Απολλώς—Ένας Εύγλωττος Διαγγελέας της Χριστιανικής Αλήθειας

ΕΙΤΕ είναι μέλη της Χριστιανικής εκκλησίας πολλά χρόνια είτε λίγα μόνο, όλοι οι διαγγελείς της Βασιλείας θα πρέπει να ενδιαφέρονται να κάνουν πρόοδο ως κήρυκες των καλών νέων. Αυτό προϋποθέτει να αυξάνουμε τη γνώση μας για το Λόγο του Θεού καθώς και την ικανότητα που έχουμε να τον διδάσκουμε σε άλλους. Για μερικούς, αυτό μπορεί να σημαίνει το να αντιμετωπίζουν προβλήματα, να υπερπηδούν δυσκολίες ή να προσφέρουν τον εαυτό τους για αυξημένη δραστηριότητα.

Η Αγία Γραφή περιέχει πολλά παραδείγματα αφοσιωμένων αντρών και γυναικών της αρχαιότητας, οι οποίοι, με διάφορους τρόπους, κατάφεραν να κάνουν μεγάλη πνευματική πρόοδο και θέρισαν ανταμοιβές για τις προσπάθειές τους. Ένας από αυτούς ήταν ο Απολλώς. Όταν τον συναντούμε για πρώτη φορά στις Γραφές, είναι ένα άτομο με ελλιπή κατανόηση των Χριστιανικών διδασκαλιών· μόλις λίγα χρόνια αργότερα, όμως, υπηρετεί ως περιοδεύων εκπρόσωπος της εκκλησίας του πρώτου αιώνα. Τι τον κατέστησε ικανό να κάνει τέτοια πρόοδο; Αυτός διέθετε ιδιότητες τις οποίες όλοι μας θα ήταν καλό να μιμηθούμε.

«Καλά Καταρτισμένος στις Γραφές»

Περίπου το 52 Κ.Χ., σύμφωνα με τον Βιβλικό συγγραφέα Λουκά, «κάποιος Ιουδαίος . . . ονόματι Απολλώς, που καταγόταν από την Αλεξάνδρεια, ένας εύγλωττος άντρας, έφτασε στην Έφεσο· και ήταν καλά καταρτισμένος στις Γραφές. Αυτός είχε διδαχτεί προφορικά την οδό του Ιεχωβά και, καθώς φλεγόταν στο πνεύμα, μιλούσε και δίδασκε με ορθότητα τα σχετικά με τον Ιησού, αλλά γνώριζε μόνο το βάφτισμα του Ιωάννη. Άρχισε, λοιπόν, αυτός να μιλάει με τόλμη στη συναγωγή».—Πράξεις 18:24-26.

Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ήταν η δεύτερη σε μέγεθος πόλη στον κόσμο μετά τη Ρώμη και αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά κέντρα εκείνης της εποχής τόσο για τους Ιουδαίους όσο και για τους Έλληνες. Είναι πιθανό ότι ο Απολλώς απέκτησε καλή γνώση των Εβραϊκών Γραφών καθώς και κάποια ευγλωττία ως αποτέλεσμα της εκπαίδευσης που έλαβε στη μεγάλη Ιουδαϊκή κοινότητα αυτής της πόλης. Το πού είχε μάθει ο Απολλώς για τον Ιησού είναι δυσκολότερο να το υποθέσουμε. «Από ό,τι φαίνεται ήταν ταξιδιώτης—ίσως ένας περιοδεύων έμπορος», αναφέρει ο λόγιος Φ. Φ. Μπρους, «και μπορεί να είχε συναντήσει Χριστιανούς κήρυκες σε οποιοδήποτε από τα διάφορα μέρη που επισκέφτηκε». Πάντως, μολονότι μιλούσε και δίδασκε με ορθότητα σχετικά με τον Ιησού, φαίνεται ότι του είχε δοθεί μαρτυρία πριν από την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ., εφόσον «γνώριζε μόνο το βάφτισμα του Ιωάννη».

Ως ο πρόδρομος του Ιησού, ο Ιωάννης ο Βαφτιστής είχε δώσει δυναμική μαρτυρία σε όλο το έθνος Ισραήλ, και πολλοί βαφτίστηκαν από αυτόν συμβολίζοντας τη μετάνοιά τους. (Μάρκος 1:5· Λουκάς 3:15, 16) Σύμφωνα με αρκετούς ιστορικούς, ανάμεσα στον Ιουδαϊκό πληθυσμό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η γνώση πολλών ατόμων για τον Ιησού περιοριζόταν σε αυτά που είχαν κηρυχτεί στις όχθες του Ιορδάνη. «Η Χριστιανοσύνη τους είχε παραμείνει στο ίδιο σημείο στο οποίο βρισκόταν κατά την έναρξη της διακονίας του Κυρίου μας», λένε οι Γ. Τζ. Κονιμπίαρ και Τζ. Σ. Χάουσον. «Αυτοί αγνοούσαν το πλήρες νόημα του θανάτου του Χριστού· πιθανώς δεν γνώριζαν καν το γεγονός ότι είχε αναστηθεί». Φαίνεται ότι ο Απολλώς αγνοούσε επίσης την έκχυση του αγίου πνεύματος την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ. Ωστόσο, είχε αποκτήσει κάποιες ορθές πληροφορίες σχετικά με τον Ιησού και δεν τις κρατούσε για τον εαυτό του. Στην πραγματικότητα, επιζητούσε με τόλμη ευκαιρίες για να μιλάει σχετικά με όσα γνώριζε. Εντούτοις, ο ζήλος και ο ενθουσιασμός του δεν συμβάδιζαν ακόμη με ακριβή γνώση.

Ζηλωτής Αλλά και Ταπεινός

Η αφήγηση του Λουκά συνεχίζει: «Όταν η Πρίσκιλλα και ο Ακύλας τον άκουσαν, τον πήραν μαζί τους και του εξέθεσαν πιο ορθά την οδό του Θεού». (Πράξεις 18:26) Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα πρέπει να αντιλήφθηκαν ότι η πίστη του Απολλώ είχε πολλά κοινά με τη δική τους, αλλά με σοφία δεν προσπάθησαν να διορθώσουν την ελλιπή κατανόησή του δημόσια. Μπορούμε ίσως να φανταστούμε ότι έκαναν μερικές προσωπικές συζητήσεις με τον Απολλώ, με σκοπό να τον βοηθήσουν. Πώς αντέδρασε ο Απολλώς, ένας άντρας «δυνατός . . . εν ταις γραφαίς»; (Πράξεις 18:24, Διάστιχη Μετάφραση της Βασιλείας [Kingdom Interlinear]) Πιθανότατα, ο Απολλώς κήρυττε το ελλιπές άγγελμά του δημόσια επί κάποιο διάστημα προτού συναντήσει τον Ακύλα και την Πρίσκιλλα. Ένα υπερήφανο άτομο θα μπορούσε πολύ εύκολα να αρνηθεί οποιαδήποτε διόρθωση, αλλά ο Απολλώς ήταν ταπεινός και ευγνώμων που είχε τη δυνατότητα να ολοκληρώσει τη γνώση του.

Η ίδια ανεπιτήδευτη στάση του Απολλώ γίνεται φανερή και από το ότι ήταν διατεθειμένος να δεχτεί μια συστατική επιστολή από τους Εφέσιους αδελφούς προς την εκκλησία της Κορίνθου. Η αφήγηση συνεχίζει: «Επιπλέον, επειδή ήθελε να περάσει στην Αχαΐα, οι αδελφοί έγραψαν στους μαθητές, προτρέποντάς τους να τον δεχτούν με καλοσύνη». (Πράξεις 18:27· 19:1) Ο Απολλώς δεν απαίτησε να γίνει αποδεκτός με βάση την προσωπική του αξία, αλλά ακολούθησε με μετριοφροσύνη τη διευθέτηση της Χριστιανικής εκκλησίας.

Στην Κόρινθο

Τα αρχικά αποτελέσματα της διακονίας του Απολλώ στην Κόρινθο ήταν εξαιρετικά. Το βιβλίο των Πράξεων αναφέρει: «Όταν . . . πήγε εκεί, βοήθησε πολύ εκείνους που είχαν πιστέψει λόγω της παρ’ αξία καλοσύνης του Θεού· διότι δημόσια αποδείκνυε πλήρως, με έντονο τρόπο, ότι οι Ιουδαίοι είχαν λάθος, ενώ καταδείκνυε από τις Γραφές ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός».—Πράξεις 18:27, 28.

Ο Απολλώς έθεσε τον εαυτό του στη διάθεση της εκκλησίας, ενθαρρύνοντας τους αδελφούς με την προετοιμασία και το ζήλο του. Ποιο ήταν το κλειδί για την επιτυχία του; Ο Απολλώς οπωσδήποτε είχε φυσική ικανότητα καθώς και το θάρρος για να τα βγάζει πέρα σε μια δημόσια αντιπαράθεση με τους Ιουδαίους. Το σημαντικότερο, όμως, ήταν ότι συζητούσε λογικά χρησιμοποιώντας τις Γραφές.

Μολονότι ο Απολλώς ασκούσε ισχυρή επιρροή ανάμεσα στους Κορινθίους, το κήρυγμά του δυστυχώς προκάλεσε αναπάντεχα αρνητικά αποτελέσματα. Πώς συνέβη αυτό; Τόσο ο Απολλώς όσο και ο Παύλος είχαν κάνει πολύ καλό φυτεύοντας και ποτίζοντας το σπόρο της αλήθειας της Βασιλείας στην Κόρινθο. Ο Παύλος είχε κηρύξει εκεί το 50 Κ.Χ. περίπου, γύρω στα δύο χρόνια πριν από την άφιξη του Απολλώ. Τον καιρό που έγραψε ο Παύλος την πρώτη του επιστολή στους Κορινθίους, γύρω στο 55 Κ.Χ., είχαν δημιουργηθεί φατρίες. Μερικοί θεωρούσαν ηγέτη τους τον Απολλώ, ενώ άλλοι προτιμούσαν τον Παύλο ή τον Πέτρο ή ακολουθούσαν μόνο τον Χριστό. (1 Κορινθίους 1:10-12) Μερικοί έλεγαν: ‘Εγώ ανήκω στον Απολλώ’. Γιατί;

Το άγγελμα που κήρυξε ο Παύλος και ο Απολλώς ήταν το ίδιο, αλλά αυτοί είχαν διαφορετικές προσωπικότητες. Ο Παύλος, όπως παραδεχόταν και ο ίδιος, ήταν «αδέξιος στο λόγο»· ο Απολλώς, από την άλλη μεριά, ήταν «εύγλωττος». (2 Κορινθίους 10:10· 11:6) Είχε ικανότητες που τον βοηθούσαν να κάνει μερικούς από την Ιουδαϊκή κοινότητα της Κορίνθου να τον ακούνε. Κατάφερνε να ‘αποδεικνύει πλήρως ότι οι Ιουδαίοι είχαν λάθος’, ενώ ο Παύλος, μόλις πριν από λίγο καιρό, είχε φύγει από τη συναγωγή.—Πράξεις 18:1, 4-6.

Μπορεί άραγε να ήταν αυτός ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι έκλιναν υπέρ του Απολλώ; Μερικοί σχολιαστές θεωρούν ότι το έμφυτο πάθος των Ελλήνων για φιλοσοφικές συζητήσεις ίσως είχε κάνει μερικούς να προτιμούν τον πιο συναρπαστικό τρόπο προσέγγισης του Απολλώ. Ο Τζιουζέπε Ριτσιότι αναφέρει ότι «χάρη στην παραστατική του ομιλία και στις εντυπωσιακές αλληγορίες του [ο Απολλώς] είχε κερδίσει το θαυμασμό πολλών οι οποίοι τον προτιμούσαν από τον Παύλο, έναν ανεπιτήδευτο και λιτό ρήτορα». Αν, όντως, ορισμένα άτομα επέτρεπαν εσφαλμένα σε τέτοιου είδους προσωπικές προτιμήσεις να δημιουργούν διαιρέσεις ανάμεσα στους αδελφούς, είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί ο Παύλος επέκρινε καυστικά την εξύψωση της ‘σοφίας των σοφών’.—1 Κορινθίους 1:17-25.

Αυτή η επίκριση, όμως, δεν αφήνει να εννοηθεί ότι υπήρχε κάποια προστριβή ανάμεσα στον Παύλο και στον Απολλώ. Παρότι ορισμένων η φαντασία καλπάζει μέχρι του σημείου να θεωρούν ότι αυτοί οι δυο κήρυκες αντιμάχονταν με σφοδρότητα ο ένας τον άλλον για να κερδίσουν την αγάπη των Κορινθίων, οι Γραφές δεν λένε κάτι τέτοιο. Αντί να προσπαθήσει να παρουσιαστεί ως ο ηγέτης κάποιας φατρίας, ο Απολλώς είχε φύγει από την Κόρινθο, είχε επιστρέψει στην Έφεσο και ήταν μαζί με τον Παύλο όταν εκείνος έγραψε την πρώτη του επιστολή στη διαιρεμένη εκκλησία.

Δεν υπήρχε διάσταση ή ανταγωνισμός ανάμεσά τους· απεναντίας, οι δυο τους προφανώς συνεργάζονταν με αμοιβαία εμπιστοσύνη για την επίλυση των προβλημάτων που υπήρχαν στην Κόρινθο. Ο Παύλος ίσως να είχε τις αμφιβολίες του για μερικά άτομα στην Κόρινθο, αλλά οπωσδήποτε όχι και για τον Απολλώ. Το έργο των δυο αντρών βρισκόταν σε πλήρη αρμονία· οι διδασκαλίες τους αλληλοσυμπληρώνονταν. Για να παραθέσουμε τα λόγια του ίδιου του Παύλου: «Εγώ φύτεψα, ο Απολλώς πότισε», εφόσον και οι δύο ήταν «συνεργάτες του Θεού».—1 Κορινθίους 3:6, 9, 21-23.

Όπως και ο Παύλος, οι Κορίνθιοι έτρεφαν μεγάλο σεβασμό για τον Απολλώ, επιθυμώντας να τους επισκεφτεί και πάλι. Όταν, όμως, ο Παύλος κάλεσε τον Απολλώ να επιστρέψει στην Κόρινθο, ο άντρας από την Αλεξάνδρεια το απέφυγε. Ο Παύλος λέει: «Τώρα, σχετικά με τον Απολλώ, τον αδελφό μας, τον ικέτεψα πάρα πολύ να έρθει σε εσάς . . . , εντούτοις δεν ήταν καθόλου το θέλημά του να έρθει τώρα· αλλά θα έρθει όταν του δοθεί η ευκαιρία». (1 Κορινθίους 16:12) Ο Απολλώς ίσως να δίσταζε να επιστρέψει φοβούμενος μήπως προκαλέσει περαιτέρω διαίρεση ή απλώς επειδή ήταν απασχολημένος κάπου αλλού.

Την τελευταία φορά που ο Απολλώς αναφέρεται στις Γραφές, ταξίδευε για την Κρήτη και ίσως πιο μακριά. Ο Παύλος δείχνει και πάλι ιδιαίτερη εκτίμηση για το φίλο και συνεργάτη του, ζητώντας από τον Τίτο να προμηθεύσει στον Απολλώ και στο σύντροφό του τον Ζηνά, που ταξίδευε μαζί του, οτιδήποτε μπορεί να χρειάζονταν για το ταξίδι τους. (Τίτο 3:13) Μέχρι τότε, έπειτα από περίπου δέκα χρόνια Χριστιανικής εκπαίδευσης, ο Απολλώς είχε κάνει αρκετή πρόοδο για να υπηρετεί ως περιοδεύων εκπρόσωπος της εκκλησίας.

Θεοσεβείς Ιδιότητες που Διευκολύνουν την Πνευματική Ανάπτυξη

Ο κήρυκας από την Αλεξάνδρεια έθεσε θαυμάσιο παράδειγμα για όλους τους σύγχρονους ευαγγελιζομένους των καλών νέων και, στην πραγματικότητα, για όλους όσους επιθυμούν να κάνουν πνευματική πρόοδο. Ίσως να μην είμαστε τόσο εύγλωττοι όσο εκείνος, αλλά σίγουρα μπορούμε να προσπαθούμε να μιμούμαστε τη γνώση και την ικανότητα που είχε στη χρήση των Γραφών, βοηθώντας έτσι τους ειλικρινείς εκζητητές της αλήθειας. Με το παράδειγμα της γεμάτης ζήλο δραστηριότητάς του, ο Απολλώς «βοήθησε πολύ εκείνους που είχαν πιστέψει». (Πράξεις 18:27) Ο Απολλώς ήταν ταπεινός, αυτοθυσιαστικός και πρόθυμος να υπηρετεί τους άλλους. Κατανοούσε καλά ότι δεν υπάρχει χώρος για ανταγωνισμό ή φιλοδοξία μέσα στη Χριστιανική εκκλησία, διότι όλοι είμαστε «συνεργάτες του Θεού».—1 Κορινθίους 3:4-9· Λουκάς 17:10.

Και εμείς, όπως ο Απολλώς, μπορούμε να κάνουμε πνευματική πρόοδο. Είμαστε πρόθυμοι να βελτιώσουμε ή να επεκτείνουμε την ιερή μας υπηρεσία, διαθέτοντας τον εαυτό μας ώστε να χρησιμοποιηθούμε πληρέστερα από τον Ιεχωβά και την οργάνωσή του; Αν ναι, θα είμαστε ζηλωτές σπουδαστές και διαγγελείς της Χριστιανικής αλήθειας.