Οι Αληθινοί Χριστιανοί Τιμούν τους Ηλικιωμένους!

«ΟΙ ηλικιωμένοι», λέει η ερευνήτρια Σούζαν Στάινμετς, «βρίσκονται στο τέλος της οικονομικής παραγωγικότητάς τους, η οποία χρησιμοποιείται σαν μέτρο με το οποίο ο πολιτισμός μας μετράει την αξία του κάθε ανθρώπου και αναλόγως του παραχωρεί αναγνώριση, κοινωνική θέση, σεβασμό και ανταμοιβές». Κατά συνέπεια, η σύγχρονη κοινωνία βλέπει με απαισιόδοξο και αρνητικό μάτι τους ηλικιωμένους. Δεν είναι να απορεί κανείς, λοιπόν, που διαβάζουμε συχνά ότι τους παραμελούν και τους κακοποιούν.

Πώς, όμως, βλέπει η Αγία Γραφή τους ηλικιωμένους; Ο Λόγος του Θεού με ρεαλιστικότητα αναγνωρίζει ότι τα πράγματα δεν είναι εύκολα όταν γερνάει κανείς. Ο ψαλμωδός προσευχήθηκε: «Μη με απορρίψης εν καιρώ γήρατος· όταν εκλείπη η δύναμίς μου, μη με εγκαταλίπης». (Ψαλμός 71:9) Τώρα που ήταν ηλικιωμένος, αισθανόταν ότι του χρειαζόταν τόσο όσο ποτέ άλλοτε η υποστήριξη του Ιεχωβά. Και η άποψη της Αγίας Γραφής είναι θετική, γιατί δείχνει ότι πρέπει και εμείς επίσης να είμαστε άγρυπνοι για τις ανάγκες των ηλικιωμένων.

Είναι αλήθεια ότι ο Σολομών αποκάλεσε τα γηρατειά ‘κακές μέρες’ στις οποίες κάποιος δεν θα μπορούσε ‘να έχει καμιά ευχαρίστηση’. (Εκκλησιαστής 12:1-3) Αλλά από την άλλη, ‘η μακρότητα ημερών και τα έτη ζωής’ κατατάσσονται στην Αγία Γραφή ανάμεσα στις ευλογίες που δίνει ο Θεός. (Παροιμίαι 3:1, 2) Αυτό φαίνεται και από την υπόσχεση που έδωσε ο Ιεχωβά στον Αβραάμ: «Συ δε . . . θέλεις ενταφιασθή εν γήρατι καλώ». (Γένεσις 15:15) Ασφαλώς, ο Θεός δεν καταδίκαζε τον πιστό Αβραάμ σε καταθλιπτικές, ‘κακές μέρες’ στις οποίες δεν θα ‘είχε καμιά ευχαρίστηση’. Ο Αβραάμ βρήκε ειρήνη και γαλήνη τα τελευταία χρόνια της ζωής του, καθώς αναπολούσε με ικανοποίηση τη ζωή που δαπάνησε στην υπηρεσία του Ιεχωβά. Μπορούσε να αποβλέπει επίσης ‘στην πόλη που έχει τα αληθινά θεμέλια’, τη Βασιλεία του Θεού. (Εβραίους 11:10, Απόδοση Π. Ν. Τρεμπέλα) Έτσι, θα πέθαινε «γέρων πλέον και ικανοποιημένος από την ζωήν».—Γένεσις 25:8, Αγία Γραφή, Ν. Λούβαρι-Α. Χαστούπη.

Γιατί, λοιπόν, ο Σολομών αποκαλεί τα γηρατειά ‘κακές μέρες’; Ο Σολομών αναφερόταν στην αδυσώπητη φθορά της υγείας που εκδηλώνεται στα γηρατειά. Όμως, αυτός που δεν ‘θυμήθηκε τον Πλάστη του τις μέρες της νιότης του’ βρίσκει ότι τα χρόνια στη δύση της ζωής του είναι ιδιαίτερα ‘κακά’. (Εκκλησιαστής 12:1) Επειδή έχει σπαταλήσει τη ζωή του, ‘δεν έχει καμιά ευχαρίστηση’ όταν γεράσει. Ο ασεβής τρόπος ζωής του ίσως έχει σαν αποτέλεσμα σωματικά προβλήματα που επιδεινώνουν τις ταλαιπωρίες των γηρατειών. (Παράβαλε Παροιμίαι 5:3-11.) Έτσι, όταν κοιτάει το μέλλον, βλέπει μόνο τον τάφο να τον περιμένει. Βέβαια, και κάποιος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην υπηρεσία του Θεού δοκιμάζει επίσης ‘κακές μέρες’ καθώς το σώμα του εξασθενεί. Αλλά, σαν τον Αβραάμ, βρίσκει χαρά και ικανοποίηση, επειδή δαπάνησε σωστά τη ζωή του και επειδή χρησιμοποιεί τη δύναμη που του απομένει στην υπηρεσία του Θεού. «Η πολιά είναι στέφανος δόξης, ευρισκομένη εν τη οδώ της δικαιοσύνης», λέει η Αγία Γραφή.—Παροιμίαι 16:31.

Στην πραγματικότητα, τα γηρατειά έχουν και ορισμένα πλεονεκτήματα. «Η νεότης και η παιδική ηλικία είναι ματαιότης», λέει ο Σολομών. Ενώ οι νεαροί μπορούν να απολαμβάνουν σιδερένια υγεία, συχνά τους λείπει η πείρα και η ορθή κρίση. Τα γηρατειά, όμως, φέρνουν μαζί τους την πείρα μιας ολόκληρης ζωής. Ο ηλικιωμένος ‘διώχνει το κακό’, αντίθετα με τον αυθόρμητο νεαρό που συχνά ορμάει απερίσκεπτα σ’ αυτό. (Εκκλησιαστής 11:10, Αγία Γραφή, Ν. Λούβαρι-Α. Χαστούπη· 2 Τιμόθεον 2:22) Σωστά λοιπόν, ο Σολομών μπορούσε να πει: «Δόξα των γερόντων η πολιά».—Παροιμίαι 20:29.

Η Αγία Γραφή, λοιπόν, δίνει τιμή στους ηλικιωμένους. Πώς αυτό επηρεάζει τον τρόπο που τους συμπεριφέρονται οι χριστιανοί;

‘Σηκώνονται Όρθιοι’ Ενώπιον των Ηλικιωμένων

Ο Θεός έκανε το σεβασμό για τους ηλικιωμένους εθνική πολιτική στο Ισραήλ. Ο Μωσαϊκός Νόμος δήλωνε: «Ενώπιον της πολιάς θέλεις προσηκόνεσθαι και θέλεις τιμήσει το πρόσωπον του γέροντος». (Λευιτικόν 19:32) Φαίνεται ότι οι Ιουδαίοι στα μετέπειτα χρόνια πήραν το νόμο αυτόν εντελώς κατά γράμμα. Ο Δρ Σάμιουελ Μπάρντερ στο βιβλίο του Oriental Customs (Έθιμα της Ανατολής), λέει: «Οι Ιουδαίοι συγγραφείς λένε ότι ήταν κανόνας να σηκώνεται κάποιος όταν οι ηλικιωμένοι έφταναν σε απόσταση τεσσάρων πηχών· και μόλις προσπερνούσαν, να κάθεται ξανά, για να δείξει ότι ο μόνος λόγος που σηκώθηκε ήταν από σεβασμό για εκείνους». Ο σεβασμός αυτός δεν περιοριζόταν μόνο σε άτομα που είχαν κάποια εξέχουσα θέση. «Να σέβεστε ακόμα και το γέροντα που έχει χάσει τη γνώση του», διακηρύττει το Ταλμούδ. Ένας ραβίνος υποστήριξε ότι ο σεβασμός αυτός πρέπει να περιλαμβάνει και τον αγράμματο και αμόρφωτο γέροντα. Έφερε το επιχείρημα: «Για το γεγονός και μόνο ότι έχει γεράσει πρέπει να του αποδίδεται κάποια αξία».—The Jewish Encyclopedia.

Οι χριστιανοί σήμερα δεν βρίσκονται πια κάτω από τις διατάξεις του Μωσαϊκού Νόμου. (Ρωμαίους 7:6) Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι πια υποχρεωμένοι να δείχνουν ιδιαίτερο σεβασμό στους ηλικιωμένους. Αυτό γίνεται φανερό από τις οδηγίες που έδωσε ο απόστολος Παύλος στον χριστιανό επίσκοπο Τιμόθεο: ‘Ηλικιωμένο άντρα μην επικρίνεις αυστηρά. Αντίθετα, παρακάλα τον σαν πατέρα, . . . τις ηλικιωμένες γυναίκες σαν μητέρες’. (1 Τιμόθεον 5:1, 2, ΜΝΚ) Ο Παύλος είπε στο νεαρό Τιμόθεο ότι είχε την εξουσία ‘να δίνει εντολές’. (1 Τιμόθεον 1:3, ΜΝΚ) Και όμως, αν κάποιος μεγαλύτερης ηλικίας απ’ αυτόν—ιδιαίτερα κάποιος στην υπηρεσία επισκόπου—έκανε λάθος στην κρίση του ή έκανε μια εσφαλμένη δήλωση, ο Τιμόθεος δεν έπρεπε να τον ‘επικρίνει αυστηρά’ σαν να ήταν κατώτερός του. Μάλλον, έπρεπε με σεβασμό να ‘τον παρακαλάει σαν πατέρα’. Ο Τιμόθεος έπρεπε να δείχνει παρόμοιο σεβασμό και στις ηλικιωμένες γυναίκες μέσα στην εκκλησία. Ναι, στην ουσία έπρεπε και αυτός ‘να σηκώνεται όρθιος μπροστά στα γκρίζα μαλλιά’.

Η χριστιανοσύνη, λοιπόν, είναι μια θρησκεία που σέβεται τους ηλικιωμένους. Η ειρωνεία είναι, όμως, ότι ένα μεγάλο ποσοστό της κακομεταχείρισης των ηλικιωμένων παρατηρείται σε έθνη που ισχυρίζονται ότι είναι χριστιανικά. Αλλά υπάρχουν ακόμη λάτρεις που προσκολλούνται στις αρχές της Αγίας Γραφής. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, για παράδειγμα, χαίρονται που έχουν ανάμεσά τους πολλές χιλιάδες ηλικιωμένους· δεν τους βλέπουν σαν βάρος ή σαν παθητικό. Αν και η ευαίσθητη υγεία τέτοιων ηλικιωμένων ατόμων μπορεί να μην τους αφήνει να είναι όσο δραστήριοι ήταν στο παρελθόν, πολλοί έχουν μακροχρόνιο ιστορικό πιστής χριστιανικής υπηρεσίας και αυτό ενθαρρύνει τους νεώτερους Μάρτυρες να μιμούνται την πίστη τους.—Παράβαλε Εβραίους 13:7.

Οι ηλικιωμένοι, όμως, δεν πρέπει να παίζουν παθητικό ρόλο στην εκκλησία. Παροτρύνονται να δίνουν το καλό παράδειγμα με το «να είναι νηφάλιοι, αξιοπρεπείς, να ελέγχουν τον εαυτό τους, να είναι υγιείς στην πίστη, . . . να συμπεριφέρονται έτσι που να εμπνέουν το σεβασμό», προσφέροντας γενναιόδωρα από τη σοφία και την πείρα τους στους άλλους. (Τίτον 2:2, 3, Νεοελληνική Δημοτική Μετάφραση) Ο Ιωήλ προφήτεψε ότι μεταξύ εκείνων που θα συμμετείχαν στη διακήρυξη των αγγελμάτων της Αγίας Γραφής, θα υπήρχαν «πρεσβύτεροι» σε ηλικία. (Ιωήλ 2:28) Οπωσδήποτε, και εσείς οι ίδιοι θα έχετε παρατηρήσει ότι πολλοί ηλικιωμένοι Μάρτυρες χαίρονται να συμμετέχουν ενεργά στη δράση κηρύγματος από πόρτα σε πόρτα.

Δίνοντάς Τους Τιμή «Ακόμη Περισσότερον»

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά προσπαθούν να δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ηλικιωμένους με πολλούς τρόπους. Στις ετήσιες θρησκευτικές συνελεύσεις τους, για παράδειγμα, κανονίζουν να υπάρχουν καθίσματα ειδικά γι’ αυτούς. Νοιάζονται επίσης και για τον καθένα απ’ αυτούς προσωπικά. Ένας Μάρτυρας στην Ιαπωνία έχει δώσει τη θέση του στο οικογενειακό αυτοκίνητο σε μια 87χρονη ώστε να πηγαίνει και αυτή στις εκκλησιαστικές συναθροίσεις. Και πώς πηγαίνει ο ίδιος στις συναθροίσεις; Με το ποδήλατο. Στη Βραζιλία υπάρχει ένας ολοχρόνιος διάκονος 92 ετών. Μερικοί που τον γνωρίζουν αναφέρουν ότι οι εκεί Μάρτυρες «του συμπεριφέρονται με σεβασμό, του μιλάνε . . . Είναι ένα χρήσιμο μέρος της εκκλησίας».

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια κι άλλης βελτίωσης στην απόδοση τιμής στους ηλικιωμένους. Ο Παύλος έγραψε στους χριστιανούς στη Θεσσαλονίκη: «Όσον αφορά την αγάπην προς τους αδελφούς . . . φέρεσθε κατ’ αυτόν τον τρόπον προς όλους τους αδελφούς που βρίσκονται εις όλην την Μακεδονίαν. Αλλά σας προτρέπομεν, αδελφοί, να το κάνετε αυτό ακόμη περισσότερον». (1 Θεσσαλονικείς 4:9, 10 Καινή Διαθήκη, «των Τεσσάρων Καθηγητών») Παρόμοια συμβουλή είναι αναγκαία και σήμερα από καιρό σε καιρό, σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη συμπεριφορά μας προς τους μεγαλυτέρους. Ένας 85χρονος χριστιανός, για παράδειγμα, απογοητεύτηκε πολύ όταν δεν του δόθηκε ένα νέο, βασισμένο στη Γραφή βιβλίο. Ποιο ήταν το πρόβλημα; Ο χριστιανός αυτός είναι σχεδόν κουφός και γι’ αυτό δεν άκουσε την ανακοίνωση που έγινε για να υπενθυμίσει σε όλους να παραγγείλουν το βιβλίο· ούτε και κανένας στην εκκλησία σκέφτηκε να του το παραγγείλει. Φυσικά, η κατάσταση διορθώθηκε γρήγορα. Μολαταύτα, αυτό μας δείχνει ότι είναι ανάγκη να είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις ανάγκες των ηλικιωμένων.

Υπάρχουν ένα σωρό τρόποι με τους οποίους ο λαός του Θεού σήμερα μπορεί να το κάνει αυτό «ακόμη περισσότερον». Οι χριστιανικές συναθροίσεις μάς δίνουν την ευκαιρία να ‘παρακινούμε’ τους ηλικιωμένους ‘σε αγάπη και καλά έργα’. (Εβραίους 10:24, 25) Και, ενώ οι νεώτεροι συναναστρέφονται ήδη ελεύθερα με τους ηλικιωμένους στις Αίθουσες Βασιλείας των Μαρτύρων του Ιεχωβά, ίσως μπορεί να γίνει μεγαλύτερη προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, μερικοί γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να πλησιάζουν με σεβασμό τα γηραιότερα μέλη της εκκλησίας και να μιλούν μαζί τους.

Μπορούμε επίσης να δίνουμε τιμή στους ηλικιωμένους και σε άλλου είδους περιπτώσεις. Σε αρμονία με την αρχή που έθεσε ο Ιησούς στα εδάφια Λουκάς 14:12-14, μπορούμε να κάνουμε μεγαλύτερη προσπάθεια για να προσκαλούμε ηλικιωμένους σε κοινωνικές συγκεντρώσεις. Ακόμα και αν εκείνοι δεν μπορούν να έρθουν, θα το εκτιμήσουν που τους θυμηθήκαμε. Οι χριστιανοί προτρέπονται επιπλέον ‘να επιδιώκουν τη φιλοξενία’. (Ρωμαίους 12:13, Καινή Διαθήκη, «των Τεσσάρων Καθηγητών») Δεν απαιτείται κάτι το πολυτελές ή το εξεζητημένο. Ένας Μάρτυρας από τη Γερμανία προτείνει: «Προσκαλέστε άτομα μεγάλης ηλικίας για τσάι, και αφήστε τους να σας πουν εμπειρίες από το παρελθόν τους».

Ο απόστολος Παύλος είπε: ‘Στην απόδοση τιμής του ενός στον άλλον, να αναλαμβάνετε την ηγεσία’. (Ρωμαίους 12:10, ΜΝΚ) Ιδιαίτερα οι διορισμένοι πρεσβύτεροι της κάθε εκκλησίας των Μαρτύρων του Ιεχωβά αναλαμβάνουν την ηγεσία στην απόδοση τιμής στους ηλικιωμένους χριστιανούς. Συχνά είναι δυνατό να αναθέτουν οι πρεσβύτεροι κατάλληλα καθήκοντα στους ηλικιωμένους, όπως την εκπαίδευση νέων στο ευαγγελιστικό έργο ή την επίβλεψη της συντήρησης των χώρων όπου γίνονται οι χριστιανικές συναθροίσεις. Οι νεώτεροι άντρες που υπηρετούν ως πρεσβύτεροι στην εκκλησία δίνουν τιμή στους μεγαλύτερους σε ηλικία επίσκοπους ζητώντας ταπεινά τη συμβουλή τους και χρησιμοποιώντας σύνεση για να συλλάβουν τις ώριμες απόψεις τους. (Παροιμίαι 20:5) Όταν γίνεται κάποια συνάθροιση πρεσβυτέρων, αυτοί ακολουθούν το Γραφικό παράδειγμα του νεαρού Ελιού και δείχνουν σεβασμό στους πιο ηλικιωμένους και πιο πεπειραμένους άντρες, αφήνοντας να μιλήσουν εκείνοι πρώτα.—Ιώβ 32:4.

Βέβαια, είναι εύκολο να αρχίσουμε να δυσανασχετούμε με τους ηλικιωμένους, επειδή μπορεί να μην κατορθώνουν να κινηθούν ή να σκεφτούν τόσο γρήγορα όσο οι νεώτεροι. Ο Δρ Ρόμπερτ Ν. Μπάτλερ περιγράφει κατάλληλα μερικά από τα προβλήματα που συνήθως φέρνουν τα γεράματα: «Χάνει κανείς το φυσικό του σθένος, την αντοχή του, και αυτό από μόνο του μπορεί να είναι πάρα πολύ φοβερό. Μπορεί κανείς να χάσει σημαντικές αισθήσεις, όπως είναι η ακοή ή η όραση». Μ’ αυτό υπόψη, δεν θα πρέπει οι νεώτεροι να δείχνουν συμπάθεια και να είναι σπλαχνικοί;—1 Πέτρου 3:8.

Ναι, οι χριστιανοί σήμερα είναι υποχρεωμένοι να δείχνουν πραγματική αγάπη, ενδιαφέρον και σεβασμό για τους ηλικιωμένους που βρίσκονται ανάμεσά τους. Και στους Μάρτυρες του Ιεχωβά αυτό γίνεται με υποδειγματικό τρόπο. Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι ηλικιωμένοι χριστιανοί—ή οι γονείς χριστιανών—αρρωσταίνουν ή φτωχαίνουν; Τίνος ευθύνη είναι να τους φροντίσει; Τα άρθρα που ακολουθούν θα αναλύσουν το πώς η Αγία Γραφή απαντάει στα ερωτήματα αυτά.

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Στις συναθροίσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά, οι ηλικιωμένοι έχουν πολύ ικανοποιητική εργασία να κάνουν