Ολυμπιακοί της Βαρκελώνης—Πόσο Κόστισε η Δόξα;
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! από την Ισπανία
ΣΤΙΣ 25 Ιουλίου 1992, ένας τοξότης που περιβαλλόταν από τη λάμψη κάποιου προβολέα τέντωσε το τόξο του. Το φλογισμένο βέλος του τινάχτηκε ευθεία και με ακρίβεια στο νυχτερινό ουρανό. Καθώς το βέλος άρχισε να πέφτει, πέρασε ξυστά πάνω από έναν τεράστιο πυρσό που δέσποζε στο τεράστιο στάδιο. Η Ολυμπιακή φλόγα άναψε. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βαρκελώνης είχαν αρχίσει.
Έντεκα χιλιάδες αθλητές από 172 χώρες είχαν έρθει για να διεκδικήσουν 1.691 Ολυμπιακά μετάλλια. Σε αρμονία με το σύνθημα των Ολυμπιακών Αγώνων, αυτοί που συμμετείχαν έπρεπε να είναι «ταχύτεροι, ψηλότεροι, δυνατότεροι» παρά ποτέ—και μερικοί το κατάφεραν. Υπολογίστηκε ότι περίπου 3.500.000.000 τηλεθεατές μοιράστηκαν τους θριάμβους και τις απογοητεύσεις.
Αν και ο καιρός κατά τον οποίο οι αθλητές βρίσκονται στα φώτα της δημοσιότητας είναι σύντομος, ένας θρίαμβος στους Ολυμπιακούς Αγώνες υπόσχεται δόξα και πλούτη. Οι Ολυμπιακοί της Βαρκελώνης δεν αποτέλεσαν εξαίρεση. Μερικοί διάσημοι συναγωνιζόμενοι ήδη κέρδιζαν εκατομμύρια δολάρια διαφημίζοντας αθλητικά ρούχα, αθλητικά παπούτσια, γυαλιά ηλίου, ακόμη και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Αφοσίωση—Το Κλειδί για την Ολυμπιακή Δόξα
Αν και πολλοί αθλητές—ιδιαίτερα γυμναστές και δύτες—εκτελούν τα κατορθώματά τους με φαινομενική ευκολία, πίσω από αυτή την άνεση κρύβονται χρόνια επίπονης εκγύμνασης. Μερικοί γυμνάζονται από τότε που ήταν πέντε χρονών. Και ο αθλητισμός πρέπει να έχει απόλυτη προτεραιότητα αν ο αθλητής θέλει να γνωρίσει την επιτυχία.
Ο Ισπανός κολυμβητής Μαρτέν Λόπεζ Σουμπέρο, ο οποίος κέρδισε στα 200 μέτρα ύπτιο, είπε—ίσως υπερβάλλοντας λίγο: «Έχω περάσει το ένα τρίτο της ζωής μου στο νερό». Το πρόγραμμα εκγύμνασής του ξεκινάει στις πέντε το πρωί και, όπως υπολογίζει, έχει κολυμπήσει 8.000 χιλιόμετρα μέσα σε ένα μόλις χρόνο.
Η εκγύμναση σημαίνει παθήματα, όχι απλώς απάρνηση. Η Τζάκι Τζόινερ-Κέρσι, χρυσή Ολυμπιονίκης του επτάθλου στη Σεούλ και στη Βαρκελώνη, εξηγεί: «Ο συναγωνισμός είναι σαγηνευτικός. Η εκγύμναση δεν είναι. . . . Ρωτήστε οποιονδήποτε αθλητή: όλοι πονάμε διαρκώς. Ζητάω από το σώμα μου να εκτελέσει εφτά διαφορετικές αποστολές. Αν του ζητούσα να μην πονάει θα ήταν υπερβολικό». Ιδιαίτερα οι αθλητές της ενόργανης γυμναστικής πρέπει να κατέχουν την υπομονή. Πρέπει να τηρούν το πρόγραμμα εκγύμνασής τους, το οποίο επαναλαμβάνεται δυο φορές τη μέρα, άσχετα με τον πόνο που προέρχεται από διαστρέμματα στους καρπούς και στους αστραγάλους, από τραβήγματα στους μυς και στους συνδέσμους και ακόμη από κατάγματα που προέρχονται από την πίεση. Αλλά σε τελική ανάλυση αυτού του είδους η αφοσίωση παράγει τους νικητές και το θέαμα.
Ολυμπιακή Λάμψη και Χρυσός
Αναμφίβολα, το Ολυμπιακό θέαμα μπορεί να είναι εντυπωσιακό. Παρέχει συναρπαστικές στιγμές για το πλήθος και είναι μέρος επίδειξης για αξιοσημείωτα αθλητικά επιτεύγματα. Η Βαρκελώνη δεν αποτέλεσε εξαίρεση.
Ο αθλητής της ενόργανης γυμναστικής Βιτάλι Σέρμπο από τη Λευκορωσία έσπασε το ρεκόρ κερδίζοντας έξι χρυσά μετάλλια από τα οχτώ που θα μπορούσε να κερδίσει κανείς στην ενόργανη γυμναστική αντρών. Ο Κινέζος αθλητής της ενόργανης γυμναστικής Ξιαοσαχουάνγκ Λι εκτέλεσε ένα εκπληκτικό τριπλό άλμα στις ασκήσεις εδάφους. Ο Καρλ Λιούις έγραψε Ολυμπιακή ιστορία νικώντας στο άλμα εις μήκος για τρίτη συνεχή φορά. Από την άλλη μεριά, η Γιαπωνέζα Γιούκο Αριμόρι, που πήρε αργυρό μετάλλιο στο μαραθώνιο γυναικών, χειροκροτήθηκε για την ευγένειά της. Παρά την εξάντλησή της, έκανε το γύρο του σταδίου υποκλινόμενη με το γιαπωνέζικο τρόπο προς το πλήθος και κατόπιν προς τη νικήτρια.
Οι εμπορικές δυνατότητες των Ολυμπιακών Αγώνων δεν έχουν περάσει απαρατήρητες από τις πολυεθνικές εταιρίες. Αυτές πληρώνουν τεράστια ποσά για να απολαύσουν την Ολυμπιακή δόξα χρηματοδοτώντας τους ίδιους τους αγώνες ή τις εθνικές Ολυμπιακές ομάδες.
Ο Δρόμος Προς τη Δόξα με Φαρμακευτικές Ουσίες
Η ακατάπαυστη εκγύμναση και η φυσική ικανότητα—όσο σημαντικά και αν είναι—δεν είναι οι μόνοι συντελεστές για την επιτυχία στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Δεν είναι λίγοι οι αθλητές οι οποίοι εξαρτιούνται από φαρμακευτικές ουσίες για να έχουν το πλεονέκτημα απέναντι στους αντιπάλους τους. Οι φαρμακευτικές ουσίες μπορεί να είναι αναβολικά στεροειδή ή ορμόνες σωματικής ανάπτυξης για να «χτιστούν» μύες (ιδιαίτερα δημοφιλείς για την άρση βαρών και τα αγωνίσματα του στίβου)· βήτα αναστολείς για να επιβραδύνουν τους χτύπους της καρδιάς (για τη βελτίωση των επιδόσεων στην τοξοβολία και στη σκοποβολή)· ή ερυθροποιητίνη για να επιταχυνθεί η παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων (χρήσιμη για την ποδηλασία και τους αγώνες δρόμου μεγάλων αποστάσεων).
Μολονότι οι αθλητές γνωρίζουν τους κινδύνους, η πίεση να χρησιμοποιήσουν απαγορευμένες ουσίες είναι τεράστια. Η Γερμανίδα αθλήτρια Γκάμπι Μπούσμαν που ανήκε στην ίδια ομάδα με την Μπίργκιτ Ντρέσελ, η οποία πέθανε το 1987 επειδή είχε πάρει 20 διαφορετικές φαρμακευτικές ουσίες, εξηγεί: «Υπάρχουν μερικοί τομείς στους οποίους είναι δύσκολο να προκριθείς για τους Ολυμπιακούς χωρίς φαρμακευτικές ουσίες».
Οι προπονητές των αθλητών συνήθως συμμετέχουν στο ντοπάρισμα· ίσως μάλιστα αυτοί να το συστήνουν. Ο πρώην Ανατολικογερμανός προπονητής Βίνφρετ Χάινικε παραδέχεται: «Τους έλεγα ότι αν θέλετε να πάτε στους Ολυμπιακούς πρέπει να το κάνετε αυτό [να πάρετε φαρμακευτικές ουσίες]». Προφανώς, ένας μεγάλος αριθμός συναγωνιστών πιστεύουν ότι η νίκη έχει μεγαλύτερη αξία από την εντιμότητα—ακόμη και από την υγεία τους. Μια πρόσφατη έρευνα που έγινε σε κορυφαίους αθλητές αποκάλυψε ότι το 52 τοις εκατό θα χρησιμοποιούσε μια υποθετική θαυματουργή ουσία η οποία θα εγγυόταν ότι θα τους έκανε νικητές ακόμη και αν αυτή τους σκότωνε έπειτα από πέντε ένδοξα χρόνια στην κορυφή.
Ο Βρετανός σπρίντερ Τζέισον Λίβινγκστον στάλθηκε ντροπιασμένος στην πατρίδα του από τη Βαρκελώνη αφού το τεστ που του έγινε για κάποιο αναβολικό στεροειδές βγήκε θετικό. Ο Χάρι Ρέινολντς των Ηνωμένων Πολιτειών, κάτοχος του παγκόσμιου ρεκόρ στα 400 μέτρα, ούτε καν έτρεξε στους αγώνες. Η αποτυχία του σε ένα τεστ αντιντόπινγκ το 1990 οδήγησε σε διετή αποκλεισμό, ο οποίος του στοίχισε όχι μόνο ένα πιθανό Ολυμπιακό μετάλλιο αλλά επίσης και ένα εκατομμύριο δολάρια (περ. 180 εκατ. δρχ.) τα οποία έχασε επειδή δεν είχε την ευκαιρία να διαφημίσει προϊόντα.
Ωστόσο, οι περισσότεροι από αυτούς που παίρνουν φαρμακευτικές ουσίες δεν πιάνονται. Παρά τα σχεδόν 2.000 τεστ αντιντόπινγκ που έγιναν στη διάρκεια των αγώνων στη Βαρκελώνη, οι ανέντιμοι αθλητές συνέχισαν να διαφεύγουν καθώς στράφηκαν σε φαρμακευτικές ουσίες που δεν φαίνονται στις εξετάσεις ούρων. «Η απληστία για νίκη και χρήματα αποκάλυψε ένα βρώμικο κόσμο όπου γίνεται δύσκολο να ξεχωρίσει η ηθική από την ανεντιμότητα», σχολίασε η ισπανική εφημερίδα Ελ Παΐς (El País).
Φυσικά, πολλοί Ολυμπιονίκες πέτυχαν, όχι λόγω φαρμακευτικών ουσιών, αλλά απλώς επειδή δαπάνησαν χρόνια αυτοθυσίας. Αξίζουν τον κόπο οι θυσίες;
Μια Διαρκής Δόξα
Η Γκέιλ Ντέβερς, της οποίας η νίκη στα 100 μέτρα γυναικών αποτέλεσε έκπληξη, πετούσε από χαρά μετά τη νίκη της. «Αν υπάρχει κάποιος άνθρωπος που πιστεύει ότι τα όνειρα πραγματοποιούνται, αυτός είμαι εγώ», είπε η ίδια. Πριν από δυο χρόνια περίπου, αυτή μόλις που μπορούσε να περπατήσει, και υπήρχε περίπτωση να χάσει και τα δυο της πόδια λόγω επιπλοκών στη θεραπεία που έκανε για την εξόφθαλμο βρογχοκήλη. Ο Πάμπλο Μοράλες, ο οποίος διέκοψε την αποχή του από την κολύμβηση μόλις πριν από ένα χρόνο και κέρδισε χρυσό μετάλλιο στα 100 μέτρα πεταλούδα, συμφώνησε. «Επιτέλους, ήταν η σειρά μου· ένα όνειρο που πραγματοποιήθηκε», είπε ο ίδιος.
Αναπόφευκτα, οι περισσότεροι αθλητές ποτέ δεν θα γίνουν πρωταθλητές. Πράγματι, μερικοί πιστεύουν ότι «αυτό που έχει σημασία στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν είναι η νίκη, αλλά η συμμετοχή». Αλλά άλλοι αθλητές, οι οποίοι πίστευαν ότι θα γίνονταν πρωταθλητές, επέστρεψαν στην πατρίδα τους με τα όνειρά τους συντρίμμια. Ο αρσιβαρίστας Ιμπραγκίμ Σαμαντόφ λαχταρούσε ένα χρυσό μετάλλιο—αλλά βγήκε τρίτος στο αγώνισμά του. «Αν έπαιρνα χρυσό μετάλλιο θα μπορούσα να φτιάξω τη ζωή μου, να σπουδάσω για να κάνω καριέρα, να βοηθήσω την οικογένειά μου. Τώρα δεν ξέρω τι να κάνω», είπε με θλίψη. Και ακόμη και οι νικητές βιώνουν τραυματικές εμπειρίες όταν η απόδοσή τους αρχίζει να μειώνεται.
Η παίκτρια του τένις Άννα Ντμίτριεβα, από την πρώην Σοβιετική Ένωση, είπε: «Το [σοβιετικό] αθλητικό κατεστημένο δεν ενδιαφερόταν για τους ανθρώπους. Απλώς το σκεπτικό ήταν: ‘Αν φύγεις θα βρούμε άλλους 10 σαν και εσένα’». Παρόμοια, ο Χένρι Καρ, που κατέκτησε δυο χρυσά μετάλλια στο Τόκιο το 1964, παραδέχτηκε: «Ακόμη και όταν κάποιος γίνει ο καλύτερος, πρόκειται περί πλάνης. Γιατί; Επειδή δεν διαρκεί ούτε φέρνει πραγματική ικανοποίηση. Οι αστέρες σύντομα αντικαθίστανται και συνήθως ξεχνιούνται».
Η εφήμερη Ολυμπιακή δόξα δεν μπορεί να συγκριθεί με την ανταμοιβή της αιώνιας ζωής, την οποία υπόσχεται ο Θεός σε εκείνους που τον υπηρετούν. Αυτή η ανταμοιβή απαιτεί πνευματική μάλλον παρά αθλητική εκγύμναση. Γι’ αυτό, ο Παύλος έγραψε στον Τιμόθεο: «Η σωματική γυμνασία [κατά γράμμα, «η εκγύμναση που κάνει ένας αθλητής της γυμναστικής»] είναι προς ολίγον ωφέλιμος, αλλ’ η ευσέβεια [θεοσεβής αφοσίωση, ΜΝΚ] είναι προς πάντα ωφέλιμος, έχουσα επαγγελίαν της παρούσης ζωής και της μελλούσης».—1 Τιμόθεον 4:8.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες προασπίζουν τα οφέλη της σωματικής εκγύμνασης—τα οποία στην καλύτερη περίπτωση είναι προσωρινά. Δείχνουν στον κόσμο τι μπορούν να επιτελέσουν οι αθλητές μέσω της αφοσίωσης και της αυταπάρνησης. Αυτές οι ιδιότητες είναι επίσης απαραίτητες για να κερδίσει κανείς το Χριστιανικό αγώνα. Αυτός ο αγώνας, ανόμοια με οποιοδήποτε Ολυμπιακό αγώνισμα, θα φέρει διαρκή οφέλη σε όλους όσους τερματίσουν. Συνεπώς, οι Χριστιανοί ενεργούν κατάλληλα, μιμούμενοι όχι τους αθλητές αλλά τον Ιησού Χριστό, με το να ‘ολοκληρώσουν την εκγύμνασή τους’ και με το να ‘τρέχουν τον αγώνα τους με υπομονή’.—1 Πέτρου 5:10, ΜΝΚ· Εβραίους 12:1, ΜΝΚ.
[Εικόνες στη σελίδα 23]
Δύτες συναγωνίζονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στο βάθος η Βαρκελώνη
[Ευχαριστίες]
Photos: Sipa Sport
[Εικόνα στη σελίδα 24]
Συναγωνισμός στο δίζυγο
[Ευχαριστίες]
Photo: Sipa Sport
[Εικόνα στη σελίδα 25]
Στον τελικό των 100 μέτρων, η δρομέας στην άκρη δεξιά κέρδισε το χρυσό μετάλλιο
[Ευχαριστίες]
Photo: Sipa Sport