Κρασί και Δυνατά Ποτά — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΚΡΑΣΙ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΑ ΠΟΤΑ

Υπάρχουν αρκετές λέξεις των γλωσσών του πρωτότυπου κειμένου που συνήθως αναφέρονται σε κάποιο είδος κρασιού (εβρ., τιρώς [Γε 27:28, 37· Ωσ 2:8, 9, 22]· εβρ., χέμερ [Δευ 32:14· Ησ 27:2] και η αντίστοιχη αραμαϊκή λέξη χαμάρ [Δα 5:1, 2, 4, 23]· καθώς και η λέξη γλεῦκος του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου [Πρ 2:13]). Συχνότερα, όμως, συναντάται στις Γραφές η εβραϊκή λέξη γιάγιν. Πρώτη φορά εμφανίζεται στα εδάφια Γένεση 9:20-24, όπου αναφέρεται ότι ο Νώε φύτεψε ένα αμπέλι μετά τον Κατακλυσμό και μέθυσε από το κρασί του. Η λέξη οἶνος του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου (που βασικά αντιστοιχεί στον εβραϊκό όρο γιάγιν) εμφανίζεται πρώτη φορά στα σχόλια του Ιησού σχετικά με το ότι δεν είναι συνετό να χρησιμοποιούνται παλιά ασκιά για καινούριο κρασί που έχει υποστεί μερική ζύμωση, εφόσον η πίεση που ασκείται μέσω της ζύμωσης θα έσκιζε τα παλιά ασκιά.—Ματ 9:17· Μαρ 2:22· Λου 5:37, 38.

Για διάφορα δυνατά οινοπνευματώδη ποτά που προφανώς παράγονταν από ρόδια, χουρμάδες, σύκα και τα παρόμοια χρησιμοποιούνταν συνήθως ο εβραϊκός όρος σεχάρ. (Αρ 28:7· Δευ 14:26· Ψλ 69:12) Η εβραϊκή λέξη ‛ασίς που υπάρχει στο εδάφιο Άσμα Ασμάτων 8:2 αναφέρεται σε «φρέσκο χυμό» από ρόδια, αλλά σε άλλα εδάφια τα συμφραζόμενα υποδεικνύουν το κρασί. (Ησ 49:26· Ιωλ 1:5) Για την μπίρα ενδεχομένως χρησιμοποιούνταν η εβραϊκή λέξη σόβε’.—Ησ 1:22· Να 1:10.

Οινοποιία. Στην Παλαιστίνη ο τρύγος γινόταν τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, ανάλογα με το είδος των σταφυλιών και το κλίμα της περιοχής. Η περίοδος του τρύγου ουσιαστικά τελείωνε όταν ερχόταν ο καιρός για «τη γιορτή των σκηνών» η οποία τηρούνταν στις αρχές του φθινοπώρου. (Δευ 16:13) Μετά τη συγκομιδή έβαζαν τα σταφύλια σε λεκάνες ή γούρνες από ασβεστόλιθο όπου συνήθως τα πατούσαν ξυπόλητοι άντρες τραγουδώντας. (Ησ 16:10· Ιερ 25:30· 48:33) Με τέτοιες σχετικά ήπιες μεθόδους έκθλιψης, τα κοτσάνια και τα κουκούτσια δεν έσπαζαν, και έτσι δεν έβγαινε πολλή τανίνη από τις φλούδες. Αυτό με τη σειρά του είχε ως αποτέλεσμα κρασί υψηλής ποιότητας, το οποίο ήταν ευχάριστο και απαλό στον ουρανίσκο. (Ασμ 7:9) Μερικές φορές το πάτημα δεν γινόταν με τα πόδια αλλά με βαριές πέτρες.—Βλέπε ΠΑΤΗΤΗΡΙ.

Ο πρώτος «μούστος», δηλαδή ο φρέσκος χυμός, που ρέει όταν σπάζουν οι φλούδες των σταφυλιών, αν κρατηθεί χωριστά από την κυρίως ποσότητα του χυμού που εξάγεται υπό πίεση, κάνει τα πλουσιότερα και καλύτερα κρασιά. Η ζύμωση ξεκινάει μέσα σε έξι ώρες μετά την έκθλιψη χωρίς την προσθήκη ειδικών ουσιών—ενώ ο χυμός είναι ακόμη στις λεκάνες—και συνεχίζεται αργά για μια περίοδο αρκετών μηνών. Η περιεκτικότητα των φυσικών κρασιών σε οινόπνευμα κυμαίνεται από 8 ως 16 τοις εκατό του όγκου, αλλά το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί με την προσθήκη αλκοολούχων αποσταγμάτων αργότερα. Αν τα σταφύλια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα, και η ζύμωση συνεχιστεί επί πολύ καιρό, ή αν το κρασί δεν προστατεύεται κατάλληλα από οξείδωση, μετατρέπεται σε οξικό οξύ, δηλαδή ξίδι.—Ρθ 2:14.

Στη διάρκεια της περιόδου ωρίμανσης το κρασί διατηρούνταν σε στάμνες ή σε ασκιά. (Ιερ 13:12) Αυτά τα δοχεία πιθανώς αερίζονταν με τρόπο που επέτρεπε στο διοξείδιο του άνθρακα (ένα υποπροϊόν της μετατροπής των σακχάρων σε οινόπνευμα μέσω ζύμωσης) να διαφεύγει χωρίς να αφήνει το οξυγόνο από τον αέρα να έρθει σε επαφή με το κρασί και να προκαλέσει αντίδραση. (Ιωβ 32:19) Καθώς άφηναν τα κρασιά να σταθούν χωρίς να ανακινούνται, η τρυγία καθόταν στον πάτο με αποτέλεσμα να «καθαρίζουν» αυτά σιγά σιγά και να βελτιώνεται το άρωμα και η γεύση τους. (Λου 5:39) Κατόπιν τα μετάγγιζαν συνήθως σε άλλα σκεύη.—Ησ 25:6· Ιερ 48:11· βλέπε ΤΡΥΓΙΑ.

Χρήσεις. Από αμνημονεύτων χρόνων το κρασί χρησιμοποιείται ως ποτό στα γεύματα. (Γε 27:25· Εκ 9:7) Το κρασί, το ψωμί και άλλες τροφές συχνά συσχετίζονται. (1Σα 16:20· Ασμ 5:1· Ησ 22:13· 55:1) Ο Μελχισεδέκ έβαλε «ψωμί και κρασί» μπροστά στον Αβραάμ. (Γε 14:18-20) Όταν υπήρχε κρασί, ο Ιησούς συνόδευε με αυτό τα γεύματά του. (Ματ 11:19· Λου 7:34) Το κρασί κατείχε σημαντική θέση στα συμπόσια (Εσθ 1:7· 5:6· 7:2, 7, 8), στους γάμους (Ιωα 2:2, 3, 9, 10· 4:46) και σε άλλες εορταστικές περιστάσεις (1Χρ 12:39, 40· Ιωβ 1:13, 18). Οι βασιλικές αποθήκες τροφίμων είχαν αποθέματα κρασιών. (1Χρ 27:27· 2Χρ 11:11) Το κρασί ήταν το καθιερωμένο ποτό των βασιλιάδων και των κυβερνητών. (Νε 2:1· 5:15, 18· Δα 1:5, 8, 16) Οι ταξιδιώτες πολλές φορές έπαιρναν μαζί τους κρασί μαζί με τις υπόλοιπες προμήθειές τους.—Ιη 9:4, 13· Κρ 19:19.

Λόγω της ευρείας χρήσης του το κρασί εξελίχθηκε σε εμπορικό αγαθό (Νε 13:15), ιδιαιτέρως δε φημισμένο ήταν «το κρασί της Χελβών» (το προτιμούσαν οι βασιλιάδες της Περσίας) και «το κρασί του Λιβάνου». (Ιεζ 27:18· Ωσ 14:7) Το κρασί ήταν μέσο πληρωμής των εργατών οι οποίοι εργάστηκαν για την ξυλεία που χρησιμοποιήθηκε στην οικοδόμηση του ναού. (2Χρ 2:8-10, 15) Θεωρούνταν εξαίρετο δώρο για τους ανωτέρους κάποιου (1Σα 25:18· 2Σα 16:1, 2) και περιλαμβανόταν στη συνεισφορά του δεκάτου που δινόταν για την υποστήριξη των ιερέων και των Λευιτών. (Δευ 18:3, 4· 2Χρ 31:4, 5· Νε 10:37, 39· 13:5, 12) Ήταν επίσης ένα από τα εκλεκτά πράγματα τα οποία προσφέρονταν στον Ιεχωβά στα πλαίσια των θυσιών που περιλάμβανε η λατρεία του.—Εξ 29:38, 40· Λευ 23:13· Αρ 15:5, 7, 10· 28:14· 1Σα 1:24· 10:3· Ωσ 9:4.

Αρχικά το κρασί δεν ήταν μέρος του πασχαλινού γεύματος αλλά προστέθηκε αργότερα, ίσως μετά την επιστροφή από τη βαβυλωνιακή εξορία. Επομένως υπήρχε στο τραπέζι όταν ο Ιησούς γιόρτασε για τελευταία φορά το Πάσχα με τους αποστόλους του, και έτσι μπόρεσε ο Ιησούς να το χρησιμοποιήσει για να θεσπίσει την Ανάμνηση του θανάτου του. Το κόκκινο «αίμα των σταφυλιών» αποτελούσε κατάλληλο σύμβολο του αίματος του Ιησού το οποίο προσφέρθηκε ως θυσία. Σε εκείνη την περίπτωση ο Ιησούς αναφέρθηκε στο κρασί με τα λόγια «αυτό το γέννημα του κλήματος», και εφόσον είχαν πιθανότατα περάσει εφτά μήνες από τον τρύγο, το κρασί αυτό ήταν χωρίς αμφιβολία χυμός σταφυλιού που είχε υποστεί ζύμωση.—Γε 49:11· Ματ 26:18, 27-29.

Όπως έδειξε ο Ιησούς και ανέφερε ο γιατρός Λουκάς, το κρασί είχε κάποια φαρμακευτική αξία ως αντισηπτικό και ήπιο απολυμαντικό. (Λου 10:34) Η Αγία Γραφή το συνιστά επίσης ως φάρμακο για ορισμένες εντερικές διαταραχές. Ο Παύλος συμβούλεψε τον Τιμόθεο: «Μην πίνεις πια νερό, αλλά να χρησιμοποιείς λίγο κρασί για το στομάχι σου και τις συχνές σου αρρώστιες». (1Τι 5:23) Αυτή ήταν σωστή ιατρική συμβουλή. Όπως γράφει ο Δρ Σαλβατόρε Π. Λουτσία, καθηγητής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας: «Το κρασί είναι το αρχαιότερο ποτό στο διαιτολόγιο του ανθρώπου και το σπουδαιότερο από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται ανελλιπώς σε όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας. . . . Στην πραγματικότητα, λίγες από τις ουσίες που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος συνιστώνται σε τόσο ευρεία κλίμακα για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες όσο το κρασί».—Το Κρασί ως Τροφή και Φάρμακο (Wine as Food and Medicine), 1954, σ. 5· βλέπε ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ.

Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν εσφαλμένα μερικοί, τα οινοπνευματώδη ποτά δεν λειτουργούν ως διεγερτικά της διάνοιας αλλά στην πραγματικότητα είναι κατευναστικά και κατασταλτικά του κεντρικού νευρικού συστήματος. «Να δίνετε μεθυστικό ποτό σε αυτόν που αφανίζεται και κρασί σε εκείνους που είναι πικραμένοι στην ψυχή», όχι ως διεγερτικό της διάνοιας που θα κάνει αυτά τα άτομα να αποκτήσουν μεγαλύτερη συναίσθηση της δυστυχίας τους, αλλά μάλλον, όπως λέει η παροιμία, για να μπορέσουν να “ξεχάσουν τα προβλήματά τους”. (Παρ 31:6, 7) Στην αρχαιότητα οι Ρωμαίοι είχαν το έθιμο να δίνουν στους εγκληματίες κρασί αναμειγμένο με ναρκωτικές ουσίες για να αμβλύνουν τον πόνο της εκτέλεσης. Πιθανότατα γι’ αυτόν το λόγο οι Ρωμαίοι στρατιώτες πρόσφεραν στον Ιησού κρασί που περιείχε ναρκωτικό όταν επρόκειτο να τον κρεμάσουν στο ξύλο.—Μαρ 15:23.

Είναι προφανές ότι το κρασί είναι ένα δώρο του Ιεχωβά το οποίο συγκαταλέγεται στις ευλογίες του για το ανθρώπινο γένος. Το κρασί «ευφραίνει την καρδιά του θνητού ανθρώπου», φέρνει την καρδιά σε «ευθυμία». (Ψλ 104:15· Εσθ 1:10· 2Σα 13:28· Εκ 2:3· 10:19· Ζαχ 10:7) Γι’ αυτόν το λόγο, ο Δανιήλ όταν πενθούσε δεν έπινε κρασί. (Δα 10:2, 3) Το άφθονο απόθεμα κρασιού που συμβολίζεται από το «κλήμα» στη συχνά επαναλαμβανόμενη φράση «ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του» υποδηλώνει ευημερία και ασφάλεια υπό τη δίκαιη διακυβέρνηση του Ιεχωβά. (1Βα 4:25· 2Βα 18:31· Ησ 36:16· Μιχ 4:4· Ζαχ 3:10) Το κρασί περιλαμβάνεται επίσης στις ευλογίες αποκατάστασης που υποσχέθηκε ο Ιεχωβά.—Ιωλ 3:18· Αμ 9:13, 14· Ζαχ 9:17.

Μετριοπαθής Χρήση. Η μετριοπάθεια σε όλα τα πράγματα είναι αρχή της Αγίας Γραφής. Ακόμη και το μέλι δεν εξαιρείται από αυτή την αρχή, καθώς η μετριοπαθής χρήση του κάνει καλό αλλά η υπερβολή είναι επιζήμια. (Παρ 25:27) Το ίδιο ισχύει και για το κρασί και τα δυνατά ποτά τα οποία είναι δώρα του Ιεχωβά. Πρέπει να χρησιμοποιούνται όπως εκείνος κατευθύνει. Η υπερβολική κατανάλωση και η περιφρόνηση των Βιβλικών αρχών αναφορικά με τη χρήση αυτών των προμηθειών φέρνουν την αποδοκιμασία του Ιεχωβά και οδηγούν σε ασωτία και θάνατο. Η Αγία Γραφή είναι κατηγορηματική σε αυτό το ζήτημα, τόσο με τις εντολές της όσο και με τα παραδείγματά της.—Παρ 23:29-31· βλέπε ΜΕΘΗ.

Μπορεί να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, ακόμη και σε μικρές ποσότητες, αντενδείκνυται και είναι επιβλαβής για την υγεία κάποιου. Σε άλλες περιπτώσεις κάποιος μπορεί να απέχει από την κατανάλωση μεθυστικού ποτού για να μην κάνει άλλους να προσκόψουν, καθώς και από αγάπη και περίσκεψη για τους άλλους.—Ρω 14:21.

Ο Ιεχωβά απαγόρευε στους ιερείς και στους Λευίτες, όταν ήταν σε υπηρεσία στη σκηνή της μαρτυρίας ή στο ναό, να πίνουν αλκοόλ σε οποιαδήποτε μορφή, επί ποινή θανάτου. (Λευ 10:8, 9· Ιεζ 44:21) Εκτός υπηρεσίας ήταν ελεύθεροι να πίνουν με μετριοπάθεια. (1Χρ 9:29) Παρόμοια, η αποχή των Ναζηραίων από κάθε είδους οινοπνευματώδες ποτό ενόσω υπόκειντο σε αυτή την ειδική ευχή αποτελούσε θεϊκή διάταξη. (Αρ 6:2-4, 13-20· Αμ 2:12) Επειδή ο Σαμψών επρόκειτο να είναι Ναζηραίος από τη γέννησή του, η μητέρα του δεν επιτρεπόταν να αγγίξει κρασί ή ποτό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της. (Κρ 13:4, 5, 7, 14) Σε ώρα υπηρεσίας «δεν αρμόζει σε βασιλιάδες να πίνουν κρασί ούτε σε ανώτερους αξιωματούχους να λένε: “Πού υπάρχει μεθυστικό ποτό;”» για να μην «ξεχάσουν αυτά που έχουν θεσπιστεί και διαστρέψουν την υπόθεση κάποιου από τους γιους της ταλαιπωρίας». (Παρ 31:4, 5) Οι επίσκοποι στη Χριστιανική εκκλησία δεν πρέπει να είναι “μέθυσοι καβγατζήδες” και οι διακονικοί υπηρέτες «παρόμοια . . . πρέπει να είναι σοβαροί, . . . να μην είναι δοσμένοι σε πολύ κρασί».—1Τι 3:3, 8.

Εξεικονιστική Σημασία. Όταν η αρχαία Βαβυλώνα ενεργούσε ως εκτελεστικό όργανο του Ιεχωβά, “μεθούσε με κρασί” όλα τα έθνη, ένα κρασί που συμβόλιζε την οργή του Ιεχωβά εναντίον των εθνών. (Ιερ 51:7) Επίσης, σε άλλα εδάφια οι αντίδικοι του Ιεχωβά παρουσιάζονται αναγκασμένοι να πιουν από τη δίκαιη αγανάκτηση του Θεού, η οποία παρομοιάζεται με «κρασί [που] αφρίζει», «κρασί της οργής», «κρασί του θυμού του Θεού». (Ψλ 75:8· Ιερ 25:15· Απ 14:10· 16:19) Ένα πικρό ποτό που δεν έχει καμιά σχέση με το θεϊκό θυμό είναι «το κρασί της [πνευματικής] πορνείας» της “Βαβυλώνας της Μεγάλης” με το οποίο εκείνη ποτίζει όλα τα έθνη.—Απ 14:8· 17:2· 18:3, 13.