Η Άποψη της Αγίας Γραφής
Αυτοκτονίες—Υπάρχει Ανάσταση;
Η ΤΡΑΓΙΚΗ είδηση για την αυτοκτονία ενός ατόμου δεν κλείνει κάποιο κεφάλαιο στη ζωή συγγενών και φίλων· αντίθετα ανοίγει—ανοίγει ένα κεφάλαιο γεμάτο ανάμεικτα συναισθήματα οίκτου και θυμού, θλίψης και ενοχών. Και εγείρει το ερώτημα: Μπορούμε να τρέφουμε κάποια ελπίδα για το φιλικό μας πρόσωπο που αφαίρεσε τη ζωή του;a
Μολονότι ο θάνατος που προκαλεί το ίδιο το άτομο στον εαυτό του δεν είναι ποτέ ούτε δικαιολογημένος ούτε δίκαιος, ο απόστολος Παύλος πρόσφερε μια ωραία ελπίδα ακόμα και για άδικα άτομα. Όπως είπε σε κάποιο ρωμαϊκό δικαστήριο: ‘Ελπίδα έχων εις τον Θεόν ότι μέλλει να γείνη ανάστασις δικαίων τε και αδίκων’.—Πράξεις 24:15.
Εντούτοις από παλιά, πολλοί θεολόγοι έχουν απορρίψει κάθε υπαινιγμό ότι η ανάσταση των αδίκων θα μπορούσε να προσφέρει ελπίδα για τα άτομα που αυτοκτονούν. Γιατί;
Οι Θεολόγοι Αντιτίθενται στην Ελπίδα της Ανάστασης
Ο Γουίλιαμ Τίντεϊλ προσδιόρισε μέρος του προβλήματος στον πρόλογο της Αγίας Γραφής που εξέδωσε το 16ο αιώνα: «Με το να τοποθετεί κανείς τις απελθούσες ψυχές στον ουρανό, στην κόλαση ή στο καθαρτήριο αναιρεί τα επιχειρήματα με τα οποία ο Χριστός και ο Παύλος αποδεικνύουν την ανάσταση». Ναι, πριν από αιώνες, οι άνθρωποι της εκκλησίας εισήγαγαν μια μη Βιβλική αντίληψη: τις αθάνατες ψυχές που εγκαταλείπουν το σώμα κατά το θάνατο και πηγαίνουν κατευθείαν στον ουρανό, στο καθαρτήριο, στο Λίμπο ή στην κόλαση. Αυτή η αντίληψη ήρθε σε σύγκρουση με την ξεκάθαρη διδασκαλία της Αγίας Γραφής για μελλοντική ανάσταση. Όπως ρώτησε ο Βαπτιστής διάκονος Τσαρλς Άντριους: «Αν ήδη η ψυχή απολαμβάνει μακαριότητα στον ουρανό (ή ήδη ψήνεται δικαιολογημένα στην κόλαση), τι ανάγκη υπάρχει για κάτι παραπάνω;» Ο ίδιος πρόσθεσε: «Αυτή η εσωτερική αντίφαση έχει μείνει ως πληγή για τους Χριστιανούς στο διάβα των αιώνων».
Ένα επακόλουθο αυτής της πλανημένης θεολογίας ήταν ότι «από τον καιρό του Αυγουστίνου [354-430 Κ.Χ.], η εκκλησία καταδικάζει την αυτοκτονία ως αμαρτία», λέει ο Άρθουρ Ντροτζ στο περιοδικό Σχόλια γύρω από τη Βίβλο (Bible Review) του Δεκεμβρίου 1989, «μια αμαρτία που είναι ασυγχώρητη ακριβώς όπως είναι η αποστασία και η μοιχεία».
Η σκληρή καταδίκη ‘ασυγχώρητος’, δηλαδή καταδικασμένος στον πύρινο άδη χωρίς ελπίδα, κλόνισε το επιχείρημα που λέει ότι επέρχεται κρίση μόλις πεθαίνει κανείς. Η εκκλησιαστική εφημερίδα Νάσιοναλ Κάθολικ Ριπόρτερ (National Catholic Reporter) παραδέχεται: «Δυο από τους μεγαλύτερους πατέρες της εκκλησίας εκφράστηκαν με έντονο τρόπο κατά της αυτοκτονίας—ο Αυγουστίνος τη χαρακτήρισε ‘βδελυρή και κατακριτέα ανομία’ και ο Ακινάτης έδειξε ότι αποτελεί θανάσιμη [ασυγχώρητη] αμαρτία κατά του Θεού και της κοινωνίας—αλλά δεν συμφωνούν όλοι οι άνθρωποι της εκκλησίας».
Ευτυχώς, εμείς μπορούμε να αποφύγουμε μια τέτοια «εσωτερική αντίφαση» με το να δεχτούμε δυο Βιβλικές αλήθειες που συμβιβάζονται μεταξύ τους. Πρώτον, «η ψυχή η αμαρτήσασα, αυτή θέλει αποθάνει». (Ιεζεκιήλ 18:4) Δεύτερον, η πραγματική ελπίδα για τις νεκρές ψυχές (τους νεκρούς ανθρώπους) είναι να ξαναζήσουν μέσω ‘αναστάσεως δικαίων τε και αδίκων’. (Πράξεις 24:15) Τι μπορούμε, λοιπόν, λογικά να αναμένουμε σχετικά με τα άτομα που αυτοκτονούν;
Ένας Άδικος που θα Αναστηθεί
Ο Ιησούς είπε σ’ έναν εγκληματία που ήταν καταδικασμένος σε θάνατο: «Θέλεις είσθαι μετ’ εμού εν τω παραδείσω». Ο άντρας αυτός ήταν άδικος—ένας παραβάτης του νόμου, κι όχι κάποιο αναστατωμένο θύμα αυτοκτονίας—ένοχος σύμφωνα με τη δική του ειλικρινή ομολογία. (Λουκάς 23:39-43) Δεν είχε ελπίδα να πάει στον ουρανό και να κυβερνήσει μαζί με τον Ιησού. Άρα, ο Παράδεισος στον οποίο μπορούσε να ελπίζει ότι θα ξαναζήσει αυτός ο κλέφτης θα ήταν η όμορφη γη υπό τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Ιεχωβά Θεού.—Ματθαίος 6:9, 10· Αποκάλυψις 21:1-4.
Με ποιο σκοπό θα εγείρει ο Θεός αυτόν τον εγκληματία; Για να του καταλογίσει χωρίς έλεος τις περασμένες του αμαρτίες; Οπωσδήποτε όχι, επειδή τα εδάφια Ρωμαίους 6:7, 23 λένε: «Ο αποθανών ηλευθερώθη από της αμαρτίας [του]», και «ο μισθός της αμαρτίας είναι θάνατος». Παρ’ όλο που δεν θα καταλογιστούν οι περασμένες του αμαρτίες, αυτός θα εξακολουθεί να έχει ανάγκη το λύτρο για να τον οδηγήσει στην τελειότητα.
Συνεπώς, ο θεολόγος Άλμπερτ Μπαρνς έκανε λάθος και ήταν παροδηγητικός όταν υποστήριζε: «Όσοι έχουν πράξει το κακό θα εγερθούν για να καταδικαστούν, δηλαδή να κατακριθούν. Αυτό θα είναι το νόημα της έγερσής τους· αυτός ο μοναδικός σκοπός». Τι υποτιμητικό για έναν Θεό δικαιοσύνης και αγάπης! Αντίθετα, η ανάσταση σε ζωή σε μια παραδεισένια γη θα προσφέρει σ’ αυτόν τον πρώην εγκληματία (και σ’ άλλους άδικους ανθρώπους) μια χρυσή ευκαιρία να κριθούν σύμφωνα με τα όσα θα πράξουν μετά την ανάστασή τους.—1 Ιωάννου 4:8-10.
Μια Ευκαιρία Γεμάτη Έλεος
Έτσι λοιπόν, οι σαστισμένοι φίλοι ενός ατόμου που αυτοκτόνησε μπορούν να παρηγορηθούν γνωρίζοντας ότι ‘ο Ιεχωβά σπλαγχνίζεται τους [δείχνει έλεος στους, ΜΝΚ] φοβουμένους αυτόν. Διότι αυτός γνωρίζει την πλάσιν ημών, ενθυμείται ότι είμεθα χώμα’. (Ψαλμός 103:10-14) Μόνο ο Θεός μπορεί να κατανοήσει πλήρως το ρόλο που παίζει η ψυχασθένεια, η υπερβολική ένταση, ακόμα και τα γενετικά ελαττώματα, σε μια «κρίση αυτοκτονίας», η οποία, όπως σημείωσε το περιοδικό Νάσιοναλ Ομπσέρβερ (National Observer), «δεν είναι ισόβιο χαρακτηριστικό [αλλά] συχνά ζήτημα λίγων μόνο λεπτών ή ωρών».—Βλέπε Εκκλησιαστής 7:7.
Ομολογουμένως, όποιος αφαιρεί τη ζωή του στερεί από τον εαυτό του την ευκαιρία να μετανοήσει για το φόνο που διέπραξε εναντίον του ίδιου του εαυτού του. Αλλά ποιος μπορεί να ξέρει αν το άτομο που οδηγήθηκε στην αυτοκτονία θα άλλαζε διάθεση σε περίπτωση που αποτύγχανε η μοιραία του απόπειρα; Στην πραγματικότητα, μέχρι και διαβόητοι φονείς έχουν αλλάξει κι έχουν κερδίσει τη συγχώρεση του Θεού στη διάρκεια της ζωής τους.—2 Βασιλέων 21:16· 2 Χρονικών 33:12, 13.
Έτσι, ο Ιεχωβά, έχοντας πληρώσει «λύτρον αντί πολλών», έχει κάθε δικαίωμα να ασκήσει έλεος, ακόμα και σε άτομα που αφαίρεσαν την ίδια τους τη ζωή, ανασταίνοντάς τα και δίνοντάς τους την πολύτιμη ευκαιρία να ‘μετανοήσουν και να επιστρέψουν στον Θεό πράττοντας έργα άξια μετάνοιας’.—Ματθαίος 20:28· Πράξεις 26:20.
Η Υπεύθυνη, Γραφική Άποψη για τη Ζωή
Η ζωή είναι δώρο από τον Θεό, κι όχι κάτι που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακατάλληλα ή να τερματιστεί στα χέρια του ίδιου του ατόμου. (Ιακώβου 1:17) Συνεπώς, οι Γραφές μάς ενθαρρύνουν να βλέπουμε τους εαυτούς μας, όχι ως αθάνατες ψυχές, αλλά ως πολύτιμα δημιουργήματα του Θεού που μας αγαπάει, που θεωρεί πολύτιμο το γεγονός ότι είμαστε ζωντανοί, και που αναμένει με χαρά τον καιρό της ανάστασης.—Ιώβ 14:14, 15.
Η αγάπη ενισχύει την πεποίθησή μας ότι η αυτοκτονία—μολονότι προσφέρει διαφυγή από τα φορτία του ίδιου του ατόμου—απλώς φορτώνει επιπρόσθετα προβλήματα στα αγαπημένα πρόσωπα που μένουν πίσω. Αναφορικά με το άτομο που βεβιασμένα αφαίρεσε τη ζωή του, εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε αν θα έχει ανάσταση ή όχι. Πόσο αξιόμεμπτο ήταν αυτό το άτομο; Ο Θεός είναι ο μόνος που ερευνά ‘όλες τις καρδιές και την κάθε τάση των σκέψεων’. (1 Χρονικών 28:9, ΜΝΚ) Μπορούμε όμως να είμαστε βέβαιοι ότι ‘ο Κριτής όλης της γης θα κάνει ό,τι είναι στοργικό, δίκαιο και σωστό’!—Γένεσις 18:25, ΜΝΚ.
[Υποσημειώσεις]
a Το άρθρο αυτό απευθύνεται σε άτομα που κάποιο δικό τους πρόσωπο έχει αυτοκτονήσει. Για μια εκτενέστερη εξέταση του θέματος της αυτοκτονίας, βλέπε Σκοπιά 1 Δεκεμβρίου 1983, σελίδες 3-11 και Ξύπνα! 22 Δεκεμβρίου 1981, σελίδες 5-12.
[Ευχαριστία για την προσφορά στη σελίδα 22]
Kollektie Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo