βοήθησε τον Ιώβ να καταλάβει ότι οι οδοί του Θεού είναι υψηλότερες από τις οδούς του ανθρώπου