ΘΕΑΤΡΟ

Ειδικά διαμορφωμένος χώρος όπου παρουσιάζονταν δράματα, τραγωδίες, κωμωδίες, χοροί, μουσικά έργα και άλλα θεάματα. Στο θέατρο ανέβαιναν συχνά ανήθικες παραστάσεις, τις οποίες απέρριπταν οι πιστοί Χριστιανοί. (Εφ 5:3-5) Ωστόσο, το θέατρο χρησίμευε και ως χώρος δημόσιων συγκεντρώσεων για άλλους σκοπούς.

Στο θέατρο της Εφέσου οδηγήθηκαν οι Χριστιανοί ιεραπόστολοι που συντρόφευαν τον Παύλο στο ταξίδι του, όταν ο Δημήτριος ο αργυροχόος υποκίνησε οχλαγωγία εναντίον τους. Μολονότι ο απόστολος Παύλος ήθελε να εμφανιστεί ενώπιον του λαού που ήταν συγκεντρωμένος στο θέατρο, οι μαθητές και μερικοί φιλικοί επίτροποι των γιορτών και των αγώνων τον απέτρεψαν.—Πρ 19:23-31.

Η κατασκευή θεάτρων άρχισε στην Ελλάδα περίπου τον 5ο αιώνα Π.Κ.Χ., και με την πάροδο του χρόνου χτίστηκαν θέατρα σε διάφορες κύριες πόλεις. Τα περισσότερα ελληνικά θέατρα κατασκευάζονταν σε ημικυκλικό σχήμα πάνω σε λοφοπλαγιές που είχαν κοίλη διαμόρφωση. Τα καθίσματα μπορεί να ήταν ξύλινα ή πέτρινα. Χωρίζονταν από διαδρόμους σε τμήματα και ήταν διατεταγμένα σε κερκίδες πάνω στην επικλινή λοφοπλαγιά. Στο κέντρο βρισκόταν η ὀρχήστρα (όπου χόρευε ή τραγουδούσε ο χορός), πίσω από την οποία υπήρχε μια ανυψωμένη εξέδρα, η σκηνή.

Ερείπια θεάτρων έχουν βρεθεί σε διάφορα μέρη, όπως η Έφεσος, η Αθήνα και η Κόρινθος. Το μεγάλο θέατρο που ανασκάφηκε στην Έφεσο είχε 66 σειρές καθισμάτων και χωρητικότητα περίπου 25.000 θεατές. Η ακουστική του ήταν—και εξακολουθεί να είναι—τόσο καλή ώστε ακόμη και ένας ψίθυρος στη σκηνή ακούγεται άνετα ως την τελευταία σειρά.

Τα θέατρα που κατασκεύαζαν οι Ρωμαίοι ήταν συνήθως αυτοστήρικτα κτίσματα, τα οποία δεν εξαρτόνταν από τη φυσική κλίση του εδάφους. Μερικές φορές, τα θέατρά τους είχαν στέγη που κάλυπτε τη σκηνή και τμήμα των θέσεων. Ένας άλλος τύπος θεάτρου, το ρωμαϊκό αμφιθέατρο, ήταν ένα κυκλικό ή ωοειδές αστέγαστο οικοδόμημα, με έναν μεγάλο ανοιχτό χώρο στο κέντρο του, την αρένα, γύρω από την οποία ήταν τοποθετημένες ομόκεντρα οι κερκίδες. Το μερικώς διατηρημένο Κολοσσαίο της Ρώμης, που αποπερατώθηκε το 80 Κ.Χ., είναι φημισμένο ρωμαϊκό αμφιθέατρο. Ο Ηρώδης ο Μέγας κατασκεύασε θέατρα σε διάφορες πόλεις, μεταξύ άλλων στη Δαμασκό και στην Καισάρεια. Ο Ιώσηπος ανέφερε ότι ο Ηρώδης «έχτισε θέατρο στα Ιεροσόλυμα και στη συνέχεια ένα τεράστιο αμφιθέατρο στην πεδιάδα».—Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, ΙΕ΄, 268 (viii, 1).

Η λέξη θέατρον του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου μπορεί να δηλώνει είτε το χώρο όπου παρουσιάζεται μια παράσταση είτε το ίδιο το «θεατρικό θέαμα». Ο Παύλος έγραψε: «Διότι μου φαίνεται ότι ο Θεός έχει βάλει τελευταίους σε επίδειξη εμάς τους αποστόλους ως ανθρώπους προορισμένους για θάνατο, επειδή έχουμε γίνει θεατρικό θέαμα [θέατρον] στον κόσμο και σε αγγέλους και σε ανθρώπους». (1Κο 4:9) Εδώ ο Παύλος υπαινισσόταν το θέαμα με το οποίο έληγαν συνήθως οι ρωμαϊκές μονομαχίες, κατά το οποίο ορισμένοι από τους συμμετέχοντες οδηγούνταν στην αρένα του αμφιθεάτρου γυμνοί και ανυπεράσπιστοι για να υποστούν σφαγή και βέβαιο θάνατο.

Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι είχαν το έθιμο να περιφέρουν μέσα στο θέατρο θανατοποινίτες εγκληματίες, τους οποίους χλεύαζαν τα συγκεντρωμένα πλήθη. Ο Παύλος, γράφοντας στους Εβραίους Χριστιανούς, αναφέρθηκε προφανώς σε αυτή τη συνήθεια. Μολονότι δεν υπάρχουν στοιχεία ότι εκείνοι οι Χριστιανοί είχαν υποστεί τέτοιου είδους μεταχείριση, ωστόσο τα παθήματα που είχαν υπομείνει ήταν ανάλογα. Ο Παύλος τούς πρότρεψε: «Να θυμάστε τις παλιότερες ημέρες στις οποίες, αφού διαφωτιστήκατε, υπομείνατε μεγάλο αγώνα με παθήματα, μερικές φορές καθώς ήσασταν εκτεθειμένοι σαν σε θέατρο σε ονειδισμούς και θλίψεις, και μερικές φορές καθώς γίνατε συμμέτοχοι με εκείνους που είχαν μια τέτοια εμπειρία».—Εβρ 10:32, 33.