«Κάθε Οξυδερκής θα Ενεργεί με Γνώση»

Η ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ από το Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή, “είναι πιο επιθυμητή από το χρυσάφι—από άφθονο καθαρό χρυσάφι”. (Ψαλμός 19:7-10) Γιατί; Επειδή «ο νόμος του σοφού [του Ιεχωβά] είναι πηγή ζωής· απομακρύνει τον άνθρωπο από τις παγίδες του θανάτου». (Παροιμίες 13:14) Όταν εφαρμόζονται οι συμβουλές των Γραφών, όχι μόνο βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής μας, αλλά επίσης μας βοηθούν να αποφεύγουμε τις παγίδες που τη θέτουν σε κίνδυνο. Πόσο ζωτικό είναι να επιζητούμε τη γνώση των Γραφών και να συμμορφωνόμαστε με ό,τι μαθαίνουμε!

Σύμφωνα με όσα έχουν καταγραφεί στα εδάφια Παροιμίες 13:15-25, ο Βασιλιάς Σολομών του αρχαίου Ισραήλ παρείχε συμβουλές που μας βοηθούν να ενεργούμε με γνώση έτσι ώστε να απολαμβάνουμε καλύτερη ζωή και μακροβιότητα.a Χρησιμοποιώντας περιεκτικές παροιμίες, δείχνει πώς ο Λόγος του Θεού μπορεί να μας βοηθήσει να κερδίζουμε την εύνοια των άλλων, να παραμένουμε πιστοί στη διακονία μας, να έχουμε σωστή στάση απέναντι στη διαπαιδαγώγηση και να επιλέγουμε σοφά τις συναναστροφές μας. Εξετάζει επίσης πόσο συνετό είναι να αφήνουμε κληρονομιά για τα παιδιά μας, καθώς και να τα διαπαιδαγωγούμε με αγάπη.

Η Καλή Ενόραση Κερδίζει την Εύνοια

«Η καλή ενόραση αποφέρει εύνοια», λέει ο Σολομών, «αλλά ο δρόμος εκείνων που φέρονται δόλια είναι τραχύς». (Παροιμίες 13:15) Η έκφραση της πρωτότυπης γλώσσας που μεταφράζεται «καλή ενόραση», ή καλή κατανόηση, «περιγράφει την ικανότητα για φρόνηση, ορθή κρίση και σοφές απόψεις», δηλώνει κάποιο σύγγραμμα. Ένα άτομο με τέτοιες ιδιότητες δεν δυσκολεύεται να κερδίσει την εύνοια των άλλων.

Κάντε σκέψεις γύρω από την ενόραση που εκδήλωσε ο απόστολος Παύλος στη συμπεριφορά του προς το συγχριστιανό του τον Φιλήμονα, όταν έστειλε πίσω το δραπέτη δούλο του Φιλήμονα, τον Ονήσιμο, ο οποίος είχε γίνει Χριστιανός. Ο Παύλος πρότρεψε τον Φιλήμονα να δεχτεί πίσω τον Ονήσιμο με καλοσύνη, σαν να υποδεχόταν τον ίδιο τον απόστολο. Μάλιστα ο Παύλος προσφέρθηκε να πληρώσει ο ίδιος ό,τι και αν χρωστούσε ο Ονήσιμος στον Φιλήμονα. Ναι, ο Παύλος θα μπορούσε να είχε ασκήσει την εξουσία του και να προστάξει τον Φιλήμονα να κάνει το σωστό. Ο απόστολος, όμως, επέλεξε να χειριστεί το ζήτημα με διακριτικότητα και αγάπη. Κάνοντάς το αυτό, ο Παύλος ήταν πεπεισμένος ότι θα εξασφάλιζε τη συνεργασία του Φιλήμονα, υποκινώντας τον να κάνει και περισσότερα από όσα του ζητούνταν. Δεν θα πρέπει και εμείς επίσης να συμπεριφερόμαστε στους ομοπίστους μας με παρόμοιο τρόπο;—Φιλήμονα 8-21.

Ο δρόμος των δόλιων, από την άλλη μεριά, είναι τραχύς ή «σκληρός». (Νέα Διεθνής Μετάφραση [New International Version]) Με ποια έννοια; Σύμφωνα με κάποιον λόγιο, η λέξη που χρησιμοποιείται εδώ σημαίνει «δυνατός ή αλύγιστος, αναφερόμενη στην πωρωμένη συμπεριφορά των πονηρών ανθρώπων. . . . Ο άνθρωπος που παραμένει προσκολλημένος στις πονηρές του οδούς, πωρωμένος και αδιάφορος απέναντι στις σοφές οδηγίες των άλλων, οδεύει προς την καταστροφή».

Ο Σολομών συνεχίζει: «Κάθε οξυδερκής θα ενεργεί με γνώση, αλλά αυτός που είναι άφρονας θα σκορπίζει γύρω του ανοησία». (Παροιμίες 13:16) Ο οξυδερκής που αναφέρεται εδώ δεν είναι πανούργος. Αυτή η οξυδέρκεια σχετίζεται με τη γνώση και είναι συνυφασμένη με το συνετό άτομο που σκέφτεται προτού ενεργήσει. Όταν αντιμετωπίζει άδικες επικρίσεις ή ακόμα και προσβολές, ο οξυδερκής κρατάει τα χείλη του υπό έλεγχο. Προσπαθεί με προσευχή να εκδηλώνει τους καρπούς του αγίου πνεύματος ώστε να μην αγανακτεί υπερβολικά. (Γαλάτες 5:22, 23) Ο συνετός δεν επιτρέπει στο άλλο άτομο ή στη συγκεκριμένη κατάσταση να τον ελέγχει. Αντίθετα, διατηρεί ο ίδιος τον έλεγχο και αποφεύγει τις διαμάχες στις οποίες πολλές φορές μπλέκουν τα άτομα που εξάπτονται γρήγορα όταν τους προσβάλλουν.

Ο οξυδερκής ενεργεί επίσης με βάση τη γνώση όταν παίρνει αποφάσεις. Ξέρει πως οι σοφές ενέργειες σπάνια προκύπτουν από τις εικασίες, την παρορμητική συμπεριφορά ή απλώς τη συμπόρευση με τους πολλούς. Γι’ αυτό, αφιερώνει χρόνο για να διερευνήσει τη δεδομένη κατάσταση. Συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία και προσδιορίζει ποιες επιλογές έχει. Κατόπιν κάνει έρευνα στις Γραφές και αποφασίζει ποιοι Βιβλικοί νόμοι και αρχές εφαρμόζονται στην προκειμένη περίπτωση. Ο δρόμος ενός τέτοιου ατόμου παραμένει ευθύς.—Παροιμίες 3:5, 6.

«Ο Πιστός Απεσταλμένος Είναι Γιατρειά»

Ως Μάρτυρες του Ιεχωβά, έχουμε την ευθύνη να διακηρύξουμε ένα θεόδοτο άγγελμα. Τα λόγια της επόμενης παροιμίας μάς βοηθούν να παραμείνουμε πιστοί στην εκπλήρωση του διορισμού μας. Η παροιμία αναφέρει: «Ο αγγελιοφόρος ο πονηρός θα πέσει σε συμφορά, αλλά ο πιστός απεσταλμένος είναι γιατρειά».—Παροιμίες 13:17.

Η έμφαση δίνεται εδώ στις ιδιότητες του αγγελιοφόρου. Τι θα συμβεί αν ο αγγελιοφόρος, ενεργώντας πονηρά, διαστρεβλώσει ή αλλοιώσει το άγγελμα; Δεν θα λάβει δυσμενή κρίση; Σκεφτείτε τον υπηρέτη του προφήτη Ελισαιέ, τον Γιεζί, ο οποίος, υποκινούμενος από απληστία, μετέδωσε ένα ψευδές άγγελμα στον αρχηγό του στρατεύματος της Συρίας, τον Νεεμάν. Η λέπρα από την οποία είχε θεραπευτεί ο Νεεμάν ήρθε πάνω στον Γιεζί. (2 Βασιλέων 5:20-27) Τι θα συμβεί αν ο απεσταλμένος γίνει άπιστος και σταματήσει εντελώς να διακηρύττει το άγγελμα; «[Αν] εσύ δεν μιλήσεις για να προειδοποιήσεις τον πονηρό αποτρέποντάς τον από την οδό του», δηλώνει η Γραφή, «αυτός μεν, ως πονηρός, θα πεθάνει εξαιτίας του δικού του σφάλματος, αλλά το αίμα του, από το χέρι σου [εγώ ο Ιεχωβά] θα το ζητήσω πίσω».—Ιεζεκιήλ 33:8.

Από την άλλη μεριά, ο πιστός απεσταλμένος είναι γιατρειά για τον εαυτό του και για αυτούς που τον ακούν. Ο Παύλος πρότρεψε τον Τιμόθεο: «Να δίνεις συνεχώς προσοχή σε ό,τι αφορά τον εαυτό σου και τη διδασκαλία σου. Να μένεις σε αυτά τα πράγματα, γιατί κάνοντάς το αυτό θα σώσεις και τον εαυτό σου και αυτούς που σε ακούν». (1 Τιμόθεο 4:16) Αναλογιστείτε τη γιατρειά που επιτυγχάνει η πιστή διακήρυξη των καλών νέων της Βασιλείας. Αφυπνίζει τους ανθρώπους που έχουν σωστή κατάσταση καρδιάς και τους οδηγεί στην αλήθεια η οποία τους ελευθερώνει. (Ιωάννης 8:32) Ακόμα και αν οι άνθρωποι δεν δώσουν προσοχή στο άγγελμα, ο όσιος αγγελιοφόρος “θα διασώσει οπωσδήποτε τη δική του ψυχή”. (Ιεζεκιήλ 33:9) Είθε να μην αμελούμε ποτέ την εκπλήρωση του διορισμού που έχουμε να κηρύττουμε. (1 Κορινθίους 9:16) Και ας προσέχουμε πάντοτε να “κηρύττουμε το λόγο” χωρίς να τον νερώνουμε ή να τον εξωραΐζουμε με συμβιβασμούς.—2 Τιμόθεο 4:2.

«Αυτός που Φυλάττει τον Έλεγχο Δοξάζεται»

Θα πρέπει ένα συνετό άτομο να δυσανασχετεί με οποιαδήποτε υποβοηθητική συμβουλή λαβαίνει; Το εδάφιο Παροιμίες 13:18 δηλώνει: «Αυτός που αδιαφορεί για τη διαπαιδαγώγηση πέφτει σε φτώχεια και ατίμωση, αλλά αυτός που φυλάττει τον έλεγχο δοξάζεται». Θα είμαστε σοφοί αν δεχόμαστε πρόθυμα ακόμα και έλεγχο που δεν ζητήσαμε. Η ορθή συμβουλή ίσως είναι ιδιαίτερα υποβοηθητική όταν δεν συνειδητοποιούμε ότι τη χρειαζόμαστε. Το να δίνουμε προσοχή σε μια τέτοια συμβουλή μπορεί να μας γλιτώσει από στενοχώριες και να μας βοηθήσει να αποφύγουμε τραγωδίες. Αν αδιαφορήσουμε για αυτήν, θα επακολουθήσει ατίμωση.

Ο έπαινος, όταν αξίζει να μας δοθεί, τονώνει το ηθικό μας και είναι πραγματικά ενθαρρυντικός. Αλλά χρειάζεται επίσης να αναμένουμε και να αποδεχόμαστε τον έλεγχο. Σκεφτείτε τις δύο επιστολές που έγραψε ο απόστολος Παύλος στον Τιμόθεο. Αν και τον επαινεί για την πιστότητά του, οι επιστολές είναι γεμάτες συμβουλές για τον Τιμόθεο. Ο Παύλος συμβουλεύει αφειδώς αυτό το νεότερο άτομο σχετικά με το πώς να διακρατεί πίστη και αγαθή συνείδηση, πώς να συμπεριφέρεται στους άλλους μέσα στην εκκλησία, πώς να αναπτύσσει θεοσεβή αφοσίωση και αυτάρκεια, πώς να δίνει κατεύθυνση, πώς να αντιστέκεται στην αποστασία και πώς να επιτελεί τη διακονία του. Θα ήταν καλό για τα νεότερα μέλη της εκκλησίας να επιζητούν και να δέχονται πρόθυμα συμβουλές από τους πιο έμπειρους.

“Να Περπατάτε με Σοφούς”

«Η επιθυμία που πραγματοποιήθηκε τέρπει την ψυχή», λέει ο σοφός βασιλιάς, «αλλά είναι απεχθής στους άφρονες η απομάκρυνση από το κακό». (Παροιμίες 13:19) Σχετικά με το νόημα αυτής της παροιμίας, κάποιο σύγγραμμα αναφέρει: «Όταν κάποιος στόχος έχει επιτευχθεί ή κάποια επιθυμία έχει πραγματοποιηθεί, όλο το είναι του ανθρώπου πλημμυρίζει από ικανοποίηση . . . Εφόσον η επίτευξη ενός στόχου είναι μια τερπνότατη εμπειρία, συνεπάγεται ότι η απομάκρυνση από το κακό πρέπει να είναι κάτι που αποστρέφονται οι ανόητοι. Οι προσδοκίες τους μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο μέσω εσφαλμένων μεθόδων, και αν εγκατέλειπαν το κακό, δεν θα ένιωθαν την τέρψη να δουν ποτέ τις επιθυμίες τους να εκπληρώνονται». Πόσο ζωτικό είναι να καλλιεργούμε κατάλληλες επιθυμίες!

Τι ισχυρή επίδραση ασκούν οι συναναστροφές μας στις σκέψεις, στις αρέσκειες και στις απαρέσκειές μας! Ο Σολομών εκφράζει μια διαχρονική αλήθεια όταν λέει: «Αυτός που περπατάει με σοφούς θα γίνει σοφός, αλλά αυτός που έχει δοσοληψίες με τους άφρονες θα έχει κακή κατάληξη». (Παροιμίες 13:20) Ναι, η συναναστροφή μας, ακόμα και μέσω της ψυχαγωγίας, του Ιντερνέτ και των όσων διαβάζουμε, έχει αντίκτυπο στο τι είμαστε και στο τι θα γίνουμε. Πόσο σημαντικό είναι να επιλέγουμε τις συναναστροφές μας σοφά!

“Αφήστε Κληρονομιά”

«Τους αμαρτωλούς καταδιώκει η συμφορά», διακηρύττει ο βασιλιάς του Ισραήλ, «αλλά το καλό ανταμείβει τους δικαίους». (Παροιμίες 13:21) Η επιδίωξη της δικαιοσύνης είναι ανταμειφτική, επειδή ο Ιεχωβά ενδιαφέρεται για τους δικαίους. (Ψαλμός 37:25) Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι «καιρός και απρόβλεπτη περίσταση» μας βρίσκουν όλους. (Εκκλησιαστής 9:11) Μπορούμε να κάνουμε κάτι ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για τυχόν ξαφνικά συμβάντα;

«Αυτός που είναι αγαθός θα αφήσει κληρονομιά στους γιους των γιων», δηλώνει ο Σολομών. (Παροιμίες 13:22α) Πόσο πολύτιμη κληρονομιά αφήνουν οι γονείς πίσω τους όταν βοηθούν τα παιδιά τους να αποκτήσουν γνώση για τον Ιεχωβά και να καλλιεργήσουν μια καλή σχέση μαζί του! Αλλά δεν θα ήταν επίσης συνετό να γίνονται διευθετήσεις, όταν αυτό είναι δυνατόν, και για την υλική ευημερία της οικογένειας σε περίπτωση πρόωρου θανάτου κάποιου από τους γονείς; Σε πολλά μέρη, οι οικογενειάρχες θα μπορούσαν ίσως να προνοήσουν για ασφαλιστική κάλυψη, να συντάξουν μια νόμιμη διαθήκη και να αποταμιεύσουν κάποια χρήματα.

Τι θα μπορούσαμε να πούμε για την κληρονομιά των πονηρών; «Ο πλούτος του αμαρτωλού αποταμιεύεται για τον δίκαιο», συνεχίζει ο Σολομών. (Παροιμίες 13:22β) Εκτός από οποιαδήποτε τωρινά οφέλη, αυτό θα αποδειχτεί αληθινό όταν ο Ιεχωβά εκπληρώσει την υπόσχεσή του να δημιουργήσει «νέους ουρανούς και νέα γη» όπου «δικαιοσύνη θα κατοικεί». (2 Πέτρου 3:13) Οι πονηροί θα έχουν εξαλειφθεί, και «οι πράοι . . . θα γίνουν κάτοχοι της γης».—Ψαλμός 37:11.

Ο συνετός ενεργεί με γνώση ακόμα και όταν έχει ελάχιστα αποκτήματα. «Η οργωμένη γη αυτών που έχουν λιγοστά υπάρχοντα αποδίδει πολλή τροφή», λέει το εδάφιο Παροιμίες 13:23, «αλλά υπάρχει άνθρωπος που σαρώνεται εξαιτίας έλλειψης δίκαιης κρίσης». Τα ελάχιστα γίνονται πολλά μέσω της σκληρής εργασίας και των ευλογιών του Θεού. Όταν, όμως, δεν υπάρχει δικαιοσύνη, η άδικη κρίση μπορεί να σαρώσει περιουσίες εξανεμίζοντάς τες.

«Επιδιώκει να τον Διαπαιδαγωγεί»

Οι ατελείς άνθρωποι χρειάζονται διαπαιδαγώγηση, και μάλιστα από την παιδική ηλικία. «Όποιος διστάζει να χρησιμοποιήσει το ραβδί του μισεί το γιο του», λέει ο βασιλιάς του Ισραήλ, «αλλά όποιος τον αγαπάει επιδιώκει να τον διαπαιδαγωγεί».—Παροιμίες 13:24.

Το ραβδί είναι σύμβολο εξουσίας. Στο εδάφιο Παροιμίες 13:24, αυτό αναφέρεται στη γονική εξουσία. Στα εν λόγω συμφραζόμενα, το να χρησιμοποιεί κανείς το ραβδί της διαπαιδαγώγησης δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην να δέρνει το παιδί. Αντίθετα, το ραβδί αντιπροσωπεύει το μέσο διόρθωσης, οποιαδήποτε μορφή και αν λαβαίνει αυτό. Σε κάποια περίπτωση, η επίπληξη που δίνεται με καλοσύνη σε ένα παιδί ίσως είναι αρκετή για να διορθωθεί η εσφαλμένη συμπεριφορά του. Για κάποιο άλλο παιδί ίσως χρειαστεί πιο έντονος έλεγχος. «Βαθύτερα επιδρά η επίπληξη σε ένα άτομο με κατανόηση παρά το να χτυπήσεις τον άφρονα εκατό φορές», λέει το εδάφιο Παροιμίες 17:10.

Η γονική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να διέπεται πάντα από αγάπη και σοφία προς όφελος των παιδιών. Ο στοργικός γονέας δεν παραβλέπει τα σφάλματα του παιδιού του. Τουναντίον, επιδιώκει να τα εντοπίζει ώστε αυτά να απομακρυνθούν προτού ριζώσουν βαθιά. Βέβαια, ο στοργικός γονέας λαβαίνει σοβαρά υπόψη του τη νουθεσία του Παύλου: «Πατέρες, μην παροξύνετε τα παιδιά σας, αλλά να τα ανατρέφετε με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά».—Εφεσίους 6:4.

Τι θα συμβεί αν ένας γονέας είναι ανεκτικός και δεν παρέχει την απαραίτητη διόρθωση; Μήπως θα ακούσει αργότερα «ευχαριστώ» για την ανεκτικότητά του; Κάθε άλλο! (Παροιμίες 29:21) Η Αγία Γραφή αναφέρει: «Το αγόρι που αφήνεται αχαλιναγώγητο θα φέρνει ντροπή στη μητέρα του». (Παροιμίες 29:15) Το να διστάζει κανείς να ασκήσει τη γονική του εξουσία φανερώνει αδιαφορία ή έλλειψη αγάπης. Η άσκηση, όμως, αυτής της εξουσίας με καλοσύνη και σταθερότητα αντανακλάει στοργικό ενδιαφέρον.

Το άτομο που χαρακτηρίζεται από σύνεση και ευθύτητα και ενεργεί με πραγματική γνώση θα ευλογηθεί. Ο Σολομών μάς βεβαιώνει: «Ο δίκαιος τρώει ώσπου να χορτάσει η ψυχή του, αλλά η κοιλιά των πονηρών θα μένει άδεια». (Παροιμίες 13:25) Ο Ιεχωβά ξέρει τι είναι καλό για εμάς όσον αφορά κάθε τομέα της ζωής—τις οικογενειακές μας υποθέσεις, τις σχέσεις μας με τους άλλους, τη διακονία μας ή όταν λαβαίνουμε διαπαιδαγώγηση. Αν εφαρμόζουμε με σοφία τις συμβουλές που βρίσκονται στο Λόγο του, θα απολαύσουμε αναμφισβήτητα την καλύτερη οδό ζωής.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Όταν αντιμετωπίζει άδικες επικρίσεις, ο οξυδερκής κρατάει τη γλώσσα του υπό έλεγχο

[Εικόνα στη σελίδα 29]

Οι πιστοί διαγγελείς της Βασιλείας επιτελούν μεγάλο καλό

[Εικόνα στη σελίδα 30]

Αν και ο έπαινος είναι ενθαρρυντικός, θα πρέπει να δεχόμαστε πρόθυμα τη διόρθωση

[Εικόνα στη σελίδα 31]

Ο στοργικός γονέας δεν παραβλέπει τα σφάλματα του παιδιού του