Οι Δυστυχισμένες Αδελφές που “Οικοδόμησαν τον Οίκο του Ισραήλ”

ΚΑΘΩΣ πλησίαζε η αυγή, η Λεία ήξερε ότι σύντομα θα μαθευόταν η αλήθεια. Ο Ιακώβ, στου οποίου την αγκαλιά βρισκόταν, θα διαπίστωνε σε λίγο ότι αυτή δεν ήταν η Ραχήλ, η νεότερη αδελφή της. Κατ’ εντολήν του πατέρα της, η Λεία, πιθανώς καλυμμένη σχεδόν εντελώς με πέπλο, είχε ξαπλώσει την προηγούμενη νύχτα στο νυφικό κρεβάτι που είχε ετοιμαστεί για τον Ιακώβ και τη Ραχήλ.

Φανταστείτε πώς πρέπει να ένιωσε ο Ιακώβ όταν το πρωινό φως φανέρωσε την αλήθεια! Αγανακτισμένος, λογομάχησε με τον Λάβαν, τον πατέρα της Λείας. Στο μεταξύ, η Λεία πρέπει να συλλογιζόταν το δικό της ρόλο στην απάτη, καθώς και ποιες θα μπορούσαν να είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες. Η αφήγηση για τη Λεία και τη Ραχήλ αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Βιβλικής ιστορίας. Μας βοηθάει επίσης να κατανοήσουμε πόσο σοφή πορεία είναι η μονογαμία και η γαμήλια πιστότητα.

Ένας Άγνωστος στο Πηγάδι

Εφτά χρόνια νωρίτερα, η Ραχήλ είχε τρέξει να πει στον πατέρα της ότι είχε συναντήσει κάποιον άγνωστο στο πηγάδι ο οποίος ισχυριζόταν πως είναι συγγενής τους. Αποδείχτηκε ότι ήταν ο ξάδελφός της ο Ιακώβ, γιος της αδελφής του πατέρα της και λάτρης του Ιεχωβά. Έναν μήνα αργότερα, ο Ιακώβ προσφέρθηκε να υπηρετήσει τον Λάβαν εφτά χρόνια για να παντρευτεί τη Ραχήλ. Βλέποντας πόσο καλά εργαζόταν ο ανιψιός του και γνωρίζοντας ότι συνηθιζόταν στο λαό τους να παντρεύονται συγγενείς, ο Λάβαν δέχτηκε την προσφορά.—Γένεση 29:1-19.

Η αγάπη του Ιακώβ για τη Ραχήλ δεν ήταν τυφλός έρωτας. Ο εφταετής αρραβώνας τους του “φάνηκε σαν λίγες ημέρες λόγω της αγάπης του για αυτήν”. (Γένεση 29:20) Το γεγονός ότι ο Ιακώβ αγαπούσε τη Ραχήλ μέχρι το θάνατό της υποδηλώνει ότι αυτή πρέπει να είχε πολλές ελκυστικές ιδιότητες.

Έλπιζε άραγε και η Λεία να παντρευτεί έναν πιστό λάτρη του Ιεχωβά; Η Γραφή δεν αναφέρει. Πιο ξεκάθαρα έχουν καταγραφεί οι απόψεις του Λάβαν για το γάμο της. Στο τέλος της περιόδου μνηστείας της Ραχήλ, ο Λάβαν έκανε ένα γαμήλιο συμπόσιο. Αλλά το βράδυ, λέει η Γραφική αφήγηση, έφερε τη Λεία στον Ιακώβ «για να έχει σχέσεις μαζί της».—Γένεση 29:23.

Συνωμότησε άραγε η Λεία για να εξαπατήσει τον Ιακώβ; Ή μήπως υποχρεώθηκε απλώς να υπακούσει στον πατέρα της; Και πού ήταν η Ραχήλ; Γνώριζε τι συνέβαινε; Αν ναι, πώς ένιωθε; Μπορούσε να αψηφήσει το θέλημα του αυταρχικού πατέρα της; Η Γραφή δεν δίνει απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα. Όποια και αν ήταν η γνώμη της Ραχήλ και της Λείας για το ζήτημα, το δόλιο αυτό σχέδιο εξόργισε έπειτα τον Ιακώβ, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε στον Λάβαν, και όχι στις κόρες του: «Για τη Ραχήλ δεν υπηρέτησα κοντά σου; Γιατί, λοιπόν, με εξαπάτησες;» Πώς απάντησε ο Λάβαν; «Δεν συνηθίζεται . . . να δίνουμε τη νεότερη γυναίκα πριν από την πρωτότοκη. Γιόρτασε στο πλήρες την εβδομάδα αυτής της γυναίκας. Έπειτα θα σου δοθεί και η άλλη για την υπηρεσία που μπορείς να αποδώσεις κοντά μου άλλα εφτά χρόνια». (Γένεση 29:25-27) Έτσι λοιπόν, ο Ιακώβ οδηγήθηκε μέσω ενός τεχνάσματος στην πολυγαμία, κάτι που επρόκειτο να δημιουργήσει πικρή ζήλια.

Μια Δυστυχισμένη Οικογένεια

Ο Ιακώβ αγαπούσε τη Ραχήλ. Όταν ο Θεός είδε ότι, σε σύγκριση με τη Ραχήλ, η Λεία «μισούνταν», άνοιξε τη μήτρα της, ενώ η Ραχήλ παρέμενε στείρα. Αλλά η Λεία δεν ήθελε μόνο παιδί. Ήθελε τη στοργή του Ιακώβ. Βλέποντας ότι αυτός έδειχνε στοργή μόνο στη Ραχήλ, ήταν δυστυχισμένη. Ωστόσο, η Λεία έλπιζε να κερδίσει την αγάπη του Ιακώβ επειδή του γέννησε τον πρώτο του γιο, τον Ρουβήν, του οποίου το όνομα σημαίνει: «Δείτε, Γιος!» Η Λεία είχε λόγο για να ονομάσει έτσι το παιδί της: «Επειδή ο Ιεχωβά είδε τα βάσανά μου· διότι τώρα ο σύζυγός μου θα αρχίσει να με αγαπάει». Αλλά ο Ιακώβ δεν άρχισε να την αγαπάει ούτε τότε, ούτε όταν εκείνη γέννησε άλλον έναν γιο. Η Λεία κάλεσε αυτόν το γιο Συμεών, που σημαίνει «Άκουσμα», σκεπτόμενη: «Επειδή ο Ιεχωβά άκουσε—διότι μισούμουν—και έτσι μου έδωσε και αυτόν επίσης».—Γένεση 29:30-33.

Το ότι ο Θεός άκουσε σημαίνει πως η Λεία είχε προσευχηθεί για την κατάστασή της. Από ό,τι φαίνεται ήταν πιστή γυναίκα. Εντούτοις, η οδύνη της συνεχιζόταν ακόμη και αφού γέννησε τρίτο γιο, τον Λευί. Το όνομά του, το οποίο σημαίνει «Προσκόλληση» ή «Ενωμένος», εξηγείται από τα λόγια της Λείας: «Αυτή πια τη φορά ο σύζυγός μου θα προσκολληθεί σε εμένα, επειδή του έχω γεννήσει τρεις γιους». Προφανώς, όμως, ο Ιακώβ δεν ένιωθε πιο κοντά της. Ενδεχομένως η Λεία το πήρε απόφαση, διότι το όνομα του τέταρτου γιου της δεν αναφερόταν στις ελπίδες της για καλύτερη σχέση με τον Ιακώβ. Απεναντίας, δίνοντας το όνομα Ιούδας εξέφραζε την ευγνωμοσύνη της στον Θεό. Το όνομα «Ιούδας» σημαίνει «Εξυμνημένος» ή «Αντικείμενο για Εξύμνηση». Η Λεία είπε απλώς: «Αυτή τη φορά θα εξυμνήσω τον Ιεχωβά».—Γένεση 29:34, 35.

Η Λεία ήταν δυστυχισμένη, αλλά και η Ραχήλ δεν ένιωθε καλύτερα. Παρακάλεσε έντονα τον Ιακώβ: «Δώσε μου παιδιά, αλλιώς θα είμαι μια νεκρή γυναίκα». (Γένεση 30:1) Η Ραχήλ είχε την αγάπη του Ιακώβ, αλλά αποζητούσε τη μητρότητα. Η Λεία είχε παιδιά, αλλά αποζητούσε την αγάπη. Καθεμιά επιθυμούσε αυτό που είχε η άλλη, και καμιά τους δεν ήταν ευτυχισμένη. Και οι δύο αγαπούσαν τον Ιακώβ και ήθελαν να γεννήσουν τα παιδιά του. Η μία ζήλευε την άλλη. Τι θλιβερή κατάσταση για εκείνη την οικογένεια!

Θα Αποκτούσε η Ραχήλ Παιδιά;

Εκείνη την εποχή, η στειρότητα θεωρούνταν συμφορά. Ο Θεός είχε υποσχεθεί στον Αβραάμ, στον Ισαάκ και στον Ιακώβ ότι η οικογένειά τους θα παρήγε το «σπέρμα» μέσω του οποίου όλες οι οικογένειες της γης θα έφερναν ευλογία στον εαυτό τους. (Γένεση 26:4· 28:14) Ωστόσο, η Ραχήλ ήταν άτεκνη. Ο Ιακώβ έκανε το συλλογισμό ότι μόνο ο Θεός θα μπορούσε να δώσει γιους στη Ραχήλ, καθιστώντας την ικανή να συμβάλει σε αυτές τις ευλογίες. Παρ’ όλα αυτά, η Ραχήλ ανυπομονούσε. «Ορίστε η δούλη μου η Βαλλά», είπε. «Κοιμήσου μαζί της, ώστε να γεννήσει στα γόνατά μου και να αποκτήσω εγώ, ναι εγώ, παιδιά από αυτήν».—Γένεση 30:2, 3.

Μπορεί να δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τη στάση της Ραχήλ. Εντούτοις, αρχαία συμφωνητικά γάμου που ανακαλύφτηκαν σε όλη την Εγγύς Ανατολή δείχνουν ότι ήταν αποδεκτό έθιμο να δίνει μια στείρα γυναίκα στο σύζυγό της κάποια υπηρέτρια για να γεννήσει κληρονόμο.a (Γένεση 16:1-3) Σε ορισμένες περιπτώσεις τα παιδιά της δούλης θα θεωρούνταν κατόπιν παιδιά της συζύγου.

Όταν η Βαλλά απέκτησε ένα αγόρι, η Ραχήλ δήλωσε περιχαρής: «Ο Θεός ενήργησε ως κριτής μου και επίσης άκουσε τη φωνή μου, ώστε μου έδωσε έναν γιο». Τον ονόμασε Δαν, που σημαίνει «Κριτής». Και αυτή επίσης είχε προσευχηθεί για τη δυσχερή της κατάσταση. Όταν γεννήθηκε ο δεύτερος γιος της Βαλλά, ο Νεφθαλί, όνομα που σημαίνει «Η Πάλη Μου», η Ραχήλ είπε: «Με δυνατή πάλη πάλεψα με την αδελφή μου. Και βγήκα νικήτρια!» Τα ονόματα παραπέμπουν στη διαμάχη ανάμεσα στις αντίζηλες.—Γένεση 30:5-8.

Ίσως η Ραχήλ σκέφτηκε ότι ενεργούσε σε αρμονία με τις προσευχές της όταν έδωσε τη Βαλλά στον Ιακώβ, αλλά δεν ήταν αυτός ο τρόπος με τον οποίο ο Θεός θα της έδινε παιδιά. Αντλούμε ένα μάθημα από αυτό. Δεν πρέπει να είμαστε ανυπόμονοι όταν απευθύνουμε ικεσίες στον Ιεχωβά. Εκείνος μπορεί να απαντήσει στις προσευχές με απροσδόκητους τρόπους και όταν εμείς δεν το περιμένουμε.

Μη θέλοντας να υστερεί, η Λεία έδωσε επίσης στον Ιακώβ την υπηρέτριά της, τη Ζελφά. Εκείνη γέννησε πρώτα τον Γαδ και κατόπιν τον Ασήρ.—Γένεση 30:9-13.

Ένα περιστατικό που τονίζει την αντιζηλία ανάμεσα στη Ραχήλ και στη Λεία περιλάμβανε μερικούς μανδραγόρες που βρήκε ο γιος της Λείας ο Ρουβήν. Πίστευαν ότι αυτός ο καρπός βοηθούσε στη σύλληψη. Όταν η Ραχήλ ζήτησε μερικούς, η Λεία απάντησε με πικρία: «Μήπως είναι μικρό πράγμα που πήρες το σύζυγό μου, και τώρα παίρνεις και τους μανδραγόρες του γιου μου;» Μερικοί υποθέτουν ότι τα λόγια της σημαίνουν πως ο Ιακώβ βρισκόταν με τη Ραχήλ πιο συχνά από όσο με τη Λεία. Ενδεχομένως η Ραχήλ αντιλήφθηκε ότι το παράπονο της Λείας ήταν βάσιμο, διότι απάντησε: «Γι’ αυτόν το λόγο, θα πλαγιάσει μαζί σου απόψε σε αντάλλαγμα για τους μανδραγόρες του γιου σου». Έτσι λοιπόν, όταν ο Ιακώβ πήγε σπίτι εκείνο το βράδυ, η Λεία τον πληροφόρησε: «Με εμένα θα έχεις σχέσεις, επειδή σε μίσθωσα με τους μανδραγόρες του γιου μου».—Γένεση 30:15, 16.

Η Λεία απέκτησε έναν πέμπτο και έναν έκτο γιο, τον Ισσάχαρ και τον Ζαβουλών. Κατόπιν, δήλωσε: «Επιτέλους ο σύζυγός μου θα με ανεχτεί, επειδή του γέννησα έξι γιους».b—Γένεση 30:17-20.

Οι μανδραγόρες δεν βοήθησαν. Όταν ύστερα από έξι χρόνια γάμου η Ραχήλ τελικά συνέλαβε και γέννησε τον Ιωσήφ, αυτό συνέβη επειδή ο Ιεχωβά τη «θυμήθηκε» και απάντησε στην προσευχή της. Μόνο τότε μπορούσε να πει η Ραχήλ: «Ο Θεός αφαίρεσε το όνειδός μου!»—Γένεση 30:22-24.

Θάνατος και Κληρονομιά

Καθώς γεννούσε το δεύτερο γιο της, τον Βενιαμίν, η Ραχήλ πέθανε. Ο Ιακώβ αγαπούσε πραγματικά τη Ραχήλ, και οι δυο γιοι της του ήταν πολύτιμοι. Χρόνια αργότερα, καθώς πλησίαζε ο δικός του θάνατος, δεν μπορούσε να μη θυμηθεί την πρόωρη απώλεια της αγαπημένης του Ραχήλ. (Γένεση 30:1· 35:16-19· 48:7) Για το θάνατο της Λείας δεν γνωρίζουμε τίποτα εκτός από το ότι ο Ιακώβ την έθαψε στη σπηλιά όπου ήθελε να ταφεί και ο ίδιος.—Γένεση 49:29-32.

Στα γηρατειά του ο Ιακώβ παραδέχτηκε ότι η ζωή του—περιλαμβανομένης και της οικογενειακής του κατάστασης—ήταν οδυνηρή. (Γένεση 47:9) Αναμφίβολα η ζωή ήταν επίσης οδυνηρή για τη Λεία και τη Ραχήλ. Οι εμπειρίες τους τονίζουν τις θλιβερές συνέπειες της πολυγαμίας και καταδεικνύουν γιατί ο Ιεχωβά όρισε να έχει ο άντρας μία σύζυγο. (Ματθαίος 19:4-8· 1 Τιμόθεο 3:2, 12) Δημιουργείται ζήλια όταν ο άντρας ή η γυναίκα δεν περιορίζουν το ρομαντικό ή το σεξουαλικό ενδιαφέρον τους σε ένα άτομο—το γαμήλιο σύντροφό τους. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο ο Θεός απαγορεύει την πορνεία και τη μοιχεία.—1 Κορινθίους 6:18· Εβραίους 13:4.

Όπως και αν έχουν τα πράγματα, ο Θεός συνέχισε—και συνεχίζει ακόμη—να επιτελεί το σκοπό του, χρησιμοποιώντας ατελείς αλλά πιστούς άντρες και γυναίκες. Και οι δύο αδελφές είχαν αδυναμίες, όπως έχουμε και εμείς. Μέσω εκείνων των γυναικών, όμως, ο Ιεχωβά άρχισε να εκπληρώνει την υπόσχεση που είχε δώσει στον Αβραάμ. Δικαιολογημένα λέγεται ότι η Ραχήλ και η Λεία “οικοδόμησαν τον οίκο του Ισραήλ”.—Ρουθ 4:11.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Η Λεία και η Ραχήλ επιθυμούσαν η καθεμιά αυτό που είχε η άλλη, και καμιά τους δεν ήταν ευτυχισμένη

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Από τους 12 γιους του Ιακώβ προήλθε το έθνος του Ισραήλ