Δικαιοσύνη Δεν Αποκτάται με Προφορικές Παραδόσεις
«Εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη σας πλειότερον της των γραμματέων και Φαρισαίων, δεν θέλετε εισέλθει εις την βασιλείαν των ουρανών».—ΜΑΤΘΑΙΟΣ 5:20.
1, 2. Τι συνέβη ακριβώς πριν εκφωνήσει ο Ιησούς την Επί του Όρους Ομιλία του;
Ο ΙΗΣΟΥΣ είχε περάσει τη νύχτα σ’ ένα βουνό. Οι έναστροι ουρανοί εκτείνονταν πάνω απ’ αυτόν. Διάφορα μικρά νυχτόβια ζώα σάλευαν μέσα στους θάμνους. Προς τα ανατολικά, τα νερά της Θάλασσας της Γαλιλαίας πάφλαζαν ήρεμα στην ακρογιαλιά. Αλλά ο Ιησούς μόνο αμυδρά θα μπορούσε να είχε αντιληφθεί τη γαλήνια, καταπραϋντική ομορφιά που τον περιέβαλλε. Αυτός είχε περάσει τη νύχτα κάνοντας προσευχή στον ουράνιο Πατέρα του, τον Ιεχωβά. Χρειαζόταν την καθοδηγία του Πατέρα του. Η μέρα που βρισκόταν μπροστά του ήταν κρίσιμη.
2 Στην ανατολή, ο ουρανός άρχισε να φωτίζει. Τα πουλιά άρχισαν να κινούνται τριγύρω τιτιβίζοντας σιγανά. Τα αγριολούλουδα λικνίζονταν απαλά με το φύσημα της αύρας. Καθώς οι πρώτες αχτίδες του ήλιου άρχισαν να φωτίζουν πάνω από τον ορίζοντα, ο Ιησούς κάλεσε κοντά του τους μαθητές του και ανάμεσα απ’ αυτούς διάλεξε 12 για να είναι απόστολοί του. Κατόπιν, μαζί με όλους αυτούς, άρχισε να κατεβαίνει από τη βουνοπλαγιά. Ήδη, μπορούσαν να δουν τα πλήθη που συνέρεαν από τη Γαλιλαία, την Τύρο και τη Σιδώνα, την Ιουδαία και την Ιερουσαλήμ. Είχαν έρθει για να γιατρευτούν από τις ασθένειές τους. Δύναμη του Ιεχωβά έβγαινε από τον Ιησού, καθώς πολλά άτομα τον άγγιζαν και θεραπεύονταν. Αυτοί είχαν έρθει επίσης για να ακούσουν τα λόγια του, τα οποία ήταν σαν θεραπευτικό βάλσαμο στις στενοχωρημένες ψυχές τους.—Ματθαίος 4:25· Λουκάς 6:12-19.
3. Γιατί οι μαθητές και τα πλήθη περίμεναν να ακούσουν με λαχτάρα, όταν ο Ιησούς άρχισε να μιλάει;
3 Στις πιο επίσημες συγκεντρώσεις στις οποίες δίδασκαν το λαό, οι ραβίνοι είχαν τη συνήθεια να κάθονται, και αυτό ακριβώς έκανε και ο Ιησούς αυτό το συγκεκριμένο ανοιξιάτικο πρωινό του 31 Κ.Χ., προφανώς σ’ έναν επίπεδο τόπο που βρισκόταν πιο ψηλά στην πλαγιά του λόφου. Όταν οι μαθητές του και τα πλήθη το είδαν αυτό, αντιλήφθηκαν ότι προετοιμαζόταν κάτι το εξαιρετικό, και γι’ αυτό συγκεντρώθηκαν γύρω του περιμένοντας τι θα τους έλεγε. Όταν άρχισε να μιλάει, αυτοί περίμεναν με λαχτάρα να ακούσουν τα λόγια του· όταν τέλειωσε λίγο αργότερα, είχαν μείνει κατάπληκτοι απ’ αυτά που είχαν ακούσει. Ας δούμε γιατί συνέβηκε αυτό.—Ματθαίος 7:28.
Δυο Είδη Δικαιοσύνης
4. (α) Ποια δυο είδη δικαιοσύνης ήταν υπό συζήτηση; (β) Ποιος ήταν ο σκοπός των προφορικών παραδόσεων, και πραγματοποιήθηκε αυτός ο σκοπός;
4 Στην Επί του Όρους Ομιλία του, η οποία αναφέρεται τόσο στα εδάφια Ματθαίος 5:1–7:29 όσο και στα εδάφια Λουκάς 6:17-49, ο Ιησούς αντιπαρέβαλε έντονα δυο τάξεις ανθρώπων: τους γραμματείς και τους Φαρισαίους με τον κοινό λαό που αυτοί καταπίεζαν. Μίλησε για δυο είδη δικαιοσύνης, την υποκριτική δικαιοσύνη των Φαρισαίων και την αληθινή δικαιοσύνη του Θεού. (Ματθαίος 5:6, 20) Η Φαρισαϊκή αυτοδικαίωση ήταν ριζωμένη στις προφορικές παραδόσεις. Αυτές οι παραδόσεις είχαν εισαχθεί το δεύτερο αιώνα Π.Κ.Χ. για να «περιφρουρήσουν το Νόμο» και να τον προστατέψουν από την εισβολή του Ελληνισμού (ελληνικού πολιτισμού). Είχαν φτάσει στο σημείο να θεωρούνται ως μέρος του Νόμου. Στην πραγματικότητα, οι γραμματείς θεωρούσαν τις προφορικές παραδόσεις ανώτερες από το γραπτό Νόμο. Η Μισνά λέει: «Με μεγαλύτερη αυστηρότητα πρέπει να τηρούνται τα λόγια των Γραμματέων [οι προφορικές τους παραδόσεις] παρά τα λόγια του γραπτού Νόμου». Έτσι, αντί να «περιφρουρήσουν το Νόμο» και να τον προστατέψουν, οι παραδόσεις τους εξασθένισαν το Νόμο και τον κατέστησαν άκυρο, όπως ακριβώς είπε ο Ιησούς: «Καλώς [επιδέξια, ΜΝΚ] αθετείτε την εντολήν του Θεού, δια να φυλάττητε την παράδοσίν σας».—Μάρκος 7:5-9· Ματθαίος 15:1-9.
5. (α) Ποια ήταν η κατάσταση του κοινού λαού που ήρθε για να ακούσει τον Ιησού, και πώς τον θεωρούσαν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι; (β) Τι έκανε τις προφορικές παραδόσεις ένα τόσο βαρύ φορτίο πάνω στους ώμους των εργαζομένων;
5 Ο κοινός λαός που συγκεντρώθηκε για να ακούσει τον Ιησού ήταν πνευματικά φτωχοί, επειδή ήταν «εκλελυμένοι και εσκορπισμένοι ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα». (Ματθαίος 9:36) Με αλαζονική υπεροψία, οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι τούς καταφρονούσαν, τους αποκαλούσαν ‘αμ-χα’-αρέτς (ανθρώπους της γης) και τους περιφρονούσαν ως αδαείς, καταραμένους αμαρτωλούς, που ήταν ανάξιοι ανάστασης, επειδή δεν τηρούσαν τις προφορικές παραδόσεις. Μέχρι τον καιρό του Ιησού υπήρχαν τόσο πολλές παραδόσεις και αποτελούσαν έναν τόσο πνιγηρό βόρβορο υπερβολικά αυστηρής προσκόλλησης σε νομικές λεπτομέρειες—ήταν τόσο φορτωμένες με χρονοβόρες ιεροτελεστίες—ώστε κανένας εργαζόμενος δεν μπορούσε να τις τηρήσει. Δεν είναι άξιο απορίας που ο Ιησούς κατήγγειλε τις παραδόσεις ως ‘βαριά φορτία πάνω στους ώμους των ανθρώπων’.—Ματθαίος 23:4· Ιωάννης 7:45-49.
6. Τι ήταν τόσο καταπληκτικό σχετικά με τα εισαγωγικά λόγια του Ιησού, και ποια αλλαγή έδειχναν αυτά για τους μαθητές του και για τους γραμματείς και τους Φαρισαίους;
6 Έτσι, όταν ο Ιησούς κάθησε στην πλαγιά του λόφου, εκείνοι που τον πλησίασαν για να τον ακούσουν ήταν οι μαθητές του και τα πλήθη που λιμοκτονούσαν πνευματικά. Αυτοί πρέπει να είχαν βρει καταπληκτικά τα εισαγωγικά του λόγια. ‘Μακάριοι οι πτωχοί, μακάριοι οι πεινώντες, μακάριοι οι κλαίοντες, μακάριοι οι μισούμενοι’. Αλλά ποιος μπορεί να είναι ευτυχισμένος όταν είναι φτωχός, όταν πεινάει, όταν κλαίει και όταν τον μισούν; Επίσης, ο Ιησούς διακήρυξε ουαί για εκείνους που ήταν πλούσιοι, ‘χορτασμένοι’, για εκείνους που γελούσαν και που ήταν αντικείμενο θαυμασμού! (Λουκάς 6:20-26) Με λίγα λόγια, ο Ιησούς αντέστρεψε όλες τις συνηθισμένες εκτιμήσεις και τα αποδεκτά κριτήρια των ανθρώπων. Ήταν μια δραματική αντιστροφή θέσεων, σε αρμονία με τα λόγια που είπε αργότερα ο Ιησούς: «Πας ο υψών εαυτόν θέλει ταπεινωθή, ο δε ταπεινών εαυτόν θέλει υψωθή».—Λουκάς 18:9-14.
7. Ποια επίδραση πρέπει να είχαν τα εισαγωγικά λόγια του Ιησού στο πλήθος των ακροατών του που λιμοκτονούσε πνευματικά;
7 Σε αντίθεση με τους γραμματείς και τους Φαρισαίους, οι οποίοι ήταν ικανοποιημένοι με τον εαυτό τους, εκείνοι που έρχονταν στον Ιησού αυτό το συγκεκριμένο πρωινό είχαν συναίσθηση της αξιολύπητης πνευματικής τους κατάστασης. Τα εισαγωγικά του λόγια πρέπει να τους γέμισαν με ελπίδα: «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι [εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης, ΜΝΚ], διότι αυτών είναι η βασιλεία των ουρανών». Και πόσο πρέπει να εξυψώθηκε το πνεύμα τους, όταν αυτός πρόσθεσε: «Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, διότι αυτοί θέλουσι χορτασθή»! (Ματθαίος 5:3, 6· Ιωάννης 6:35· Αποκάλυψις 7:16, 17) Ναι, θα χορταστούν με δικαιοσύνη, αλλά όχι δικαιοσύνη του Φαρισαϊκού είδους.
Δεν Αρκεί να Είναι Κάποιος ‘Δίκαιος Ενώπιον των Ανθρώπων’
8. Γιατί μερικοί θα διερωτιούνταν πώς θα μπορούσε η δική τους δικαιοσύνη να ξεπεράσει εκείνη των γραμματέων και των Φαρισαίων, και όμως γιατί θα έπρεπε να γίνει αυτό;
8 «Εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη σας πλειότερον της των γραμματέων και Φαρισαίων», είπε ο Ιησούς, «δεν θέλετε εισέλθει εις την βασιλείαν των ουρανών». (Ματθαίος 5:17-20· βλέπε Μάρκος 2:23-28· 3:1-6· 7:1-13.) Μερικοί πρέπει να είχαν σκεφτεί: ‘Να γίνουμε πιο δίκαιοι απ’ ό,τι είναι οι Φαρισαίοι; Αυτοί νηστεύουν και προσεύχονται και δίνουν δέκατα και κάνουν ελεημοσύνες και δαπανούν τη ζωή τους μελετώντας το Νόμο. Πώς μπορεί η δική μας δικαιοσύνη να ξεπεράσει ποτέ τη δική τους;’ Ωστόσο, έπρεπε να την ξεπεράσει. Μπορεί οι άνθρωποι να είχαν σε μεγάλη υπόληψη τους Φαρισαίους, αλλά δεν συνέβαινε αυτό με τον Θεό. Σε μια άλλη περίπτωση, ο Ιησούς είπε σ’ αυτούς τους Φαρισαίους: «Σεις είσθε οι δικαιόνοντες εαυτούς ενώπιον των ανθρώπων, ο Θεός όμως γνωρίζει τας καρδίας σας· διότι εκείνο, το οποίον μεταξύ των ανθρώπων είναι υψηλόν, βδέλυγμα είναι ενώπιον του Θεού».—Λουκάς 16:15.
9-11. (α) Ποιος ήταν ένας τρόπος με τον οποίον οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι πίστευαν ότι θα αποκτούσαν δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού; (β) Με ποιο δεύτερο τρόπο περίμεναν αυτοί να αποκτήσουν δικαιοσύνη; (γ) Ποιος ήταν ο τρίτος τρόπος στον οποίο βασίζονταν, και τι είπε ο απόστολος Παύλος που καταδίκασε αυτόν τον τρόπο σε αποτυχία;
9 Οι ραβίνοι είχαν επινοήσει τους δικούς τους κανόνες για την απόκτηση δικαιοσύνης. Ένας απ’ αυτούς τους κανόνες ήταν το προσόν που είχαν να κατάγονται από τον Αβραάμ: «Οι μαθητές του Αβραάμ του πατέρα μας απολαμβάνουν αυτόν τον κόσμο και κληρονομούν τον ερχόμενο κόσμο». (Μισνά) Πιθανόν για να αντικρούσει αυτή την παράδοση, ο Ιωάννης ο Βαφτιστής προειδοποίησε τους Φαρισαίους που ήρθαν σ’ αυτόν: «Κάμετε λοιπόν καρπούς αξίους της μετανοίας, και μη φαντασθήτε να λέγητε καθ’ εαυτούς, Πατέρα έχομεν τον Αβραάμ [σαν να ήταν αυτό αρκετό]».—Ματθαίος 3:7-9· βλέπε επίσης Ιωάννης 8:33, 39.
10 Ένας δεύτερος τρόπος για την απόκτηση δικαιοσύνης, έλεγαν αυτοί, ήταν να κάνουν ελεημοσύνες. Δυο Απόκρυφα βιβλία γραμμένα από θρήσκους Ιουδαίους στη διάρκεια του δεύτερου αιώνα Π.Κ.Χ. αντανακλούν την παραδοσιακή άποψη. Μια δήλωση εμφανίζεται στο βιβλίο Τωβίτ: «Η ελεημοσύνη γλυτώνει τον άνθρωπον από τον θάνατον. Αυτή καθαρίζει τον άνθρωπον από κάθε αμαρτίαν». (12:9, Απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα) Το βιβλίο Σοφία Σειράχ συμφωνεί: «Το νερό σβήνει τας φλόγας του πυρός. Έτσι και η ελεημοσύνη εξιλεώνει τας αμαρτίας».—3:30, Απόδοση Ι. Θ. Κολιτσάρα.
11 Ο τρίτος τρόπος με τον οποίο επιδίωκαν δικαιοσύνη ήταν μέσω των έργων του Νόμου. Οι προφορικές τους παραδόσεις δίδασκαν ότι αν οι περισσότερες πράξεις ενός ανθρώπου ήταν καλές, αυτός θα σωζόταν. Η κρίση «γίνεται ανάλογα με το πλεόνασμα των καλών ή των κακών έργων». (Μισνά) Προκειμένου να κριθούν ευνοϊκά, το ενδιαφέρον τους συγκεντρωνόταν γύρω από το πώς «να αποκτήσουν προσόντα τα οποία θα υπερέβαιναν τις αμαρτίες». Αν τα καλά έργα ενός ανθρώπου ξεπερνούσαν κατά ένα τα κακά έργα του, αυτός θα σωζόταν—σαν να έκρινε ο Θεός με το να κρατάει λογαριασμό για τις ασήμαντες δραστηριότητές τους! (Ματθαίος 23:23, 24) Παρουσιάζοντας μια ορθή άποψη του ζητήματος, ο Παύλος έγραψε: «Εξ έργων νόμου δεν θέλει δικαιωθή ουδεμία σαρξ ενώπιον [του Θεού]». (Ρωμαίους 3:20) Ασφαλώς, η Χριστιανική δικαιοσύνη πρέπει να ξεπερνάει εκείνη των γραμματέων και των Φαρισαίων!
«Ηκούσατε ότι Ερρέθη»
12. (α) Ποια αλλαγή από το συνηθισμένο του τρόπο παρουσίασης των παραπομπών στις Εβραϊκές Γραφές έκανε ο Ιησούς στην Επί του Όρους Ομιλία του, και γιατί; (β) Τι μαθαίνουμε από την έκτη χρήση της φράσης «Ερρέθη»;
12 Όταν ο Ιησούς παρέθεσε προηγουμένως από τις Εβραϊκές Γραφές, είπε: «Είναι γεγραμμένον». (Ματθαίος 4:4, 7, 10) Αλλά έξι φορές στην Επί του Όρους Ομιλία, αυτός εισήγαγε δηλώσεις, οι οποίες φαίνονταν σαν να ήταν δηλώσεις των Εβραϊκών Γραφών, με τα λόγια: «Ερρέθη». (Ματθαίος 5:21, 27, 31, 33, 38, 43) Γιατί; Επειδή παρέπεμπε στις Γραφές, όπως αυτές είχαν ερμηνευτεί στο φως των Φαρισαϊκών παραδόσεων οι οποίες συγκρούονταν με τις εντολές του Θεού. (Δευτερονόμιον 4:2· Ματθαίος 15:3) Αυτό γίνεται φανερό στην έκτη και τελευταία παραπομπή που έκανε ο Ιησούς σ’ αυτή τη σειρά δηλώσεων: «Ηκούσατε ότι ερρέθη, Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου και μίσει τον εχθρόν σου». Αλλά κανένας Μωσαϊκός νόμος δεν έλεγε: «Μίσει τον εχθρόν σου». Οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι το έλεγαν αυτό. Αυτή ήταν η δική τους ερμηνεία του Νόμου σχετικά με την αγάπη για τον πλησίον—τον Ιουδαίο πλησίον και όχι άλλους.
13. Πώς προειδοποιεί ο Ιησούς ενάντια ακόμη και στα αρχικά στάδια μιας συμπεριφοράς που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πραγματικό φόνο;
13 Εξετάστε τώρα την πρώτη από αυτή τη σειρά των έξι δηλώσεων. Ο Ιησούς διακήρυξε: «Ηκούσατε ότι ερρέθη εις τους αρχαίους, Μη φονεύσης· όστις δε φονεύση, θέλει είσθαι ένοχος εις την κρίσιν. Εγώ όμως σας λέγω ότι πας ο οργιζόμενος αναιτίως [οποιοσδήποτε συνεχίζει να είναι οργισμένος, ΜΝΚ] κατά του αδελφού αυτού θέλει είσθαι ένοχος εις την κρίσιν». (Ματθαίος 5:21, 22) Ο θυμός που τρέφεται στην καρδιά μπορεί να οδηγήσει σε υβριστική ομιλία και από την υβριστική ομιλία σε καταδικαστική κρίση, και μπορεί τελικά να οδηγήσει στην ίδια τη διάπραξη φόνου. Ο παρατεταμένος θυμός που τρέφεται στην καρδιά ενός ατόμου μπορεί να είναι θανατηφόρος: «Πας όστις μισεί τον αδελφόν αυτού είναι ανθρωποκτόνος».—1 Ιωάννου 3:15.
14. Πώς μας συμβουλεύει ο Ιησούς να μην αρχίσουμε καν να βαδίζουμε προς την κατεύθυνση που οδηγεί στη μοιχεία;
14 Στη συνέχεια, ο Ιησούς είπε: «Ηκούσατε ότι ερρέθη . . . Μη μοιχεύσης. Εγώ όμως σας λέγω ότι πας ο βλέπων γυναίκα δια να επιθυμήση αυτήν ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού». (Ματθαίος 5:27, 28) Δεν σκοπεύετε να διαπράξετε μοιχεία, έτσι δεν είναι; Τότε, μην αρχίζετε καν να βαδίζετε προς αυτή την κατεύθυνση με το να φιλοξενείτε τέτοιες σκέψεις. Φυλάξτε την καρδιά σας, απ’ όπου πηγάζουν τέτοια πράγματα. (Παροιμίαι 4:23· Ματθαίος 15:18, 19) Τα εδάφια Ιακώβου 1:14, 15 προειδοποιούν: «Πειράζεται δε έκαστος υπό της ιδίας αυτού επιθυμίας, παρασυρόμενος και δελεαζόμενος· έπειτα η επιθυμία αφού συλλάβη, γεννά την αμαρτίαν, η δε αμαρτία εκτελεσθείσα γεννά τον θάνατον». Οι άνθρωποι λένε μερικές φορές: «Μην αρχίζεις αυτό που δεν μπορείς να τελειώσεις». Αλλά σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να πούμε: «Μην αρχίζεις αυτό που δεν μπορείς να σταματήσεις». Μερικοί που υπήρξαν πιστοί ακόμη και όταν απειλήθηκαν με θάνατο μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα έπεσαν αργότερα εξαιτίας του ύπουλου δελεασμού της σεξουαλικής ανηθικότητας.
15. Πώς διαφέρει εντελώς η θέση του Ιησού απέναντι στο διαζύγιο από τη θέση που βασιζόταν στις προφορικές παραδόσεις των Ιουδαίων;
15 Ερχόμαστε τώρα στην τρίτη δήλωση του Ιησού. Αυτός είπε: «Ερρέθη προς τούτοις ότι όστις χωρισθή την γυναίκα αυτού, ας δώση εις αυτήν διαζύγιον. Εγώ όμως σας λέγω ότι όστις χωρισθή την γυναίκα αυτού παρεκτός λόγου πορνείας, κάμνει αυτήν να μοιχεύηται, και όστις λάβη γυναίκα κεχωρισμένην [που σημαίνει, κάποια που έχει διαζευχτεί για άλλο λόγο εκτός από σεξουαλική ανηθικότητα], γίνεται μοιχός». (Ματθαίος 5:31, 32) Μερικοί Ιουδαίοι συμπεριφέρονταν με δόλο στις συζύγους τους και τις χώριζαν για το παραμικρό. (Μαλαχίας 2:13-16· Ματθαίος 19:3-9) Οι προφορικές παραδόσεις επέτρεπαν σ’ έναν άντρα να χωρίζει τη σύζυγό του «ακόμη και αν αυτή του χαλούσε κάποιο γεύμα» ή «αν αυτός έβρισκε κάποια άλλη ομορφότερη απ’ αυτήν».—Μισνά.
16. Ποια ιουδαϊκή συνήθεια έκανε τους όρκους να είναι χωρίς νόημα, και ποια θέση πήρε ο Ιησούς;
16 Με παρόμοιο πνεύμα, ο Ιησούς συνέχισε: «Πάλιν ηκούσατε ότι ερρέθη εις τους αρχαίους, Μη επιορκήσης . . . Εγώ όμως σας λέγω να μη ομόσητε μηδόλως». Εκείνο τον καιρό οι Ιουδαίοι έκαναν κατάχρηση της λήψης όρκου και έπαιρναν πολλούς όρκους για ασήμαντα πράγματα χωρίς να τους εκπληρώνουν. Αλλά ο Ιησούς είπε: «Μη ομόσητε μηδόλως· . . . Αλλ’ ας ήναι ο λόγος σας Ναι ναι, Ου ου». Ο κανόνας του ήταν απλός: Να λέτε την αλήθεια πάντοτε, χωρίς να χρειάζεται να εγγυάστε με όρκο για τα λόγια σας. Να κρατάτε τους όρκους για ζωτικά ζητήματα.—Ματθαίος 5:33-37· παράβαλε 23:16-22.
17. Ποια καλύτερη πορεία από το «οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος» δίδαξε ο Ιησούς να ακολουθούμε;
17 Στη συνέχεια, ο Ιησούς είπε: «Ηκούσατε ότι ερρέθη, Οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος. Εγώ όμως σας λέγω να μη αντισταθήτε προς τον πονηρόν· αλλ’ όστις σε ραπίση εις την δεξιάν σου σιαγόνα, στρέψον εις αυτόν και την άλλην». (Ματθαίος 5:38-42) Ο Ιησούς δεν αναφέρεται εδώ σ’ ένα χτύπημα που έχει σκοπό να προκαλέσει βλάβη αλλά σ’ ένα προσβλητικό χαστούκι που δίνεται με την ανάποδη του χεριού. Μην υποβιβάζετε τον εαυτό σας με το να ανταλλάζετε προσβολές. Μην ανταποδίδετε κακό αντί κακού. Αντίθετα, να ανταποδίδετε καλό και μ’ αυτόν τον τρόπο να συνεχίσετε ‘να νικάτε το κακό με το καλό’.—Ρωμαίους 12:17-21.
18. (α) Πώς τροποποίησαν οι Ιουδαίοι το νόμο που έλεγε ότι πρέπει να αγαπάς τον πλησίον σου, αλλά πώς το αντέκρουσε αυτό ο Ιησούς; (β) Ποια ήταν η απάντηση που έδωσε ο Ιησούς σε κάποιο νομικό ο οποίος ήθελε να περιορίσει την εφαρμογή του όρου «πλησίον»;
18 Στο έκτο και τελικό παράδειγμα, ο Ιησούς έδειξε καθαρά πώς είχε εξασθενήσει ο Μωσαϊκός Νόμος εξαιτίας της ραβινικής παράδοσης: «Ηκούσατε ότι ερρέθη, Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου και μίσει τον εχθρόν σου. Εγώ όμως σας λέγω, Αγαπάτε τους εχθρούς σας, . . . και προσεύχεσθε υπέρ εκείνων, οίτινες σας βλάπτουσι και σας κατατρέχουσι». (Ματθαίος 5:43, 44) Ο γραπτός Μωσαϊκός Νόμος δεν έθετε όρια στην αγάπη: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν». (Λευιτικόν 19:18) Οι Φαρισαίοι ήταν εκείνοι οι οποίοι ανέτρεψαν αυτή την εντολή και για να την αποφύγουν περιόρισαν τον όρο «πλησίον» σ’ εκείνους που τηρούσαν τις παραδόσεις. Γι’ αυτόν το λόγο, όταν ο Ιησούς αργότερα υπενθύμισε σε κάποιο νομικό την εντολή που έλεγε να ‘αγαπάς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου’, ο άνθρωπος αυτός χρησιμοποίησε την υπεκφυγή: «Και τις είναι ο πλησίον μου;» Ο Ιησούς απάντησε δίνοντας την παραβολή του καλού Σαμαρείτη—να κάνεις τον εαυτό σου πλησίον σ’ εκείνον που σε χρειάζεται.—Λουκάς 10:25-37.
19. Ποια ενέργεια του Ιεχωβά απέναντι στους πονηρούς συνέστησε να μιμούμαστε ο Ιησούς;
19 Συνεχίζοντας την ομιλία του, ο Ιησούς διακήρυξε ότι ‘ο Θεός έδειξε αγάπη στους πονηρούς. Αυτός έκανε τον ήλιο να ανατέλλει και τη βροχή να πέφτει σ’ αυτούς. Δεν υπάρχει τίποτα εξαιρετικό στο να αγαπάτε εκείνους που σας αγαπούν. Και οι πονηροί το κάνουν αυτό. Δεν υπάρχει αιτία για ανταμοιβή επειδή το κάνετε αυτό. Να αποδεικνύεσθε ότι είστε γιοι του Θεού. Να τον μιμείστε. Να κάνετε τον εαυτό σας πλησίον σε όλους και να αγαπάτε τον πλησίον σας. Και μ’ αυτόν τον τρόπο, να «είστε τέλειοι, όπως ο ουράνιος Πατέρας σας είναι τέλειος»’. (Ματθαίος 5:45-48) Τι πρόκληση είναι να ζούμε σύμφωνα μ’ αυτό το πρότυπο! Και πόσο πολύ ανεπαρκής δείχνει αυτό το πρότυπο ότι είναι η δικαιοσύνη των γραμματέων και των Φαρισαίων!
20. Αντί να παραμερίσει το Μωσαϊκό Νόμο, πώς πλαταίνει και βαθαίνει ο Ιησούς την επίδρασή του, και πώς τον τοποθετεί σ’ ένα ακόμη υψηλότερο επίπεδο;
20 Έτσι, όταν ο Ιησούς παρέπεμπε σε μέρη του Νόμου και πρόσθετε: «Εγώ όμως σας λέγω», δεν παραμέριζε το Μωσαϊκό Νόμο αντικαθιστώντας τον με κάτι άλλο. Όχι, αλλά αυτός βάθαινε και πλάταινε τη δύναμη του Νόμου με το να δείχνει το πνεύμα που υπήρχε πίσω απ’ αυτόν. Ένας υψηλότερος νόμος για την αδελφοσύνη κρίνει τη συνεχιζόμενη μνησικακία ως φόνο. Ένας υψηλότερος νόμος για την αγνότητα καταδικάζει τις συνεχιζόμενες λάγνες σκέψεις ως μοιχεία. Ένας υψηλότερος νόμος για το γάμο απορρίπτει τα αβάσιμα διαζύγια ως πορεία που οδηγεί στη σύναψη μοιχευτικών γάμων. Ένας υψηλότερος νόμος για την αλήθεια δείχνει ότι δεν χρειάζονται οι επανειλημμένοι όρκοι. Ένας υψηλότερος νόμος για την πραότητα παραμερίζει την αντεκδίκηση. Ένας υψηλότερος νόμος για την αγάπη απαιτεί θεοσεβή αγάπη η οποία δεν γνωρίζει περιορισμούς.
21. Τι αποκάλυψαν οι νουθεσίες του Ιησού σχετικά με τη ραβινική αυτοδικαίωση, και τι άλλο θα μάθαιναν τα πλήθη;
21 Τι βαθιά επίδραση πρέπει να είχαν αυτές οι ανήκουστες νουθεσίες καθώς έφταναν στ’ αφτιά εκείνων που τις άκουγαν για πρώτη φορά! Πόσο καθιστούσαν τελείως άχρηστη την υποκριτική αυτοδικαίωση που προερχόταν από την υποδούλωση στις ραβινικές παραδόσεις! Αλλά καθώς ο Ιησούς συνέχισε την Επί του Όρους Ομιλία του, τα πλήθη που πεινούσαν και διψούσαν για τη δικαιοσύνη του Θεού επρόκειτο να μάθουν ακριβώς πώς να την αποκτήσουν, όπως δείχνει το επόμενο άρθρο.
Ερωτήσεις για Ανασκόπηση
◻ Γιατί δημιούργησαν οι Ιουδαίοι τις προφορικές τους παραδόσεις;
◻ Ποια δραματική αντιστροφή έκανε ο Ιησούς σχετικά με τους γραμματείς και τους Φαρισαίους και τον κοινό λαό;
◻ Πώς περίμεναν οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι να αποκτήσουν δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού;
◻ Με ποιον τρόπο έδειξε ο Ιησούς ότι μπορούμε να αποφεύγουμε την πορνεία και τη μοιχεία;
◻ Με το να δείξει το πνεύμα που υπήρχε πίσω από το Μωσαϊκό Νόμο, ποια υψηλότερα πρότυπα καθιέρωσε ο Ιησούς;