ΛΟΥΚΑΣ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ)

Αφήγηση στην οποία εξιστορούνται κατά κύριο λόγο τα γεγονότα της επίγειας διακονίας του Ιησού. Σκοπός της αφήγησης ήταν να παρουσιάσει ένα ακριβές υπόμνημα με λογική σειρά, πιστοποιώντας τη βεβαιότητα των όσων είχε διδαχτεί προφορικά ο Θεόφιλος. (Λου 1:3, 4) Όπως μπορεί να φανεί από το γεγονός ότι περιλαμβάνεται στο Βιβλικό κανόνα, αυτή η αφήγηση επρόκειτο επίσης να ωφελήσει πολλά άλλα άτομα, τόσο Ιουδαίους όσο και μη Ιουδαίους. Αν και σε ορισμένα σημεία φαίνεται να επικρατεί η θεματική ταξινόμηση, σε γενικές γραμμές αυτό το Ευαγγέλιο ακολουθεί χρονολογική σειρά.

Συγγραφέας και Χρόνος Συγγραφής. Παρότι η αφήγηση δεν κατονομάζει τον γιατρό Λουκά (Κολ 4:14), η συγγραφή της αποδίδεται γενικά σε αυτόν, γεγονός που μαρτυρείται από γραπτά στοιχεία του δεύτερου κιόλας αιώνα Κ.Χ., όπως το Μουρατόρειο Απόσπασμα (περ. 170 Κ.Χ.) το οποίο αναγνωρίζει τον Λουκά ως συγγραφέα του Ευαγγελίου. Μερικά χαρακτηριστικά του εν λόγω Ευαγγελίου θα μπορούσαν επίσης να θεωρηθούν ενδείξεις τού ότι ο συγγραφέας του πρέπει να ήταν μορφωμένος γιατρός. Το λεξιλόγιό του είναι πιο πλούσιο από το λεξιλόγιο των τριών υπόλοιπων Ευαγγελίων μαζί. Ενίοτε η περιγραφή των ασθενειών που θεράπευσε ο Ιησούς είναι πιο συγκεκριμένη από ό,τι στις άλλες αφηγήσεις.—Παράβαλε Ματ 8:14· Μαρ 1:30· Λου 4:38· Ματ 8:2· Μαρ 1:40· Λου 5:12.

Προφανώς ο Λουκάς είχε ολοκληρώσει το Ευαγγέλιό του προτού αρχίσει τη συγγραφή των Πράξεων. (Πρ 1:1, 2) Δεδομένου ότι είχε συνοδεύσει τον απόστολο Παύλο στην Ιερουσαλήμ στο τέλος του τρίτου ιεραποστολικού ταξιδιού του (Πρ 21:15-17), θα ήταν σε πολύ καλή θέση να ερευνήσει επακριβώς τα σχετικά με τον Ιησού Χριστό, και μάλιστα στον ίδιο τόπο όπου είχε επιτελέσει το έργο του ο Γιος του Θεού. Μετά τη σύλληψη του Παύλου στην Ιερουσαλήμ και κατά τη διάρκεια της μετέπειτα φυλάκισης του Παύλου στην Καισάρεια, ο Λουκάς θα είχε πολλές ευκαιρίες να ακούσει τους αυτόπτες μάρτυρες και να συμβουλευτεί διάφορα γραπτά κείμενα. Έπεται, λοιπόν, λογικά ότι το Ευαγγέλιο ίσως γράφτηκε στην Καισάρεια κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της διετούς κράτησης του Παύλου εκεί (περ. 56-58 Κ.Χ.).—Πρ 21:30-33· 23:26-35· 24:27.

Σε Ποια Σημεία Είναι Μοναδικό. Όπως και τα άλλα τρία Ευαγγέλια, η αφήγηση του Λουκά περιέχει σωρεία αποδείξεων για το ότι ο Ιησούς είναι πραγματικά ο Χριστός, ο Γιος του Θεού. Αποκαλύπτει ότι ο Ιησούς ήταν άνθρωπος προσευχής και ότι στηριζόταν πλήρως στον ουράνιο Πατέρα του. (Λου 3:21· 6:12-16· 11:1· 23:46) Περιέχει πολυάριθμες συμπληρωματικές λεπτομέρειες, οι οποίες, σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που βρίσκονται στα άλλα τρία Ευαγγέλια, συνθέτουν πληρέστερη εικόνα των γεγονότων που σχετίζονται με τον Χριστό Ιησού. Το μεγαλύτερο μέρος του 1ου και του 2ου κεφαλαίου δεν παρουσιάζεται στα άλλα Ευαγγέλια. Τουλάχιστον έξι συγκεκριμένα θαύματα και πάνω από δώδεκα παραβολές υπάρχουν μόνο σε αυτό το βιβλίο. Τα θαύματα είναι τα εξής: Ο Ιησούς κατευθύνει μερικούς μαθητές του να πιάσουν ψάρια με θαυματουργικό τρόπο (5:1-6), ανασταίνει το γιο μιας χήρας στη Ναΐν (7:11-15), και επίσης θεραπεύει μια γυναίκα που ήταν διπλωμένη στα δύο (13:11-13), έναν άντρα που υπέφερε από υδρωπικία (14:1-4), δέκα λεπρούς (17:12-14) και το αφτί του δούλου του αρχιερέα (22:50, 51). Μερικές από τις παραβολές είναι: οι δύο χρεώστες (7:41-47), ο καλός Σαμαρείτης (10:30-35), η άκαρπη συκιά (13:6-9), το μεγάλο δείπνο (14:16-24), η χαμένη δραχμή (15:8, 9), ο άσωτος γιος (15:11-32), ο άδικος οικονόμος (16:1-8), ο πλούσιος και ο Λάζαρος (16:19-31), και η χήρα με τον άδικο κριτή (18:1-8).

Το χρονολογικό υλικό που υπάρχει σε αυτό το Ευαγγέλιο βοηθάει στο να καθοριστεί το πότε γεννήθηκαν ο Ιωάννης ο Βαφτιστής και ο Ιησούς και πότε άρχισε ο καθένας τους τη διακονία του.—Λου 1:24-27· 2:1-7· 3:1, 2, 23· βλέπε ΑΠΟΓΡΑΦΗ.

Αυθεντικότητα. Κάτι που μαρτυρεί την αυθεντικότητα του Ευαγγελίου του Λουκά και την αρμονία του με άλλα βιβλία της Αγίας Γραφής είναι οι πολυάριθμες αναφορές του στις Εβραϊκές Γραφές και οι παραθέσεις που κάνει από αυτές. (Παράβαλε Λου 2:22-24· Εξ 13:2· Λευ 12:8· Λου 3:3-6· Ησ 40:3-5· Λου 7:27· Μαλ 3:1· Λου 4:4, 8, 12· Δευ 8:3· 6:13, 16· Λου 4:18, 19· Ησ 61:1, 2.) Περαιτέρω πιστοποίηση της αυθεντικότητας του βιβλίου αποτελεί η εκπλήρωση της προφητείας του Ιησού σχετικά με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της.—Λου 19:41-44· 21:5, 6.

[Πλαίσιο στη σελίδα 220]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ

Αφήγηση της ζωής του Ιησού την οποία έγραψε ο Λουκάς για να πιστοποιήσει τη βεβαιότητα των γεγονότων της ζωής του Χριστού με έναν τρόπο που θα έλκυε ανθρώπους όλων των εθνών

Το δεύτερο κατά σειρά συγγραφής Ευαγγέλιο· πιθανότατα γράφτηκε μεταξύ των ετών 56 και 58 Κ.Χ.

Γεγονότα που προηγήθηκαν της δημόσιας διακονίας του Ιησού (1:1–4:13)

Ο Γαβριήλ αναγγέλλει στη Μαρία ότι πρόκειται να γεννήσει τον Γιο του Θεού· στη γέννηση του Ιησού άγγελοι τον προσδιορίζουν ως “Χριστό τον Κύριο”

Σε ηλικία 12 ετών, ο Ιησούς κάνει ερωτήσεις στους δασκάλους στο ναό

Την ώρα που ο Ιωάννης βαφτίζει τον Ιησού, το άγιο πνεύμα έρχεται στον Ιησού και μια φωνή από τον ουρανό τον προσδιορίζει ως Γιο του Θεού

Παρά τις επανειλημμένες του προσπάθειες, ο Σατανάς δεν καταφέρνει να βάλει τον Ιησού σε πειρασμό

Η αρχική περίοδος της διακονίας του Ιησού, κυρίως στη Γαλιλαία (4:14–9:62)

Σε μια συναγωγή στη Ναζαρέτ, ο Ιησούς διαβάζει από το ρόλο του Ησαΐα για την αποστολή που είχε αναλάβει· οι ακροατές του αποπειρώνται να τον σκοτώσουν

Διδάσκει σε μια συναγωγή στην Καπερναούμ, εκβάλλει έναν δαίμονα και θεραπεύει πολλούς αρρώστους

Τον προκαλούν σε ζητήματα όπως η συγχώρηση των αμαρτιών και η θεραπεία το Σάββατο

Έπειτα από ολονύχτια προσευχή, ο Ιησούς επιλέγει τους 12 αποστόλους του

Εκφωνεί την Επί του Όρους Ομιλία

Θεραπεύει το δούλο ενός αξιωματικού και ανασταίνει το γιο μιας χήρας

Ο Ιησούς λέει την παραβολή με τους δύο χρεώστες και την παραβολή του σπορέα· κάνει και άλλα θαύματα, μεταξύ αυτών και την ανάσταση της κόρης του Ιαείρου

Οι απόστολοι στέλνονται να κηρύξουν τη Βασιλεία του Θεού

Ο Πέτρος αναγνωρίζει τον Ιησού ως τον Χριστό· λίγο αργότερα, ο ίδιος και άλλοι δύο απόστολοι παρίστανται μάρτυρες της μεταμόρφωσης

Η μετέπειτα διακονία του Ιησού, κυρίως στην Ιουδαία και στην Περαία (10:1–19:27)

Ο Ιησούς αποστέλλει τους 70 να κηρύξουν

Λέει την παραβολή του καλού Σαμαρείτη

Διδάσκει τους μαθητές του πώς να προσεύχονται, κατόπιν αποκρούει την κατηγορία ότι εκβάλλει δαίμονες μέσω του Βεελζεβούλ

Ο Ιησούς δίνει προειδοποιήσεις για τον υλισμό και παροτρύνει τους μαθητές του να επιζητούν τη Βασιλεία του Θεού· μιλάει για το μικρό ποίμνιο και τον πιστό οικονόμο

Θεραπεύει μια γυναίκα διπλωμένη στα δύο και απαντάει σε αντιρρήσεις που εγείρονται επειδή έκανε αυτή τη θεραπεία το Σάββατο

Δείχνει ότι εκείνοι που θα είναι μαθητές του πρέπει να ανταποκρίνονται στα όσα περιλαμβάνει αυτό

Λέει παραβολές, μεταξύ των οποίων την παραβολή του ασώτου και επίσης του πλουσίου και του Λαζάρου

Ο Ιησούς προειδοποιεί τους μαθητές του να μη σκανδαλίζουν άλλους· δείχνει παραστατικά την ανάγκη για ταπεινοφροσύνη

Θεραπεύει δέκα λεπρούς, αλλά μόνο ένας—κάποιος Σαμαρείτης—επιστρέφει για να τον ευχαριστήσει

Ο Ιησούς παραβάλλει τις «ημέρες του Γιου του ανθρώπου» με τις ημέρες του Νώε και του Λωτ

Τονίζει και πάλι την ανάγκη για ταπεινοφροσύνη—ειδικά για τους πλούσιους—κατόπιν ταξιδεύει στην Ιεριχώ, όπου μεταστρέφεται ο Ζακχαίος

Χρησιμοποιώντας την παραβολή με τις μνες, δείχνει ότι η Βασιλεία δεν επρόκειτο να έρθει εκείνον τον καιρό

Η τελική δημόσια διακονία του Ιησού στην Ιερουσαλήμ και στα περίχωρά της (19:28–24:53)

Ο Ιησούς μπαίνει στην Ιερουσαλήμ ανεβασμένος σε γαϊδουράκι και επευφημείται από το λαό, αλλά κλαίει για την πόλη και προλέγει την ερήμωσή της

Πετάει έξω από το ναό διάφορους πωλητές· κατόπιν αντιμετωπίζει δόλιες ερωτήσεις για τους φόρους και την ανάσταση

Προλέγοντας την καταστροφή του ναού και την πτώση της Ιερουσαλήμ, ο Ιησούς μιλάει επίσης για το τέλος των προσδιορισμένων καιρών των εθνών

Θεσπίζει την τήρηση της Ανάμνησης του θανάτου του και κατόπιν προδίδεται· όταν ο Πέτρος κόβει το αφτί του δούλου του αρχιερέα, ο Ιησούς τον θεραπεύει

Ο Ιησούς συλλαμβάνεται και οδηγείται στο σπίτι του αρχιερέα, στο Σάνχεδριν και στον Πιλάτο· κατόπιν αποστέλλεται στον Ηρώδη και τελικά πίσω στον Πιλάτο

Τον κρεμούν στο ξύλο· πάνω στο ξύλο μιλάει για τον Παράδεισο σε έναν κακοποιό που βρίσκεται κρεμασμένος δίπλα του· όταν πεθαίνει, σκοτάδι καλύπτει τη γη και η κουρτίνα του αγιαστηρίου σκίζεται στα δύο

Το σώμα του θάβεται, αλλά μέσα σε τρεις ημέρες ο αναστημένος Ιησούς εμφανίζεται στους ακολούθους του

Τελικά, ο Ιησούς αρχίζει την ανάληψή του στον ουρανό μπροστά στα μάτια τους