ΙΩΝΑΣ

(Ιωνάς) [Περιστέρι].

1. “Γιος του Αμαθαΐ” και προφήτης του Ιεχωβά από τη Γαθ-χεφέρ (2Βα 14:25), μια μεθόρια πόλη στην περιοχή του Ζαβουλών. (Ιη 19:10, 13) Σε εκπλήρωση του λόγου που είπε ο Ιεχωβά μέσω του Ιωνά, ο βασιλιάς του Ισραήλ Ιεροβοάμ Β΄ κατάφερε να επαναφέρει «το όριο του Ισραήλ από την είσοδο της Αιμάθ μέχρι τη θάλασσα της Αραβά [την Αλμυρή Θάλασσα]». (2Βα 14:23-25· παράβαλε Δευ 3:17.) Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο Ιωνάς υπηρέτησε ως προφήτης στο δεκάφυλο βασίλειο κάποια εποχή στη διάρκεια της βασιλείας του Ιεροβοάμ Β΄. Προφανώς είναι το ίδιο πρόσωπο με εκείνον στον οποίο ο Ιεχωβά ανέθεσε να εξαγγείλει κρίση εναντίον της Νινευή (Ιων 1:1, 2), και ως εκ τούτου είναι επίσης ο συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου.

Αντί να φέρει σε πέρας το διορισμό που είχε να κηρύξει στους Νινευίτες, ο Ιωνάς αποφάσισε να τον αποφύγει. Στο λιμάνι της Ιόππης βρήκε θέση σε ένα πλοίο με προορισμό τη Θαρσείς (που γενικά συνδέεται με την Ισπανία), πάνω από 3.500 χλμ. Δ της Νινευή.—Ιων 1:1-3· 4:2.

Αφού επιβιβάστηκε σε αυτό το σκάφος που διέθετε κατάστρωμα, ο Ιωνάς κατέβηκε στα «έγκατα του σκάφους» όπου έπεσε σε βαθύ ύπνο. Στο μεταξύ οι ναυτικοί, οι οποίοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν θεόσταλτο θυελλώδη άνεμο που απειλούσε να διαλύσει το πλοίο, επικαλούνταν τους θεούς τους για βοήθεια και έριχναν στη θάλασσα αντικείμενα για να ελαφρώσουν το πλοίο. Ο πλοίαρχος ξύπνησε τον Ιωνά, παροτρύνοντάς τον να επικαλεστεί και αυτός το “θεό” του. Τελικά, οι ναυτικοί έριξαν κλήρο για να διαπιστώσουν ποιος ήταν ο υπαίτιος για τη θύελλα. Προφανώς, ο Ιεχωβά έκανε τότε να υποδείξει ο κλήρος τον Ιωνά. Όταν ρωτήθηκε, ο Ιωνάς ομολόγησε ότι δεν είχε φανεί πιστός στην αποστολή του. Μη θέλοντας να χαθούν κάποιοι άλλοι εξαιτίας του, ζήτησε να τον ρίξουν στη θάλασσα. Όταν όλες οι προσπάθειες που έκαναν να γυρίσουν στη στεριά απέτυχαν, οι ναυτικοί έκαναν όπως τους είπε ο Ιωνάς και η θάλασσα ηρέμησε από τη μανία της.—Ιων 1:4-15.

Καθώς ο Ιωνάς βυθιζόταν μέσα στο νερό, φύκια τυλίχτηκαν γύρω από το κεφάλι του. Τελικά η αίσθηση που είχε ότι πνιγόταν σταμάτησε, και βρέθηκε μέσα σε ένα μεγάλο ψάρι. Ο Ιωνάς προσευχήθηκε στον Ιεχωβά, δοξάζοντάς τον ως Σωτήρα και υποσχόμενος να εκπληρώσει ό,τι είχε ευχηθεί. Την τρίτη ημέρα το ψάρι εξέμεσε τον προφήτη στη στεριά.—Ιων 1:17–2:10.

Είναι λογικό να πιστέψουμε ότι οι Νινευίτες θα μετανοούσαν με σάκο ακούγοντας την προειδοποίηση του Ιωνά;

Αφού του ανατέθηκε και δεύτερη φορά να πάει στη Νινευή, ο Ιωνάς ξεκίνησε το μακρύ ταξίδι του. «Τελικά ο Ιωνάς μπήκε στην πόλη και κάλυψε απόσταση οδοιπορίας μιας ημέρας, κάνοντας εξαγγελία και λέγοντας: “Μονάχα σαράντα ημέρες ακόμη, και η Νινευή θα καταστραφεί”». (Ιων 3:1-4) Το αν ο Ιωνάς γνώριζε την ασσυριακή ή αν του δόθηκε θαυματουργικά η ικανότητα να μιλάει αυτή τη γλώσσα δεν αποκαλύπτεται στη Γραφή. Μπορεί μάλιστα να μίλησε στην εβραϊκή και να μεταφράστηκε αργότερα η εξαγγελία του από κάποιον ή κάποιους που γνώριζαν τη γλώσσα. Αν ο Ιωνάς μίλησε στην εβραϊκή, τα λόγια του θα προξένησαν μεγάλη περιέργεια και πολλοί θα αναρωτιούνταν τι έλεγε αυτός ο ξένος.

Μερικοί κριτικοί θεωρούν απίστευτο να ανταποκρίθηκαν οι Νινευίτες, περιλαμβανομένου και του βασιλιά, στο κήρυγμα του Ιωνά. (Ιων 3:5-9) Σε σχέση με αυτό, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παρατηρήσεις του σχολιαστή Κ. Φ. Κάιλ: «Η μεγάλη εντύπωση που έκανε στους Νινευίτες το κήρυγμα του Ιωνά, με αποτέλεσμα να μετανοήσει ολόκληρη η πόλη με σάκο και στάχτη, είναι απόλυτα κατανοητή, αν απλώς λάβουμε υπόψη το πόσο επιρρεπείς είναι οι λαοί της Ανατολής στο συναίσθημα, επίσης το ότι σε όλες τις ειδωλολατρικές θρησκείες της Ασίας είναι χαρακτηριστικό το δέος για ένα Υπέρτατο Ον, καθώς και το ότι από αρχαιοτάτων χρόνων οι Ασσύριοι είχαν σε μεγάλη υπόληψη τις προρρήσεις και τους χρησμούς . . . , και τέλος αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι η εμφάνιση ενός ξένου ο οποίος, χωρίς να έχει ο ίδιος κάποιο φανερό προσωπικό συμφέρον, έκανε γνωστές στη μεγάλη βασιλική πόλη τις ασεβείς οδούς της με τόλμη και αφοβιά, και ανακοίνωσε την καταστροφή της που επρόκειτο να λάβει χώρα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα διαπνεόμενος από τη χαρακτηριστική πεποίθηση των θεόσταλτων προφητών, θα ήταν αδύνατον να μην προξενήσει μεγάλη εντύπωση στη διάνοια των ανθρώπων, η οποία θα ήταν ακόμη εντονότερη αν οι ειδήσεις για τα θαυματουργικά έργα των προφητών του Ισραήλ είχαν φτάσει μέχρι τη Νινευή».—Σχολιολόγιο της Παλαιάς Διαθήκης (Commentary on the Old Testament), 1973, Τόμ. 10, Ιωνάς 3:9, σ. 407, 408.

Έπειτα από 40 ημέρες δεν είχε συμβεί ακόμη τίποτα στη Νινευή, και ο Ιωνάς ήταν πάρα πολύ δυσαρεστημένος που ο Ιεχωβά δεν είχε επιφέρει συμφορά στην πόλη. Μάλιστα προσευχήθηκε στον Θεό να του αφαιρέσει τη ζωή. Αλλά ο Ιεχωβά απάντησε στον Ιωνά με το ερώτημα: «Δικαιολογημένα άναψες από θυμό;» (Ιων 3:10–4:4) Κατόπιν αυτού, ο προφήτης έφυγε από την πόλη και αργότερα έστησε ένα στέγαστρο για τον εαυτό του. Από εκεί, στα Α της Νινευή, ο Ιωνάς παρακολουθούσε να δει τι θα συνέβαινε στην πόλη.—Ιων 4:5.

Όταν φύτρωσε θαυματουργικά μια νεροκολοκυθιά για να κάνει σκιά στον Ιωνά, ο προφήτης ευχαριστήθηκε πολύ. Αλλά η χαρά του ήταν πρόσκαιρη. Την επόμενη ημέρα, νωρίς το πρωί, ένα σκουλήκι έπληξε το φυτό κάνοντάς το να ξεραθεί. Χωρίς τον ίσκιο της νεροκολοκυθιάς, ο Ιωνάς βρέθηκε εκτεθειμένος σε έναν καυτό ανατολικό άνεμο και στον καυτό ήλιο που χτυπούσε στο κεφάλι του. Και πάλι ζήτησε να πεθάνει.—Ιων 4:6-8.

Μέσω αυτής της νεροκολοκυθιάς, ο Ιωνάς διδάχτηκε ένα μάθημα ελέους. Αυτός λυπήθηκε για τη νεροκολοκυθιά και πιθανότατα αναρωτιόταν γιατί να ξεραθεί. Ωστόσο, ούτε είχε φυτέψει τη νεροκολοκυθιά ούτε την είχε περιποιηθεί. Από την άλλη μεριά, ο Ιεχωβά ως ο Δημιουργός και ο Συντηρητής της ζωής είχε πολύ περισσότερους λόγους να λυπηθεί για τη Νινευή. Η αξία των κατοίκων της καθώς και των ζώων ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αξία μιας νεροκολοκυθιάς. Γι’ αυτό, ο Ιεχωβά ρώτησε τον Ιωνά: «Εγώ δεν έπρεπε να λυπηθώ για τη Νινευή, τη μεγάλη πόλη, στην οποία υπάρχουν περισσότεροι από εκατόν είκοσι χιλιάδες άνθρωποι που δεν ξέρουν καθόλου τη διαφορά ανάμεσα στο δεξί τους χέρι και στο αριστερό, καθώς και πολλά κατοικίδια ζώα;» (Ιων 4:9-11) Ο Ιωνάς θα πρέπει να συνέλαβε το σημείο, και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι κατέγραψε με ειλικρίνεια τις εμπειρίες του.

Λίγο καιρό αργότερα, ο Ιωνάς ενδέχεται να συνάντησε—πιθανώς στο ναό της Ιερουσαλήμ—τουλάχιστον έναν από τους άλλους επιβάτες του πλοίου που είχε πάρει από την Ιόππη, και έτσι να έμαθε από αυτόν σχετικά με τις ευχές που έκαναν οι ναυτικοί όταν καταλάγιασε η θύελλα.—Ιων 1:16· παράβαλε Ιων 2:4, 9· βλέπε ΙΩΝΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)· ΝΙΝΕΥΗ.

2. Πατέρας των αποστόλων Πέτρου και Ανδρέα (Ματ 16:17· Ιωα 1:40-42). Καλείται και Ιωάννης στα εδάφια Ιωάννης 1:42· 21:15-17 σε ορισμένα χειρόγραφα.

[Χάρτης στη σελίδα 1385]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ιόππη

Νινευή

Μεγάλη Θάλασσα

ΘΑΡΣΕΙΣ